Morgunblaðið - 01.05.1982, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1982
53
Sjö nýjar skurðgröfur
og ein gömul próventukona
eftir Pétur
Pétursson þul
Vegfarendur er átt hafa leið
undanfarið um Ingólfsstræti hafa
eigi komist hjá því að veita at-
hygli stórfelldum umsvifum er þar
eiga sér stað á lóð Seðlabankans
og Ingólfs Arnarsonar land-
námsmanns Islands. Auk vega-
tálmana er reistar hafa verið,
þannig að engum er fært nema
fuglinum fljúgandi, ymja þar og
emja kjaftvíðar skurðgröfur er
ógna með hvofti sínum. Bryðja
þær grjót og gnísta véltönnum um
leið og þær moka feng sínum á
tíuhjólatrukka er bíða malandi á
gryfjubarmi. Hér er unnið að
Mammonshöllinni miklu, Víð-
gelmi, eða Auðkúlu þeirri er
geyma skal gullforða og Fáfnisarf.
Svona hafa peningamál þróast á
Islandi síðan Jón Maríasson var
seðlabankastjóri og geymdi skjöl
bankans í skrifborðsskúffu við
Austurstræti, en sendi þvottinn
sinn í pokaskjatta með dampskip-
inu til ísafjarðar, þar sem náin
skyldmenni nudduðu skyrtur hans
og flibba og sendu um hæl með
næstu ferð, í pússi bátsmanns. Þá
var nú ekki verið að eyða og
spenna í óþarfa prjál.
Jón Maríasson var fulltrúi
kynslóðar er lifað hafði tíma
tvenna.
Forleikur Tschaikowskys, 1812,
er meðal vinsælla tónverka er oft
heyrast á hljómleikum sinfóníu-
sveita. Færri eru þeir er kynni
hafa af bréfum Guðrúnar Skúla-
dóttur, Magnússonar landfógeta
er dvaldist í próventu í skjóli Stef-
ánunga í Viðey og ritaði þar bréf
mörg og markverð. Árið 1813 ritar
hún Grími Jónssyni amtmanni,
móðurbróður Gríms Thomsens,
skálds. Þá hafa danskir fésýslu-
menn og bankajöfrar gripið til
þess ráðs, að liðnum Napóleons-
styrjöldum, að freista þess að
rétta bágan fjárhag ríkiskassa
Danaveldis, að þrykkja nýja
bankóseðla, ef forða mætti hruni
gjaldmiðils og efla átrúnað ný-
krónu.
Guðrún Skúladóttir ritar Grími
fregnir frá Islandi:
„Margir áf almúga hafa dáið á
þessu ári, framundir 20 manneskj-
ur urðu úti hér og hvar í vetur í
áhlaupahríðum.
Heinkel fór vestur á Vestfirði
með vörur sínar, en hann kom
hingað fyrst til ólukku manna.
Hann kom með bankaforordning-
una og sagði það hverjum manni,
að bankaseðlarnir gömlu væru svo
gott sem ónýtir.
Það gengur aldeilis yfir mig, að
peningaumbreytingin hefur aukið
dýrtíðina hjá ykkur, svo lækningin,
sem átti að vera, hefir aukið sjúk-
dóminn.“
Síðan greinir Guðrún frá lands-
högum og segir:
„En þegar almúginn er fallinn, þá
fara höfðingjarnir að eiga bágt.“
Fleira margt, segir sú hin fróma
kona, dóttir landfógetans.
Hálf önnur öld er liðin siðan
.. en þegar almúg-
inn er fallinn, þá fara
höfðingjarnir að eiga
bágt“
(Guðrún Skúladóttir í bréfi til
Gríms Jónssonar)
hún hripaði bréf sitt. Margt er
breytt, en meginmál hin sömu.
Víkjum nú að umsvifum á lóð
Seðlabankans og landnámsmanns
vors. Fyrir horska framgöngu
andófsmanna, með Þorstein
Stephensen í fararbroddi, hörfuðu
seðlabankamenn úr vígi sínu á
fornhelgum stað.
Síðar hófust þeir handa um
framkvæmdir og færðu sig um set.
Fengu þeir samþykki borgaryfir-
valda að reisa stórhýsi á Arnar-
hóli, enda skyldi bifreiðageymsla í
kjallara og á þaki geyma bifreiðir
borgarbúa og leysa þannig vanda
margan.
Nú spyrja skattborgarar: Hve
margir rúmmetrar koma til af-
nota á hvern bankamann í höfuð-
borginni? Hvað um sjúklinga? Og
hjúkrunarlið?
Má ætla að bílageymsia Seðla-
bankans leysi vanda bifreiðaeig-
enda í Reykjavík? Bílastæði sem
fyrirhuguð eru á vegum Seðla-
bankans munu á þriðja hundrað
talsins. Hve margir eru starfs-
menn bankans og hve margir
þeirra eiga bíl? Verður rúm fyrir
fleiri bíla en starfsmannanna? og
hvað er þá unnið?
Gjaldmiðillinn sjálfur, seðlar og
mynt, litur, lögun, stærð og form
eöa núllafjöldi skiptir engu máli.
Vinnan, athöfn iðjumanns,
skaut náttúrunnar, afurðir, afla-
sæld og verkmenning er það sem
skiptir sköpum um afkomu þjóða.
Hver minnist þess að hafa heyrt
viðvörunarorð frá Þjóðhagsstofn-
un til auðmanna, að fara sér hægt
í gróðakröfum sínum. Hrakspár
um kollsteypu efnahags séu laun
goldin skv. framfærsluvísitölu eru
þeirra ær og kýr.
Þjóðhagsstofnun hefði lagst
gegn vökulögum 1921 og orlofslög-
um Stefáns Jóhanns hefði hún
verið spurð. Matthías Johannes-
sen hefir það eftir Ólafi Thors í
merkri ævisögu, að hann hafi ekki
séð eftir neinu eins og því að berj-
ast gegn vökulögum sjómanna.
Þar fór hann að ráðum „sérfræð-
inga“ um þjóðarhag.
Sé hag íslensku þjóðarinnar
þannig komið sem seðlabanka-
stjóri gefur í skyn og vill vera láta,
er þjóðinni hollast að hyggja að
Ijóðum skoska skáldsins Robert
Burns og þýðingu Steingríms
Thorsteinssonar á þeim og búa sig
undir að lifa í:
„heiðursfátækt,
þrátt fyrir allt“
Minnumst þess að
„allt hefðarstand er mótuð mynt,
en maðurinn gullið, þrátt fyrir alh.“
H.C. Andersen sagði: „Keisar-
inn er í klæðaskápnum."
Það er kominn tími til þess að
keisarinn komi fram úr pen-
ingaskápnum og hyggi að hag al-
þjóðar. Hagur þjóðarinnar almúga
— vinnandi fólks — er ekki skráð-
ur hvað skýrast hjá svonefndri
Þjóðhagsstofnun.
Þjóðhagsstofnun er skipuð
knektum Vinnuveitendasam-
bandsins og auðhyggjumanna. Þar
er dregið ský fyrir maísól hins
vinnandi manns.
Norrænt vísnamót í Reykholti
MANDDAGINN 3. maí nk. verður síðasta vísnakvöldið á þessum vetri haldið
í Þjóðleikhússkjallaranum. Aðsókn að vísnakvöldunum í vetur, sem nú eru
orðin niu talsins, hefur verið stórgóð og hofur oftast þurft að loka húsinu fvrir
kl. 22.
Dagskráin á þessu síðasta kvöldi
verður fjölbreytt að vanda og fram
koma m.a.: Sönghópurinn Hálft í
hvoru sem kynnir nýja hljómplötu
sem hann hefur unnið fyrir Menn-
ingar- og fræðslusamband alþýðu
og út kemur nú 1. maí, tvær ungar
söngkonur þær Margrét Gunn-
arsdóttir og Erna Ingvarsdóttir,
Trad-kompaníið leikur dixie-
landmúsik, ljóðskáld kemur í
heimsókn að vanda, nú svo mætir
kór félagsins o.fl.
Regluleg starfsemi vísnavina
hefst aftur í september í haust, en
það er aldeilis ekki sumarfrí þang-
að til. Áformað er að halda hér á
landi norrænt vísnamót í sumar
með þátttöku gesta frá öllum
Norðurlöndunum. Sjálft mótið
mun fara fram i Reykholti helgina
25.-27. júní, en því lýkur með tón-
leikum í Þjóðleikhúsinu sunnudag-
inn 27. kl. 21. Eftir það verður þó
um óformlega dagskrá að ræða
bæði í Reykjavík og úti á landi í
samvinnu við Norræna húsið,
norrænu félögin og Menningar- og
fræðslusamband alþýðu. Nánari
fréttir af mótinu eru væntanlegar
fljótlega.
Ferdaskrifstofan

|—|(TÚ^-,-----------
EVROPUFERÐ
LUXEMBURG OG ALPAFJÖLLIN 8.-27. júlí
Verö kr.
Komið er viö í fraegum íþrótta- og útilífsstööum s.s. Lech og Zillertal i
Týról, Kóngsvatni og Oberammaergau í Bæjern og í Cortinu á Italíu og
Bled í Júgóslavíu.
Þriggja vikna verö meö góöu fólki á þægilegum bíl í fallegu umhverfi og
þrifalegum hótelum. Dagleiöir eru flestar stuttar og fallegustu ökuleiöirnar
eru jafnan valdar. Ekki er gist skemur en 2 nætur á hverjum staö, mest
fimm nætur.
Fjölbreytileikinn er aðalsmerki þessa feröaskipulags, til aö menn geti
fengiö sem mest út úr aöeins einni sumarleyfisferö. Boöiö er upp á
margar og fjölbreytilegar skoöunarferöir á öllum stöðunum. Á kvöldin er
farið saman í skemmtistaöi, t.d. Týrólakvöld í Innsbruck og Bæjarakvöld i
Berchtesgaden.
Fariö um átta þjóölönd, þ.e. Luxemburg, Belgíu, Frakk-
land, Þýzkaland, Sviss, Liechtenstein, Austurríki og Júgó-
slavíu.
Gist í sex borgum þ.e. Luxemburg, Schaffhausen, Lech,
Innsbruck, Villach og Berchtesgaden.
Fallegar miðaldaborgir heimsóttar s.s. Colmar í Frakk-
landi og Stein am Rhein í Sviss.
Fegurstu héruð álfunnar skoðuö allt frá dýpstu dölum
upp til efstu tinda s.s. Zillertal-Alparnir, Dólómítarnir og
Bæjersku alparnir.
Frægar listaborgir skoðaðar: Innsbruck, Luxemborg og
Salzburg og vinalegir fjallabæir s.s. Vaduz, Selva og
Rattenberg.
Stórhertogadæmið Luxemburg, græna hjartað í Evrópu
skoðaö rækilega, bæði sveitir og bæir, vínrækt og virkj-
anir.
Vígvellir tveggja heimsstyrjalda skoðaðir, Ardenna-fjöllin
í Belgíu (Bastogne ) og Verdun j Frakklandi.
Reykjavík:
Austurstræti 17,
sími 26611.
Akureyri:
Kaupvangsstræti 4,
sími 22911.
□
□
□
□
□
□
□