Morgunblaðið - 22.09.1983, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1983
15
UNOAVA BAT
Á þessu korti sést Atlantshafsströnd Kanada og fylkin
fimm sem þar er að finna. Nýfundnaland nær yfir
stærsta hluta strandlengjunnar og sá hluti Labradorskag-
ans sem snýr út að Atlantshafi er hluti af fylkinu Ný-
fundnaland. Út af Labrador og 150 mílur norður af
Nýfundnalandi veiðist besti þorskur Kanadamanna,
hættulegasti keppinautur íslandsþorsksins.
Fylkið Nova Scotia er á skaga en New Brunswick þar
fyrir vestan og síðan Bandaríkin og Quebec-fylki. Prince
Edward-eyja er í krikanum í St. Lawrence-flóanum á
milli New Brunswick og Nova Scotia.

Mtíiktgt f m o
Korth W#*l
Rív«f
.. w
o
C*rtwfi|«
"V
r">
o
\
■!'M6<a*
Áirport
O
o
o
±_____

I
o* sfjrtu*
I
O SL
1

Wo
aviF
ST.
NEW
! BRI'NSWICK
uNtTEÐ
STATES
PR1NCS ÍOftRRO ISIANO
S*wn«r»<t#o
iawrehcb
ST.KW*
North Sytjrvey

0
Fiskur er talinn þjóðareign Kan-
adamanna og nýting hans ræðst því
af ákvörðunum sambandsstjórnar-
innar í Ottawa. 1981 var ákveðið að
stjórnun kanadískra fiskveiða skyldi
breytt á þann veg að tekinn yrði upp
„fyrirtækjakvóti“. Stóru fyrirtækin
tilnefndu fulltrúa sína í nefnd sem
samdi þær reglur sem síðan tóku
gildi í ársbyrjun 1982. „Við náðum
samkomulagi um allt nema skipting-
una á þorskinum," sagði Lester G.
Riche, einn af framkvæmdastjórum
Fishery Products. Stjórnin í Ottawa
hjó á þann hnút. Ég varð ekki var við
annað en fulltrúar stærstu fyrir-
tækjanna National Sea og Fishery
Products væru ánægðir með reglurn-
ar. Þótt hvorir tveggja segðu að sinn
hlutur mætti vera meiri.
David R. Bollivar hjá National Sea
lýsti kvótakerfinu. Forsendurnar
fyrir aflamagninu eru byggðar á
rannsóknum fiskifræðinga. Full-
trúar smábátaeigenda og stóru
fyrirtækjanna eiga fulltrúa í ráð-
gjafarnefnd sem gerir tillögur um
kvótaskiptinguna til sjávarútvegs-
ráðuneytisins í Ottawa þar sem
lokaákvörðun er tekin. Ráðuneytið
tekur í senn við tillögum vísinda-
manna um leyfilegan hámarksafla á
hverri einstakri fisktegund og tillög-
um útgerðarmanna um skiptingu
aflans. Fiskstofnarnir við Atlants-
hafsströndina eru 37 þar af eru 11
þorskstofnar.
Með því að skipta aflanum milli
einstakra togarafyrirtækja eins og
gert hefur verið síðan í janúar 1982
hefur allt viðhorf til fiskveiða gjör-
breyst. Fyrirtækin ráða sem sé yfir
ákveðnum hluta af óveiddum fiski og
þennan hluta má enginn annar nýta
nema með leyfi fyrirtækisins. Innan
kerfisins rúmast heimild fyrir ein-
stök fyrirtæki til að ráðstafa sinum
kvóta til annarra og er algengt að
þau skiptist á kvótum, þar sem kerf-
ið byggist á því að úthíutað er stað-
bundnum stofnum. Þannig geta út-
gerðarfyrirtækin stundað kaup og
sölu á óveiddum fiski og ráðstafað
úthlutuðu aflamagni að eigin vild
innan kerfisins, t.d. með hliðsjón af
því hvort það er hagkvæmara fyrir
þau að senda eigin skip til að ná í
fiskinn eða ekki. David R. Bollivar
sagðist stjórna veiðum togara
National Sea með hliðsjón af viku-
legu yfirliti frá eftirlitsmönnum
sambandsstjórnarinnar yfir nýtingu
innan hvers kvóta og með tilliti til
markaðsaðstæðna hverju sinni.
„Þetta gjörbreytir auðvitað stöðu
skipstjóranna," sagði hann, „en við
reynum með öllum tiltækum ráðum
að viðhalda keppnisandanum sem
óneitanlega er ómissandi í fiskveið-
um. Við höfum til dæmis ekki sam-
þykkt tillögur um að kvóta fyrirtæk-
isins skuli skipt á milli einstakra
skipa.“
Með kvótakerfinu er útgerðar- og
fiskvinnslufyrirtækjunum veitt
frelsi innan fastmótaðs ramma og
felur það í raun í sér mun minni
opinber afskipti af fiskveiðunum en
áður tíðkaðist. Nú geta fyrirtækin
gert áætlanir nokkur ár fram í tím-
ann miðað við spár um þróun afla-
magns og eigin hlutdeild í því. Þeir
sem best þekktu kerfið hjá National
Sea og Fishery Products voru
ánægðir með það og töldu það lofa
góðu um framtíðina. Líklegt er að
það leiði til fækkunar á togurum hjá
stóru fyritækjunum því að með
nákvæmri stjórnun úr landi er unnt
að nýta hvert skip betur en áður,
þegar keppst var um að ná sem
mestum afla innan heildarkvótans.
Gus Etchegary, forstjóri Fishery
Products, sagði að fyrir átta árum
hefði ársafli togara verið um 1.400
lestir en væri nú 3.500—4.000 lestir á
ári. Ársaflinn er nær 5.000 lestum
hjá togurum National Sea.
í ár mega Kanadamenn veiða 550
þúsund lestir af þorski á öllum veið-
isvæðum við Atlantshafsströnd
Kanada. 24. ágúst síðastliðinn höfðu
verið veiddar 370 þúsund lestir eða
67% af heildaraflanum. Togararnir
veiða besta þorskinn í vetrarkulda
og hafís um 150 mílur norður af
Nýfundnalandi og út af strönd
Labrador á tímabilinu janúar til
mars. Það er þessi þorskur sem er
hættulegasti keppinautur íslands-
þorsksins á Bandaríkjamarkaði.
Leyfilegur heildarafli á norður-
þorskinum, eins og Kanadamenn
kalla þennan stofn, er í ár 260 þús-
und lestir. 20 þúsund lestum er
ráðstafað til útlendinga, þannig að
240 þúsund lestir koma i hlut kanad-
ískra skipa, þar af 106 þúsund lestir
til stóru fyrirtækjanna. Þar af fær
Fishery Products 47%, National Sea
33%, The Lake Group 12% og Nic-
kerson 8%. Því er spáð að 1987 verði
leyfilegur hámarksafli á norður-
þorski 120 þúsund lestum meiri en í
ár eða 380 þúsund lestir.
Eins og áður sagði er leyfilegur
heildarafli Kanadamanna á þorski
við Kanada í ár 550 þúsund lestir en
því er spáð að almennur heildarafli
verði 810 þúsund lestir 1987 og þar
af komi 770 þúsund lestir í hlut
Kanadamanna sjálfra. 1 ár er Na-
tional Sea leyft að veiða alls 60 þús-
und lestir af þorski og 37 þúsund
lestir af karfa.
Björn Bjarnason, blaðamaður
Morgunblaðsins, var í síðustu riku
á íerð um Atlantshafsfylki Kanada,
Nýfundnaland og Nova Scotia, og
kynnti sér útgerð og fiskrinnslu.
Nú
eru aðeins
56
fiystikistur
eftir!
Við eigum Philips írystikistur á sérstaklega
hagstæðu verði, sem við náðum með því
að kaupa inn mikinn fjölda á einu bretti.
Kisturnar fást í tveimur stærðum, 2601 og 4001.
Við erum sveigjanlegir í
samningum
260 I kostar 14.950 kr. Staðgreitt
400 \ kostaf-17.-640 kr. Staðgreitt uppseld
Heimilistæki hf
HAFNARSTRÆTI 3 - 20455- SÆTÚNI 8- 15655
ro- c *< i;n i \8 )s , if t
• **•'******««**•• *•**••**