Morgunblaðið - 12.11.1983, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 1983
+
Móðir okkar og fósturmóðir,
VALGEROUR G. SVEINSDÓTTIR,
Suöurgötu 15, Reykjavík,
lést í Landakotsspítala 10. nóvember.
Anna Jónsdóttir,
Jórunn Jónsdóttir,
Sigurður Jónsson,
Jódís Jónsdóttir,
Árni Jónsson,
Sveinn Jónsson,
Helena Soffía Jónsdóttir.
t
Faöir okkar, tengdafaöir og afi,
EGILL S. JÓHANNSSON,
skipstjóri,
sem lést 3. nóvember veröur jarösunginn frá Akureyrarkirkju
mánudaginn 14. nóvember kl. 13.30.
Sveinbjörn Egilsson,
Þorsteinn Egilsson, Alda Jónsdóttir
og barnabörn.
+
Systir okkar,
GUÐRUN SVEINBJÖRNSDÓTTIR
frá Hámundarstöðum,
Vopnafiröi,
síðast aö Droplaugarstöðum, Reykjavík,
sem lést 8. nóv. síöastliöinn, verður jarösungin frá Fossvogskirkju
mánudaginn 14. nóv. nk. kl. 13.30.
Þórunn Sveinbjörnsdóttir,
Ingibjörg Sveinbjörnsdóttir,
Margrét Sveinbjörnsdóttir.
+
Eiginkona mín, móöir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
ELÍSABET BRYNJÚLFSDÓTTIR,
Ægissiðu 119,
veröur jarösungin frá Fossvogskirkju miövikudaginn 16. nóvember
kl. 1.30.
Stefanía Guðmundsdóttir,
Sveínn Á.E. Eggertsson,
Baldvin Eggertsson,
Birgir A. Eggertsson,
Brandur S. Eggertsson,
barnabörn o
Jónsson,
Eiríkur Einarsson,
Rósa Kristjánsdóttir,
Gyöa Ásbjarnardóttir,
Jóhanna Högnadóttir,
barnabarnabörn.
+
Eiginkona mín, móöir okkar og dóttir,
HREFNA JÓHANNSDÓTTIR,
Ljósheimum 20,
verður jarösungin frá Langholtskirkju mánudaginn 14. nóvember
kl. 13.30.
Björgvin Alexandersson,
Jóhann Þór Björgvinsson,
Sandra Margrét Björgvinsdóttir,
Anna Rós Björgvinsdóttir,
Gunnþórunn Eiríksdóttir.
+
Þökkum innilega öllum þeim fjölmörgu sem auðsýndu okkur sam-
úö og vinarhug viö andlát og jaröarför konu minnar, móöur okkar,
tengdamóöur, ömmu og langömmu,
KRISTJÖNU SIGÞÓRSDÓTTUR,
Ennisbraut 33, Ólafsvík.
Guðbrandur Guöbjartsson,
Kristbjörg Guöbrandsdóttir, Magnús H. Sigurjónsson,
Guöbr. Þorkell Guöbrandss., Droplaug Þorsteinsdóttir,
Sigþór Guðbrandsson, Sigurbjörg M. Kristjánsd.,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir færum viö öllum þeim sem sýndu okkur samúö og
vinarhug viö andlát og jaröarför eiginmanns míns og föður okkar,
EIRÍKS HELGASONAR,
rafvirkjameistara,
Stykkishólmi.
Unnur Jónsdóttir,
börnin og fjölskyldur þeirra.
Kristján Loftsson
bóndi — Minning
Fæddur 12. júní 1887
Dáinn 2. nóvember 1983
Látinn er í hárri elli Kristján
Loftsson fyrrum bóndi á Felli,
Biskupstungum. Kristján fæddist
á Hömrum í Gnúpverjahreppi,
sonur hjónanna Lofts Loftssonar
og Sigríðar Bárðardóttur, en þau
hjón bjuggu á Hömrum í eitt ár og
teljast síðustu bændahjón sem þar
bjuggu. Kristján var næstelstur
systkina sinna sem voru 7 að tölu
en eru nú öll látin.
Kristján ólst upp við kröpp kjör
og varð fljótt að fara að vinna
fyrir sér eins og altítt var um börn
bænda á þeim tímum, en þó kjörin
væru kröpp var maturinn kjarn-
góður og áreynslan holl hraustum
sveinum. Kristján varð því fljótt
sterkur vel og hafði hraustan lík-
ama, enda ending hans við erfið-
isvinnu einstök, og í nær 80 ár stóð
hann óbilugur við bústörf, fyrst
með foreldrum sínum, sem bóndi
og að lokum með börnum og
barnabörnum á Felli.
Árið 1891 flyst Kristján með
foreldrum sínum að Kollabæ í
Fljótshlíð og búa þau þar þangað
til þau flytja aldamótaárið út í
Hrunamannahrepp og ólst Krist-
ján þar upp. En árið 1910 verða
þáttaskil í lífi Kristjáns er hann
kemur sem vinnumaður til Katr-
ínar Guðmundsdóttur í Haukadal,
Katrín var þá nýorðin ekkja, en
Greipur maður hennar lést þetta
ár.
Kristján kvæntist Guðbjörgu
Greipsdóttur frá Haukadal árið
1912 og hófu þau búskap þar sama
ár.
Haukadalur er sem kunnugt er,
höfuðból að fornu og nýju, iand-
stærð með hjáleigum talin um
8.500 ha. Það liggur því í augum
uppi að jörðin var afar erfið til
búskapar, smalamennskur erfiðar
og nokkuð snjóþungt og hættur
fyrir fé. Sumarbeit var með af-
brigðum góð, þó herjaði á þessum
árum einn mesti uppblástur á
Haukadalsheiði sem menn höfðu
kynnst. Beitarhús Haukadals-
bænda stóðu vítt um í hinu stóra
landi jarðarinnar og var vetrar-
beit óspart notuð, oft staðið yfir
og mokað ofan af fyrir sauðina, er
hafðir voru í hinu forna Hauka-
dalsseli sem er 6 km fyrir norðan
Haukadalsbæinn forna. Ærhús
stóðu suður með Tungufljóti í al-
menningi og var þangað 8 km leið.
Mikið erfiði var því samfara að
hirða um fé Haukadalsbóndans og
mátti oft litlu muna í hríðarbylj-
um að menn næðu heim frá beit-
arhúsum. Það kom sér því vel að
Kristján var vel í stakk búinn að
taka við því mikla erfiði er í því
fólst að nytja hlunnindi Hauka-
dals. Lengi var þá vinnumaður hjá
honum Gústaf bróðir hans, sem
einnig lést á þessu ári. Þeir bræð-
ur voru mjög samrýndir og oft
sagði Kristján mér, að varla hefði
hann haldið út búskapinn í
Haukadal ef hann hefði ekki á
þessum árum notið aðstoðar Gúst-
afs. En er Gústaf hóf sjálfur bú-
skap voru elstu börnin farin að
hjálpa til við bústörfin.
í Haukadal fæddust þeim hjón-
um 10 börn og af þeim dóu 4 í
æsku. Árið 1929 verða enn þátta-
skil í lífi hans ér hann flytur frá
H^ukadal að Felli; hafði hann í
tvö ár búið í tvíbýli við mág sinn
Sigurð Greipsson, er síðan hefur
búið í Haukadal ásamt fjölskyldu
sinni. Fell og Haukadalur eru ólík-
ar jarðir; Fell er í miðri sveit og
Krossar
á leiöi
Framleiði krossa á
leiði.
Mismunandi geröir.
Uppl. í síma 73513.
var þá að komast í vegasamband,
en þjóðvegurinn upp Biskupstung-
ur var lagður upp úr 1930. Á Felli
fæddust þeim hjónum 3 börn í
viðbót og voru þá börnin orðin 9
sem upp komust og eru þessi:
Greipur varðstjóri í Reykjavík,
Sigurgeir fyrrum bæjarstjóri í
Vestmannaeyjum, Sigríður húsfrú
í Reykjavík, Jóhanna húsfrú í
Reykjavík, Loftur fyrrum bóndi á
Felli, síðar fangavörður í Reykja-
vík, lést 1982, Ketill verkstjóri í
Þorlákshöfn, Auður húsfrú á Felli,
Katrín húsfrú í Mosfellssveit, og
Áslaug húsfrú í Reykjavík. Öll
hafa þau systkinin frá Felli erft
hina góðu kosti foreldranna, en að
þeim hjónum stóðu sterkir stofnar
í ættir fram. Guðbjörg, kona
Kristjáns, lést 1973. Loftur sonur
þeirra tók við búsforráðum á Felli
1953 en vegna heilsubrests flutti
hann til Reykjavíkur 1963 og við
búi á Felli tóku Auður og maður
hennar, Jóhann Vilbergsson.
Kristján hélt þó áfram fjárbúskap
allt til ársins 1978.
Flest ár sem hann bjó á Felli fór
hann vor og haust á Biskups-
tungnaafrétt, var hann jafnan vel
ríðandi og átti marga góða hesta.
Á einum þeirra, er hann nefndi
Bleik, fór hann yfir 20 haust til
Hveravalla. Hann hafði ánægju og
gleði af þeim ferðum og síðast fór
hann til fjalls er hann var 85 ára
gamall.
Kristján fylgdi Framsóknar-
flokknum að málum; hann var
skoðanafastur og lét þar hvergi
hlut sinn þó lærðir menn skiptust
á skoðunum við hann. Hann var
lengi innheimtumaður Tímans hér
í sveit og minnist ég þess sérstak-
lega er hann kom til mín í þeim
erindagjörðum á haustdögum.
Kristján var mér aufúsugestur; er
við höfðum jafnað reikningana
var jafnan spjallað góða stund um
búskap, og sagði Kristján mér
margt frá mönnum er fyrir mína
daga höfðu erjað bændabýlin í
Biskupstungum. Á Felli átti
Kristján sitt ævikvöld hjá ást-
kærri dóttur sem studdi föður
sinn í ellinni, er halla tók undan
fæti. Síðasta ár ævinnar dvaldi
Kristján á sjúkrahúsum og nú síð-
ast á sjúkrahúsi Suðurlands þar
sem hann lést, og nú þegar fyrsti
snjórinn hefur fallið til jarðar, er
Kristján lagður til hinstu hvílu í
Haukadalskirkjugarði þar sem
hann ungur æskumaður hóf lífs-
starfið fyrir 73 árum. Vel var það
vandað sem lengi átti að standa.
Ég kveð þennan vin minn með
þakklæti í huga.
Björn Sigurðsson
Vefðu mig nú vinarörmum þínum,
værð og rósemd gefðu huga mínum.
Þú ert þreyttum sætur
þessar löngu nætur,
þér í faðmi býr þú öllu bætur.
Allt of fáir þakka þó sem skyldi
þína hvíld og unaðsríku mildi.
Ef þú oss ei gistir,
erum vér brotnir kvistir,
laufín fölnuð, lífsins kraftar misstir.
Ó hve heitt þig þráir ellin þunga.
Þú ert líka vörður bamsins unga,
þitt er því að sinna,
það — ef værð skal finna —
njóta verður náðarhanda þinna.
Lífsins fortjald dýrðarheima dylur,
dána vini líkams augum hylur.
En þeim Edens-lundum
upp þú lýkur stundum.
Opnar hlið að ástvinanna fundum.
(Halla L. Loftsdóttir)
Afi minn er horfinn augum
mínum en hverfur þó aldrei úr
huga mínum því hann hélt í hönd
mína æskuárin. Hann er kominn í
hóp vina, konu, dætra og sona.
Guð blessi minningu afa míns.
Guðbjörg Jóhannsdóttir
í dag, þann 12. nóvember 1983,
er til moldar borinn í Haukadal
tengdafaðir minn, Kristján
Loftsson, Felli í Biskupstungum,
sem lést 2. nóvember sl. á 97. ald-
ursári.
Gránunes, Leggjabrjótur,
Þjófadalir og Beinhóll voru hon-
um hafn munntöm og kunnug ör-
nefni, eins og þau væru í túnspild-
unni í kringum bærinn heima. í
hálfa öld samfleytt var Kristján
fastur fjallferðamaður á Kjöl,
enda þekkti hann landið á milli
jökla flestum mönnum betur. í
fimmtíu ár var hann í þeim glað-
væra hópi er rak safn þeirra Bisk-
upstungnamanna, lífsbjörgina
sjálfa, í réttirnar á hverju hausti.
Kristján var þó enginn viðvaning-
ur í fjallaferðum er hann reið í
sína fyrstu ferð á Kjöl, því að í
sextán ár var hann búinn að vera
fullgildur fjallferðamaður á
Hreppamannaafrétt.
Mér telst svo til, að Kristján
hafi verið samanlagt í fjallferðum
nær hálft annað ár, auk þess sem
18 ára búrekstur hans í Haukadal,
þar af 16 ár sem bóndinn, færðu
honum ómældan smalatíma inn til
heiða.
Kristján var 90. aldursári er
leiðir okkar lágu fyrst saman og
ég mun seint gleyma því, þegar
öldungurinn gekk keikur og léttur
í spori í stofuna. Hann hafði alla
þá kosti til að bera, er prýða mega
hinn sanna fjallferðamann, létt-
leika og líkamlega hreysi, glögg-
skyggni og gott náttúruskin,
þrautseigju og þolinmæði, auk
glettninnar, glaðværðarinnar og
sönghneigðarinnar er gerðu hann
hvarvetna að aufúsugesti og fé-
laga.
Ég kem úr hópi þeirra borgar-
búa, sem hafa ferðast mikið og
dvalist inn á öræfum íslands við
störf og í leik, þar sem beitt er
nútíma þekkingu og ferðatækni.
Við töldum okkur hafa uppgötvað
nýjan heim, öræfa-tignar og feg-
urðar. Kynni mín af Kristjáni
færðu mér þó fljótt heim sanninn
um, að við höfðum hér vaðið villu
og reyk. Hann og hans líkir höfðu
ávallt þekkt og kunnað að meta
hrikaleik, fegurð og tign öræf-
anna, þó að ferðamáti þeirra væri
annar og minna um fjölmiðla-
fréttir af ferðum þeirra.
Það nær enginn góðum árangri í
fjall- og öræfaferðum, nema hon-
um þyki vænt um landið sitt og
beri fulla virðingu fyrir marg-
breytileik þess, hörku og blíðu.
Þetta gerði Kristján og það fer því
vel á því, að hans hinsta hvíla hér
á jörðu er í Haukadal, við hjarta
þess lands er hann unni og virti.
Guttormur Sigbjarnarson
í Gnúpverjahreppi neðanverð-
um var gamalt býli, sem Hamrar
hét. Jörðin var lítil, tvíbýli þar
öðru hvoru og þar því fremur
þröngt um bú. Síðustu ábúendur
þessarar jarðar voru ung hjón,
komin austan úr Fljótshlíð, Loftur
Loftsson frá Tjörnum undir Eyja-
fjöllum og Sigríður Bárðardóttir
frá Kollabæ í Fljótshlíð. Þetta var
vorið 1887. Árið áður höfðu þau
eignast dóttur í Kollabæ, er hlaut
nafnið Halla Lovísa, sem kunn
varð síðar fyrir ljóðagerð. En hún
fluttist ekki með út ( Hreppa,
heldur varð eftir hjá afa sínum og
ömmu. En þá um vorið, 12. júní,
fæddist þeim annað barnið, dreng-
ur, sem hlaut nafnið Kristján.
Hann leit dagsins ljós árið, sem
örlög þessa litla býlis voru ráðin
og honum eru þessar línur helgað-
ar.
Ekki fara sögur af búskap
þeirra hjóna þarna, en árið eftir
fluttu þau að Dalbæ í Ytri-Hrepp
og voru þar í tvö ár. Þaðan átti
Kristján sína fyrstu bernsku-
minningu. Loftur faðir hans ætl-
aði að heiman. Hesturinn beið úti
og hafði verið borið hey fyrir
hann. Þá hafði drengur tekið í
tauminn og teymt hann burt, en
fannst að lokum úti á túni, liggj-
andi á maganum á svelli haldandi
í tauminn. Eftir tveggja ára bú-
skap í Dalbæ fluttu foreldrar hans
vorið 1890 aftur austur að Kolla-
bæ vegna tilmæla Bárðar afa
hans, sem kominn var á efri ár og