Morgunblaðið - 01.05.1982, Blaðsíða 31

78
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. MAÍ1982
Lágtekjufólk veróur
að fá kauphækkanir
Rætt við Ólaf Eyland, verkamann á Akureyri
Hefurðu einhvern tim-
ann talað við látinn
mann? Nei, ekki það.
Hér hefurðu einn sem
hefur verið látinn í 35
ár — bókaður látinn, sko. Það er í
hinu ága'ta Stýrimannatali í klausu
um foður minn. Kg hringdi náttúr-
lega í útgefandann, þegar mér barst
þessi óvænta fregn að ég hefði verið
látinn síðan 1947 og tilkynnti honum
að ég væri bráðlifandi. Ilann tók því
ekkert illa.
Ólafur Eyland, verkamaður og
fyrrum bifreiðarstjóri, situr í eld-
húsi sínu að Munkaþverárstræti
16, Akureyri. Þar býr hann í
ágætu húsi ásamt syni sínum. Mér
varð það fyrst fyrir að dást að
skeggi, Ólafs. Það er mikið sóma-
skegg.
Já, það eru í því sjafnarlitirnir,
sjáðu. Afi minn var líka með hið
myndarlegasta skegg — hann var
danskur. Eg hef þetta af því það er
ekkert hús á lyftaranum sem ég
vinn á; skeggið er á við góðan tref-
il!
Ólafur fitlar fagmannlega við
skegg sitt og hefur frásögu sína:
Ég er fæddur árið 1920 úti í
Kaupmannahöfn. Foreldrar mínir
voru Jenny Nielsen, dönsk kona,
og Gísli Eyland, skipstjóri. Ég
dvaldist ytra annað veifið til fimm
ára aldurs, að við fluttum alfarið
til Islands. Uppvaxtarár mín
bjuggum við á Laugarnesveginum
í Reykjavík og í Grjótaþorpinu.
Vinna mín hófst á Kirkjusandi,
þar sem Kveldúlfsmenn höfðu að-
stöðu — og snemma tók ég að
vinna í togurunum að losa salt-
fisk. Ég man hvað mér fannst það
ömurlegt í kreppunni, þegar þurfti
að gera upp á milli manna um
vinnu. Ég vona að þeir tímar komi
aldrei aftur. Það er fátt voðalegra
fyrir þjóð en atvinnuleysi. Ég var
svo lánsamur að verða ekki fyrir
þessu á þeim árum, en oft sá mað-
ur dapran mann hverfa heim til
sín, eftir að útséð var með að hann
fengi vinnu þann daginn. Slíkir
tímar mega aldrei koma aftur.
Árið 1937 fluttumst við norður
og hef ég síðan búið á Akureyri og
kunnað prýðilega við mig. Meira-
próf í bfreiðaakstri tók ég árið
1942, og keyrði svo alveg fram til
1969, að ég gerðist verkamaður
hjá Jakobi Karlssyni. Ég ók meðal
annars strætisvagni hér á Akur-
eyri, Mývatnsrútuna keyrði ég líka
og Vopnafjarðarrútuna. En nú hef
ég starfað í tæp þrettán ár við
höfnina og býst við að gera það
það sem eftir er. Ég vinn á lyftara
hjá Eimskip í Oddeyrarskála og
líkar það nokkuð vel, þó það sé
opinn lyftari. Þeir eru ekki eins
flottir á því hér og í Reykjavík þar
sem hús eru á iyfturunum.
Jú, það hefur breyst margt í
gegnum tíðina í lífi verkamanns-
ins. Það er til dæmis ekki langt
síðan við börðumst við seglið yfir
vörunum hér. Við fengum fyrst
vöruskemmu á Oddeyrartanga ár-
ið 1978 en áður höfðum við orðið
að breiða segl yfir alla vöru, sem
hingað barst og geymd var á kant-
inum við Torfunefsbryggju. En
þrátt fyrir allt sem hefur breyst, í
aðstöðu og aðbúnaði, þá er það nú
svo að við verkamenn erum litlu
betur settir en áður. Enn þurfa
þeir að berjast við að ná endum
saman, a.m.k. þeir sem ætla sér að
byggja. Sonur minn til dæmis er
iðnverkamaður, býr til Flóru-
smjörlíki og hann fær um 6.600
krónur í mánaðartekjur fyrir
dagvinnu og á ekki kost á auka-
vinnu. Hann er einhleypur maður
og þegar skatturinn hefur heimt
sitt, fær hann útborgaðar 2—3.000
Ólafur á heimili sínu á Akureyri MorgunhiiM/ Oufur k. M»gnú»«>n.
krónur til að lifa af út mánuðinn.
Það sér náttúrlega hver maður í
hendi sér, hvað sú upphæð nær
skammt. Hvað ætti hann að taka
til bragðs ef hann væri fyrirvinna
fjölskyldu og stæði þar að auki í
húsbyggingu? Ég er með hærri
tekjur en hann af því ég er lyft-
aramaður, svo fáum við premíu
sem er nokkur uppbót og frysti-
skip koma oft um helgar og þá fæ
ég stundum aukavinnu. Það liggur
á borðinu að það þarf að hækka
kaup lágtekjufólks, en það er auð-
vitað til lítils gagns ef allir hlutir
hækka jafnharðan. Þetta er mikið
Frá Þórshöfn
Kærum okkur ekki
um neinn barlóm
Spjall við Sölva Hólmgeirsson verkstjóra
Myndir:
ÓLAFUR K.
MAGNÚSSON
S()LVI Hólmgeirsson verkstjóri í
salfiskverkun Hraófrystihúss Þórs-
hafnar hf. Hann er fæddur og uppal-
inn á Þórshöfn, fór snemma til sjós
og var sjómaður þar til hann neydd-
ist að fara í land sökum veikinda
fyrir um það bil 10 árum og hefur
lítið sótt sjóinn síðan. Hin seinni ár
hefur hann verið verkstjóri í Hrað-
frystihúsinu og nú i rúmt ár ein-
göngu í saltfiskverkuninni. Við
spurðum hann fyrst hvort Þórshafn-
arbúar yndu ekki glaðir við sitt.
Jú, ég hef aldrei viljað halda
öðru fram en að við hefðum það
gott hér. Það er að vísu tímabund-
ið atvinnuleysi yfir háveturinn, en
í heildina séð held ég að menn hafi
það bara gott. Sumrin eru yfirleitt
gjöful til sjávarins, þó það mætti
svo sem vera meira. Sóknin héðan
er mjög háð tíðarfarinu, bátarnir
litlir. Svo var hann seldur í vetur

Sölvi Hólmgeirsson
Sölvi ásamt fólkinu sinu ...
stærsti báturinn sem var um 50
tonn.
Fagnið þið þá ekki togaranum
nýja sem þið fáið í sumar?
Já, það eru nú skiptar skoðanir
um það mál hér á Þórshöfn. Ég er
hvorki með eða á móti togaranum,
heldur er ég þess sinnis að það
þurfi að skapa hér atvinnufyrir-
tæki sem skapi fólki trygga vinnu
allan ársins hring. Sem stendur
virðist togari vera eina ráðið, að
minnsta kosti horfa flestir í þá
átt. Ég hef verið svo lánsamur að
hafa alltaf meiri en nóga vinnu
hjá Hraðfrystihúsinu, en hér er
fólk, og sérstaklega konurnar, sem
hafa bókstaflega enga vinnu þrjá
mánuði af árinu; desember, janúar
og febrúar. Það má að vísu segja