Morgunblaðið - 19.05.1982, Blaðsíða 20

60
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1982
Varnarorð gegn vís-
vítandi blekkingum
Nokkrar stadreyndir um Ikarus-ævintýrið hjá núverandi borgarstjórnarmeirihluta og
frammistöðu núverandi stjórnarformanns SVR Guörúnar Ágústsdóttur o.fl. varðandi SVR
- eftir Magnús
Skarphéðinsson,
vagnstjóra
Þáttur Þjóðviljans
— eftir Magnús Skarp-
héðinsson, vagnstjóra
Ég verð nú að byrja strax á því
að geta þess að mér finnst fremur
óheiðarlegt af mér að finna að
stefnu stjórnarflokkanna hér í
Reykjavíkurborg í Morgunblað-
inu. Og biðst ég velvirðingar á því.
En ég hreinlega nenni ekki að
standa í þessu stappi við að fá
greinar birtar í Þjóðviljanum um
mál sem ekki falla undir viður-
kenndar skoðanir hans í þessu
sambandi. Eða eins og þegar ég
var hér um árið að fá smáathuga-
semdir um vanefndir á biðskýla-
loforðum Alþýðubandalagsins
birtar í Þjóðviljanum, þá dróst
óhóflega lengi að fá þær birtar. Og
ógleymanleg eru mér orð Einars
Karls ritstjóra þá: „Gættu að því
maður minn að við erum hér í al-
varlegu pólitísku starfi en ekki
sandkassaleik." Svo mörg urðu
þau orð. Það var bara sandkassa-
leikur að spyrjast fyrir um hvort
ekki ætti nú að fara að standa við
eitthvað af kosningaloforðunum
gagnvart SVR. En menn líta hver
sínum augum á silfrið.
Gagnrýni á SVR og
loforð um umbætur 1978
Eins og ég hefi áður rakið í
Þjóðviljanum er frammistaða
stjórnarflokkanna hér hjá SVR í
fáum orðum sagt virkilega sorg-
leg, hjá eins miklum umbótasinn-
um og mér og fleiri starfsmönnum
SVR. Við héldum að nú yrði farið
að smíða biðskýli af fullum krafti.
Og við héldum að nú yrði gerður
uppskurður á rekstrinum og sér-
staklega stjórn fyrirtækisins. Þar
er ýmislegt sem hreinsa þarf burt,
áður en nokkrar umbætur geta átt
sér stað. En allt kom fyrir ekki. 4
ár til viðbótar til ónýtis. Engin al-
menningsvagnastefna sem orð er
á gerandi.
Eitt atriði er þó óumdeilanleg
framför nú. Og má líta í gegnum
fingur með margt í staðinn fyrir
það. Við borgarstarfsmenn, og
fyrstir hjá SVR, fengum áheyr-
endafulltrúa í stjórn fyrirtækis-
ins. Fyrsti vísirinn að atvinnulýð-
ræði á Islandi. Því hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn því miður alltaf
verið á móti. Og það skyldu allir
borgarstarfsmenn hafa í minnum.
En stefnan fyrir kosningarnar
1978, um allt sem gera átti, og þá
sérstaklega í Þjóðviljanum í við-
tölum við Guðrúnu Ágústsdóttur
hljómar í dag sem innantómt hjal.
Betra hefði verið að þegja um
hlutina. Sem og Þjóðviljinn hefur
nú vit á. Og ef þú hefur eitthvað
við þetta að athuga, Guðrún, þá
skal ég sundurliða þetta við fyrsta
tækifæri.
Ikarus-ævintýrið — Stærsta
ævintýri kjörtímabilsins
Eftir á hugsað er það ævintýri
líkast hvernig þetta Ikarus-
ævintýri hefur gengið yfir fyrir-
tækið. Líkt og drepsótt. Ég held að
sjaldan hafi í seinni tíð verið gert
annað eins tilræði við SVR og
Magnús Skarphéðinsson
bætta almenningsvagnastefnu. En
hvað hefi ég fyrir mér í því? Það
eru svo margir búnir að blása um
þetta mál að flestir eru orðnir
þreyttir á því. Og hverju á að
trúa? Nær aldrei hefur aðalatrið-
um málsins verið fylgt. Ef einhver
kærir sig um að vita nokkrar stað-
reyndir um málið þá eru þær hér:
Upphafið — Tilboðið —
Ungverjalandsferðin, og
skýrsla þremenninganna
í byrjun árs 1980 voru boðnir út
20 strætisvagnar af 40 fyrir SVR
sem liður í 5 ára áætlun um
endurnýjun ca. 60% af flota SVR.
Þau tilboð sem til greina komu
voru aðeins frá Volvo, Benz, Ley-
land og Scania. Auk annarra til-
boða er voru óhagstæðari. Ikarus-
tilboðið fullnægði alls ekki út-
boðskröfum SVR. Samt gengu sum
öfl hér í borg berserksgang yfir
því að það yrði tekið. Ikarus var og
er um 32%—40% ódýrari í inn-
kaupi miðað við Volvotilboðið, sem
talið var hagstæðast af sérfróðum
aðilum.
En vegna þess hve ódýrt tilboðið
þótti var a.m.k. ákveðið að skoða
þá nánar, þrátt fyrir að þeir full-
nægðu alls ekki útboðinu. Voru
sendir 2 af sérfróðustu tækni-
mönnum borgarinnar til Þýska-
lands og Ungverjalands til að
skoða þessa glæsivagna. Sú ferð
varð reyndar skrautlegri en svo áð
ég geti rakið hana hér. Egill Skúli
borgarstjóri var sendur með þeim
tveimur, svona sem fulltrúi „hlut-
lausra" skoðana. í stuttu máli sagt
var niðurstaðan þessi: Þeir þre-
menningarnir voru einróma sam-
mála um að Ikarus-vagnarnir
hentuðu SVR ekki. Væri alls ekki
það sem SVR væri að leita eftir,
hvorki að gæðum, endingu né
flutningsgetu.
Alit okkar starfs-
mannanna hjá SVR
Fannst okkur starfsmönnum
SVR við lestur skýrslunnar það
liggja í augum uppi að ekkert
þyrfti að hugsa um þetta mál
meira, þetta kæmi alls ekki til
greina. Og var það aðallega vegna
þrenns:
1. Vagnarnir tæknilega afturfór, ca.
20—30 ár. Um það eru allir
sammála í dag, miðað við t.d.
Volvo-strætisvagna á markaðn-
um.
2. Uppgefin ending hjá verksmiðj-
unum ca. 5—7 ár. Éða ca. 'h af
endingu Volvo og fleiri teg.
Miðað við það er Ikarus ca.
70—90% dýrari en Volvo-vagn-
arnir sem okkur þóttu hag-
kvæmastir.
3. Flutningsgetan alltof lítil. Ikarus
flytur aðeins 68 farþega á móti
87 hjá Volvo. Eða ca. 22%
minni flutningsgeta. Sé miðað
við það er Ikarus ekki nema
14—16% ódýrari. Að óreiknaðri
hinni ógnvekjandi litlu énd-
ingu.
Ég minni á að Strætisvagnar
Búdapestborgar eiga yfir 500 slíka
vagna og endingin hjá þeim er rétt
um 6 ár. Á móti 15—18 ára end-
ingu á Volvo hjá SVR í dag. Og
ekki er minnst á hversu slæm far-
þegaafgreiðslan er í Ikarus á flest-
an hátt nema þá sætin. Tröppurn-
ar ógnvekjandi háar auk annars.
Svo ekki sé nú talað um hávaðann
af farartækjunum.
Alit Sigurjóns og
Guðrúnar Ágústsdóttur og
tiilöguflutningur þeirra
Fljótlega eftir þetta flutti Sig-
urjón Pétursson tillögu í Borgar-
ráði um kaup á 20 Ikarus-vögnum
til að byrja með.
Þrátt fyrir álit allra sérfróðra
starfsmanna Reykjavíkurborgar á
þessu sviði. Og þrátt fyrir álit yfir
90% alls starfsfólks SVR. Og sam-
hliða þessum tillöguflutningi í
Borgarráði flutti Guðrún Ágústs-
dóttir (stjórnarformaður SVR og
fulltrúi Álþýðubandalagsins þar)
tillögu í stórn SVR um sama efni.
Kaup á 20 Ikarus-vögnum til að
byrja með. Aðrir 20 kæmu síðar á
eftir var sagt. Þá hófst stríðið inn-
an SVR fyrir alvöru sem enn er
ekki lokið. Það er glæsilegt að
standa í svona málarekstri gegn
öllu áliti starfsfólksins og
70—90% dýrara rekstrarformi á
vögnum SVR. Þetta dæmi á sér
alls enga hliðstæðu í sögu stræt-
isvagnanna.
Ikarus-vagnarnir
keyptir samt
Það varð að samkomulagi í
borgarstjórnarmeirihlutanum að
kaupa til að byrja með 3 Ikarus-
strætisvagna, þrátt fyrir fyrir-
liggjandi rekstraratriði í öllu til-
liti og upplýsingar um áratuga
afturför. Það var sagt í bókunum
hjá m.a. Borgarráði að þeir yrðu
keyptir samhliða Volvo-vögnunum
20 til samanburðar. Það var sem-
sagt samt talin þörf á að sann-
reyna allar þessar upplýsingar.
Það var greinilega ekkert mark
tekið á borgarstjóranum í Reykja-
vík. Þess í stað var hann rægður
af Þjóðviljanum leynt og Ijóst
fyrir „rangar upplýsingar" og
fleira. Sá mannlegi embættismað-
ur á allt annað skilið af Reykvík-
ingum, og allra síst Þjóðviljanum.
En reyna skyldi þessa vonlausu
vagna. Þetta er svipað því að
„Að febrúar- og
marsmánuðum liðnum
var tekið saman m.a. yf-
irlit:
Meðaleldsneytis-
eyðsla hjá Ikarus var 67
lítrar á 100 km.
Meðaleldsneytis-
eyðsla hjá Volvo-vögn-
unum 11 fram að því var
57 lítrar á 100 km. Eða
Ikarus-vagnarnir með
17,5% hærrí meðal
eyðslu en Volvo-vagn-
arnir. Ég vil aðeins
minna á að ein af rök-
semdunum hjá bjartsýn-
isfólkinu var að Ikarus
væri svo neyslugrannur
vagn???“
þrautreyna hvort asni geti alls
ekki borið og dregið sömu byrðar
og stór og stæðilegur hestur. Svo í
desember sl. komu vagnarnir. Og
á götuna þann 30. janúar sl. Én þá
byrjaði ballið fyrst fyrir alvöru,
lesandi góður.
Árangur af notkun Ikarus
fyrstu 2 mánuðina í
samanburði við Volvo
Það er skemmst frá því að segja
að árangurinn var verri en menn
hafði grunað. Að sumu leyti svip-
aður, en að engu leiti betri. Ef við
skiptum rekstrarálitinu í þrennt
skulum við byrja á aðalrekstrar-
kostnaðinum.
Volvo-„liövagnar“, sem SVR íhugar kaup á.
Sigurjón Pétursson og Guðrún Ágústsdóttir fluttu tillögu
um kaup Ikarus-vagna, þrátt fyrir andmæli sérfræðinga
og starfsmanna.