Morgunblaðið - 22.01.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 1983
Ávísanaviöskipti jukust um 60% jan.—nóv.:
Tékkum fjölgaði
en upphæðir lækk-
uðu hlutfallslega
ÁVÍSANAVIÐSKIPTI fyrstu ellefu mánuði síðasta árs voru samtals að
upphæð um 57.684 milljónir króna, en voru til samanburðar að upphæð
36.111 milljónir króna á sama tíma árið 1981. Aukningin milli ára er því
liðlega 59,75%.
Hins vegar vekur það athygli,
að fjöldi tékka eykst nokkuð, á
sama tíma og meðalupphæðir
fylgja ekki verðlagi. Fyrstu ellefu
mánuðina í fyrra var heildarfjöldi
tékka um 10.067 þúsund, en til
samanburðar var heildarfjöldinn
á sama tíma árið 1981 um 8.665
þúsund. Fjölgunin milli ára er því
um 16,2%.
Meðalupphæð tékka fyrstu ell-
efu mánuðina í fyrra var 5.730
krónur, en til samanburðar var
meðalupphæðin á sama tíma árið
1981 4.167 krónur. Hækkun meðal-
upphæða er því aðeins liðlega
37,5%.
Ef dæmið er skoðað í nóvem-
bermánuði í fyrra, kemur í ljós, að
ávísanaviðskipti í heild voru að
upphæð um 6.437 milljónir króna,
en til samanburðar að upphæð
4.236 milljónir króna á sama tíma
árið 1981. Hækkunin milli ára þar
er því tæplega 52%.
Fjöldi tékka í nóvember sl. var
1.002 þúsund, en til samanburðar
var fjöldinn í nóvember 1981 um
885 þúsund. Fjölgun tékka milli
ára er því um 13,2%.
Meðalupphæð tékka í nóvember
sl. var 6.424 krónur, en til saman-
burðar 4.786 krónur í nóvember
1981. Hækkunin á milli ára er því
liðlega 34,2%.
Tölvumiðstöðin
í nýtt húsnæði
TOLVLMIÐSTOÐIN hf. er um
þessar mundir að flytja starfsemi
sína í nýtt húsnæði á Höfðabakka 9,
en fyrirtækið var stofnað fyrir lið-
lega fimm árum af Endurskoðun-
armiðstöðinni hf. — N. Manscher og
hefur allt frá fyrstu tíð starfað i nán-
um tengslum við endurskoðunar-
skrifstofumar, segir m.a. í frétt frá
Tölvumiðstöðinni.
Ennfremur segir að í upphafi
hafi starfsemin aðallega verið
fólgin í tölvuvinnslu fjárhags-
bókhalds fyrir viðskiptavini
Endurskoðunarmiðstöðvarinnar,
en með tilkomu stærri og full-
komnari tölvu hafi starfsemin
þanizt út og nú bjóði fyrirtækið
upp á margs konar þjónustu í
sambandi við tölvuvinnslu, auk
þess sem fyrirtækjum sé veitt
ráðgjöf í vali á hugbúnaði og vél-
búnaði tölvukerfa.
Sem dæmi um þjónustu fyrir-
tækisins er nefnt eftirfarandi:
1) Alhliða tölvuvinnsla á bókhaldi
fyrirtækja þ.m.t. fjárhagsbókhald,
viðskiptamannabókhald og launa-
bókhald. 2) Tenging við öfluga
B1955-tölvu í gegnum símalínu.
Þar með fái viðskiptavinurinn að-
gang að fullkomnum hugbúnaði
fyrir minna verð en ef keypt væri
eigin tölva. 3) Forritunarþjónusta,
en hjá fyrirtækinu starfa 3 kerfis-
fræðingar. Á undanförnum miss-
erum hefur þessi þáttur starf-
seminnar aukizt verulega.
Loks kemur fram í frétt Tölvu-
miðstöðvarinnar, að starfsmenn
fyrirtækisins séu sjö, en fram-
kvæmdastjóri þess er Ólafur
Tryggvason, viðskiptafræðingyr.
íslenzkur iðnaður:
Samkeppni við inn-
flutning harðnaði
verulega á sl. ári
Erlendir framleiðendur búa margir við samdrátt á heima-
markaði og reyna að vinna það upp með auknum útflutningi
„EFNAHAGSþRÓUNIN á liðnu ári
varð um margt önnur en búist var
við í upphafi ársins. Horfur voru þá
að vísu ekki bjartar og iðnaðurinn
hafði lent í verulegum þrengingum á
árinu 1981 vegna versnandi sam-
keppnisstöðu," segir m.a. inngangs-
pistli í fréttabréfi Félags íslenzkra
iðnrekenda, „Á döfinni“.
Þar segir ennfremur: „Minnk-
andi fiskafli og almennur efna-
hagssamdráttur í kjölfar þess
setti svip sinn á framvindu efna-
hagsmála á síðasta ári. Þjóðar-
framleiðsla og þjóðartekjur dróg-
ust saman, í fyrsta skipti síðan
1975. Vegna mikillar verðbólgu
undangengin ár og vaxandi
skuldasöfnunar erlendis hefði ver-
ið nauðsynlegt að bregðast skjótt
við með róttækum aðgerðum. Á
því varð hins vegar dráttur.
Veigamesti þáttur efnahagsað-
gerðanna í ágúst var 13% lækkun
á gengi krónunnar. Gengið hafði
sigið ört undangengna mánuði og
sama gerðist einnig á síðustu
mánuðum ársins. Gengisþróun
krónunnar varð því allt önnur á
árinu 1982 en árið áður. Gengis-
breytingar einstakra mynta á al-
þjóðagjaldeyrismarkaði voru hins
vegar svipaðar og árið áður, gengi
dollars hélt áfram að hækka gagn-
Caterpillar tapaði um
180 milljónum dollara
— Versta afkoma fyrirtækisins í um 50 ár
BANDARÍSKA fyrirtækið Caterpill-
ar Tractor Co., stærsti framleiðandi
vinnuvéla í heiminum, tilkynnti í
vikunni, að fyrirtækið hefði tapað
um 180 milljónum dollara á síðasta
ári, eða sem nemur liölega 3,3 millj-
örðum islenzkra króna, sem er
versta útkoma þess í yfir 50 ár.
Heildarsala fyrirtækisins var
upp á 6,47 milljarða dollara, sem
er um 29% samdráttur frá árinu á
undan, þegar heildarsala fyrir-
tækisins var upp á iiðlega 9,15
milljarða dollara. Sala fyrirtækis-
ins 1981 var sú minnsta í ellefu ár.
Talsmaður Caterpillar sagði að-
alástæðurnar fyrir slæmu gengi
fyrirtækisins að undanförnu vera
hið bága ástand í efnahagsmálum
heimsins, slæma stöðu Banda-
ríkjadollara gagnvart öðrum
myntum og síðan stöðugt vaxandi
samkeppni. Þessu til viðbótar hef-
ur fyrirtækið átt í erfiðleikum
vegna verkfalla starfsmanna
sinna á síðasta ári.
vart flestum öðrum myntum allt
fram undir lok ársins.
Gengislækkun krónunnar í
fyrra hafði veruleg áhrif í þá átt
að laga stöðu útflutningsgreina og
samkeppnisstöðu iðnaðarins gagn-
vart innflutningi, sem hafði versn-
að mikið árið áður. Einkum var
það eftir gengislækkunina í ágúst
og síðan enn eftir gengislækkun-
ina nú í janúar. Meðalgengi er-
lendra mynta hækkaði um 61%
milli áranna 1981—1982 en verð á
dollar hækkaði um 73%. Gengi
helztu Evrópumynta hækkaði um
45—60% nema sænsk króna, sem
hækkaði aðeins um 37%. Danska
krónan hækkaði um 46%. Til sam-
anburðar má nefna, að launa-
kostnaður hækkaði um 50% en
annar rekstrarkostnaður hækkaði
meira. Ef litið er á breytinguna
frá upphafi til loka ársins, þá hef-
ur gengi allra áðurnefndar mynta
hækkað umfram innlendan kostn-
að.
Á móti þessu kemur, að sam-
keppni við innflutning harðnaði á
síðasta ári. Erlendir framleiðend-
ur búa margir við samdrátt á
heimamarkaði og reyna að vinna
það upp með auknum útflutningi.
Það á raunar við um öll utanrík-
isviðskipti nú, að samkeppni er
mun harðari en fyrir nokkrum ár-
um, þegar gróska var í heimsbú-
skapnum og alþjóðaverzlun. Ann-
að sem veldur innlendum fram-
leiðendum erfiðleikum, er ört vax-
andi verðbólga. Hún gerir fyrir-
tækjum æ erfiðara fyrir að fjár-
magna hækkandi rekstrarkostnað
og veldur versnandi rekstrar-
fjárstöðu. Fyrirtækin geta því
ekki nýtt sér það, að samkeppn-
isstaðan hefur batnað að öðru
leyti.
Tölur um markaðshlutdeild
fyrstu þrjá ársfjórðungana sýna
yfirleitt litlar breytingar frá því
sem var á árinu 1982, þegar hlut-
deild innlendrar framleiðslu
minnkaði talsvert. Of snemmt er
hins vegar að segja til um áhrif
gengislækkunarinnar á síðasta ári
á markaðshlutdeildina.
Horfur í efnahagsmálum eru
vissulega ekki bjartar við upphaf
ársins 1983. Heimsbúskapurinn er
enn í mikilli lægð og afleiðingar
samdráttarins hér á landi í fyrra
eiga eftir að koma fram með ýms-
um hætti. Auk þess er mikil óvissa
í stjórnmálunum vegna kosninga
á næstunni. Það veltur á miklu að
efnahagsstefna stjórnvalda verði
til að efla innlenda framleiðslu,
bæði til útflutnings og í sam-
keppni við innflutning. Starfsskil-
yrðin hljóta enn að verða ofarlega
baugi. Mikilvægum áfanga í þeim
málum hefur nú verið náð með
ákvörðun Verðlagsráðs um að
taka fleiri vörur undan verð-
ákvörðunum ráðsins. Mikilvægt er
að vel takist til með framkvæmd
þessa máls. Vonandi verður þetta
aðeins fyrsti áfanginn af fleirum á
árinu á þeirri leið að bæta sam-
keppnisstöðuna og jafna starfs-
skilyrðin."
Noregur 1982:
Vísitala á
heildsölu-
verði hækk-
aði um 7,2%
VÍSITALA heildsöluverðs í Noregi
lækkaði um 0,2% milli mánaðanna
nóvcmber og desember sl. og er vísi-
talan 110 stig, miðað við 100 stig
1981, samkvæmt upplýsingum
norsku hagstofunnar.
Hagstofan gaf út, að hækkun
vísitölunnar frá desember 1981 til
desember 1982 væri 7,2%, en með-
altalshækkun hennar milli áranna
1981 og 1982 er 6,4%.
Af einstökum vöruflokkum er
hækkunin mest á tóbaki, eða
14,6%, en benzín, olíur og rafmagn
hækkaði um 8,4%. Matvælaverð
hækkaði um 7,6%.
Vísitala iðnaðarvöruverðs
hækkaði um 0,1% milli nóvember
og desember sl. og er hún 113 stig,
miðað við 110 stig 1981. Frá des-
ember 1981 til desember 1982
hækkaði vísitalan um 9,8%, en
meðaltalshækkunin milli ára er
hins vegar um 8,5%.