Morgunblaðið - 01.10.1981, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1981
U ndir búningur inn
gæti ráðið úrslitum
í DAG heísl í Merano á ftallu
einvÍKÍ þeirra Karpovs ok
Korchnois um heimsmeistarat-
itilinn i skák. Eins áður
fyrir slík uppKjör hafa skáká-
hugamenn dcilt sin á milli um
það hvor fari með sigur af
hólmi. Allir muna spennuna
fyrir einvÍKÍ þeirra Fischers ok
Spasskys 1972. bá sýndist sitt
hverjum um það hvort Banda-
ríkjamanninum tækist að rjúfa
áratuKa cinokun Sovétmanna á
titlinum ok menn skiptu jafnvel
um skoðun frá deKÍ til daKs.
Að þessu sinni byrjuðu
vanKavelturnar um leið ok
Korchnoi vann sér áskorunar-
réttinn á Karpov. Fyrri einvÍKÍ
þeirra voru rifjuð upp. skákst-
íll þeirra ræddur. hvort sömu
veikleikar hrjáðu þá <>k í Buku-
io 1978 <>k hvort einhverjir nýir
hefðu bæst við.
Akkillesarhæll áskorandans
var þá fyrst og fremst tímahrak-
ið og fyrir sum mistök hans
hefði byrjandi jafnvel skammast
sín. Að eyða of miklum tíma er
ávani sem hrjáir marga skák-
menn en er lítt afsakanlegur í
jafn mikilvægri keppni og
heimsmeistaraeinvígi. Að vísu
tókst Karpov ekki alltaf að not-
færa sér tímahrak Korchnois
síðast, en það færði honum þó
nokkra mikilvæga vinninga.
Veika hlið heimsmeistarans
var hins vegar skortur á úthaldi
og skákþreyta. Þetta kann að
hljóma nokkuð þverstæðukennt
því Karpov er 20 árum yngri en
Korchnoi, en engu að síður er
það staðreynd að undir lok
Baguio-einvígisins. Þegar sigur
Karpovs virtist svo gott sem í
höfn, virtist hann vera orðinn
þreyttur á viðfangsefni sínu. í
þremur lakari endataflsstöðum,
þar sem heimsmeistarinn var í
afar óskemmtilegri vörn, ein-
kenndist taflmennska hans af
úrræðaleysi og hálfgerðu von-
leysi sem hlýtur að mega rekja
beint til þreytu. Þetta slen á ör-
lagastundu Karpov kostaði
næstum því titilinn dýrmæta.
Að þessu sinni verður einvígið
í mesta lagi 24 skákir þannig að
svo lengi ætti Karpov að geta
haldið út. Hann er líka reynsl-
unni ríkari og nú veit hann að
ekki þýðir að hrósa sigri gegn
Korchnoi fyrr en síðustu skák-
inni er lokið.
Askorandinn getur einnig lært
af mistökum sínum. í sínum
verstu martröðum hlýtur hann
að sjá fyrir sér góðu stöðurnar í
Merano breytast í rjúkandi rúst
á sama hátt og gerðist í Baguio
fyrir þremur árum í sumum
skákanna.
Karpov sagði einu sinni er
hann var spurður hvernig hann
gæti teflt svona hratt: „Það er
betra að leika næstbesta leikn-
um en eiga það á hættu að missa
allt út úr höndunum í tíma-
hraki." Það er e.t.v. fyrir neðan
virðingu Korchnois sem lista-
manns að reyna ekki að finna
bezta leikinn, en til slíkrar leik-
aðferðar verður hann þó stund-
um að grípa ef hann ætlar sér að
verða næsti heimsmeistari.
En meistararnir eiga sér auð-
vitað einnig sínar sterku hliðar
þar sem enginn stendur þeim á
sporði. I tvísýnum endatöflum
nýtur Korchnoi áratuga reynslu
sinnar og sem marghertur bar-
áttujaxl veit hann allra manna
bezt að enginn vinnur skák á því
að gefa hana. Þegar öðrum virð-
ast öll sund lokuð finnur hann
stundum leiðina til lífsins og
hefur oft tekist að bjarga gjör-
töpuðum töflum gegn sterkum
meisturum.
Korchnoi er hins vegar langt
frá því að vera jafn alhliða skák-
maður og heimsmeistarinn. Það
er nærri því sama hvernig að-
stöðu Karpov lendir í skákborð-
inu, hann virðist alltaf vera á
heimavelli, hvort sem er í sókn
eða vörn, lokaðri stöðubaráttu
eða hvössum sviptingum, þá er
hann alltaf fljótur tii að leika
öflugum og hnitmiðuðum Ieik.
Af þessu stutta yfirliti um
helstu einkenni keppinautanna
sézt hversu gjörólíkir þeir eru á
sumum sviðum. Svarið við þeirri
spurningu hvor fari með sigur af
hólmi i Merano fæst því ekki
með að meta kosti þeirra og
galla heldur miklu fremur með
því að kanna hvor þeirra mætir
betur undirbúinn til leiks og
gengi þeirra að undanförnu í
kappmótum. Það er geysilegur
munur á styrk sumra skák-
manna eftir því hvort þeir eru í
formi eða ekki og ef annarhvor
þeirra Karpovs og Korchnois er í
lægð um þessar mundir mun
hinn ekki bíða boðanna með að
ganga frá honum.
ÁratuKa reynsla mótar
undirhúning Karpovs
Sovétmenn leggja gríðarmikið
upp úr því að halda heimsmeist-
aratitlinum og allra síst vilja
þeir missa hann til útlagans
Korchnois, sem hefur verið
stimplaður föðurlandssvikari í
sovézkum fjölmiðlum. Hætt er
við að ef heimsmeistaratitillinn
skipti um eigendur nú myndi
mörgum áróðursmeistaranum
vefjast tunga um tönn.
Ekkert er því til sparað til að
heimsmeistarinn megi verða
sem bezt undirbúinn nú þegar
einvígið hefst. Fjöldl stórmeist-
ara er á hans snærum við rann-
sóknir á byrjunum og skákstíl
áskorandans og einnig hefur
hann fengið ráðleggingar frá
sovézkum mótherjum Korchnois
í áskorendakeppninni.
Aðstoðarmenn Karpovs í Mer-
ano verða hinir sömu og í Bagu-
io, þ.e. stórmeistararnir Balash-
ov og Zaitsev. I fylgdarliði hans
eru síðan auk konu hans, mat-
reiðslumaður, blaðafulltrúi, líf-
vcrðir að ógleymdum fulltrúum
sovézka skáksambandsins. Þá er
við því að búast að sovézku
skákblöðin, sem eru þau lang-
stærstu sinnar tegundar í heimi,
sendi sterka stórmeistara á
vettvang og þeir gætu einnig
lagt Karpov lið. í Baguio 1978
var Mikhail Tal t.d. á staðnum
sem fréttaritari „64 blaðsins", en
aðalstarf hans var þó greinilega
að vera Karpov til aðstoðar.
Síðustu fjórum mánuðum hef-
ur heimsmeistarinn varið heima
í Moskvu með aðstoðarmönnum
sínum. Hann hefur tekið þátt í
fjórum skákmótum á þessu ári,
en aðeins tekist sérlega vel upp í
Skák
eftir Margeir
Pétursson
einu þeirra. Upp á síðkastið hef-
ur Karpov reyndar verið brokk-
gengari en á fyrstu árum sínum
sem heimsmeistari. Fyrir ára-
mót átti hann t.d. mjög slæmt
mót í Buenos Aires þar sem
hann tapaöi fyrir Timman og
Friðriki Ólafssyni, en náði sér
síðan vel á strik á Ólympíumót-
inu, þar sem sovézka sveitin
sigraði naumlega.
í ár hafa úrslit í mótum þar
sem hann hefur tekið þátt orðið
á þessa leið:
Linarcs á Spáni í janúar:
1,—2. Karpov og Christiansen 8
v. af 11. 3. Larsen 7 v. 4 Ribli 6V4
v. 5.-6. Kavalek og Spassky 6 v.
7. Portsch 5'/2 v. 8.-9. Ljubojev-
ic og Gligoric 5 v. 10. Quinteros 4
v. 11. Bellon 3!4 v. 12. G. Garcia
1 'k v.
Þótt Karpov hafi náð góðu
vinningshlutfalli á þessu öfluga
móti var taflmennska hans ekki
í alla staði sannfærandi og hann
var í mikilli taphættu gegn þeim
Christiansen og Bellon, þótt
hann slyppi frá mótinu án þess
að tapa skák. Sigurskák hans við
Portisch var hins vegar sérlega
vel tefld.
Moskva í marz: Þar fór fram
æfingakeppni á milli sveita.
Karpov gerði tvö jafntefli við
bæði Kasparov og Smyslov og
komst í hann krappann í annarri
skák sinni við hinn fyrrnefnda.
Hann vann síðan Romanishin í
annarri skák þeirra, en hinni
lauk með jafntefli.
Stórmótið i Moskvu í april: 1.
Karpov 9 v. af 13. 2.-4. Polugaj-
evsky, Smyslov og Kasparov 7'/2
v. 5.-6. Gheroghiu og Portisch 7
v. 7.—8. Balashov og Beljavsky
6'h v. 9.—10. Petrosjan og And-
erson 6 v. 11.—13. Smejkal,
Torre og Timman 5‘h v. 14. Gell-
er 4 v.
Allar fimm vinningsskákir
Karpovs voru með hvítu og á
löndum sínum hafði hann
undraverð tök, því þá Smyslov,
Balashov, Beljavsky og Geller
lagði hann alla að velli á sérlega
sannfærandi hátt. Auk þess náði
hann að hefna sín á Timman,
sem var í slæmu formi á mótinu.
Mótið var ekki hvað sízt haldið
með það fyrir augum að veita
Karpov þjálfun fyrir einvígið við
Korchnoi og það vakti athygli að
heimsmeistarinn lék 1. e4 aðeins
í einni skák.
IBM-mótið í Amsterdam i
maí: 1. Timman! 7'h v. af 11.
2.-3. Karpov og Portisch 7 v.
4.-6. Hort, Smyslov og Kavalek
6'h v. 7. Ree 6 v. 8.-9. Ljubojev-
ic og Miles 5 v. 10. Polugajevsky
4'k v. 11. Donner 2'k. v. 12.
Langeweg 2 v.
Frammistaða Karpovs í þessu
síðasta móti hans fyrir heims-
meistaraeinvígið var óvenju slök
af heimsmeistara að vera. Strax
í fyrstu umferð tók Hort hann
eftirminnilega í bakaríið og hon-
um tókst aðeins að vinna Miles
og Ljubojevic auk þeirra sem
lentu í tveimur neöstu sætunum.
Allir gera sér þó ljóst að
árangur skákmanns í mótum áð-
ur en hann teflir heimsmeistara-
einvígi er ekki fyllilega mark-
tækur því aukaorkan og nýju af-
brigðin eru auðvitað spöruð
fram að einvíginu. Karpov hefur
reynt margt nýtt á árinu og tefl-
ir nú fleiri byrjanir en áður
þannig að erfitt hefur reynst
fyrir Korchnoi og hjálparkokka
hans að henda reiður á við
hverju megi búast frá heims-
meistaranum — þegar alvaran
byrjan.
Undirbúninsur
Korchnois
heíur vakið furðu
Það hefur verið venja þeirra
sem hyggjast tefla heimsmeist-
araeinvígi í skák að draga sig
algjörlega í hlé nokkrum mánuð-
um áður en það byrjar og hætta
algjörlega taflmennsku fyrir
utan æfingarskákir við aðstoð-
armenn og vini. Eftir þessu hef-
ur Korchnoi hins vegar alls ekki
Símamynd AP.
farið og allar götur síðan hann
vann sigur í einvíginu við úbner
hefur hann þeyst um heiminn
þveran og endilangan til að taka
þátt í ýmiss konar skákviðburð-
um.
Svo sem kunnugt er neita Sov-
étmenn að tefla á mótum þar
sem Korchnoi tekur þátt nema
þegar um mót á vegum FIDE er
að ræða. Af þessu leiðir að hon-
um er ekki boðið í allra sterk-
ustu mótin því margir mótshald-
arar vilja endilega fá Karpov og
sterkustu sovézku stórmeistar-
ana á mót sín og fallast því á að
útloka Korchnoi. Öll boð á öflug
mót þiggur Korchnoi því fegins
hendi.
Síðasta mótið sem Korchnoi
tók þátt í var í Suður-Afríku í
ágúst þannig að hann hefur ein-
ungis varið rúmlega mánuði við
undirbúning ásamt aðstoðar-
mönnum sínum, Bandarikja-
manninum Seirawan og Eng-
lendingnum Stean. Vissulega
knappur tími og margir stór-
meistarar hrista nú höfuð sín í
vandlætingu. Auk þess hefur
frammistaða áskorandans upp á
Korchnoi og Karpov hittast við setningarathöfn heimsmeistaraeinvígisins í skák í
gærkvöldi.
síðkastið verið síður en svo upp á
það bezta.
Það er óumdeilt að sigur
Korchnois í áskorendakeppninni
í fyrra var knappari en þegar
hann ávann sér áskorunarrétt-
inn fyrir einvígið 1978. Nú átti
hann t.d. í miklum brösum við
Polugajevsky sem hann hafði
gjörsigrað árið 1977 og í upphafi
einvígis síns við Húbner var
hann í hræðilegu formi þótt með
heppni og seiglu hafi honum tek-
ist að snúa atburðarásinni sér í
vil. Með frábærri frammistöðu
sinni á mótum á fyrsta hluta
þessa árs tókst Korchnoi hins
vegar að gjörbreyta því áliti
manna að honum hefði farið aft-
ur frá því 1978. Skyndilega töldu
flestir að útlit væri fyrir geysi-
spennandi einvígi milli tveggja
framúrskarandi skákmanna á
hátíndi ferils síns. En aftur
skiptu skákgagnrýnendur um
skoðun er Korchnoi fór að vegna
afar illa á mótum í sumar. Eng-
um dylst að ef hann verður í jafn
slæmu formi og þá verður hann
malaður af Karpov.
En lítum á árangur Korchnois
síðan hann bar sigurorð af
Húbner um síðustu áramót:
Banco di Roma á Ítalíu i
febrúar: 1. Korchnoi 8 v. af 9
mögulegum! 2. Csom 5'k v. 3.-4.
Parma og Tatai 5 v. 6.-9. Makr-
opoulos, Mariotti, O. Rodriguez
og Toth 3‘k v. 10. Zichichi 3 v.
Korchnoi sýndi eftirminnilega
fram á að hann væri mörgum
styrkleikaflokkum fyrir ofan
keppinauta sína, sem voru þó
margir stórmeistarar.
Lone Pine i Kaliforniu i apr-
íl: 1. Korchnoi 7 v. af 9 möguleg-
um. 2. Seirawan, Sosonko og
Gligoric 6'k v. 5.—12. Christi-
ansen, Tarjan, Henley, Jusupov,
Ivanovic, Pfleger, Campora og
Alburt 6 v. o.s.frv. Þátt tóku 60
skákmenn og teflt var eftir
Monrad-kerfi.
Korchnoi tefldi nú í fyrsta
sinn við Rússa eftir að hann
flýðí 1976, ef einvígin eru undan-
skilinn er hann vann hinn unga
og efnilega stórmeistara Jus-
upov í frábærri skák. Mótið var
enn ein fjöður í hatt Korchnois
sem að auki tók með sér 20.000
dala fyrstu verðlaun. Ekki ónýtt,
því hann verður auðvitað sjálfur
að standa allan straum að kostn-
aði við undirbúning sinn, t.d.
greiða aðstoðarmönnum sínum
o.n.
Bad Kissingen. apríl og maí:
1. Korchnoi 9 v. af 10 möguleg-
um! 2.-3. Hort og Seirawan 6 v.
4. Sosonko 3'k v. 5. Wirthensohn
3 v. 6. Lobron 2‘k v.
Mótið var teflt eftir tvöfaldri
umferð en það var sérstaklega
sett á laggirnar til að veita
Korchnoi æfingu fyrir einvígið.
Nú töldu flestir að hann ætti að
láta staðar numið og huga að
fræðilegum undirbúningi en í
staðinn skemmdi hann frábæran
árangur sinn með frekari tafl-
mennsku.
Las Palmas i júní: 1. Timman
S'k v. af 10! 2. Larsen 6'k v.
3.-4. Seirawan og Korchnoi 6 v.
5. -6. Bellon og Garcia Padron
l'k v. Mótið var teflt eftir tvö-
faldri umferð.
Baden-Baden í júli: 1,—2 Mil-
es og Ribli 9'k v. af 13 möguleg-
um. 3. Korchnoi 8'k v. 4.-7.
Hort, Uzicker, Gheorghiu og Ivk-
ov 8 v. o.s.frv. Á þessu móti tap-
aði Korchnoi fyrir bandaríska
alþjóðameistaranum deFirmian
og óþekktum þýzkum skák-
manni, Bastian að nafni, sem
hefur 2320 stig og er því lakari
en nokkrir þeirra sem Korchnoi
tefldi við í íslenska sjónvarpinu í
vor.
S-Afríka í ágúst: Af þessu
móti hafa ekki borist nákvæmar
fréttir, en frammistaða
Korchnois var slæm því hann
tapaði báðum skákum sínum við
enska stórmeistarann og
stærðfræðinginn John Nunn.
Það má segja að þrjú seinni
mótin séu jafnslök og hin fyrri
frábær af hálfu Korchnois. Það
er þó vart ástæða til að afskrifa
möguleika hans, því auðvitað
leggur hann öll helstu leynivopn-
in til hliðar til þess að geta notað
þau í einvíginu.