Morgunblaðið - 22.01.1983, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 1983
17
að nálgast stríðsyfirlýsingu, og
einkennist af hatri og þvættingi.
Verður vikið nánar að þessari
grein hér síðar.
Sá munur á eðlisfari karls og
konu, sem hér hefur verið lýst, er
algjörlega óviðkomandi jafnrétti
karla og kvenna. Kvenréttinda-
hreyfingin á íslandi á sér langa
sögu, og hafa íslenskar konur fyrir
löngu öðlast kosningarétt og kjör-
gengi, aðgang að hvers konar skól-
um jafnt og karlar og rétt til emb-
ætta og hvers konar starfs, sem
þær hafa menntun og getu til. Allt
hefur þetta fengist hávaðalítið, og
konur hafa yfirleitt reynst jafnok-
ar karla i þeim embættum, er þær
hafa verið settar í, og ýmsum öðr-
um störfum, sem áður voru unnin
af karlmönnum. En því ber ekki
að neita, að mörg störf eru betur
unnin af öðru kyninu en hinu.
Sagt er, að tímarnir breytist og
mennirnir með. Það er aðeins
hálfur sannleikur. Áunnir eigin-
leikar breytast með tímanum, eins
og lífskjör fólksins, en sjálft
manneðlið breytist ekki, fyrr en
þá, að úrval náttúrunnar kemur
til skjalanna, en það tekur langan
tíma.
Nokkur ágreiningur verður oft
um það, hver störf eigi að teljast
við hæfi kvenna og hver við hæfi
karla. Ýmsir, einkum konur, telja
að þarna eigi ekki að gera neinn
greinarmun, og hefur þar stund-
um verið rasað um ráð fram;
meira að segja af löggjafanum. I
lögum nr. 78 frá 31/5 1976, um
jafnrétti kvenna og karla, stendur
í 4. gr.: „Starf, sem auglýst er
laust til umsóknar, skal standa
opið jafnt konum sem körlum. í
slíkri auglýsingu er óheimilt að
gefa til kynna, að frekar sé óskað
starfsmanns af öðru kyninu en
hinu."
Hér er vægast sagt um gróft
brot á mannréttindum að ræða,
þegar vinnuveitandi má ekki sjálf-
ur taka fram, hvort hann vill held-
ur ráða karl eða konu til þess
starfs, er hann þarf að fá unnið.
Hæfileikar karls og konu til
margra starfa eru geysilega ólíkir,
sum störf eru miklu betur unnin
af körlum, önnur miklu betur af
konum. Hitt er svo annað mál, að
þar sem hvoru tveggja störfin eru
jafn mikilvæg fyrir þjóðfélagið, þá
ber auðvitað að launa þau sam-
kvæmt því. Þar með teljast að
sjálfsögðu umönnun og gæsla
barna og húsmóðurstörf, sem
hvoru tveggja er undirstaða heim-
ilisins og þá um leiðmeginstoð
þjóðfélagsins.
um aðra málaflokka er að ræða
hjá sýslunefndum en hrepps-
nefndum. Persónulega tel ég mig
gera meira gagn í sýslunefnd fyrir
mitt byggðarlag en á meðan ég
starfaði í hreppsnefnd. Ég lít svo á
að tillögur hinnar stjórnskipuðu
nefndar séu spor aftur á bak.
Sú þróun hefur hlotið velþóknun
kerfisins að þegar ákveðið byggð-
arlag hefur náð tilskilinni stærð
þá slítur það sig úr tengslum við
byggðina í kring og fær sér kaup-
staðarréttindi. Þessi aðferð er
röng vegna þess að hún eykur á
sundrung og fólkið í kaupstaðnum
telur sér trú um að það standi
ofurlítið ofar í mannvirðingastig-
anum en fámennið í kring.
Okkur ber að hugsa um aðra og
stéttaskipting er aðeins vörn fyrir
hégómaskap og minnimáttar-
kennd.
Algengt er að deilur skjóti upp
kollinum þegar raðað er á lista til
Alþingiskosninga. Þær deilur fara
ekki ætíð eftir hæfni viðkomandi
frambjóðanda, heldur eftir búsetu
hans. Ég fullyrði að maður í réttri
stöðu sem á rétta vini á réttum
stöðum og búsettur er í Stór-
Reykjavík eigi greiðari aðgang að
1. sæti á framboðslista til Alþingis
en jafnhæfur maður búsettur í
sveit eða smáþorpi í kjördæminu.
Að lokum. Það er ekki einkamál
okkar sem úti á landinu búum
hvort allt landið er í byggð. Það er
mál þjóðarinnar allrar. Hinar
dreifðu byggðir þola ekki meiri
villimennsku í grisjun.
6. jan. 1983,
Sveinn Guðmundsson.
Frædsluþættir frá Geöhjálp
„Hvernig notar
maður neyðar- rSAsp’
þjónustu?“
Áður en ég svara spurning-
unni „Hvernig notar maður
neyðarþjónustu", langar mig að
fara nokkrum orðum um skipu-
lag og starfsemi bráðaþjónustu
geðdeilda ríkisspítalanna.
Hinn 1. desember sl. tók til
starfa bráðaþjónusta fyrir
geðsjúka á vegum geðdeilda rík-
isspítalanna og geðdeildar
Borgarspítalans. Með tilkomu
bráðaþjónustunnar er að mikl-
um mun bætt sú þjónusta sem
fyrir var og eiga geðsjúklingar
nú greiðari aðgang að geð-
heilbrigðisþjónustunni. Starf-
semi göngudeildar fyrir áfeng-
issjúklinga, göngudeildar geð-
deildar Landspitala, göngu-
deildar á Kleppsspítala og
göngudeildar barnageðdeildar
verður með sama sniði og áður
á opnunartíma þessara deilda,
en eftir lokun þeirra tekur
bráðaþjónustan við beiðnum
um aðstoð.
Starfslið göngudeilda eru
geðlæknar, aðstoðarlæknar,
geðhjúkrunarfræðingar, sál-
fræðingar og félagsráðgjafar og
veita þessir aðilar meðferð og
ráðgjöf hver á sínu sviði, eftir
því sem við á hverju sinni.
Afgreiðslutími bráðaþjónust-
unnar við geðdeild Landspítal-
ans er sem hér segir:
Virka daga frá kl. 8.00—22.00.
Um helgar frá kl. 16.00—22.00.
Síminn er: 29000.
Vakthafandi læknar og
hjúkrunarfræðingar á geðdeild-
um Landspítalans munu sinna
þeim er leita aðstoðar utan þess
tima. í síma 29000.
Bráðaþjónusta geðdeildanna
er ætluð þeim einstaklingum
sem þurfa á bráðri aðstoð að
halda, t.d. vegna bráðageðveiki,
sj álf smorðshugleiðinga,
sjálfsmorðstilrauna eða árás-
arhneigðar, einnig er ætlast til
að þeir sjúklingar, sem þjást af
langvarandi geðsjúkdómum og
versnar snögglega, geti leitað
sér aðstoðar, hvort heldur það
er að eigin frumkvæði eða fyrir
milligöngu aðstandenda, lækna
eða annarra meðferðaraðila.
Bráðaþjónustan annast
ráðgjöf og leiðbeiningar eru
veittar þar í síma allan sólar-
hringinn. Æskilegt er að síma-
samband sé haft við bráðaþjón-
ustuna áður en þangað er kom-
ið. Leitast er við að veita öllum
sem aðstoð leita úrlausn að
undangengnu mati á bráðaþörf,
Þeim sjúklingum sem ekki er
vísað annað, svo sem til heimil-
islæknis, annarra geðlækna eða
meðferðaraðila, verður veitt
viðeigandi meðferð. Sjúklingum
sem þarfnast innlagnar verður
séð fyrir sjúkrarými, ef þeir
samþykkja að leggjast inn,
þ.e.a.s. sjálfviljugir, annars
þarf að gera ráðstafanir til
sjálfræðissviptingar, sem er al-
gjört neyðarúrræði. Hafi þeir
verið til meðferðar áður, verða
ráðstafanir gerðar í samráði við
viðkomandi lækni. Náin sam-
vinna er á milli hinna einstöku
deilda sem sinna bráðaþjón-
ustu.
Þar sem svo stutt er um liðið
síðan bráðaþjónustan tók til
starfa, er ekki hægt að segja
endanlega til um, hve stóru
hlutverki hún kemur til með að
gegna í framtíðinni, en sam-
kvæmt reynslu annarra þjóða
er áætlað að 10—15 sjúklingar
þarfnist bráðaþjónustu á sól-
arhring. Á meðan bráðaþjón-
ustan er í mótun fer fram stöð-
ug endurskoðun á starfsemi
hennar og tekið verður mið af
þeirri reynslu sem fæst til að
bæta hana, og til hagræðis fyrir
þá sem til hennar leita og
starfsliðið sem við hana starfar.
í því sem sagt hefur verið hér
að framan hefur undirrituð að
mestu fjallað um þá bráðaþjón-
ustu sem nú er veitt á vegum
geðdeilda ríkisspítalanna, þar
sem starfsvettvangur hennar er
innan ramma þeirra. Borgar-
spítalinn er einnig aðili að
bráðaþjónustunni og er skipu-
lag hennar þar með sama hætti
og við aðrar deildir spítalans,
öll bráðatilfelli fara í gegnum
slysavarðstofuna. Geðdeild
Borgarspítalans annast bráða-
þjónustu þá daga sem aðrar
deildir spítalans sjá um bráða-
móttöku. Geðdeildir ríkisspítal-
anna annast þjónustuna þá
daga sem aðrar deildir Land-
spítalans og Landakotsspítala
sjá um bráðamóttöku annarra
sjúklinga.
Því ber að fagna að bráða-
þjónustan er nú tekin til starfa
og er opin allan sólarhringinn.
Það er von okkar sem að þess-
um málum vinnum, að starf-
semi hennar gefi góða raun.
Reykjavik, 19.1. 1983,
Þórunn Pálsdóttir.
Norræna húsið:
Tóku sýn-
inguna nið-
ur og hurfu
af landi brott
Um síðustu helgi settu tveir
Norðmenn upp Ijósmynda-
sýningu með „erótísku
ívafi“, eins og það var orðað,
í Norræna húsinu. Það kom
mönnum mjög á óvart þegar
Norðmennirnir fóru af landi
brott á þriöjudag með allt
hafurtask sitt, en til stóð að
sýningin yrði opin fram að
mánaðamótum. Norðmenn-
irnir heita Göran Ohldieck
og Kjetil Berge.
Mbl. spurði Þórdísi Þórvalds-
dóttur, bókavörð í Norræna hús-
inu, hverju það sætti, að Norð-
mennirnir hefðu horfið svo
skyndilega af landi brott og tekið
niður sýninguna, en Ann Sandelin
er stödd erlendis.
„Norðmennirnir settu upp ljós-
myndasýningu eins og um var
rætt, en þeir gerðu gott betur —
þeir bættu við litskyggnum, sem
ekki var ráð fyrir gert. Norræna
húsið lét í ljós óánægju með þetta
og þeir voru beðnir að taka lit-
skyggnusýninguna niður. Það
vildu þeir ekki fallast á — töldu að
með því væri sýningin slitin úr
samhengi. Þeir tóku niður sýning-
una á mánudaginn og héldu af
landi brott á þriðjudaginn, en þá
áttu þeir bókað far með Flugleið-
um,“ sagði Þordís.
„Við töldum að sú sýning sem
sett var upp hafi ekki verið í sam-
ræmi við sýnishorn sem send voru.
Að innihaldið hefði ekki verið það
sem lofað var — það er sýning á
svart-hvítum myndum. Um lit-
skyggnurnar var aldrei samið,"
sagði Þórdís.
LAUGARDAG OG SUNNUDAG FRÁ KL. 1-6
Sýndar verða 1983 árgerðirnar af Mazda 929, Mazda 323 og verðlaunabílnum Mazda
626, sem kosinn var bíll ársins 1982/1983 í Japan.
Ennfremur verða sýndar videomyndir frá Mazda verksmiðjunum á 60 tommu sjón-
varpsmyndvarpa frá PHILIPS.
Komið á sýninguna og sjáið það nýjasta frá Mazda.
B/LABORG HF. Smióshöfóa 23.