Morgunblaðið - 19.05.1982, Blaðsíða 18

58
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ1982
Orkumál og
olíustyrkur
eftir Jens í Kaldalóni
Svo sem eðlilegt er, rísa orku-
mál landsbyggðarinnar hátt í hug-
um manna til umræðu og umþenk-
ingar, enda hér um það stórmál að
ræða, — sem svo alvarlega snertir
hag og afkomu alla, að fátt eitt
sverfur og sargar fastar að lífsstíl
manna, en sú rándýra upphitun,
sem á undanförnum hörku-
veðravetrum hefur stór skörð
gleypt úr þeirri ekki alltof stóru
launaköku, sem almenningur hef-
ur úr að spila.
Það sem hér verður að umræðu
haft eru upphitunarmál okkar
Djúpmanna, svo sem þau hafa á
svið sett verið frá þeim opinberu
aðiluni sem allt skyldu í sölurnar
leggja til að létta af herðum neyt-
andans þeim drápsþunga synda-
bagga, sem upphitunar kostnaður
dreifbýlismanna nú orðinn er.
Engan olíustyrk höfum við
fengið hér í Snæfjallahreppi síðan
á miðju ári 1980, eða nærri að vera
komin 2 ár. En hinsvegar borgum
við auðvitað eitt og hálfa prósent-
ið í söluskatt af öllu því sem við
lifum og hrærumst í, sem til þess
var ætlað að jafna mesta kúfinn af
olíuhækkunnni til húsahitunar.
Held ég að varla verði sagt að
slíka ósvinnu hafi mennsku fólki
oft boðið verið í samskiftum af
opinberu drottinvaldi í jafn
ógeðslegu formi og því, að stað-
hæfa að nægjanlegt rafmagn sé
fyrir hendi frá Orkubúi Vestfjarða
til upphitunar húsa og annarrar
orku-rafmagnsnotkunar hér í
Djúpi.
Svör Orkubús Vestjarða við
fyrirspurn frá Fjórðungssam-
bandi Vestfjarða dags. 17. des. sl.,
dagsett 11. janúar sl. hljóða svo:
„í mars 1980 var sett upp 200 kw
dísilstöð í Reykjanesi til viðbótar
2 stk 50 kw dísilvélum sem þá voru
fyrir hendi þar og voru áður not-
aðar sem varaafl fyrir Reykja-
nesskólann. Segja má að síðan í
mars 1980 hafi veitukerfi og
orkustöðvar í Isafjarðardjúpi ver-
ið í stakk búnar til að skaffa upp-
sett hámarksafl á svæðinu."
Ef ekki þarf að hafa meira fyrir
sannleiksgildi orða sinna til að
setja þau á blað, og aðrir skuiu
eftir lifa, er ekki vandasöm staða
Körfubílar — Vinnupallar
pál mn/on
&VAL/XOn
Klapparstíg 16
S:27745
w , 27922
að standa í forsvari fyrirtækis svo
sem Orkubús Vestfjarða, því
sannleikurinn er sá, — að í allan
fyrravetur, og það sem af er þess-
um vetri, frá hátíðum að telja að
minnsta kosti, og þó öllu betur að
desember meðtöldum, hafa þessar
stöðvar í Reykjanesi verið aðalafl-
ið sem fyrir hendi er hér norðan
Djúps, ásamt skólasetrinu öllu í
Reykjanesi. Ekki þó 300 kw. held-
ur aðeins 220 kw. eftir því sem
eftirlitsmaður vélanna í Reykja-
nesi segir sjálfur, og sem ég best
þekki að sannsögli og heiðarleika.
Það er sem sé ekki alltaf nóg að
horfa bara á skiltið á vélunum,
sem upphaflegt afl þeirra er mið-
að við, þetta eru nl. orðnar útslitn-
ar, eldgamalr mskínur, sumar lík-
lega margra tuga ára.
Það var í smáfrostakafla hér í
vetur, og þá ekki síður í fyrravet-
ur, að Blævardalsárvirkjun var al-
gerlega stopp, og Mýrarárvirkjun
hefur ekki snúist einn einast hring
síðan á hátíðum í vetur, enda voru
hér hálfrauð Ijósin í perunum um
langan tíma af spennufalli, og svo
urgandi í mjaltavélamótorunum
þá í gang voru settir á mjöltum, að
maður var með lífið í lúkunum að
allt brynni yfir. Svo á að segja
okkur að nóg rafmagn sé til upp-
hitunar að auki. Þvílíkt og annað
eins.
Eftir svo að hlýnaði ögn og
bleytukafla gerði í febrúar, þá var
hægt að gangsetja Blævardalsár-'
virkjun og bæta inná kerfið, og þá
lítillega lagaðist spennan, — en
20—25 kw. tjáir stöðvarstjórinn
þar að mesta nyt fáist úr þeirri
kostakú, og hafi aldrei meiri verið
síðan eftir hátíðar í vetur. — í
fyrravetur kallaði sami eftirlits-
maður hvað eftir annað í talstöð
um að koma þeim boðum til fólks
hér á bæjum, — ef með eitthvað
rafmagn væri til hitunar, að taka
það af, hvað ég og gerði, sem þó
var ekkert um að ræða, þar sem
gott þótti að hafa til ljósa og eld-
unar.
Þótt gamnað hafi sér þjóð okkar
með því að þorskurinn hafi fögur
hljóð og finnist oft á heiðum,
— er hitt síður en svo gamanmál,
að útbýta þeim hroðalegu öfug-
mælum, að orkustöðvar við Djúp
séu í stakk búnar til að skaffa það
hámarks-rafafl, sem þurfa kann
til upphitunar húsa hér í Djúpi,
auk annarrar rafmagnsnotkunar.
Eru slík öfugmæli slík fyrn i
óskammfeilni, að afsökunar mætti
vægast sagt á þeim biðja, í stað
þess að staðhæfa í 3. málsgrein í
áðurgreyndu svari Orkubúsins að:
— Gera má ráð fyrir að innstillt
markafl á hverju býli dugi til upp-
hitunar og almennrar heimilis-
notkunar — sem hér segir: í
Snæfjhr. 6 bæir, Nauteyrarhr. 8
bæir, Reykjarfj.hr. 5 bæir, og í 4
málsgrein: Engar hömlur hafa
verið á leyfisveitingum mark-
Jens í Kaldalóni
taxta, — og svo er heldur ekki nú
um rafhitunartaxta á þessu
svæði.“
Maður hreint og beint gapir,
eins og lómurinn, uppí skýin, eftir
að sjá slíkt vottorð frá ábyrgum
aðila Orkubús Vestjarða undir-
skrifað af Jakobi einhverjum
Ólafssyni. En þegar ég átti tal við
sjálfan Orkubússtjórann í vetur,
Kristján Haraldsson, var í honum
allt annað hljóð að heyra. Það
mátti segja, að það væri eins og
maður talaði við mann af viti. Við
höfum verið hér með 10 kw mark-
taxta allar götur síðan fyrst að
rafmagnið kom hér, en aldrei
fengið þann skammt að vetri til,
enda kílóvattstundin kostað hér
að meðaltali uppí 70 aura. Enda
hafa menn hér fengið lækkaða
sína marktaxta sumir hverjir, þar
slíkur taxti hefur lengst af verið
keyptur útí loftið, og borgað fyrir
rétt eins og ekkert mél væri í pok-
anum sem keyptur væri. Þetta
þekkjum við hér mætavel.
í Snæfjallahreppi eru 6 bæir,
auk Radíóstöðvar Landssímans, í
Nauteyrarhr. eru 15 bæir, og gróð-
urhús að auki. Ofan á þetta bætist
svo Reykjanesskólinn með 60—70
kw. meðalnotkun. Hér væri því
komin ekki undir 300 kw meðal-
notkun bara til upphitunar á þess-
um bæjum og fyrir Reykjanes-
skólann, og ætti þá hverjum
meðalgreindum hagfræðingi eða
rekstrarstjóra fyrirtækis að vera
hæg sú reikningskúnstin að sjá
hvað afgangs verður til allra ann-
arra nota af 240—250 kílóvatta
heildarframleiðslu sem fyrir
hendi er, með því að ekkert uppá-
fallandi komi fyrir. En fyrir
Reykjafjarðar- og ögurhreppa
hefur Botnsvirkjun rétt dugað,
enda staðið sig langsamlega miklu
best af þeim vatnsaflsstöðvum
sem hér í Djúpi eru.
Það er ekkert gamanmál, að
kosta uppá dýrar breytingar úr
olíukyndingu í rafmagns, vitandi
vits, að engin leið er að fá þá orku
í rafmagnsformi sem til þess þarf,
og því af biturri margra ára
reynslu okkar þekkjum við þessi
mál útí æsar, svo engar sjónhverf-
ingar þurfum við þar um að læra.
En á þessum sjónhverfingavott-
orðum Orkubús Vestfj. virðist sem
olíustyrkurinn hafi verið af okkur
tekin.
Sannleikurinn er hinsvegar sá, að
við íbúar þessara tveggja sveita
erum svo miskunnsamir hver öðr-
um, — að við höfum reynt að
hliðra svo til hver fyrir öðrum eft-
ir bestu getu, að miðla þeim raf-
magnsútkostum svo bróðurlega á
milli sín, að ekki hafi í þeim eilífu
hörmungum staðið, að standa í
kolsvarta myrkrinu kvölds og
morgna langtímum saman, þar
sem rafmagninu slær út sí og æ,
og eru flestir orðnir langþreyttir
og svekktir á slíkum uppákomum.
Hitt er ekki síður staðreynd, að
menn gera það ekki að gamni sínu
að brenna 8000—10000 lítrum af
gasolíu á ári á bæ til upphitunar
húsa sinna. Það er ekkert glingur
né gamanmál, þegar langt í 4
milljónir gamalla króna fer til
þess aðeins að halda viðunandi
hita í hýbýlum sínum.
Það er engin lifandi sála hér í
sveitum heldur svo grannt þenkj-
andi, að ekki viti mæta vel, að ef
rafmagni væri hleypt hér á alla
bæi til húshitunar, að þá yrði hér
myrkur um miðjan dag til allra
annnarra nota, — og þá heldur
enginn hér í sveitum svo vitlaus,
að ekki margfaldlega viti, — að
engin glóra er í því að framleiða •
rafmagn með dísilvélum inní
Reykjanesi til upphitunar húsa
hér um allar sveitir, en aðeins í
janúar einum saman var ausið á
þessar vélar 35 þúsund lítrum af
olíu, sem kosta mun með núv. olíu-
verði um 128 þúsund krónur, eða
tæpar 13 milljónir gamalla króna,
en svo liggja nýuppbyggðar vatns-
aflstöðvar steindauðar og stopp-
aðar af því að vantar að veita að
þeim aflinu sem þær áttu að vinna
með m.a. vatnsmiðlunarlón
Mýrarárvirkjunar nær veggjafullt
af malarframburði og grjóti, og
búið að liggja í mörg ár án þess að
nokkur hreyfi hendi til að moka
því út eða hreinsi. Og svona er nú
stundum þegar eini hatturinn er
kominn á höfuðið á bergrisanum,
sem með samstilltum kröftum tel-
ur allra meina bót að færa allar
einingar saman í stórt veldi, sem
getur svo flaggað vottorðum um
allsnægtabúið í orkumálum sín-
um, og hvað skal þá smælingjun-
um farast að vera að jarma um
litia spenan sinn, olíustyrkinn. Og
ef að viðskiptaráðherrann okkar
er sá miskunnsami samherji, sem
hann í fyrravetur virtist, þá er
hann sagði það aldrei mætti
verða, að nokkur maður yrði lát-
inn borga skatta af tilbúnum,
ímynduðum tekjum þeim sem
skattalög útdeildu, væri honum nú
sæmst að leggja svo fyrir sveina
sína í ráðuneytinu að borga nú
orða- og umtalslaust allan þann
olíustyrk sem af okkur rændur
hefur verið frá 1. júlí 1980 til
þessa dags, með vöxtum og fullum
vísitölubótum.
Lionsmenn gefa hjartalínuritstæki
llveragerði, II. maí.
LIÖNSKLÚBBUR Hveragerðis hef
ur fært heilsugæzlustööinni að gjöf
vandað hjartalinuritstæki og afhenti
formaður khúbbsins, Hallgrimur
Egilsson, tækið á fundi 10. maí sl.,
en Björn Johnsen, heilsugæzlu-
læknir, veitti því viðtöku.
Sagði Björn við þetta tækifæri,
að slíkt tæki hefði tilfinnanlega
vantað, en heilsugæzlustöðin var
nýlega tekin í notkun og væri hún
því að ýmsu leyti vanbúin tækjum.
I bráðum hjartatilfellum gæti það
varðað líf eða dauða að hafa slíkt
tæki, sem væri svo létt og hand-
hægt að hægt er að fara með það
til sjúklingsins í stað þess að
flytja hann i læknastofuna.
Lionsfélagar í Hveragerði, sem
eru um 30 talsins, hafa áður gefið
augnprófunartæki (glákutæki),
smásjá og súrefnistæki og unnið
margt fleira að heilbrigðis-og
mannúðarmálum hér í byggðar-
laginu.
Sigrún
DAGA TIL AÐ
SLÁ ÞÉR Á
KASSETTUTÆKI
FRÁ AKAI MEÐ
20% VERÐLAUNA-
AFSLÆTTI.*
Laugavegi 10
sími 27788
* Miðað við
staðgreiðslu
80 66
FARÐU EKKITÆKJAVILLT
- TRYGGÐU ÞÉR M IGÆÐI