Morgunblaðið - 27.10.1982, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1982
55
ræði aukist af, ef þeir væri í ein-
um kaupstað báðir. Konungr svar-
ar: „Hver ván er þér þess, at ek
reka Gizur frænda minn, frá mér
fyrir þessi ummæli þín, eða mynd-
ir þú eigi vilja vera í himinríki, ef
Gizurr væri þar fyrir?" „Vera
gjarnan, herra,“ segir Þórðr, „ok
væri þó langt í milli okkar."
Konungr brosti at, en þó gerði
konungr þat, at hann fékk hvár-
umtveggja þeira sýslu. Hafði
Þórðr sýslu í Skíðunni. Þeir fóru
báðir til Hallands með konungi.
Er þar mikil saga frá Þórði. Þórðr
var vinsæll í sýslu sinni, ok þykkir
þeim sem fáir íslenzkir menn hafi
slíkir verit af sjálfum sér sem
Þórðr.“
Svo mörg voru þau orð um
fyrsta sýslumanninn í Skíðinu. En
hvar er þetta Skíði?
Síðastliðið sumar fórum við
fjölskyldan til góðvina okkar,
Maríu Gunnarsdóttur og Arnþórs
Blöndal, en þau búa í Skien í Nor-
egi. Þau sögðu okkur einmitt frá
Þórði kakala og sýslumannsemb-
ætti hans þar í héraði!
Skien er lítil borg á suðurströnd
Noregs, í u.þ.b. 200 km fjarlægð
frá Osló. Hún stendur á fögru
bæjarstæði, nálægt postulínsborg-
inni Porsgrunn.
Sögulega séð er hún ein elsta
borg Noregs, var miðstöð iðnaðar
og verslunar allt frá 1100. Hún
hlaut kaupstaðarréttindi árið
1358. í gegnum Skien liggur
lengsti skipaskurður Noregs, Tele-
markskanal, en hann var fullgerð-
ur fyrir réttum 90 árum. Hæðar-
munur frá Skien til Bandakdalen
er 70 metrar. Telemarkskanalen
var áður lífæð atvinnulífsins þar,
en er nú fremur yndi ferðamanna.
í Skien ólst leikritaskáldið
Henrik Ibsen upp og hefur hús
fjölskyldu hans verið varðveitt
eins og það var á uppvaxtarárum
hans.
Við Hjellevannet liggur hellir
nokkur, hátt uppi í hlíð. Á miðöld-
um var þessi hellir kirkja, og
þangað flúði fólk undan svarta-
dauðanum. Best er að komast að
hellinum frá vatninu — nær hálf-
ur annar tími í kanó frá sögun-
armyllu staðarins. Síðast en ekki
síst skal nefna skemmtigarð stað-
arins, Lekeland og segja frá gerð
hans.
Arnþór Blöndal fór til náms í
Lillehammer í Noregi fyrir níu ár-
um. Lagði hann þar stund á
stjórnun ferðamála, við Distrikt-
högskule og lauk þar námi árið
1975. Árin 1975—6 var hann í
framhaldsnámi í Molde og réðst
síðan til starfa hjá Vest Agder
Turisttraffikkommité árið 1976 og
var þar til 1979. í des. 1979 var
hann svo ráðinn fyrsti forstjóri
ferðaskrifstofu Skien, og er trú-
lega eini Islendingurinn sem gegn-
ir slíku embætti á erlendri grund.
Sem forstjóri ferðaskrifstofu
Skien hefur hann brennandi
áhuga á að auka ferðamanna-
straum þangað heim. Hann fékk
bæjarráð Skien til þess að sam-
þykkja hugmynd sína um
skemmtigarð, þar sem greiddur
væri aðgangseyrir (nú N.kr. 20,-
fyrir fullorðna og N.kr. 15.- fyrir
börn), en er inn kæmi, væri að-
gangur ókeypis að öllum tækjum
og skemmtiatriðum staðarins.
Hugmyndinni var hrint af stað,
garðinum úthlutað 50.000 fm
svæði og tæki keypt. Bæjarráðs-
mönnum þótti ævintýrið dýrt.
Þetta var árið 1980 og það sumarið
komu 21.000 gestir í garðinn. Ári
síðar urðu gestirnir 45.000 og í
sumar sem leið urðu þeir u.þ.b.
65.000 og má því segja með sanni,
að garðurinn, sá eini sinnar teg-
undar í Noregi, hafi sett Skien á
ferðamannakort Noregs.
í Lekeland er fjöldinn allur af
leiktækjum, völundarhús, „forn-
aldardýr" í fullri stærð í fótbolta,
íslenskir hestar, sem bera börnin
hring eftir hring um afmarkað
svæði, og svona mætti lengi telja.
Grilltæki getur maður fengið að
láni og grillað úti, haft með sér
nesti, eða keypt mat (og hráefni) á
staðnum — óþvingað að öllu leyti.
Stærsta vandamál staðarins er
svæðið sjálft, en vegna alþjóðlegr-
ar vörusýningar verður að rýma
svæðið í byrjun ágústmánaðar og
koma öllu í geymslu yfir vetrar-
mánuðina. Slíkt veldur verulegri
röskun og hefur í för með sér mik-
inn aukakostnað. Hvers virði er
svo staðurinn fyrir Skien?
Það þarf ekki mikla reiknigáfu
til að áætla inngangseyri staðar-
ins, en það er aðeins lítill hluti
teknanna, eins og við Islendingar
vitum reyndar best sjálfir.
Eyðsla ferðamanna i borginni,
bensínkaup, nýting hótelanna o.fl.
o.fl. þarf að taka með, og síðast en
ekki síst, þá veitir garðurinn
fjölda ungmenna hentuga sumar-
vinnu.
Hún var ánægjuleg dvölin í Ski-
en og tel ég mig kinnroðalaust
geta ráðlagt mönnum, þá ef til vill
helst fjölskyldufólki, að skoða
staðinn og nágrennið. Svo sakar
það ekki að vita af þeim Maríu og
Arnþóri og strákunum þeirra,
þeim Gunnari og Birni Auðni í
nágrenninu til aðstoðar, ef á þarf
að halda.
Þórður kakali var fyrsti sýslu-
maðurinn í Skien og nú er Arnþór
Blöndal fyrsti forstjóri ferða-
skrifstofu Skien — nokkuð einstök
tilviljun.
Arnþór Blöndal starfaði á sín-
um tíma hjá Ferðaskrifstofu ríkis-
ins, áður en hann hélt til náms í
Noregi. Hann er því öllum hnútum
ferðamála kunnugur hér heima.
Honum hefur tekist að láta egg-
ið standa í Skien. Það er sorglegt
að svona menn skuli ekki fengnir
heim, þar sem þeirra er raunveru-
lega þörf. Það þyrfti svo sannar-
lega að fá fleiri egg til þess að
standa hér heima.
P.s. Fyrir þá, sem ekki þekkja
söguna um „eggið“, fylgir hún hér:
„I veislu nokkurri, þar sem
hefðarfólk Spánar sat til að fagna
Kólumbusi, var rætt um Ameríku-
ferð Kólumbusar og þótti sumum
ekki mikið til koma — svona eft-
irá.
Tók Kólumbus þá egg og bað
menn að láta það standa upp á
endann.
Allir reyndu, en engum tókst.
Kom þá eggið aftur til Kólumb-
usar, sem keyrði eggið niður, svo
það brotnaði — og stóð.
Þetta er auðvitað enginn vandi
— svona eftirá.
P.B. Pétursson
Fráfarandi stjórn Iðnnemasambands íslands:
Erum lögmæt stjórn
Iðnnemasambandsins
Þorsteinn Haraldsson, sem kjörinn var ritatjóri IAnnemans á Iðnnemasam-
bandsþinginu, og Haraldur Kristjánsson, sem kjörinn var formaður Sam-
bandsins, koma inn á fundinn.
FRÁFARANDI stjórn Iðnnemasam-
bands íslands boðaði til blaða-
mannafundar fyrir helgi, til að skýra
frá atburðum á Iðnnemasambands-
þingi um næstliðna helgi, eins og
þeir horfðu við þeim.
Það gerðist þegar skammt var liðið
á blaðamannafundinn, að Þorsteinn
Ilaraldsson, sem kjörinn var ritstjóri
Iðnnemans, og Haraldur Kristjáns-
son, sem kjörinn var formaður
Iðnnemasambandsins, en kröfu
þeirra til að vera taldir lögmætir
stjórnendur Sambandsins er hafnað
af fráfarandi stjórn, komu inn á
fundinn og kynntu sig sem ritstjóra
og Ijósmyndara Iðnnemans. Var
þeim bent á að þeir hefðu ekki verið
boðaðir á fundinn, en þeir héldu
fram rétti sínum til að sitja fundinn
sem fulltrúar Iðnnemans. Fengu þeir
að sitja fundinn, en fráfarandi rit-
stjóri Iðnnemans, Margrét Sig?irð-
ardóttir, sat hann einnig.
Pálmar Halldórsson, formaður
fráfarandi stjórnar, sagði að höf-
uðatriðið í þessum efnum væri
hver væri lögmæt stjórn Iðnnema-
sambands Islands, því hefði verið
slegið upp í fjölmiðlum að þær
væru tvær. Fráfarandi stjórn teldi
sig án alls vafa lögmæta og að
henni bæri að halda áfram um
stjórnvölinn. Þar kæmi tvennt til,
annars vegar væri hefð fyrir því að
nýkjörin stjórn tæki ekki við, fyrr
en tekin væri fyrir liðurinn „önnur
mál“ á Iðnnemasambandsþingi og
þingið hefði ekki komist það langt,
áður en því var frestað. Hins vegar
hefði dagskrártillaga þess efnis, að
efnt yrði aftur til stjórnarkjörs,
verið samþykkt af þingfundi, en
því hefði ekki verið hægt að koma í
verk vegna brotthlaups kjörinnar
stjórnar af þingfundi, svo að fresta
varð að ljúka þingi.
Guðmundur Árni Sigurðsson var
1. þingforseti Iðnnemasambands-
þingsins. I máli hans kom fram að
hann hefði í upphafi ekki ætlað að
taka þátt í þessum blaða-
mannafundi, en lagt hefði verið að
sér að vera viðstaddur, vegna þess
að hann hefði kynnt sér ýmislegt
sem lyti að lögmæti þess, sem
gerst hefði á þinginu og síðar.
Sagði hann að á því léki enginn
vafi, að mati lögfræðinga, að Har-
aldur Kristjánssony sem kjörinn
var formaður á Iðnnemasam-
bandsþinginu og sagði af sér síðár
á sama þingi, gæti ekki dregið af-
sögn sina til baka, eins og hann
hefði gert, það yrði hann að gera á
sama vettvangi og hann hefði sagt
af sér á, þ.e.a.s. á Sambandsþing-
inu, og að Iðnnemasambandsþing-
ið yrði að samþykkja það, að hann
drægi afsögn sína til baka. Hið
sama gilti um þá fulltrúa sem
kjörnir hefðu verið í Sambands-
stjórnina sem aðalmenn eða vara-
menn, þeir yrðu líka að draga af-
sagnir sínar til baka á sama vett-
vangi og fá það samþykkt.
Þá kom fram á fundinum að
þreifingar hefðu verið með deilu-
aðilum um einhvers konar
samkomulag, en ekkert væri hægt
að segja um þær að svo komnu
máli. Sagði Pálmar að þeir hefðu
reynt að leita samstarfs og ná
sáttum, því málefni iðnnema væru
í húfi.
Þá var bent á, að eina lands-
byggðarfélagið í þeirri Sambands-
stjórn, sem kjörin hefði verið á
þinginu, væri af Suðurnesjum og
að tvö iðnsveinafélög hefðu meiri-
hluta í stjórninni, en hingað til
hefði ávallt verið lögð áhersla á, að
samsetning stjórna endurspeglaði
iðngreinar og landshluta.
Aðspurðir um hvort atkvæða-
greiðslan, þar sem dagskrártillaga
um endurkosningu stjórnar var
samþykkt, væri lögleg, þar eð ekki
skiluðu sér nema 44 atkvæði, var
því til svarað að lögfræðingur
Sambandsins teldi það. Það hefði
verið talið inní salinn, áður en
kosning hófst og hefðu reynst vera
64 í salnum, sem er sú tala sem
þarf til að þingfundur sé löglegur.
Atkvæðaseðlum hefði verið dreift,
en þá hefðu flestallir í áður kjör-
inni stjórn yfirgefið þingsal, og
þannig reynt að gera kosninguna
ólöglega, en það væri ekkert sem
skyldaði menn til þess að kjósa.
Guðjón Kristjánsson, fráfarandi
varaformaður Sambandsins, sagði,
að því hefði verið haldið á lofti af
þeirri stjórn sem kjörin var á þing-
inu, að fráfarandi stjórn væri
flokkspólitísk. Þetta væri rangt,
því að þó ástandið hefði stundum
verið slæmt hér áður fyrr hvað
þetta varðaði, þá væri það þannig
ekki lengur og að í fráfarandi
stjórn hefði verið fólk með ólíkar
skoðanir á stjórnmálum.
Pálmar Halldórsson sagði að
lokum: „Ég vona að þegar upp er
staðið, hafi Iðnnemasambandið
ekki orðið fyrir áfalli vegna þess
skrípaleiks sem hér hefur verið
leikinn.“
Það kom fram að í undirbúningi
er að boða til framhaldsþings, svo
árlegt þing iðnnema megi ljúka
störfum sínum, en það er verkefni
stjórnar að gera það. Reynt verður
að gera það eins fljótt og unnt er,
en það krefst ákveðins undirbún-
ings, þar sem senda þarf út fund-
arboð til allra sem fulltrúa eiga á
þinginu.
Ljósmyndir Mbl. Kristján Einars.son.
Frá blaðamannafundi fráfarandi stjórnar Iðnnemasambands íslands.