Morgunblaðið - 12.11.1983, Blaðsíða 25

Spariskír-
teini ríkis-
sjóðs boðin
með bætt-
um kjörum
SALA verðtryggðra spari-
skírteina ríkissjóðs í 2. flokki
1983 hefst þriðjudaginn 15.
nóvember nk., að því er segir
í fréttatilkynningu Seðla-
banka íslands, en þar segir
ennfremur, að útgáfan sé
byggð á heimild í fjárlögum
fyrir yfirstandandi ári.
Grunnvísitala flokksins verð-
ur lánskjaravísitala nóvem-
bermánaðar, sem er 821 stig.
Andvirði seldra skírteina
verður samkvæmt ákvörðun
ríkisstjórnarinnar varið til að-
gerða í húsnæðismálum. Skír-
teinin eru með breyttum og
betri kjörum miðað við síðustu
flokka, segir í fréttatilkynning-
unni.
Helztu breytingar eru þær,
að vextir verða 4,16%, en voru
3,53% og eru þeir jafnir allan
lánstímann. Raungildi höfuð-
stólsins tvöfaldast á lánstíman-
um, sem nú er 17 ár, en var 20
ár áður.
Binditími skírteinanna er 3
ár og verða þau innleysanleg
eftir 1. nóvember 1986. Inn-
lausnardagar eru nú á 6 mán-
aða fresti, en hafa hingað til
verið árlega.
Spariskírteini verða seld á
nafnverði, án vaxtaálags, til nk.
mánaðamóta, en frá og með 1.
desember breytist söluverðið
við breytingu á lánskjaravísi-
tölu frá grunnvísitölu, sem er
vísitala nóvembermánaðar, að
viðbættum vöxtum frá 1. nóv-
ember til kaupdags.
Spariskírteini í 2. flokki 1983
eru gefin út í fjórum verðgild-
um, 500 krónur, 1.000 krónur,
5.000 krónur og 10.000 krónur.
Samkvæmt lögum var heimilt
að gefa út skírteini fyrir 200
milljónir króna á þessu ári. í 1.
flokki, sem var upp á 75 millj-
ónir króna, seldust 64 milljónir
króna. Heimild er því til að
selja skírteini fyrir allt að 136
milljónir króna að þessu sinni.
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1983
25
nyttför
o/m2!r

wiXjr*
Mritnl*:
Jón Sveinsson í verslun sinni í Hafnarfíröi. Þar eru á boðstólum 14 tegundir af þynni og uppleysiefnum og er mikil ásókn í þau af hálfu unglinga.
MorgunbUMA/Júlfus.
Sniffefni og afleiðingar þeirra:
„Sex strákar lágu í öngviti,
froðufellandi — sá yngsti 6 ára
u
Þynnir er seldur í öllum byggingarvöruverslunum á landinu. Skilmerki-
lega ér varað við hættum efnisins á erlendri framleiðslu. Að efnið sé
hættulegt húð og augum, hvað þá heila. — í engu er varað við hættum
efnisins á íslensku framleiðslunni og reglugerðir því brotnar. Aðeins sagt
— Þynnir, ætigrunn.
„VIÐ höfum hætt að selja ung-
mennum sniffefni hér í málningar-
vöruversluninni Lækjarkoti, nema
þeir framvísi beiðni frá foreldrum.
Astæðan er að daglega komu börn
og ungmenni og vildu kaupa þynni
og ýmis uppleysiefni. Ljóst var að
þau keyptu þetta til þess að sniffa.
Eins urðum við varir við að ungl-
ingar stálu þessum efnum úr hill-
um,“ sagði Jón Sveinsson, eigandi
málningarverslunarinnar Lækjar-
kots í Hafnarfírði, í samtali við
Mbl. en í Fjarðarpóstinum, blaði
sem gefið er út í Hafnarfírði,
hvatti hann Hafnfírðinga til um-
hugsunar og aðgerða um þessi
mál.
„Ég varð fyrir miklu áfalli í
sumar. Fagurt sumarkvöld vann
ég frameftir í versluninni og bak
við verslunina kom ég að sex
strákum í öngviti, froðufellandi,
sá yngsti sex ára gamall. Ég hélt
að hann væri að deyja og hringdi
umsvifalaust í sjúkrabifreið og
lögreglu. Strákarnir höfðu stolið
þynni úr hillum frá mér, sett
efnin í stóran plastpoka og lutu
höfði í pokann og önduðu eitur-
efnunum að sér. Þetta mun gert
til þess að fá sterkari og fljót-
virkari áhrif.
Aðkoman var ljót og ég var
gjörsamlega miður mín í marga
daga á eftir. í framhaldi af þessu
gripum við til þess ráðs að hætta
að seija ungmennum þessi efni
nema þau framvísi miða frá for-
eldrum. Daglega komu ung-
menni með umboð til þess að
kaupa uppleysiefni, piltar og
stúlkur. Þá hringdum við heim
til þeirra til þess að fá umboðið
staðfest. Það kom fyrir, að stálp-
aðir unglingar svöruðu í símann
og staðfestu umboðið. En okkur
grunaði að maðkur væri í mys-
unni og buðumst til þess að
senda efnin heim, en því var
nánast undantekningarlaust
hafnað og því neituðum við að
selja ungmennunum efnin. Þessa
viku hefur dregið úr ásókn, að-
eins tveir komið og reynt að
kaupa þynni — ungmennin vita
sem er að ekki þýðir að koma
hingað.
í hefndarskyni voru bílar
okkar skemmdir og eins var
krotað á veggi verslunarinnar.
Nú vitum við, að flest ungmenni
nota ekki þessi hættulegu efni,
en einn er of mikið, hvað þá tug-
ir ungmenna eins og mig grunar
að sé raunin. Mér hefur fundist
sem almenns áhugaleysis gæti
um þetta mál og því skrifaði ég í
Fjarðarpóstinn. Ég veit að
ungmenni kaupa þessi efni í öðr-
um málningaverslunum og því
vildi ég að fleiri fylgdu fordæmi
okkar. Auðvitað verður seint
komið í veg fyrir þennan ófögn-
uð, en okkur ber að gera það sem
í okkar valdi stendur, því þegar
allt kemur til alls, þá höfum við,
mín kynslóð — foreldrar þessara
barna brugðist," sagði Jón
Sveinsson.
Námslánin eru bundin lánskjara-
vísitölu og greiðast upp að fullu
— segir Sigurbjörn
Magnússon
háskólanemi
að greiða þau til baka þremur árum
eftir að námi lýkur. Flestir munu
greiða lánin til baka á 15 til 16 ár-
um, en greiðsla getur tekið allt að
40 árum. Greiðslubyrðin er miðuð
við rauntekjur, 3,75% af rauntekj-
um, og lætur því nærri að hér greiði
fólk svipaða upphæð og greiðist í
útsvar. Þetta verður fólk að greiða
á sama tíma og það er í flestum
tilvikum að koma sér upp eigin hús-
næði. — Þá ber þess einnig að geta.
að námsmenn hafa ekki möguleika
á að auka tekjur sínar, því um leið
lækka námslánin. Enn ber að hafa í
huga að aðeins um 3% stúdenta
komast að í húsnæði Félagsstofn-
unar, hinir þurfa að búa á leigu-
markaðnum, sem eins og allir vita
hefur verið mjög erfiður á höfuð-
borgarsvæðinu. — Einhverjir búa
svo í foreldrahúsum, en þeir fá að-
eins 70% námslán.
Hér er því margt sem þarf að
skoða," sagði Sigurbjörn, „og frá-
leitt er að gera samanburð sem slík-
an. Ég endurtek hins vegar að laun
til fólks í fiskvinnu eru of lág, og
eins má vel vera að endurskoða
þurfi námslánakerfið. Núverandi
kerfi er engin heilög kýr, sem ekki
má hrófla við.“
Greiðum af lánunum til 70 ára aldurs
— segir Sigurður Skagfjörð Sigurðsson formaður stjórnar Lánasjóðs námsmanna
„LAIIN fólks í fískvinnu eru of lág,
en það breytir því þó ekki, að gera
verður skýran greinarmun á launum
og námslánum sem greiðast upp að
fullu,“ sagði Sigurbjörn Magnússon
laganemi og fyrrum fulltrúi stúdenta í
Lánasjóði íslenskra námsmanna í
samtali við blaðamann Morgunblaðs-
ins í gær. — Sigurbjörn var spuröur
álits á ummælum Arna Johnsen al-
þingismanns í þingræðu, þar sem
hann sagði forkastanlegt að fólk í
fískvinnu hefði lægri framfærslueyri
en háskólanemar.
„Námslán eru bundin lánskjara-
vísitölu" sagði Sigurjón, „og fólk fer
„MIKILvÆGT atriði í þessari um-
ræðu er það, að fólk í fískvinnu getur
aukið tekjur sínar frá lágmarkslaun-
um, en það geta námsmenn í raun
ekki, því við aðrar tekjur sem þeir
afla sér, lækka námslánin," sagði Sig-
urður Skagfjörð Sigurðsson, formaður
stjórnar Lánasjóðs ísl. námsmanna, í
samtali við blm. Morgunblaðsins í
gær. — „Þá ber einnig að hafa í
huga,“ sagöi Sigurður, „að námslánin
eru vísitölulán, sem endurgreiðast á
40 árum. Það þýðir, að háskólanemi
sem lýkur námi um þrítugt er að
greiða af lánunum allt til sjötugs.
Ýmislegt fíeira má nefna, þegar
fjallað er um þessi mál. Það er til
dæmis staðreynd, að aðeins helming-
ur þeirra námsmanna, sem á rétt á
lánum, neytir þess réttar. — Vissu-
lega bendir það til þess að námsmenn
vilji helst sleppa við að taka lánin.
Aðsóknin getur þó aukist ef vinna
minnkar og harðnar á dalnum, það á
eftir að koma í Ijós. — Svo er einnig
eftir að sjá hvað verður úr þeim tillög-
um scm menntamálaráðherra hefur
lagt fram, en þar er gert ráð fyrir að
tekjur fyrir vinnu dragist ekki allar
frá námslánunum. Það á með öðrum
orðum að gera námslánin vinnuhvetj-
andi, en þau gætu talist vinnuletjandi
við núverandi aðstæður," sagði Sig-
urður.