Morgunblaðið - 19.05.1982, Blaðsíða 12

52
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ1982
Hættan af Fram-
sóknarflokknum
eftir dr. Sigurð
Pétursson
Við þau löngu og leiðinlegu
kynni, sem ég hafði af Framsókn-
arflokknum út af mjólkurmálun-
um hér á Suðvesturlandi á árun-
um 1935—1960, leit ég alltaf á það
sem fjarstæðu og næstum ósvífni,
að þessi flokkur bænda, sem stóð í
illdeilum við íbúana á aðalmark-
aðssvæðinu fyrir búsafurðir, gæti
ætlazt til þess að fá fulltrúa sinn
kosinn í tiorgarstjórn Reykjavík-
ur. Auk þess átti það að vera úti-
lokað, að kjósendur í Reykjavík og
nágrenni gæfu slíkum flokki at-
kvæði, sem beitti íbúa þessa svæð-
is öðru eins ofríki og bolabrögðum
og Framsóknarflokkurinn gerði.
Þessi yfirgangur Framsóknar-
manna lýsti sér fyrst og fremst í
setningu og framkvæmd mjólkur-
laganna og síðan fleiri einkasölu-
laga, en einnig í þrálátri andstöðu
við raunhæft,* opinbert mjólkur-
eftirlit.
Sú valdbeiting og einokun, sem
þarna var innleidd, átti ekki upp-
tök sín í íslenskri bændastétt,
heldur mun fyrirmyndin hafa ver-
ið sótt til þeirra einræðisstjórna,
sem fóru með völdin í Rússlandi,
Þýzkalandi og á Ítalíu. Enda hélt
þáverandi konungur vor, Kristján
X., sig hafa fundið hér hinn ís-
lenzka Mussolini í gervi eins fram-
sóknarráðherra, svo sem frægt er
orðið.
Framsóknarflokkurinn
og SÍS
Það var þó nokkru áður en
Rússland gerðist ráðstjórnarríki,
að Framsóknarflokknum og Sam-
bandi íslenzkra samvinnufélaga
voru gefin nöfn hér á Islandi.
Skyldleiki þessa tveggja samtaka
er svo náinn, að nær ógerlegt mun
að rekja hann, en þegar þau koma
fram á sjónarsviðið hér í þéttbýl-
inu við Faxaflóa á árunum kring-
um 1930, þá eru þau á gelgjuskeiði
og styðja hvort annað af fremsta
megni. SÍS veitti Framsóknar-
flokknum fjárhagslega aðstöðu
sem hann galt með stjórnmála-
legri fyrirgreiðslu, og hefur þessi
gagnkvæma hollusta haldizt alla
tíð síðan. Sá einræðislegi bægsla-
gangur, sem Framsóknarflokkur-
inn og SIS voru að hefja um þetta
leyti, varð til þess að nokkrir þing-
menn flokksins yfirgáfu hann og
stofnuðu Bændaflokkinn (1932).
Framsóknarflokkurinn hætti upp
frá þessu að vera eingöngu flokkur
bænda og tók að sigla á fleiri mið.
SÍS eða þjóðin
SÍS hélt áfram að dafna í faðmi
Framsóknarflokksins. Það var nú
rekið sem heildsölu-og atvinnufyr-
irtæki í félagsformi með auð-
valdssniði og færði stöðugt út at-
hafnasvæði sitt. Það tók að reka
margs konar iðnað, sjávarútveg,
fiskverkun og siglingar og þjón-
ustugreinar, sem tilheyra hverju
þjóðfélagi, eins og bankastarfsemi
og tryggingar, hótelrekstur og
flugrekstur, jafnvel líka lyfjasölu.
SIS er nú að verða ríki í ríkinu og
þegnarnir eru fyrst og fremst
kjósendur Framsóknarflokksins.
„Allt er betra en íhaldið,“ sagði
Steingrímur Hermannsson fyrir
síðustu Alþingiskosningar og átti
þar vafalaust bæði við krata og
kommúnista auk síns eigin flokks.
Hann gætti ekki að því, að bændur
þessa lands eru yfirleitt talsvert
íhaldssamir, hvar í flokki sem þeir
standa, annars gætu þeir ekki bú-
ið. Bændurnir eru hinn náttúrlegi
kjarni hverrar þjóðar, en bylt-
ingamenn eru þeir ekki, þá verður
að sækja til annarra stétta þjóðfé-
lagsins.
Roðinn í austri
Hér á landi hefur lengi verið
starfandi kommúnistaflokkur er
stefnir að því stjórnarfari, sem
þeir hafa í Sovétríkjunum og er
mjög andvígur Bandaríkjunum.
Þessi flokkur hefur alltaf verið
fremur lítill, en honum áhangandi
eru oft ýmsir nytsamir sak-
leysingjar og stundum byltinga-
menn. Máttur flokksins liggur
ekki hjá neinum auðhringjum,
heldur hjá róttækari hluta verka-
lýðsins. „Salonkommúnistarnir"
flokka þetta fólk til „öreiga allra
landa" og notar það til þess að
vinna verkin, en sjálfir brugga
þeir launráðin og stunda „kúltúr".
íslenzkir kommúnistar hafa ör-
sjaldan setið í ríkisstjórn, og hef-
ur innrætið þá verið falið undir
öðru flokksheiti, eins og Samein-
ingarflokkur alþýðu, Sósíalista-
flokkurinn og nú síðast Alþýðu-
bandalagið. Af illri nauðsyn þurfti
að sýna þessa ráðherrategund í
núverandi ríkisstjórn og sérstak-
lega hvernig þeir tækju sig út við
hlið ráðherra Framsóknarflokks-
ins. Voru lögð fram þrjú sýni af
kommúnistum. Sá gætnasti var
„íslenskir bændur og
samtök þeirra sjálfra
mega ekki tapa sjálfstæði
sínu. Það verður að hindra
vinstri sinnaða framsókn-
armenn í því að álpast
með SÍS og allt saman í
fótspor Mr. Grimsson í
fylgd með íslenskum
kommúnistum inn undir
ægishjálm Sovétríkj-
anna.“
settur yfir fjarmalin, sá æstasti
yfir heilbrigðismálin og félags-
málin og sá framgjarnasti, sem er
líffræðingur, fékk atvinnumálin
til meðferðar, og hefur hann vakið
langmesta eftirtekt. Hefur hlaup-
ið æðisgengið fjör í áætlunargerð
hins háa ráðuneytis með tilheyr-
andi uppákomum og umbrotum.
Alls konar nýtízkulegar verk-
smiðjur eru komnar á teiknibrett-
in og ein, sem er sú fyrsta sinnar
tegundar í víðri veröld, er þegar í
byggingu. Allar eiga þessar verk-
smiðjur að skila hagnaði, enda
ætlar ríkið að eiga minnst 40% í
hverri þeirra. Einnig ætlar ríkið
að yfirtaka eldri verksmiðjur,
Þegar vinstri flokk-
arnir fóru að búa
eftir Pál V.
Daníelsson
Það getur verið gagnlegt að gera
sér grein fyrir sumum hugdettum
manna, sem hafa haft vald til þess
að ráðskast með fé almennings og
ausa því í gagnslausar fram-
kvæmdir og rekstur í því skyni
einu að þjóna eigin duttlungum.
Fjármál hafa ekki verið hin
sterka hlið vinstri flokkanna og
það sýnir mjög vel stjórn þeirra á
bæjarmálum Hafnfirðinga þegar
þeir réðu lögum og lofum í bænum
frá 1927 til ársins 1962. Skatt-
heimtan var orðin langt umfram
það, sem gerðist í nágrannabyggð-
arlögum, enda bæjarfélagið nán-
ast gjaldþrota, þegar kommar og
kratar glötuðu meirihluta sínum.
Reykvíkingar hafa nú eitt kjör-
tímabil fengið að kynnast aukinni
skattlagningu, samhliða margs-
konar óstjórn og er svo komið, að
einn vinstri flokkanna tekur það
upp sem stefnuskráratriði að
lækka skattana aftur. Það getur
kallast að flengja sjálfan sig, en
ekki meira um það.
Vinstri flokkarnir í Hafnarfirði,
Alþýðuflokkurinn, kommúnistar
og með stuðningi Framsóknar
fóru að búa í Krýsuvík. Byggð
voru gróðurhús, fjós, sem aldrei
kom belja í, votheysturnar, sem
ekki kom hey í ö.fl. Þá var byggt
bústjórahús, þar kom bústjóri, og
byggð voru starfsmannahús og
þar kom eitthvað af fólki. Kostn-
aðurinn við allt þetta var gífurleg-
ur en tekjuhliðin rýr, þótt gefið
væri út að Krýsuvík gæti brauð-
fætt alla Hafnfirðinga.
Eg gerði mér það til gamans og
fróðleiks að fletta reikningum
bæjarins til að kanna árangurinn
Páll V. Daníelsson
af þessu búskaparbrölti. Þá kom í
ljós að útgjöld áranna 1944—1961
voru gífurlega mikil. Er þá búið að
Á hættuslóðum
Kvikmyndir
Ólafur M. Jóhannesson
Á HÆTTUSLÓÐUM
Nafn á frummáli: The Next Man.
Handrit: Mort Fine, Alan Trust-
man og David M. Wolf. Byggt á
samnefndri sögu Trustman og
Wolf.
Tónlist: Michael Kamen.
Framleiðandi: Martin Bergman.
Iæikstjórn: Richard Sarafian.
Sýningarstaður: Stjörnubíó.
Hver man ekki eftir Skotanum
Sean Connery úr James Bond-
myndunum „From Russia With
Love“ eða „Goldfinger"? Ég held
að flestir muni eftir Sean Conn-
ery úr þessum myndum fremur
en kvikmyndum á borð við
„Sardoz" eða „Tarzan’s Greatest
Adventure". Sést á þessu hve
varasamt er fyrir leikara að taka
að sér aðalhlutverk í vinsælum
framhaldsmyndaseríum. Það er í
rauninni sama í hve ágætu hlut-
verki Sean Connery er þá og þá
stundina, skuggi James Bond
fylgir honum gegnum tíma og
rúm. Þannig átti ég erfitt með að
sjá ekki núll-núll-sjö að baki
persónunnar Khalil Abdul-
Mushen forsætisráðherra
Saudi-Arabíu en þessa furðulegu
persónu sýnir Sean Connery
okkur nú í Stjörnubíói. Þó var
greinilegt að Connery var all
fjarri James Bond í þessu hlut-
verki, fremur eins og leikarinn
væri að skemmta sér við að leika
arabíska útgáfu af Heinz Alfred
Kissinger. Virtist Connery lifa
sig áreynslulaust inní það sjón-
arspil sem öryggisverðir setja
gjarnan á svið kringum valda-
menn. Var innlifunin slík á
stundum að manni varð hugsað
til þeirra sólríku daga er Nixon
Sean Connery (Khalil Abdul-
Mushen) á hættustund.
og Pompidou spígsporuðu um
Kjarvalsstaði. Er líða tók á
myndina hvarflaði hugurinn
hins vegar til fyrrum starfsbróð-
ur Sean Connery — þess er nú
situr í Washington DC. (Ætli sé
annars ekki skást fyrir leikara
að taka þátt í þeim fjölmiðlaleik
sem stjórnmálin eru að verða?)
Nú mega menn ekki skilja orð
mín svo að nýjasta mynd
Stjörnubíós „The Next Man“
snúist eingöngu um Sean Conn-
ery. Þótt Connery og hinum und-
urfagra mótleikara hans, Corn-
eliu Sharpe, sé stillt fyrir fram-
an myndavélina líkt og ljós-
myndafyrirsætum mest allan
sýningartímann þá hefur leik-
stjóranum Richard Sarafian
einnig tekist með nærmynda-
töku og allgóðu vali aukaleikara
í hlutverki öryggisvarða að sýna
þá ólgu sem olíuauður Saudi-
Araba hefir valdið um heim all-
an. Með því að skipta á milli yf-
irspenntra öryggisvarðanna og
sjónvarpsmynda af blóðugum
hryðjuverkum á hinu mið-
austurlenska svæði tekst leik-
stjóranum að vekja hugboð um
það varnarleysi sem háttsettur
mið-austurlenskur stjórnmála-
maður býr við. Mér varð ljóst er
ég horfði á þessa mynd hvílíkur
sælureitur Reykjavík er miðað
við átakasvæði Mið-Austur-
landa. í það minnsta þurfum við
ekki að óttast bombur og blýél
þótt sumum finnist nú ganga
mikið á í kosningaslagnum.
hvað sem það kostar, og erlend
fjármögnun er fordæmd.
I fáum orðum sagt: Flestar
þessar rekstraráætlanir eru
óraunhæfar, byggðar á bjartsýni
fjárhættuspilarans, og hagnaður-
inn fenginn með reikningstöfrum
Sólon Islandus. Tel ég að sýningin
í atvinnumálaráðuneytinu hafi
gefið góða mynd af ábyrgðarleysi
kommúnista. Ekki mun þó for-
maður Framsóknarflokksins vera
mér hér sammála, enda ber hann,
ásamt Rannsóknaráði ríkisins,
höfuðábyrgðina, bæði á saltverk-
smiðjunni og á þörungaverksmiðj-
unni.
í fótspor Mr. Grimsson
Kommúnistaflokkar stefna yfir-
leitt að allsherjar ríkisrekstri og
sá íslenzki þá einnig. Framsóknar-
flokkurinn stefnir að hliðstæðum
rekstri, nema hvað þar stendur
„SÍS“ í staðinn fyrir „ríki“, enda
hafa íslenzkir kommúnistar lengi
litið hýru auga til samvinnuhreyf-
ingarinnar í von um samstöðu.
Hér er hætta á ferðum. Einkum
stafar hætta frá vinstra armi
Framsóknarflokksins undir nú-
verandi stjórn flokksins. Það hef-
ur sýnt sig, að síðasta vígið gegn
yfirtöku kommúnista í öðrum
löndum eru venjulega bændurnir.
Bændurnir í Póllandi hafa alltaf
haldið sjálfstæði sínu, og því að-
eins gat „Samstaðan" orðið þar til
og náð svo miklum árangri sem
raun ber vitni. íslenzkir bændur
og samtök þeirra sjálfra mega
ekki tapa sjálfstæði sínu. Það
verður að hindra vinstri sinnaða
framsóknarmenn í því að álpast
með SÍS og allt saman í fótspor
Mr. Grimsson í fylgd með íslenzk-
um kommúnistum inn undir æg-
ishjálm Sovétríkjanna. í komandi
sveitarstjórnakosningum ber því
að hafa hugfast, að atkvæði greidd
Framsóknarflokknum geta jafn-
gilt beinum stuðningi við Komm-
únistaflokkinn, einkum í Reykja-
vík og stærri kaupstöðum lands-
ins. 17.maí 1982
draga frá allar tekjur og aðeins
talið það fé, sem fór til stofnkostn-
aðar og taprekstrar.
Til þess að gera þessar tölur
læsilegar í dag hefi ég fært þær til
verðlags í mars 1982 og breytt
þeim í nýkrónur. Ekki hefur verið
tekið tillit til vaxtataps eða hvað
betri nýting fjárins hefði getað
gefið Hafnfirðingum. Á verðlagi í
mars 1982 var eytt í Krísuvík árin
1944 til 1961 22,7 millj. nýkróna og
af því var Bæjarútgerðin látin
borga 5,6 millj. eða um 'A hluta.
Þessar framkvæmdir hafa aldrei
gefið neinar tekjur.
Þannig fór um búskapinn í
Krýsuvík undir stjórn vinstri
flokkanna í Hafnarfirði og færi
vel á því að launa Alþýðuflokkn-
um forystuhlutverkið með því að
mála hina rauðu rós flokksins
utan á innantóma votheysturnana
í Krýsuvík, svona til þakklætis og
áminningar um þau víti sem var-
ast ber.
fKttSpm*
í KCNNMIMllllMlliaffll
■ IMIW|illlllllllllllVl II
FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTAR-
STÖÐINNI