Morgunblaðið - 25.05.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. MAÍ1982
19
Brezkir fallhlífahermenn grafa sig niður á h*ð nálægt Port San Carlos á Austur-Falklandi.
Bretar búast við
fleiri loftárásum
BRETAR hafa nað undir sig a.m.k. 26 ferkílómetra svæði við höfnina
San Carlos á norðvestanverðu Austur-Falklandi samkvæmt fréttum
um helgina og þar er m.a. flugbraut fyrir Harrier-þotur. En þeir
óttast að Argentínumenn geri loftárásir, sem geti dregið úr þunga
sóknar þeirra til höfuðstaðarins Port Stanley á austurströndinni, 80
km frá San Carlos.
A sunnudagskvöld flugu
argentínskar flugvélar yfir
þrönga vík hjá innrásarstaðn-
um, San Carlos Water, til að
ráðast á brezk herskip. Bretar
segjast hafa skotið niður sex
til níu árásarflugvélar með
eldflaugum á landi og í skip-
um. Bretar telja að Argentínu-
menn hafi misst 16 af 40 flug-
vélum, sem réðust gegn inn-
rásarliðinu umhverfis San
Carlos á föstudaginn. Sjálfir
misstu Bretar eina freigátu,
„Ardent", (fjórar skemmdust)
eina Harrier-þotu og tvær
þyrlur. Önnur freigáta laskað-
ist í árásinni á sunnudaginn.
Bretar telja að þeim stafi
enn mikil hætta frá argent-
ínsku flugvélunum og eru við-
búnir nýjum loftárásum.
Ónefndur heimildarmaður
sagði, að það sem skipti máli
væri ekki hve margar flugvél-
ar Argentínumenn ættu eftir,
heldur hvernig þeir mundu
beita þeim. „Argentínumenn
horfast nú í augu við nýtt
ástand. Við erum komnir með
þúsundir manna á land. Það
má örugglega gera ráð fyrir að
loftárásir verði gerðar á skip
okkar, en verið getur að þeir
beini aðalárásunum á her-
sveitirnar."
Helzta skotmark Argentínu-
manna verður flugbrautin við
San Carlos, sem brezkir verk-
fræðingar munu vera að
breyta í bækistöð fyrir 12 til 16
Harrier-þotur. Svæðið þar sem
Bretar hafa náð fótfestu er
umkringt brezkum ratsjár-
stýrðum Rapier-eldflaugum,
sem eru öflugt vopn gegn
flugvélum í lágflugi. Bretar
furðuðu sig á því hve langur
tími leið þar til Argentínu-
menn gerðu loksins loftárás á
innrásarliðið og talið er að ótti
við Rapier-flaugarnar hafi
valdið því. Það var ekki fyrr en
rúmum 30 tímum eftir innrás-
ina að tvær argentínskar
flugvélar birtust, og þær sneru
báðar við, önnur eftir að hafa
varpað sprengjum sínum í sjó-
inn án þess að valda skaða.
Eitt fyrsta takmark innrás-
arliðsins er að eyðileggja arg-
entínskar flugvélar á flugvöll-
um á Falklandseyjum til að ná
yfirburðum í lofti. Bretar segj-
ast hafa eyðilagt allt að 55
argentínskar flugvélar síðan 1.
maí, en þrátt fyrir það ráða
Argentínumenn enn yfir um
140 Mirage-eineltiþotum, A-4
Skyhawk-orrustusprengj u-
flugvélum, B-62 Canberra-
sprengjuflugvélum og Super
Etendard-flugvélum, sem eru
búnar hinum banvænu Exoc-
et-eldflaugum eins og þeirri
sem hæfði tundurspillinn
„Sheffield". Sjálfir hafa Bret-
ar misst fjórar Harrier-þotur
og viðurkenna að það muni
draga mjög úr mætti þeirra ef
Argentínumenn grandi fleir-
um.
Strandhöggssveitir og fall-
hlífahermenn hafa sótt frá
San Carlos upp í hæðirnar til
að ráðast á stöðvar Argentínu-
manna umhverfis Port Stanley
og eyða þeim. Þótt Bretar séu
helmingi færri en Argentínu-
menn hafa þeir einangrað um
1.500 Argentínumenn um-
hverfis Fox Bay á Vestur-
Falklandi og búizt er við að
þeir einangri 1.000 menn í Port
Darwin, nálægt Goose Green-
flugvellinum á eiði á miðju
Austur-Falklandi.
Blöðin „Guardian", „Daily
Mail“ og „Sun“ segja raunar að
brezkir hermenn hafi þegar
tekið Goose Green herskildi,
þar á meðal flugvöllinn. Brezk-
ínskar stöðvar umhverfis
Goose Green á laugardaginn
og brezka landvarnaráðuneyt-
ið sagði að nokkrar ónýtar
Pucara-skrúfuþotur hefðu sézt
á flugvellinum, en ráðuneytið
neitaði að staðfesta fréttirnar
um töku Goose Green. Fréttir
herma að brezkir hermenn
hafi skipun um að sækja fljótt
til Stanley og taka bæinn —
fréttaritari ITN segir að búizt
sé við að þeir verði í Stanley
eftir nokkra daga, en ekki vik-
ur.
Jafnframt réðust Harrier-
þotur Breta, sem voru í „venju-
bundnu eftirlitsflugi" yfir
Vestur-Falklandi, á þrjár arg-
entínskar þyrlur yfir Falk-
landssundi. Ein þeirra, af
Puma-gerð, sást springa, eldur
sást í annarri Puma-þyrlu og
sú þriðja, af Bell-gerð, kann að
hafa skemmzt.
Skotmark innrásarliðsins er
aðalliðssafnaður Argentínu-
manna, um 4.500 menn — þar
á meðal um 1.000 landgöngu-
liðar og sérþjálfaðir menn — í
stöðvunum umhverfis Stanley.
Bretar hafa sagt að þeir ætli
að þreyta varnarliðið, en sér-
fræðingar telja að innrásarlið-
ið verði að þrengja fljótt að
Stanley til þess að draga úr
hættunni á loftárásum. „Það
verður að sækja fram eins
fljótt og auðið er,“ sagði fall-
hlífahershöfðinginn Michael
Blackman um helgina. „Arg-
entínski yfirmaðurinn ætti að
vera þess albúinn að beita öll-
um þeim flugvélum, sem hann
hefur yfir að ráða, til að koma
í veg fyrir að við treystum
stöðu okkar. Það sem mestu
máli skiptir er að skriður kom-
ist á sóknina."
Hreyfanleiki skiptir höfuð-
máli samkvæmt brezkum
leyniþjónustuheimildum; að
Bretar beiti þyrluyfirburðum
sínum til að ráðast á birgða-
geymslur Argentínumanna og
fljúga með víkingahermenn
bak við víglínuna, í stað þess
að sækja fram með fótgöngulið
yfir víðáttumiklar mýrar og
móa eyjanna. Slíkar árásir
eiga, ásamt loftárásum og
herskipaárásum, að draga
kjarkinn úr Argentínu-
mönnum, sem hafa hírzt í
tjöldum í vetrarverði í tæpa
tvo mánuði. Margir þeirra eru
ungir nýliðar og þjást af vos-
búð vegna skorts á þurrum
klæðnaði í köldum vetrarrign-
ingum. Getum er að því leitt
að John „Sandy" Woodward
aðmíráll, yfirmaður brezka
liðsaflans, fyrirskipi aðra
landgöngu nálægt Stanley,
e.t.v. á suðausturströndinni, til
að auka þrýstinginn með
skjótum hætti og forðast erf-
iða sókn á landi.
Andropov í
ritarastöðu
Mwkru, 24.maí. AP.
YURI ANDROPOV, yfirmadur
leynilögreglunnar KGB, var f dag
skipaður einn af riturum miöstjórnar
kommúnistaflokksins og þar með
hefur hann treyst stöðu sína í bar-
áttu valdamanna um völd Leonid
Brezhnevs forseta.
Þetta gerðist á aukafundi mið-
stjórnarinnar, þar sem Brezhnev
kvartaði enn yfir því að sovézkum
bændum tækist ekki að anna eftir-
spurn eftir kjöti, mjólk, ávöxtum
og grænmeti og boðaði nokkrar
ráðstafanir til að sigrast á vöru-
skorti. Hann sagði að einum
þriðja fjárfestinga 1986—90 yrði
varið til landbúnaðar. „Við getum
ekki verið ánægðir með það sem
hefur áunnizt," sagði hann.
Andropov er 67 ára og tekur við
af Mikhail Suslov, sem var annar
valdamesti maður Sovétríkjanna
unz hann lézt, 79 ára að aldri, 25.
jan. Andropov gegndi sömu stöðu í
miðstjórninni 1962—67 þegar
hann var skipaður yfirmaður
KGB.
Búizt er við að Andropov láti af
starfi yfirmanns KGB fljótlega til
þess að fjarlægjast leynilögregl-
una í augum almennings. Vest-
rænir fulltrúar segja að erfitt
verði fyrir Andropov í pólitísku
tilliti að taka við af Brezhnev
nema hann hætti hjá KGB.
Vladimir I. Dolgikh, sem fer
með mál þungaiðnaðar í mið-
stjórninni og er 57 ára, var skipað-
ur aukafulltrúi í stjórnmálaráð-
inu. Eftirmaður Suslovs var ekki
valinn.
Líbanon:
14 farast í
sprengingu
Beirút, 24. maí. AP.
FJÓRTÁN fórust og 21 slasaðist
þegar fjarstýrð sprengja sprakk und-
ir bifreið, sem ekið var inn á lóð
franska sendiráðsins í Beirút í dag.
Byltingarsamtök Nassersinna lýstu
ábyrgð sinni á verknaðinum.
Að sögn lögreglunnar i Beirút fór-
ust 14 og 21 slasaðist, sumir alvar-
lega, en talsmaður sendiráðsins
sagði 10 hafa farist og 15 slasast.
Ymis vestræn og arabísk sendi-
ráð hafa verið skotmörk öfga-
manna að undanförnu. Louis De-
lamare sendiherra Frakka var
myrtur í bifreið sinni í september
sl. og háttsettur sendiráðsmaður
og ófrísk eiginkona hans voru
myrt í íbúð sinni í Beirút 15. apríl.
Khorramshahr
á valdi Irana?
Keinit, 24. maí. AP.
ÍRANIR sögðu í dag, mánudag, að hermenn þeirra hefðu streymt inn í
hafnarborgina Khorramshahr, náð borginni úr höndum íraka og unnið mesta
sigur írana í Persaflóastríðinu. írakir höfðu enga tilkynningu birt í kvöld.
Khorramshahr var síðasti „brú-
arsporður" íraka í íran og þeir
höfðu 30—45.000 manna herlið í
borginni til þess að verja hana
gegn sókninni, sem Iranar hófu 30.
apríl.
Samkvæmt tilkynningum Irana
gáfust 12.000 íraskir hermenn upp
í bardögunum á mánudag. Sagt
var að íranir hefðu sótt inn í
Khorramshahr frá vestri og dreg-
ið íranska fánann að húni á há-
degi.
Iranir viðurkenndu að harðir
götubardagar geisuðu enn í borg-
inni, sem er við sundið Shatt al-
Arab.
írakar minntu arabaþjóðir á
það í dag að þær væru skuld-
bundnar samkvæmt samningum
að hjálpa Irökum gegn Irönum.
Blað í Kuwait hafði eftir Saddam
Hussein forseta að hann mundi
fagna því ef Egyptar tækju þátt í
stríðinu við hlið Iraka.
I Kaíró er sagt að hættan á ír-
önskum sigri grafi nú undan ein-
angrun þeirri, sem arabar settu
Egypta í fyrir að semja frið við
Israel.
Bandaríska utanríkisráðuneytið
endurtók í kvöld áskorun sína um
vopnahlé og samninga um lausn
og lýsti því yfir að áframhaldandi
átök fælu í sér „hættu við friðinn
og öryggi allra ríkja á Persaflóa-
svæðinu".
John Leake í vestur-þýzkum skriðdreka þegar hann var í brezka Rin-
arhernum. Hann stjórnaði vélbyssuárás á argentínskar flugvélar, sem
sökktu freigátunni „Ardent", þótt hann væri óbreyttur borgari (stjórn-
aði mötuneytinu um borð).