Morgunblaðið - 17.04.1982, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1982
37
miklum glæsibrag, hárri fyrstu
einkunn, og hlaut auk þess verð-
launapening fyrir frábæra
frammistöðu.
Að þessu námsafreki loknu var
þegar haldið heim. Strax eftir
heimkomuna gerðist Helgi bók-
bindari í Gutenberg og vann þar
samfleytt til 1943. Auk þess hafði
hann eigið verkstæði heima hjá
sér og vann þar flest kvöld — og
oft fram á nætur. Næg voru verk-
efnin, því allir vildu eiga bók eða
gefa bók, sem snillingurinn Helgi
Tryggvason hefði bundið.
Um langt skeið kenndi Helgi
bókband við Kennaraskóla Is-
lands. Og við bókbandsdeild
Myndlista- og handíðaskólans
kenndi hann frá 1946 og allt fram
á síðasta ár. Hann var framúr-
skarandi kennari og naut einlægr-
ar vináttu og óskoraðrar virðingar
hinna fjölmörgu nemenda sinna.
Á gamlársdag 1933 gerðist sá
atburður að prestssetrið á Hofi í
Vopnafirði brann til kaldra kola.
Þar varð, meðal margs annars, hið
stórmerka bókasafn sr. Einars
eyðingunni að bráð. Helgi sagði
oft frá því sjálfur, að sá örlagaríki
atburður hefði öðrum fremur orð-
ið valdur að því, að hann hóf sinn
algjörlega einstæða og ævintýra-
lega söfnunarferil bóka, blaða og
tímarita, sem hann var löngu orð-
inn landskunnur fyrir. Árið 1947
seldi hann ríkinu hið gífurlega
mikla og um margt fágæta safn
blaða og tímarita, sem honum
hafði tekist að ná saman. Mun það
einn hinn mesti happafengur sem
Landsbókasafninu hefir áskotnast
hin síðari ár. Eftir það var hann á
tímabili að hugsa um að hætta
allri söfnun, en hvarf brátt frá því
ráði. Og fram á síðustu ár var
hann önnum kafinn flesta daga
þegar hann var ekki að kenna, við
að bjarga verðmætum í prentuðu
máli frá glötun og hjálpa bæði
opinberum söfnum og einstakling-
um við að fylla upp í þau skörð,
sem ella hefðu staðið opin og
ófyllt um aldur og ævi. Hjálpfýsi
hans og greiðasemi við þá sem
fengust við söfnun blaða og bóka
var með þeim eindæmum, að þar
er, held ég, engar hliðstæður að
finna. Gleðin yfir því að geta
hjálpað, virtist oft vera bestu
iaunin í vitund hans. Og vafalaust
hugsaði hann oft og tíðum alltof
lítið um peningalegan hagnað,
þegar félítill bókamaður leitaði
hjá honum ásjár og aðstoðar. En
örlætið var honum svo eðlislægt.
Hann vildi hvers manns vanda
leysa.
Ekki lét Helgi staðar numið við
það eitt að safna blöðum og bókum
og styðja við bakið á bókasöfnur-
um með ráðum og dáð. Hann afl-
aði sér auk þess svo mikillar þekk-
ingar á bókfræði, að þar átti hann
fáa sína líka. Og hvað snerti þekk-
ingu á blöðum og tímaritum
komst enginn með tærnar þar sem
Helgi hafði hælana. En því má
ekki gleyma, að Helgi stóð ekki
einn og óstuddur í sínu mikla
hjálpar- og þjónustustarfi. Ingi-
gerður kona hans var alla tíð
óþreytandi við að hjálpa honum og
styðja hann á allan þann hátt,
sem í hennar valdi stóð. — Þau
voru líka gestrisin, hjónin, og
sannir höfðingjar heim að sækja.
Samverustundirnar með þeim á
heimili þeirra verða ógleymanleg-
ar, en allar áttu þær einn þátt
sameiginlegan — þær liðu alltof
fljótt.
Þau hjónin eignuðust sex börn,
sem öll eru á lífi. Elst þeirra eru
Sigríður, húsmóðir í Reykjavík, þá
Einar, bókbandsmeistari í Reykja-
vík, Vigfús, húsgagnameistari,
búsettur í Kaliforníu í Bandaríkj-
unum, Halldór, bókbandsmeistari
á Selfossi, Jakob, garðyrkjubóndi í
Gufuhlíð í Árnessýslu, og Krist-
inn, kortagerðarmaður í Reykja-
vík. Barnabörnin eru 22 og lang-
afabörnin 25 talsins.
Helgi Tryggvason naut þeirrar
gæfu að lifa lífinu lifandi og vera í
takt við tímann allt til endadæg-
urs. Þess vegna var alltaf bjart í
kring um hann, alltaf gott að vera
í návist hans, alltaf gaman að
hlýða á mál hans, sem var þrungið
fróðleik og logandi frásagnargleði.
Það er bjart yfir kveðskap
margra íslenskra skálda. En þó
hygg ég að hvergi sé birtan tærari,
hreinni og fegurri en í ljóðum
Þorsteins Erlingssonar. Þeirrar
sömu, vorfögru og brostæru birtu
varð ég svo oft var í fari og við-
móti Helga vinar míns. Og mér
finnst, sem hinsta bænin hans
gæti vart verið betur orðuð en með
þessum hendingum Þorsteins:
„Mig langar ad sá onga lygi þar finni,
sem lokar að síðustu bókinni minni."
Um bænheyrslu þeirrar bænar
efast enginn sem þekkti Helga
Tryggvason.
Eg votta Ingigerði, börnum
þeirra hjóna, tengdabörnum,
barnabörnum og ástvinum öllum
mína innilegustu samúð og bið
þeim öllum þlessunar Guðs í bráð
og lengd. Björn Jónsson
Hinn 20. mars sl. andaðist Helgi
Tryggvason, bókbandsmeistari og
bókasafnari, kominn hátt á níræð-
isaldur. Ég ætla ekki að rekja
æviferil Helga, þó merkilegur sé,
það hafa aðrir kunnugri gert. En
mig langar að minnast örlítið á
einn þátt í söfnunarstarfi hans,
söfnun í þágu bókasafna og þá
ekki síst almenningsbókasafna.
Það eru nú um 30 ár síðan ég
kynntist Helga og þessum þætti í
ævistarfi hans. Tímaritaeign
bókasafns sem ég sá um var ærið
skörðótt. Ég sendi Helga langan
vöntunarlista. Ekki voru margar
vikur liðnar þegar komu 6 bóka-
kassar frá Helga og fylltust þá
margar eyður. Þessi stóra og góða
sending bjargaði miklu. Á þessa
vísu voru öll viðskipti sem ég átti
við Helga og verð sanngjarnt.
Þá er ég var á ferð í Reykjavík
áður en Helgi flutti verslun sína á
Amtmannsstíg 2 talaði ég við
hann í síma allajafna. Og þó báðir
væru tímabundnir nokkuð fannst
alltaf leið til að fundum okkar
bæri saman. Það kom til að mynda
fyrir, að ég kæmi í morgunkaffið
til þeirra Ingigerðar. Þetta voru
góðar stundir.
Það var hugsjón Helga, að bóka-
söfnun hans gæti komið almenn-
ingsbókasöfnum í landinu að sem
mestu gagni. Það urðu honum
veruleg vonbrigði að þetta fór á
annan veg. Alltof fá bókasöfn
þáðu þessa þjónustu. Mun einkum
tvennt hafa valdið, áhugaleysi og
féleysi. Helgi sagði stundum að
ekki væri á góðu von í þessu efni,
bókasöfnin berðust í bökkum og
gætu ekki keypt neitt umfram
naumar áætlanir. Ég vil bæta því
við, að stjórnvöld hafa allmörg
síðustu ár gengið á það lag, í stað
þess að efla almennu bókasöfnin
hafa þau þrengt kosti þeirra.
Helgi vildi láta söfnin sitja fyrir
um kaup, t.d. torfenginna blaða ís-
lenskra og tímarita; — þá njóta
fleiri góðs af, sagði hann réttilega.
Sem dæmi vil ég nefna, að hann
hringdi til mín fyrir nokkrum ár-
um og sagði, að nú hefði hann
Þjóðólf allan handa mínu safni ef
ég vildi kaupa og skorti þó ekki
kaupendur meðal safnara. ísafold
náði hann líka saman handa sama
safni áður en lauk.
Helgi Tryggvason hefur lokið
löngu og merku ævistarfi. Hann
var m.a. kennari í Myndlista- og
handíðaskólanum í 35 ár. Stund-
um hefur mér þótt sem nafngiftin
meistari væri ofnotuð. Það á ekki
við um Helga. Hann var áreiðan-
lega meistari í sinni grein, lista-
maður.
Lengi mun lifa minning um
mætan bókamann.
Haraldur Guðnason
Guðmundur Bjarni
Oddsson — Minning
Fæddur 1. júní 1903
Dáinn 11. apríl 1982
Afi okkar fæddist í Bolungarvík
og dvaldist þar sín æskuár. Síðan
lágu leiðir hans á önnur byggðar-
lög. Það var ekki fyrr en 1976 að
hann settist að á Bolungarvík aft-
ur. Afi var hæglátur maður og lét
lítið yfir sér. Hann gat átt til að
vera hnyttinn í tilsvörum og brá
þá oft glettnislegu brosi yfir and-
lit hans. Hann var líka hagmæltur
og gat kastað fram vísu við ýmis
tækifæri. Þegar við vorum litlar
keyptu foreldrar okkar íbúð við
Háaleitisbraut. Skömmu eftir að
við fluttum kom afi í heimsókn.
Leist honum vel á staðinn og orti
þá þessa vísu:
ÍNid eí mA ætt'éft bér,
öll mín leystist þrautin,
því hún er ansi hugguleg
liáaleitisbrautin.
Áður en afi og amma fluttust til
Bolungarvíkur bjuggu þau á ísa-
firði. Við heimsóttum þau oft
þangað og var okkur alltaf vel og
höfðinglega tekið. í stofunni
þeirra stóð á hillu lítið líkan af
jörpum hesti. Hafði afi keypt það
af manni sem skar út í tré. Sagði
hann að þetta væri hann Sokki
sinn, en það var hestur sem afi
hafði átt og hann talaði stundum
um.
Fyrir nokkrum árum varð afi
fyrir því óhappi að detta illa og
eftir það fór heilsu hans hrakandi.
Hafði hann verið sjúklingur í
Sjúkraskýlinu í Bolungarvík í
nokkur ár. Afi andaðist að morgni
páskadags. Vonandi hefur hann
vaknað upp hress og heilbrigður í
betri heimi og ef til vill hefur
jarpur hestur beðið hans til að
flytja hann til nýrra heimkynna.
Við viljum að leiðarlokum
þakka afa fyrir samfylgdina. Far
þú í friði, friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Ingunn og Margit
Finarsdætur.
Örn Þorsteinsson við nokkur verkanna á sýningunni.
Ljó.sm. Mbl. Kmilía.
Orn Þorsteinsson sýn-
ir í Listasafni alþýðu
LAUGARDAGINN 17. apríl opnar
Örn Þorsteinsson sýningu á mál-
vcrkum, teikningum, lágmyndum
og skúlptúrverkum í Listasafni al-
þýðu.
Örn Þorsteinsson er fæddur í
Reykjavík árið 1948. Stundaði
nám við Myndlista- og handíða-
skólann 1966—1971 og fram-
haldsnám við Listaháskólann í
Stokkhólmi 1971 — 1972. Náms-
dvalir víða erlendis, Englandi
1970 og 1972, Skotlandi, Frakk-
landi, Þýskalandi, Hollandi og
Danmörku 1977 o.v. Örn er einn
af stofnendum Gallerís „Sólon
Islandus". Félagi í „íslenskri
grafík" og FÍM. Formaður sýn-
ingarnefndar FÍM 1979—1982.
Örn hefur tekið þátt í mörgum
samsýningum hér heima og er-
lendis og auk þess haldið tvær
einkasýningar, í Gallerí Sólon
1977 og nú í Listasafni alþýðu.
Samfara störfum í myndlist
hefur hann verið kennari við
Myndlista- og handíðaskólann
síðan 1972.
Sýning Arnar Þorsteinssonar
stendur yfir í Listasafni alþýðu
við Grensásveg dagana 17. apríl
— 9. maí og er opið alla daga kl.
14.00-22.00.
Aðalfundur
Verkalýðsfé-
lags Borgarness
AÐALFUNDUR Verkalýðsfélags
Borgarness var haldinn 31. mars
sl. — I skýrslu stjórnar um starfið
1981 kom fram, að kjaramálin
voru aðalviðfangsefni félagsins
eins og jafnan áður. Félagið hafði
nokkur afskipti af atvinnumálum.
Síðari hluta ársins gætti nokkurs
atvinnuleysis hjá konum á félags-
svæðinu, en það nær yfir Mýra- og
Borgarfjarðarsýslu (norðan
Skarðsheiðar).
Félagsmenn eru nú um 520.
Aðalfundurinn samþykkti að
styrkja nýstofnað leikfangasafn
f.vrir þroskahefta sem staðsett
er í Borgarnesi, með 15.000 kr.
framlagi úr Sjúkrasjóði félags-
ins, en 20 ár eru nú liðin frá
stofnun sjóðsins.
Stjórn félagsins árið 1982 var
sjálfkjörin en hana skipa: For-
maður Jón Agnar Eggertsson,
ritari Karl Á. Ólafsson, gjald-
keri Agnar Ólafsson, fjármála-
ritari Berghildur Reynisdóttir,
varaformaður Baldur Jónsson,
meðstjórnendur Sigrún D. Elías-
dóttir og Ólöf Svava Halldórs-
dóttir.
l'r rréttatilkynningu.
Bridge
Arnór Ragnarsson
Bridgefélag
Breiðholts
Sl. þriðjudag var spilaður eins
kvölds tvímenningur með þátt-
töku 12 para og var spilað í ein-
um riðli.
Röð efstu para:
Gylfi Ólafsson —
Kristján Ólafsson 136
Helga Magnúsdóttir —
Sveinn Þorvaldss. 131
Helgi Skúlason —
Kjartan Kristóferss. 122
Anton Gunnarsson —
Baldur Bjartmarss. 117
Meðalskor 110
Á þriðjudaginn kemur verður
einnig eins kvölds tvímennings-
keppni, en annan þriðjudag hefst
firmakeppnin, sem er í formi
einmennings. Spilað er um veg-
legan farandbikar.
Spilað er í húsi Kjöts og fisks,
Seljabraut 54, og hefst keppni kl.
19.30.
íslandsmótið
í tvímenningi
Spilarar eru minntir á að ís-
landsmótið í tvímenningi byrjar
fimmtudaginn 22. apríl kl. 13.00 í
Domus Medica. Skráning í mótið
er enn í gangi og verður haldið
áfram til kl. 17.00 21. apríl. Þeir
spilarar, sem hafa áhuga á að
spila í mótinu, eru beðnir að
hafa samband við stjórn þeirra
félaga sem þeir eru félagar í, eða
stjórn Bridgesambands íslands.
Keppnisgjald er 400 krónur á
par og 24 pör komast áfram í
úrslitakeppnina sem verður spil-
uð 24.-25. apríl á Hótel Heklu.
Undankeppnin er spiluð í 4
riðlum, en stærð þeirra fer eftir
þátttöku. Spiluð verða a.m.k. 90
spil í 3 umferðum og er riðlunum
alltaf raðað upp á nýtt (slöngu-
raðað) fyrir hverja umferð.
Spilatími er: 1. umferð kl. 13.00,
fimmtudaginn 22. apríl, 2. um-
ferð kl. 19.00 sama dag og 3. um-
ferð kl. 17.00 föstudaginn 23.
apríl.
Bridgedeild
Skagfirðinga
Staða efstu para eftir tvær
lotur í Butler:
Guðrún Hinriksdóttir —
Haukur Hannesson 160
Baldur Ásgeirsson —
Magnús Halldórss. 158
Bjarni Pétursson —
Ragnar Björnsson 150
Högni Torfason —
Steingrímur Jónss. 149
Garðar Þórðarson —
Guðmundur Ó. Þórðars. 147
Pála Jakobsdóttir —
Valdimar Þórðarson 141
Síðasta lota verður spiluð
þriðjudaginn 23. apríl. Þarnæsta
þriðjudagskvöld hefst þriggja til
fjögurra kvölda tvímenningur.
Nýir spilarar velkomnir.
Spilamennska hefst stundvíslega
kl. 19.30.