Morgunblaðið - 13.06.1981, Qupperneq 48

Sími á ritstjóm og skrifstofu:
10100

Síminn á afgretóslunni er
83033
fllfógitittbliifrto
LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ1981
Vatnsborð Gríms-
vatna óvenju hátt
- þó er ekki búizt við að væntanlegt Skeið-
arárhlaup valdi meira tjóni en fyrri hlaup
VATNSBORÐ í Gríms-
vötnum í Vatnajökli er nú
hærra en verið hefur síðan
mælinKar hófust 1955 og
er því talið líklegt að
vamtanlega verði næsta
Skeiðarárhlaup stærra en
undanfarna 4 áratugi. W>
er ekki talin mikil hætta á
að skemmdir á vejfum ojí
hrúm verði meiri en í
síðasta hlaupi, sem varð
1970.
Að sögn Helga Björnssonar hjá
Rannsóknarstofnun Háskólans
kom þetta í ljós í vorleiðangri
Joklarannsóknarféiansins, sem
farinn var fyrir skömmu til að
maela vatnshæð í tírímsvötnum og
ákomuna, eða vetrarsnjóinn. Auk
þess var þarna sett upp sendistöð,
sem í framtíðinni mun senda
upplýsingar ýmiskonar til bygKÖa-
Þessi stöð var sett af þeim Eggert
Briem og Þorbirni Sigurgeirssyni
og eiga þeir allan heiður af því
verki skilið.
Helgi sagðist engu vilja spá um
það hvort væntanlegt Skeiðarár-
hlaup yrði stærra en að undan-
förnu vegna þessara auknu vatns-
hæðar, en tók fram að á fyrstu 4
áratugum aldarinnar hefði vatns-
borð Grímsvatna venjulega risið
hærra en hina fjóra seinni og að
þá hefðu hlaupin verið stærri.
Hann sagði ennfremur að ekki
væri alveg ljóst hvers vegna
vatnsborðið hefði nú hækkað
meira en undanfarin ár, tvennt
gæti komið til, annars vegar að
jökullinn væri að þykkna vegna
aukinnar ákomu, eða hins að
fyrirstaðan, eða haftið hefði færzt
til lengra inn undir jökulinn og
fyrirstaðan því orðið meiri. Því
þyrfti vatnsborðið að rísa hærra
til að geta þrengt sér undir
jökulinn og runnið niður á Skeið-
arársand.
Helgi sagðist ekki vilja spá
neinu um það hvenær hlaupið gæti
hafizt, en sagði að héðan í frá
yrðum við að vera viðbúin því.
Að sögn Helga Hallgrímssonar,
forstjóra tæknideildar Vegagerð-
ar ríkisins er ekki talin hætta á
verulegum vegaskemmdum vegna
þessa væntanlega hlaups og þrátt
fyrir aukna vatnshæð í Gríms-
vötnum þyrfti hámark væntanlegs
hlaups alls ekki að verða meiri en
í undanförnum hlaupum. Þó
vatnsmagnið yrði meira væri það
hámarkið sem máli skipti. Hann
sagði einnig að vegir og brýr á
sandinum væru þannig byggð að
það sem ódýrara væri gæfi fyrst
eftir og því mæddi minna á brúm
og uppfyllingum að þeim, svo og
meiriháttar varnargörðum. Því
væri ekki ástæða til að óttast að
skemmdir yrðu meiri í þessu
hlaupi en öðrum, en auðvitað
þyrftu menn að vera á varðbergi.
Rita MS 13
strandaði í gær
KITA MS 13. 118 tonna eikarhátur
frá Vopnafirði. strandaði um kl. 14
i ga>r við Gjögurvita. Eyborg EA .r>9
og Otur EA 162 komu Ritu til
hjálpar og drógu hana af strand-
stað á floðinu á milli kl. 18 og 19 í
ga*r. Blíðskaparveður var er Rita
strandaði og var hvorki áhöfn né
skipið í hættu.
Ekki er ljóst hvernig óhappið átti
sér stað, en Rita var á leið frá
Akureyri til Vopnafjarðar eftir að
hafa verið í slipp á Akureyri.
Skemmdir eru enn ókannaðar, en
Eyborg og Otur fylgdu Ritu til
Akureyrar í gærkvöldi og var hún
væntanleg þangað fyrir miðnætti.
Minnismerki um Flugsveit 330 i norska flughern-
um var afhjúpað i Nauthólsvík i gær. Sveitin
hafði bækistöðvar hér á landi i síðari heimsstyrj-
öldinni og hafði það verkefni að verja skipalestir.
sem komu frá Ameríku. fyrir árásum þýskra
kafbáta. Einn íslendingur, Njörður Snæhólm,
yfirlögregluþjónn, harðist með sveitinni en
nokkrir norskir félagar úr sveitinni komu til
landsins til þess að vera viðstaddir afhjúpunina
þvi fjörutíu ár eru nú liðin síðan sveitin kom
hingað fyrst 1941. Frú Annemarie Lorentzen,
sendiherra Noregs, afhjúpaði minnismerkið en
Steffen Olsen. félagi i flugsveitinni, flutti ræðu
fyrir hönd flugsveitarmanna. Að athöfninni
lokinni var lagður blómsveigur að minnismerki
um fallna félaga úr sveitinni i Fossvogskirkju-
garði.
Hjörleiíur Guttormsson iðnaðarráðherra:
Tilboð fengin í 30 þús-
und tonn af kisilmálmi
Verksmiðja á Reyðarfirði gæti komist í gagnið 1984-1985
Á FUNDI sveitarstjórnar-
sambands Austurlands,
sem haldinn var að Hall-
ormsstað í j?ær sajjði
Hjörleifur Guttormsson
iðnaðarráðherra m.a. i er-
indi, sem hann flutti á
fundinum, að ónafngreind-
ir aðilar hefðu gert tilboð í
kaup á 30 þúsund tonnum
Sjúklingar sendir til
spítala varnarliðsins?
ÞEIRRI hugmynd hefur skotið upp meðal yfirlækna á sjúkrahúsum I
Reykjavík. hvort möguleiki væri á samstarfi við sjúkrahús varnarliðs-
ins á Keflavíkurflugvelli ef sjúkrahúsin i Reykjavík myndu ekki anna
nauðsynlegri neyðarþjónustu nú meðan starfsemi þeirra er i
lágmarki. Nokkur brögð hafa verið að þvi. að læknar varnarliðsins
hafi leitað aðstoðar islenzkra starfsbræðra sinna og hafa ýmis
gagnkvæm samskipti átt sér stað á milli þeirra i mörg ár. Sjúkrahús
varnarliðsins hefur allfjölmennt starfslið og er nokkuð vel búið
tækjum, en sjúkrarúmin eru milli 20 og 30.
í greinargerð stjórnarnefndar
ríkisspítala um ástandið á sjúkra-
húsum, sem birt er á bls. 3, segir
m.a., að spítalar úti á landi geti
ekki að jafnaði veitt sömu þjón-
ustu og spítalarnir í Reykjavík og
af samtölum við lækna hefur Mbl.
þær upplýsingar, að vegna skorts
á mannafla og tækjum, auk þess
sem spítalarnir séu fullnýttir, sé
vart um að ræða neina aðstoð frá
þeim. Við sjúkrahús varnarliðsins
starfa 7 til 8 sérfræðingar og ef
um er að ræða samvinnu íslenzkra
og bandarískra lækna hefur hún
ekki farið gegnum varnarmála-
deild, sem sér annars um öll
samskipti við varnarliðið, heldur
hafa þeir ráðgast sín á milli og
starfað saman persónulega. Lækn-
ar munu því hafa nokkurt sjálf-
dæmi um hvort málið verður tekið
upp á stjórnmálalegum grunni,
þ.e. að utanríkisráðuneytið hlutist
til um ákveðna aðstoð lækna
varnarliðsins eða hvort þeir muni
áfram starfa saman á sama hátt. í
almannavarnalögum er gert ráð
fyrir að í neyðartilvikum geti
Islendingar þegið aðstoð sjúkra-
húss varnarliðsmanna.
Samninganefndir lækna og
ríkisvaldsins ræddust við í gær og
hefur annar fundur verið boðaður
kl. 14 á morgun, sunnudag.
aí árlegri framleiðslu
kísilmálmverksmiðju, sem
fyrirhugað er að reisa á
Reyðarfirði. í viðtaii við
Mbl. í gær sagði Hjörleif-
ur, að unnið væri að athug-
un þessa máls og hugsan-
lega gæti slfk verksmiðja
verið komin i gagnið 1984
til 1985.
Aðspurður sagði Hjörleifur að
borist hefðu tilboð í hráefnissölu
vegna framleiðslunnar og einnig
hefði borist tilboð í kaup á 30
þúsund tonnum af framleiðsl-
unni. Ekki vildi hann gefa upp
hverjir þessir aðilar væru. „Þetta
'eru aðilar sem íslenzk stjórnvöld
hafi rætt ítrekað við og ég tel
ekki ástæðu til að gefa upp
hverjir þeir eru,“ sagði hann.
— Hversu stóra verksmiðju
eru hér uppi hugmyndir um að
reisa?
„Stærð verksmiðjunnar miðast
við 30 þúsund tonna ársfram-
leiðslu eða þar um bil og orku-
notkunin er á milli 400 til 500
gigawattstundir."
— Þarf Fljótsdalsvirkjun ekki
að vera komin í gagnið áður en
slík verksmiðja yrði reist og hver
eru tímatakmörk að uppsetningu
hennar?
„Það er náttúrulega stefnt að
Fljótsdalsvirkjun hér og gert ráð
fyrir að hún rísi innan 10 ára. —
Það hefur oft komið fram. Það er
til athugunar að verksmiðja rísi
áður en virkjunin er komin í
gagnið og fái straum eftir byggð-
arlínukerfinu. Þetta er ekki meiri
orkuþörf en svo að það á að vera
hægt að sjá henni fyrir því. Þetta
er bara spurning um skipulagn-
ingu framkvæmda.
Eg vil ekki nefna neinar dag-
setningar í sambandi við hvenær
verksmiðjan gæti komist í gagn-
ið, það fer eftir ákvörðunum, en
1984 til 1985 gæti út af fyrir sig
sjálfsagt verið kleift, ef allt gengi
upp.
— Hversu margir gætu fengið
vinnu við verksmiðjuna?
„Það er miðað við um 170
ársverk sem er eitthvað minna í
starfsmannafjelda. Mætti nefna
120—170 manns, en það fer eftir
því hvernig samningar eru.
— Hvernig miðar athugun og
hvenær verður hægt að taka
ákvörðun um að verksmiðjan
skuli reist?
„Það er unnið að frumáætlun-
um um þetta og gert ráð fyrir að
þær liggi fyrir á næsta vetri. Þá
verður hægt á grundvelli þeirra
að taka frekari ákvarðanir."