Morgunblaðið - 13.06.1981, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1981
35
Ef menn vilja ekki stóriðju, er
tómt mál að tala um slíkar
framkvæmdir í virkjunarmálun-
um sem hér um ræðir. Þá getum
við farið okkur hægt í virkjunar-
málunum og miðað framkvæmdir
við áætlanir í orkuspá um aukn-
ingu í almennri notkun, heimilis-
notkun, húshitun og almennum
iðnaði. Þetta er stefna út af fyrir
sig. En þetta er röng stefna að
mati okkar sjálfstæðismanna,
vegna þess að þá hagnýtum við
okkur ekki svo sem kostur er
okkar miklu orkulindir til verð-
mætasköpunar fyrir þjóðarbúið.
En verst af öllu er sú stefna eða
réttara sagt stefnuleysi, að ætla
stórvirkjanir án stóriðju eða vilja
sem stærstar virkjanir með sem
minnstri stóriðju. Slíkt er mót-
sögn í sjálfu sér, sem leiðir til
sjálfheldu í framfarasókn þjóðar-
innar til atvinnuöryggis og hag-
sældar. Það bætir að sjálfsögðu
ekki úr skák þótt slíkt ráðleysi sé
skreytt nafngiftinni íslenzk at-
vinnustefna.
Tillögur Sjálfstæðisflokksins,
sem ég hef hér vikið að, marka
stærsta sporið, sem tekið hefur
verið í virkjunarmálum lands-
manna. Stefna þessi í framkvæmd
þýðir þáttaskil í íslenzkri hagsögu.
Hér er á ferð mál, hafið yfir
hversdagsleik og dægurþras. Hér
er mál til að sameinast um. En sú
varð ekki raunin á Alþingi. Frum:
varpið náði ekki fram að ganga. í
afstöðunni til þess skilur á milli
feigs og ófeigs í orkumálum þjóð-
arinnar að mati okkar sjálfstæð-
ismanna.
Hér hef ég rætt um orkufram-
kvæmdir, sem byggjast á orkunýt-
ingarstefnu, sem tekur mið af
stóriðju. En í orkunýtingarstefnu
Sjálfstæðisflokksins hefur almenn
notkun forgang, heimilisnotkun,
almennur iðnaður og upphitun
húsa forgang.
Orkumál or húshitun
Fyrir tveimur árum bar Sjálf-
stæðisflokkurinn fram á Alþingi
tillögu um að gerð yrði sérstök
framkvæmdaáætlun til næstu
fjögurra ára í orkumálum vegna
húshitunar. Skyldi þá miðað að
því í fyrsta lagi, að innlendir
orkugjafar kæmu í stað olíu, í
öðru lagi, að ódýrari innfluttur
orkugjafi yrði nýttur í stað dýrari
og í þriðja lagi, að orkunýting yrði
bætt. Var þá gert ráð fyrir, að
áætlunin tæki til jarðhitaleitar,
framkvæmda við hitaveitur, lagn-
ingar aðalháspennulína rafmagns,
styrkingar rafdreifikerfis, sveita-
rafvæðingar og orkusparandi að-
gerða.
Slikri framkvæmdaáætlun er
ætlað að bæta úr því ástandi sem
er hjá þeim hluta þjóðarinnar,
sem notar olíu til upphitunar
húsa. Upphitunarkostnaður þessa
fólks er svo mikill, að óbærilegt er.
Til að létta þessar byrðar þarf
þegar í stað að auka niðurgreiðsl-
ur á olíu. En ekki má þar við sitja.
Þjóðhagslega varðar mestu að
leysa hina dýru orkugjafa af
hólmi svo sem verða má. Fram-
kvæmdaáætlun þarf að gera til
þess að unnið verði skipulega og
markvisst að þeim framkvæmd-
um, sem eru nauðsynlegar til þess
að koma á sem fyrst frambúðar-
lausn þess vanda, sem hér um
ræðir.
Til hagnýtingar á jarðvarma
þarf umfangsmiklar aðgerðir.
Kemur þar fyrst til sjálf jarðhita-
leitin, rannsóknir og boranir. Þó
að jarðhitarannsóknirnar sjálfar
séu grundvöllurinn, eru vinnslu-
boranir eftir heita vatninu fyrir-
ferðarmestu framkvæmdirnar í
jarðhitaleitinni. Nauðsynlegt er
að hraða þessum framkvæmdum,
svo að ekki verði óþarfa dráttur á
því, að jarðvarmi verði hagnýttur
hvar sem við verður komið. Með
tilliti til þess er ljóst, hversu
mikilvægt er að gera áætlun um
framkvæmd þeirra verkefna, sem
nú kalla að í jarðhitaleitinni, svo
að að þeim verði unnið með sem
markvissustum og skipulögðust-
um hætti.
Ekkert er mikilvægara en að
hagnýtanlegur jarðvarmi verði
tekinn í gagnið svo fljótt sem
verða má til upphitunar húsa.
Þjóðhagslega er ekkert brýnna en
hitaveituframkvæmdir. Hitaveit-
ur, sem stofnsettar hafa verið, eru
nær allar í eigu sveitarfélaga.
Koma þarf í veg fyrir, að erfiðleik-
ar fjárhagslega veikra sveitarfé-
laga hamli eða seinki hitaveitu-
framkvæmdum. Á þéttbýlis-
stöðum víðs vegar um land, þar
sem jarðvarmi er ekki fyrir hendi,
þarf einnig að gera gangskör að
því að koma upp hitaveitum, sem
hafa annan orkugjafa en jarð-
varma.
Samtenging
raforkukerfisins
Eitt meginverkefnið á undan-
förnum árum hefur verið sam-
tenging landsins i eitt raforku-
kerfi. Af hagkvæmnis- og öryggis-
ástæðum þarf að tengja saman
orkuver landsins í eítt aðalorku-
flutningskerfi og reka þau í full-
komnum samrekstri með fyllstu
nýtingu orkugjafa, mesta rekstr-
aröryggi og lægsta vinnslu- og
flutningskostnað fyrir augum.
Mikið er enn ógert í þessum
efnum. Sumar byggðir hafa ekki
enn verið tengdar landskerfinu og
raforku verður þess vegna að
framleiða með dieselvélum. Ýmsar
línur í aðalorkuflutningskerfinu
eru enn ólagðar. Tryggja þarf
innbyrðis samræmi í heildarflutn-
ingskerfinu varðandi öryggi gegn
línubilunum, þannig að einum
hluta þess sé ekki að marki
hættara við bilun en öðrum.
Nauðsyn er brýn að framkvæma
áætlun Orkuráðs frá marz 1979
um styrkingu rafdreifikerfis í
strjálbýli hér á landi til þess að
það geti flutt rafmagn, er nægi til
almennra heimilisnota í sveitum,
fullrar hitunar húsa með raf-
magni og búnota hvers konar, svo
og til hvers konar annarra nota í
strjálbýli, svo sem þjónustu og
minni háttar iðnaðar.
Má með sanni segja, að sú
styrking rafdreifikerfisins í
strjálbýli, sem hér um ræðir, megi
með nokkrum rétti kallast önnur
rafvæðing sveitanna. En styrking
rafdreifikerfis er ekki bundin við
sveitirnar. Þar sem sérstakar að-
stæður á þéttbýlisstöðum gera
beina rafhitun hagkvæmari en
óbeina, þarf að styrkja innanbæj-
arkerfi viðkomandi staðar. Þetta
er eitt hinna mikilvægu verkefna,
sem gera verður ráð fyrir.
Þá er nú kominn tími til þess að
Ijúka hinni eiginlegu sveitaraf-
væðingu, láta ekki lengur bíða
framkvæmdir við hin 30 býli eða
svo, sem eftir eru til þess að ljúka
þessu verki.
Enn er að taka fram, að nauð-
syn er að vinna markvisst og
skipulega að orkusparandi aðgerð-
um.
Ég hef hér vikið að stefnu
Sjálfstæðisflokksins varðandi
framkvæmdaáætlun í orkumálum
vegna húshitunar. En ekki orkar
tvímælis, að framkvæmdir á þessu
sviði eru eitt hið þýðingarmesta,
sem nú er um að ræða í orkumál-
unum. Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur á tveim þingum borið fram
tillögu um framkvæmdaáætlun
þessa, sem ekki hefur fengið
afgreiðslu. Hér er þó ekki einungis
fjallað um framkvæmdir, sem
varða húshitun, heldur raunar
alhliða framkvæmdir til hagnýt-
ingar þeirrar raforku, sem orku-
verin framleiða til heimilisnota,
húshitunar og almenns iðnaðar,
auk hagnýtingar jarðvarmans,
ekki eingöngu til húshitunar,
heldur einnig til iðnaðar og yl-
ræktar.
Eins og ég sagði i upphafi, hefur
Sjálfstæðisflokkurinn markað
skýra og ákveðna stefnu í orku-
málunum. Sú stefna er byggð á
djörfung og stórhug og þeirri
skoðun, að það borgi sig bezt að
láta orkumálin hafa forgang.
Kryddkaka
Kryddkaka
50 gr. smjörlíki,
2 egg,
2 dl sykur,
1’/« dl mjólk,
3 dl hveiti,
V/z tsk. lyftiduft,
1V4 tsk. kardemommur,
2'A tsk. kanill.
Smjörlíkið brætt til hálfs og
kælt. Egg og sykur þeytt vel
saman, mjólk og smjörlíki bætt í
og síðan þurrefnunum. Deigiö sett
í form smurt með jurtaolíu og
bakaö við meöalhita í 30—50 mín.
Kryddkaka með
karamellubráð
3 bollar hveiti,
1 matsk. negull,
1 matsk. kanill,
1 tsk. lyftiduft,
'h tsk. matarsódi,
% tsk. salt,
1 bolli rúsínur,
1 bolli smjörlíki,
2'/« bolli sykur,
5 egg,
1 bolli súrmjólk.
Þurrefnin eru sigtuö saman,
örlítið tekiö til hliöar til aö velta
rúsínunum upp úr.
Eggin eru þeytt vel í litlu
hrærivélarskálinni, smjörlfkiö
hrært í stóru skálinni þar til þaö er
vel mjúkt, sykrinum bætt út í
smám saman, og haldið áfram aö
hræra þar til þetta er Ijóst og létt.
Síðan er eggjahrærunni hrært
saman viö, síöan látiö þurrefni og
súrmjólk út í til skiptis. Kakan
bökuð í einu eöa tveimur formum,
venjulegur formkökuhiti. Þegar
kakan er oröin köld er hún þakin
karamellubráö.
Karamellubráð
’/s bolli sjmörlíki,
1 bolli Ijós púóursykur,
% bolli kaffirjómi eöa rjómabland,
2 bollar flórsykur,
1 tsk. vanilla.
Smjörlíkiö brætt, tekið af plöt-
unni og púöursykrinum hrært
saman viö ásamt rjómanum, suö-
an látin koma upp og hrært
stöóugt í á meöan. Þetta er síðan
látið í hrærivélarskál og flórsykrin-
um hrært saman viö, áferöin á að
vera þykk og jöfn.
Vanillu bætt í, hrært í kreminu á
meðan þaö er að kólna og því
síðan smurt á kökuna.
Kryddkaka
moð rúsínum
<>K möndlum
180 gr smjörlíki,
180 gr. sykur,
4 matsk. dökkt síróp,
2 egg,
300 gr. hveiti,
2 tsk. lyftiduft,
2 tsk. engifer,
V/i tsk. kanill,
1'A dl súrmjólk,
200 gr. rúsínur,
50 gr. saxaöar möndlur,
50 gr. súkkat ef vill.
Smjör og sykur hrært vel sam-
an, út í er bætt sírópl ásamt
þeyttum eggjunum. Þurrefnunum
blandaö saman og sett út í og
súrmjólkin, sett til skiptis. Aö
síöustu er rúsínum, möndlum og
súkkati bætt út í. Bakaö í einu eóa
tveimur formkökumótum viö meö-
alhita í rúml. 1 klst.

Borgljót Ingólfadóttir
Ef til eru gamlar buxur
Þaó er sannarlega til eftirbreytni aö nýta alla
hluti, fatnað sem annað. Síöbuxur, sem farnar
eru aó slitna á hnjánum og að neðan, geta
komið að góðu gagni séu þær styttar. Myndirn-
ar, sem hér fylgja meö, sýna greinilega hvað
klippa má mikið af skálmunum, eftir þvi hvort
buxurnar eiga að vera mjög stuttar (mynd 1),
millisídd (mynd 2), eða alveg niður á hné (mynd
3). Að sjálfsögðu verður að gera ráð fyrir faldi
eða uppbroti (eins og á mynd 2) þegar klippt er.
Edik er til
margra hluta
gagnlegt
Það er engum blöðum
um það að fletta, edik
kemur aö góöu gagni viö
ótrúlegustu hluti. Svo
minnst sé á einn, þá er
Ijómandi gott að „pússa“
kopar og messinghluti úr
upplausn af vatni og ediki,
blandaðri í jöfnum hlutföll-
um. Síðan er þurrkaö fast
með þurrum klút og kem-
ur þá fallegur gljái á.
Krana og annað gljáandi í
baðherberginu er gott að
hreinsa með venjulegu
boröediki, eða blöndu af
því og vatni.