Morgunblaðið - 17.10.1981, Page 16

Morgunblaðið - 17.10.1981, Page 16
16 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1981 Á kristniboðsári Hvað segir kirkjan um afvopnunarmál? & Hvernig vill hún berjast fyrir friði milli manna og þjóða? íslcnska kírkjan er gjarnan spurð, hvert sé viðhorf hennar til afvopnunarmála. Þetta hefur ítrekað komið fram í þeim spurningum sem beint er til þessarar síðu. Það kom og glögglega fram í viðræðum stjórnmálamanna og guðfræðinga um friðarmál í Skálholti nú á dögunum. Kn svarið er ekki einfalt. í þeim flókna heimi, sem við lifum í, verður jafnvel það álitamál sem virðist sjálfsagt við fyrstu kynni og í hreinum samhljóm við kristna kenningu um frið. íslenska kirkjan er í hópi þeirra 300 kirkjudeilda sem mynda Alkirkjuráðið (World Council of Churches). Alkirkjuráðið er ekki bundið pólitískum valdsvæðum eða hugmyndafræðum, enda eru aðilar þess frá nær öllum löndum heims. Því má ætla, að í gögnum þess og ályktunum sé gætt hlutleysis og litið svo málefnalega að vandamálunum sem unnt er. Grundvöllurinn er Jesús Kristur og hans kenning. Miðstjórn Alkirkjuráðsins kom saman nýlega í Dresden í AusturÞýskalandi, en fundir hennar eru árlega. Hún sendi frá sér ályktanir, sem hafa vakið mikla athygli sem endranær. Kiningarmál kirkjunnar hafa iöngum setið í fyrirrúmi hjá Alkirkjuráðinu, en í ár er það annar málaflokkur sem er í miðpunkti vegna þeirra aðstæðna sem nú ríkja í veröld hér. Hver verður framtíð okkar jarðar búa með sama áframhaldi? Friðarmál Stór hluti af umræðum miðstjórnarinnar og ályktunum hennar fjallaði um afvopnunarmál, enda fer geysimikil umræða um friðarmál fram í kirkjum heimsins um þessar mundir. íslenska kirkjan er, sem fyrr segir, aðili að Alkirkjuráðinu og á því aðild að þeim ályktunum sem þaðan koma. í þeim felast því trúlega svör við spurningunum um viðhorf kirkjunnar til friðar og afvopnunarmála. Þessvegna fara hér á eftir ályktanir samþykktar á fundi miðstjórnar Alkirkjuráðsins í ágúst 1981 í Ilrcsden, AusturÞýskalandi. I. Miðstjórn Alkirkjuráðsins lýsti ótta sínum á fundi í ágúst 1980 um að „alvarlegasta hætt- an, sem mannkynið horfðist í augu við þessa stundina, er gereyðing af völdum kjarn- orkusprengjunnar“. Á fundi sínum nú í ár í Dresden (ágúst 1981), telur miðstjórnin, að al- þjóðleg samskipti haft enn beðið hnekki og ástand þeirra hafi á þessu eina ári orðið sýnu skelfilegra. Spenna hefur auk- izt og órói hefur ekki minnkað. Alkirkjuráðið hendir á eftirfar andi: A. Samstilltar tilraunir eru gerðar til þess að vinna fylgi nýjum hernaðarkenningum um hugsanlegt kjarnorku- stríð og tilhneiging er til þess að álíta takmarkað kjarnorkustríð, sem lykti með sigri, hugsanlegt. Eink- um erum vér uggandi um þróun framleiðslu á nýjum djöfullegum vopnum í ýms- um löndum. Nifteinda- sprengjan er nýjasta og augljósasta dæmið. Hún er skelfileg ógnun vegna þess að hún gerir beitingu kjarn- orkuvopna líklegri, jafnvel gegn þjóðum í þriðja heimin- um. Hún er ennfremur hvetj- andi á vígbúnaðarkapp- hlaupið og gerir því friðar- umleitanir enn torveldari. Vér krefjumst þess, að fram- leiðslu þessa vopns verði hætt nú þegar og að engin önnur þjóð ákveði fram- leiðslu þess; B. Ekki hefur enn tekizt að komast að jákvæðum niður- stöðum um framhaldsráð- slefnu um Helsinkisáttmál- ann sem endurspeglar versn- un í Austur-Vestur-sam- skiptum og þar með hnekki slökunarstefnunnar og af- vopnunar; C. Áframhaldandi spenna er á svæðum, sem miðstjórnin hefur áður fjallað um í álykt- unum sínum; D. Versnandi efnahags- kreppa um allan heim hefur í för með sér alvarlegar afleið- ingar fyrir fátækar þjóðir og aukna spennu innan og milli þjóða; E. Áframhaldandi tregða er í Norður-Suður-viðræðunum um alþjóðleg efnahagsmál, sem leiðir til árekstra og skerðingar á aðstoð við þróunarþjóðir á sama tíma og útgjöld eru stóraukin til vígbúnaðarkapphlaupsins. II. Miðstjórn Alkirkjuráðsins bendir á hina ógnarbrýnu nauðsyn þess að forða kjarn- orkustyrjöld og koma í veg fyrir svæðabundna árekstra og beinir því eftirfarandi hvatn- ingu til allra stjórnmálamanna: A. Æðstu menn hinna tveggja hernaðarfylkinga ættu að koma saman svo fljótt sem auðið er og hefja alvarlegar samningaviðræð- ur sem miða að afvopnun, bæði hvað snertir kjarnorku- vopn og önnur vopn. Til þess að greiða fyrir þessari þróun ættu þeir og aðrir þjóðarleið- togar að íhuga, hvaða ein- hliða aðgerðir til afvopnunar væri unnt að gera á ábyrgan hátt; B. Friðarstarfsemi Samein- uðu þjóðanna og annarra stofnana ætti að styrkja til þess að auka gagnkvæmt traust og sætta deilur. Þær afvopnunarviðræður, sem til staðar eru, ber að endur- vekja og stórauka; C. Til þess að minnka spennu og stuðla að gagn- kvæmu trausti milli kjarn- orkuveldanna, ættu þau að gera samning í Oryggisráði Sameinuðu þjóðanna, þar sem þjóðum, sem óska að hafa kjarnorkuvopnalaus svæði, er tryggt, að ákvörðun þeirra verði virt; D. Mikilvægt er að undirbúa gaumgæfilega — bæði hver þjóð fyrir sig og alþjóðlega — aðra sérstaka ráðstefnu um afvopnun, sem Samein- uðu þjóðirnar ráðgera að halda fyrir mitt ár 1982; E. Breikkandi efnahagsbil milli þróaðra þjóða og þróunarþjóða veikir gagn- kvæmt traust og grefur und- an friði og samvinnu. Iðnþró- aðar þjóðir ættu að reyna að ná takmarki Sameinuðu þjóðanna um alþjóðlega þróunaraðstoð og ættu að hefja samningaviðræður í góðri trú á aukin réttlát samskipti milli Norðurs og Suðurs; F. Styðja ber rétt fólks til þess að leita breytinga á óréttlátu ástandi, hvort sem það er félagslegs eðlis, efna- hagslegs eða pólitísks. III. Miðstjórnin hefur undan- farin ár bent kirkjunum á fjölda ákveðinna aðgerða, sem stuðla að afvopnun og beinast gegn hernaðarstefnu og víg- búnaði. Um hið skelfilega ástand heimsmála nú, vill mið- stjórnin taka fram, að hún: A. ítrekar hlutverk kirkn- anna í núverandi varnarleysi mannkynsins andspænis þeirri skelfilegu ógnun, sem yfirstígur allar ógnir, sem mannkynið hefur séð, og gæti haft í för með sér ger- eyðingu; B. Leggur áherzlu á nauðsyn þess að skilja betur á hvern hátt baráttan gegn stríði og fyrir friði helzt í hendur við baráttuna fyrir réttlæti; C. Leggur einnig áherzlu á nauðsyn þess að tjá barátt- una fyrir friði með greini- legum, ákveðnum yfirlýsing- um, sem snerta kjarna máls- ins; D. Hvetur kirkjurnar nú til þess að: 1) andæfa gegn hernaðar- lega sinnaðri pólitík, sem leiðir til hættulegra áfalla í alþjóðlegum stjórnmál- um og grefur undan getu þjóðanna til þess að fást við knýjandi efnahags- vanda og félagsleg vanda- mál heimsins, sem eru orðin yfirgnæfandi stjórnmálavandi vorra tíma; 2) sporna gegn þeirri við- leitni að skapa ómannúð- legar óvinamyndir af fólki frá öðrum löndum; 3) setja spurningarmerki við ríkjandi kenningar um ör- yggi þjóða og kalla fram nýjar hugmyndir um ör- yggi, sem grundvallast á réttlæti og réttindum þjóða; 4) fjalla um guðfræðilega hlið málsins í ljósi nýrrar þróunar varðandi stríð og frið og taka til saman- burðar og endurskoðunar hefðbundin viðhorf á guð- fræðilega sviðinu; 5) halda áfram samkvæmt hvatningu í fyrri yfirlýs- ingum miðstjórnarinnar að „vekja athygli á megin- orsökum stríðs, sem eru einkum efnahagslegt óréttlæti, kúgun og arð- rán og einnig á afleiðing- um aukinnar spennu, sem Merki Alkirkjuráðsins er báturinn með krossinn. Myndin sýnir merkustu fundina á ferli ráðsins um ólgusjó“. .lífsins leiðir til enn meiri skerð- ingar á mannréttindum. E. Hrósar þeim fjölmörgu aðildarkirkjum, sem hafa endurnýjað friðarstarfsemi sína, hafið hana, endurskipu- lagt eða aukið starf að friði, afvopnun og gegn hernað- arstefnu og vígbúnaðar- kapphlaupi. Þetta hefur fal- izt m.a. í verkefnum, sem stuðla að uppeldi til friðar, framkvæmt á „friðarvikum" eða „afvopnunarvikum"; F. Hvetur aðildarkirkjur til að: 1) auka verulega starf að friði og ganga til sam- starfs við aðra, sem vilja vekja vitund almennings um þá ógnun, sem nú beinist gegn friði; 2) vera friðflytjendur af heilum hug og án afláts með boðun, kennslu og í verki; 3) efna til umræðufunda með fólki af öðrum kirkjudeildum til þess að auka gagnkvæman skiln- ing milli fólks. G. Lýsir ánægju sinni yfir starfsemi fjölmargra friðar- og afvopnunarsamtaka og hreyfinga, gamalla og nýrra um allan heim, þar sem kristnir menn erú víða virkir þátttakendur og uppfylla þannig hlýðniskyldu sína við fagnaðarerindið. Vér vekjum athygli á starfi miðstjórnar- innar í Kingston, þar sem vakin er athygli á réttindum fólks til þess að láta alvar- legar áhyggjur sínar og mót- mæli opinberlega í ljós. H. Vekur athygli kirknanna á þeirri ráðstefnu sem AI- kirkjuráðið mun innan skamms standa fyrir á al- þjóðlegum grundvelli um kjarnorkuvopn og afvopnun- armál og bendir á hana sem mikilvægt tækifæri til þess að „leita nýrra leiða, þar sem kirkjur, kristnir hópar og , aðrir geta haft áhrif í þá átt, að andrúmsloftið í heiminum verði hliðhollt allri viðleitni í þá átt að kjarnorkuvopnum verði útrýmt". I. Hvetur kirkjurnar til þess — um leið og þær búa sig undir sjötta heimsþing Al- kirkjuráðsins, sem starfa mun undir kjörorðinu „Jesús Kristur, líf heimsins" — að stíga skref í starfsemi til friðar og leggja áherzlu á rannsóknir á málefnum, sem varða friðinn og ieggja sér- staka áherzlu á guðfræði- legar undirstöður þessa máls.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.