Morgunblaðið - 16.04.1982, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. APRÍL 1982
Úr Þykkvabænum. Verzlunarhús Friðriks Friðrikssonar er fyrir miðri mynd,
en nýja kartofluverksmiðjan er langa byggingin til vinstri.
Mynd Mbl. Arnór Kagnarsnon.
bykkvibær:
Tilraunavinnsla hafin í
kartöfluverksmiðjunni
TILRAUNAVINNSLA er hafin í
kartöfhiverksmiðju í Þykkvabæn-
um. IVfenn frá Danmörku hafa að
undanfornu unnið að þvi að stilla
saman taeki, en síðasta tækið var
sett upp í verksmiðjunni í vikunni,
steikarpottur, sem er um sex metra
langur og á annan metra á breidd.
í næstu viku er reiknað með að
verksmiðjan hefji full afköst, en
hún afkastar um 500 kg. af full-
unninni vöru á klukkustund. Þessa
dagana er verið að gera tilraunir
með að pakka hálfsoðnum kartöfl-
um í loftþéttar umbúðir. Þær
verða svo seldar í verzlunum og
tekur aðeins fimm mínútur að
hita þær upp, auk þess að þær
verða seldar afhýddar.
Verksmiðjan er í 525 fermetra
húsnæði og er áætlað að kostnað-
ur við að koma verksmiðjunni á
laggirnar verði á bilinu fjórar og
fimm milljónir króna. Friðrik
Magnússon er framkvæmdastjóri
hinnar nýju verksmiðju, en við
hana munu starfa á milli 8 og 10
manns.
Listahátíð:
Leikhús frá Frakklandi og
Venezúela sýna hér í sumar
NÚ ER ákveðið að tvö erlend leik-
hús komi hingað á Listahátíð í
Reykjavik í sumar. Er annað þeirra
franskt og sýnir verk úr síðari
heimsstyrjöldinn, sem heitir Flug-
mennirnir. Hitt er frá Venezúela og
mun sýna leikritið Simon Bolivar,
sem nýlega var frumsýnt.
Að sögn Örnólfs Árnasonar,
framkvæmdastjóra Listahátíðar,
er sýning franska leikhópsins,
Flugmennirnir (Les Aviateurs),
aðallega byggð á látbragðsleik og
tónlist frá styrjaldartímanum og
því byggt upp þannig að þeir, sem
ekki hafa frönsku á valdi sínu,
geta skilið hvað um er að vera.
Einn af þekktustu leikurum
Frakka, Ged Marlon, tekur þátt í
sýningunni.
Leikhópurinn frá Venezúela,
Rajatabla, er frá höfuðborginni
Caracas og er að sögn Ornólfs lík-
lega þekktasta leikhús latnesku
Ameríku, það er utan hennar.
Hefur það sýnt í Evrópu og á ýms-
um leiklistahátíðum undanfarin
12 ár við góðan orðstír. í hópnum
eru yfir 30 manns og gerir það
Listahátíð kleift að fá hópinn
hingað, að hann, hefur ferðastyrk
frá ríkisstjórn sinni. Fer hópurinn
í leikferð til 11 landa í Evrópu og
byrjar hér á landi. Hér mun hóp-
urinn sýna verk, sem fjallar um
frelsishetjuna Simon Bolivar. Var
það frumsýnt í marz í Venezúela
og hefur vakið geysilega athygii
og verið mjög umdeilt, enda er það
sett á svið í fangelsi, þannig að í
sýningunni er skírskotað til ým-
issa vandamála latnesku Ameríku
hvað varðar mannréttindi. Þá er
hugsanlegt að hópurinn sýni fleiri
verk hér, en það er ekki ljóst enn.
Grindavík:
Bjargað af þaki
brennandi húss
(.rindavík, 14. apríl.
MAÐUR komst út á þak þegar
kviknaði i risíbúð í Grindavík á
Súrrealískt
tímarit
MEDÚSA hefur hafið útgáfu tíma-
ritsins „Ilinn súrrealíski uppskurð-
ur“. Timaritinu, sem mun koma út á
tveggja til þriggja mánaða fresti, er
ætlað að vera samstarfsgrundvöllur
súrrealista á íslandi og félaga þeirra
út um heim, segir i frétt útgefanda.
í fyrsta tölublaðinu eru stuttar
fréttir af starfi norrænna súrreal-
ista og ljóð og myndir eftir með-
limi Medúsu og m.a. Alfreð Flóka,
Tony Pusey, Pavel Reznicek og Jó-
hann Hjálmarsson.
skírdag og tókst að bjarga honum
þaðan.
Eldur kom upp i einu elsta
húsi Grindavíkur, Garðhúsi, sem
byggt var árið 1914, kl. 19.10. Garð-
hús er tvílyft timburhús með risi.
Mikill eldur var í risíbúðinni
þegar slökkviliðið kom á vettvang
og mikinn reyk lagði frá húsinu.
Slökkvistarf gekk greiðlega og var
allur eldur slökktur laust fyrir
klukkan 21. íbúð í risi skemmdist
mikið vegna eldsins, en fjórar fjöl-
skyldur eru á götunni vegna
skemmda sem urðu á öðrum íbúð-
um í húsinu. Eldsupptök eru
ókunn.
Fréttaritari.
Norsk skógartröll og norskt
landslag í litmyndum
eftir Ivar Orgland
Hvernig lítur ósvikið norskt
skógartröll út? — Þessari spurn-
ingu reyni ég að svara í Norræna
húsinu á laugardag með því að
sýna myndir eftir hinn fræga
norska ævintýrateiknara Theo-
dor Kittelsen (1857—1914), sem
ásamt fleirum, en aðailega þó
Erik Werenskiold, gerði teikn-
ingar við ævintýrasafn As-
björnsen og Moe: Norske folke-
og huldreeventyr (Norskar þjóð-
sögur og ævintýri um huldufólk).
Líf Kittelsens einkenndist af
basli og fátækt, en einnig hug-
myndaheimi ævintýranna. Hann
var kaupmannssonur frá Krag-
erö i Austur-Noregi, dálítið mis-
heppnaður úrsmíðanemi, en mun
betri teiknari og stundaði nám
bæði í Osló, Múnchen og víðar,
m.a. París, en kunni ekki vel við
sig þar. Hann hvarf aftur til
Múnchen, en heimþrá og sultar-
líf réðu úrslitum. Hann fór heim
til Noregs og bjó þar um tíma í
Lófóten, en lengst átti hann
heima í Sigdal, yndislegri skóg-
arsveit með vatni og á, en ekki
síst útsýni til fjallsins Anders-
natten, sem er vinsælt „mótíf" í
list Kittelsens.
Kittelsen var bæði málari og
teiknari, en frægastur er hann
fyrir ævintýrateikningar sínar.
Þar er hann meistarinn mikli,
sem gerði norsku tröllunum skil.
Þau lifðu bókstaflega í landslag-
inu kringum hann, og einu sinni,
þegar einhver þekktur málari
var ráðinn til að teikna við
ævintýrin og þjóðsögurnar
norsku, hló Kittelsen og sagði:
Hvernig getur þessi maður
teiknað tröll? Hann hefur aldrei
séð þau! — Tröll Kittelsens eru í
senn nátengd landslagi í Aust-
ur-Noregi og raunsæjum verum
Skredsvig — sjálfsmynd.
á þann hátt, að þau bera með sér
mannlega eiginleika í sínu trega-
fulla og einfalda tröllalífi: þau
bera umhyggju fyrir börnum
sínum og hugsa um aldur
sinn ...
Kittelsen er mikill húmoristi í
teikningum sínum, einn af þeim
útvöldu í Noregi. Þannig hefur
hann teiknað mikið skógartröll
sem kemur labbandi með staf og
nestispoka eftir Karl Johann, en
líka heimakært tröll, sem af
mikilli samviskusemi er að þvo
krakkann sinn. — Kittelsen er
líka hvass þjóðfélagsgagnrýn-
andi, og myndaflokkur hans um
Svartadauða (ekki brennivínið!)
sýnir líka mikla hæfileika til að
túlka hinar óhugnanlegustu
hliðar mannlífsins. — En að
baki ailrar listar hans er hinn
tilfinninganæmi náttúruaðdá-
andi, sem skynjaði sál hins aust-
urnorska skógarheims.
Það gerði líka Christian Skreds-
vig (1854—1924), sonur malara á
Modum í Austur-Noregi. Eins og
íittelsen er Skredsvig ævin-
ýramaður í norskri málaralist,
>n fremur á þann hátt, að hann,
sem líka var fátækur piltur,
^ann mikinn sigur erlendis og
/arð einskonar ævintýraprins í
heimi listanna. Hann stundaði
nám í Osló, Kaupmannahöfn,
Múnchen og París, en andstætt
Kittelsen var það einmitt í
Frakklandi sem Skredsvig varð
fyrir miklum og heilbrigðum
áhrifum, aðallega frá J.F. Millet
og J. Bastien-Lepaga. 1880 var
mynd eftir Skredsvig tekin gild á
„Salonen" í París, en árið 1881
fékk hann gullpening á sama
stað fyrir málverk frá Norm-
andie. Þetta var stærsti sigur
norsks málara til þess dags í
Evrópu, en síðar kom Edvard
Munch, sem dáði Skredsvig
mjög, og fleiri.
í Frakklandi málaði Skredsvig
fleiri fræg verk, m.a. aðaimynd
sína „Ballade" með miðaldamót-
íf af blóðugum hestum, sem
koma mannlausir heim til borg-
arinnar úr orrustunni. —
Skredsvig var góður vinur
sænska málarans Ernst Joseph-
son, en þeir urðu samferða í
námsför til Spánar. Seinna kom
Ernst Josephson til Eggedal,
næst til Sigdal (þar sem Kittel-
sen síðar bjó) og málaði þar
frægt málverk Strömkarlen
(fossvættur, sem kennir
mönnum að leika á fiðlu), á
norsku: Fossegrimen. Ernst Jos-
ephson nefndi hina norsku dali
„ett land för sjálen".
Eggedal varð uppáhaldsstaður
Skredsvig eins og Sigdal var
draumaheimur Kittelsen. Þar
bjó hann síðustu 30 ár ævi sinn-
ar og lést þar, meðan Kittelsen
varð vegna fjárskorts að selja
heimili sitt í Sigdal og flytjast
þaðan. Þeir voru miklir vinir, og
Gjörbyltum öfugþróun-
inni í húsnæðismálum
eftir Hilmar Guð-
laugsson, borgar-
fulltrúa sjálfstœð-
ismanna
Húsnæðismál snerta hvert ein-
asta mannsbarn í borginni og er
því mikilvægt að vel sé hugað að
þeim.
Á því kjörtímabili, sem nú er að
Ijúka, hefur vinstrimeirihlutanum
tekist að koma húsnæðismálum
stórs hluta Reykvíkinga í algjört
óefni.
Lóðaframboð hefur stórlega
minnkað eða um helming miðað
við tvö síðustu kjörtímabil. Þess-
ari öfugþróun verður að gjörbylta,
en það gerist ekki með því að
byggja á útivistarsvæðum borg-
arbúa, hvorki við Rauðavatn né á
grænum svæðum inni í borginni
sjálfri. Sú staðreynd ein, að láta
sér detta í hug að byggja íbúð-
arhverfi í 130 metra hæð yfir sjáv-
armáli, lýsir best ráðleysi og dug-
leysi meirihluta vinstrimanna í
borgarstjón Reykjavíkur.
Dagana 12.—14. mars sl. hélt
borgarstjórnarflokkur sjálfstæð-
ismanna ráðstefnu, þar sem
stefna flokksins í hinum ýmsu
málaflokkum borgarmála var
ákveðin fyrir borgarstjórnarkosn-
ingarnar í maí nk.
Megininntak í stefnu sjálfstæð-
ismanna í húsnæðismálum er
þessi:
Hilmar Guðlaugsson
1. Fullnægt verði þörfum hús-
byggjenda fyrir hentugar bygg-
ingalóðir á hverjum tíma. Sér-
staklega verði aukin úthlutun
lóða undir minni einbýlishús og
hverskonar sérbýli.
Skipulagsreglur verði gerðar
sveigjanlegri þannig að þær
svari óskum einstaklinganna.
Gæta skal sérstaklega að hin-
um mannlega þætti við ákvarð-
anir í skipulagsmálum.
2. Stefna sjálfstæðismanna er að
gera sérhverri fjölskyldu kleift
að eignast og búa í eigin hús-
næði.
<_>' ' " v-
Áhersla verði lögð á, að lán frá
Húsnæðisstofnun ríkisins til
allra þeirra einstaklinga, sem
eignast íbúð í fyrsta sinn, verði
aukin í 80% af kostnaðarverði,
hvort sem um er að ræða ný-
byggingu eða kaup á eldra hús-
næði.
Lánstími verði lengdur.
Hraðað verði útborgun lána eða
komið á verðtryggingu á út-
borgunartíma lánanna.
Raunhæft átak verði gert í hús-
næðismálum aldraðra og fatl-
aðra. Veitt verði fé til frjálsra
samtaka húsbyggjenda og ein-
staklinga, sem hyggjast reisa
íbúðir, þar sem sérstakt tillit er
tekið til þarfa aldraðra og
hreyfihamlaðra.
Auðvelda skal íbúðareigendum
að endurnýja og stækka eldra
húsnæði, þannig að það svari
nútíma kröfum um stærð og
þægindi. Stefna ber að meiri
sveigjanleika í nýtingu hús-
næðis.
3. Með stórauknum lánum til
þeirra, sem byggja eða kaupa í
fyrsta sinn, mun mjög draga úr
eftirspurn eftir íbúðum byggð-
um á félagslegum grundvelli.
Sjálfstæðismenn telja þó að
húsnæðismál þeirra, sem ekki
hafa fjárhagslega getu til að
kaupa íbúðir á almennum
markaði, verði best leyst með
því að beina fjármagni til bygg-
ingar verkamannabústaða.
.1.1.i,i.< ( I :