Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1983
Frá blaöamannafundi sem aðstandendur bókarinnar um Arngrím málara héldu nýlega. F.v. frú Halldóra Eldjárn,
Þórarinn Eldjárn og Valdimar Jóhannsson, bókaútgefandi.
Bókin „Arngrímur mál-
ariu kemur út í dag
- en dr. Kristján Eldjárn hefði þá orðið 67 ára hefði hann lifað
yArngrímur málari" nefnist bók sem dr. Kristján Eldjárn, fyrrum forseti
Islands, ritaði og hafði að mestu lokið við er hann féll frá. Kemur bókin út
hjá bókaútgáfunni Iðunni í dag, á fæðingardegi höfundar sem hefði orðið 67
ára, en sonur hans Þórarinn Eldjárn annaðist útgáfuna. Segir m.a. í eftir-
mála hans: „Þegar faðir minn féll frá, 14.september 1982, hafði hann um
nokkurt skeið einbeitt sér að því að ljúka verki sínu um Arngrím málara,
efni sem hafði verið honum hugleikið allt frá bernsku, rannsóknarefni með
öðru á stopulum stundum í nær fjörutíu ár. Má segja að meðal margra
óunninna verkefna hans hafi Arngrímsbókin verið einskonar óskabarn, og
því kaus hann að veita henni forgang umfram annað er hann hafði losað sig
undan þeim embættisskyldum er tóku drýgstan hluta af starfsævi hans.“
Arngrímur Gíslason var uppi á
síðustu öld, bjó framan af í Þing-
eyjarsýslu en settist þá að í Svarf-
aðardal og bjó þar tíu síðustu ár
ævi sinnar, en hann andaðist árið
1887, þá 58 ára að aldri. Arngrím-
ur var lærður bókbindari, en sem
listamaður gerði hann ýmist blý-
antsteikningar eða mannamyndir
og nokkrar „útsýnismyndir".
Seinna tók hann til við að mála
altaristöflur og hafa átta af tiu
altaristöflum eftir hann varðveist
á sínum upphaflegu stöðum. Flest-
ar eru töflurnar í kirkjum í Þing-
eyjar og Eyjafjarðarsýslu, en ein i
Skagafirði og önnur í Stykkis-
hólmi. Flestar myndir Arngrims
eru mannamyndir og voru tuttugu
þeirra á sýningu sem nýlega var
haldin í Listasafni íslands í tilefni
útgáfu bókar dr. Kristjáns Eld-
járn, en á sýningunni voru alls 27
verk.
Arngrímur var einnig tónlistar-
maður, lék bæði á fiðiu og flautu
og handskrifaði nótur sínar. Þá er
talið að hann hafi stundað nám í
rennismíði í Reykjavík. Mörg
verkanna á sýningunni eru í eigu
listasafnsins, en dr. Kristján Eld-
járn og prófessor Matthías Þórð-
arson beittu sér báðir sem þjóð-
minjaverðir fyrir því að verk
Arngríms kæmu í vörslu Þjóð-
minjasafnsins.
Bókin um Arngrím Gíslason,
sem er 247 blaðsíður, skiptist í níu
kafla og fjalla þeir um hin ýmsu
æviskeið hans og störf. Eru t.d.
kaflar sem bera yfirskriftina
Arngrímur sundkennari, Arn-
grímur bókbindari, Flautuleikur
og fiðluspil, Altaristöflumálarinn,
Arngrímur málari og Listamaður-
inn Arngrímur. Þá er í bókarauka
húskveðja og líkræða séra Krist-
jáns Eldjárn Þórarinssonar, en úr
þeim ræðum eru miklar heimildir
um Arngrím komnar, Erfiljóð
Þorsteins Þorkelssonar og „Upp-
dráttarlist", grein sem Arngrímur
þýddi, líklegast úr dönsku. Þá
fylgir bókinni ritaskrá, mynda-
skrá, eftirmáli og mannanöfn.
Myndir eru margar í bókinni, bæði
af málverkum og teikningum
Arngríms, svo og ýmsum munum
sem eftir hann liggja og ljósmynd-
um af honum og fjölskyldu hans.
Bókin er prentuð í Prentsmiðj-
unni Odda, útlit og hönnum ann-
aðist AUK, ljósmyndavinna var í
höndum Leifs Þorsteinssonar hjá
Myndiðn, en um litgreiningu sá
Prentstofan hf.
Með viljann
að vopni
- lífsreynslusaga Guðmundar í Víði
BÓKAÚTGÁFAN Vaka hefur gefið út bókina Með viljann að vopni
— lífssögu Guðmundar Guðmundssonar í Víði, eftir Kjartan Stef-
ánsson. Bókin er á þriðja hundrað síður og prýða hana rúmlega
sextíu myndir, flestar áður óbirtar.
í kynningu forlagsina á bók
arkápu segir, að lífssaga Guð-
mundar í Víði sé saga stórhuga
og dugandi athafnamanns. Hann
varð blindur á barnsaldri, en lét
hvorki það né annað mótlæti
buga sig, heldur gekk tvíefldur
til verks. Á unglingsárum hóf
hann húsgagnasmíði, byrjaði
skipulega framleiðslu fyrir al-
mennan markað í kreppunni á
fjórða tug aldarinnar og stofnaði
síðan Trésmiðjuna Víði, sem
lengi hefur verið ein stærsta
húsgagnaverksmiðja landsins.
Kjartan Stefánsson, höfundur
bókarinnar, starfar sem blaða-
fulltrúi Verslunarráðs íslands.
Hann hefur skráð þessa reynslu-
sögu Guðmundar í Víði sam-
kvæmt samtökum við hann og
ýmsa þá sem hafa verið honum
samferða á lífsleiðinni. Þá hefur
Kjartan einnig leitað í ýmsar
aðrar heimildir.
Auk starfs og baráttusögu
Guðmundar er í bókinni fjallað
ítarlega um einkahagi hans og
það, hvernig hann hefur unnið
markvisst gegn því að láta sjón-
leysið verða sér til trafala. Er
ekki síst forvitnilegur í því sam-
bandi kafli sem ber heitið Heim-
ur í hugskoti, þar sem Guð-
■ mi
W1 |at [jan ivoon
mundur lýsir því, hvernig hann
skynjar umhverfi sitt.
Á bókarkápu segir: Guðmund-
ur í Víði er einstæður áhuga- og
eljumaður með ákveðnar skoð-
anir. Bjartsýni hans hefur sífellt
lýst upp myrkrið og áfram hefur
hann barist með viljann að
vopni.
Bókin Með viljann að vopni er
að öllu leyti unnin í Prent-
smiðjunni Odda hf.
Bókin um Finn
Jónsson komin út
ALMENNA bókafélagið hefur gef-
ið út listaverkabók um Finn Jóns-
son listmálara. Myndaval og út-
gáfu hefur annast Frank Ponzi
listfræðingur, og hann skrifar
einnig ritgerö sem nefnist Lista-
maður á undan sinni samtíð, og er
úttekt á list Finns Jónssonar. Ind-
riði G. Þorsteinsson skrifar um
ævi Finns og styðst þar við frásögn
listamannsins. Prentsmiðjan Oddi
hefur annast setningu, prentun og
band bókarinnar.
í frétt frá útgefanda segir
m.a.: „Finnur Jónsson er nú níu-
tíu og eins árs og er því mál til
komið að út komi bók um hann.
Listferill hans er sérkennilegur.
Hann er fyrsti framúrstefnu-
málarinn á íslandi, en framúr-
stefnulist hans var ekki vel tekið
hér heima þegar hann sýndi
hana hér 1925. Samtímis því
sýndi hann átta framúrstefnu-
myndir í Sturm-salnum í Berlín
á samsýningu með Kandinsky og
Paul Klee o.fl. sem taldir eru
upphafsmenn nútímalistar.
Vöktu myndir hans þar mikla
athygli og var skrifað um hann
af frægum listfræðingum í
Þýskalandi, Frakklandi og víðar.
Finnur Jónsson
En það var aldrei kunnugt hér
heima og meginhluti þessara
mynda glataðist, hafa sennilega
lent í málverkabrennum Hitlers.
Tvær þessara mynda björguðust
þó til Ameríku og eru þar í lista-
safni Yale-háskóla og vel þekkt-
ar af listunnendum þar, því að
þær eru sífellt á farand-
sýningum víðsvegar um Banda-
ríkin.“
Myndsegulband VC 381
Ágerð 1984
Til afgreiðslu
strax í dag.
O Framhlaðið
O 10 faldur myndleitarhraði
í báð<ir áttir
O Truflanalaus kyrrmynd
O Innbyggður rakavari
O 4ra tölu teljari
O Stillir fyrir myndtón
O Spólar til baka („autorewind")
O Fjarstýring fáanleg
Stærö: B 43 cm, H. 13 cm, D. 35 cm
Þyngd:9,2 kg
Rafnotkun 32W.
Verð aðeins
kr. 37.810,00
Kannið okkar hagstæðu greiðsluskilmála. Staðgreitt.
HLJOMBÆR -
HUOM*HEIMILIS*SKRIFSTOFUTÆKI
HVERFISGÖTU 103
SÍMI 25999
ÚTSÖLUSTAEJIR: Portið. Akranesi — KF Borgl Borgarnesi —
VW1». Infl*. Hellitsandi — Patróna. Patraksfiröi — Serfa. Isafirði —
Sig Pálmaaon. Hvammatanga — Alfhöll. Siglufiröi — Cesar. Akureyri —
Radióver Húsavik — Paloma. Vopnafirói — Ennco. Neskaupsstaö —
Stálbúöin. Seyöisfiröi — Skógar. Egilsstööum — D)úpiö. Djúpavogi —
Hombær. Homafiröi — KF Rang Hvolavelli — MM. Selfossi —
Eytabær. Vestmannaeyjum — Rateindavirkinn. Gnndavík —
Fataval. Keflavik