Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1983
Kjarnorkuandstæðingar:
Eyðilögðu drátt-
arbíl í stað Persh-
ing-eldflaugar
New York, ( atania, Schwaebisch, 5. desember. AP.
FJÓRIR MENN, þar á meöal bandarískur prestur, brutu sér leiö í skjóli
myrkurs, inn á bandaríska herstöð í Schwaebisch í Vestur Þýskaiandi um
helgina og réöust þar til atlögu gegn þungri og mikilli dráttarbifreið. Lömdu
þeir faratækið sundur og saman með sleggjum og gengu svo frá að það
verður vart notað á næstunni. Þeir munu hafa ætlað að skemma meðaldræg-
ar Pershing kjarnorkueldflaugar, en er á hólminn var kominn höfðu þeir
engin tök á að nálgast þær. Hermenn voru fljótir að umkringja mennina og
vestur-þýska lögreglan fjarlægði þá skömmu síðar.
Kjarnorkumótmæli voru víða
um helgina, til dæmis í Arizona og
New York, þar sem um 200 manns
voru þátttakendur á hvorum stað,
en aðgerðirnar voru við herstöðv-
ar Bandaríkjahers. í New York fór
allt fram með friði og spekt, en í
Arizona kom til átaka. Voru 7
manns handteknir, þar á meðal
tveir ljósmyndarar sem þóttu
helst til of nærgöngulir við hern-
aðarmannvirki og tregir til að
hlýða skipunum um að hverfa af
vettvangi.
Kjarnavopnaandstæðingar
freistuðu þess að mynda lifandi
keðju milli borgarinnar Catania á
Sikiley og herstöðvar nokkurrar
skammt frá, þar sem verið er að
koma fyrir meðaldrægum NATO-
flaugum. Ekki ber fréttum saman
um fjölda þátttakenda, sögðu
sumir þá hafa verið milli 10 og 20
þúsund, en aðrir sögðu þá aðeins
hafa verið um 2.000 talsins.
Samtök andstæðinga kjarn-
orkuvopna á Bretlandseyjum
komu saman um helgina og mót-
uðu sameiginlega stefnu. Um 2.000
fulltrúar ýmissa samtaka mættu
til viðræðna og komu þeir sér
saman um að taka ekki ákvörðun
um hvort Bretland ætti að segja
sig úr NATO. „Við megum ekki
blekkja okkur í þessum efnum, þó
að 70 prósent þjóðarinnar séu
mótfallin kjarnorkuvopnavígbún-
aði þá er NATO allt annar hand-
leggur. Að setja sig gegn aðild að
NATO myndi margkljúfa samtök
okkar og þá gætum við alveg eins
hætt þessu," sagðiJenny Tremeer,
einn af fulltrúunum á fundinum.
Lech Walesa:
Refsiaðgerðum gegn
Póllandi verði hætt
Varsjá, 5. desember. AP.
LECH Walesa, friðarverðlaunahafi
Nóbels í ár, skoraði í dag á Vestur-
lönd að falla frá refsiaðgerðum
þeim, sem komið var á, er herlög
voru sett á í Póllandi fyrir tveimur
árum. „Refsiaðgerðunum verður að
Ijúka, því að það sem Pólland þarfn-
ast nú er ekki tap, sem nemur millj-
ónum dollara, heldur aðstoð, sem
nemur milljörðum dollara,“ sagði
Walesa á fundi með fréttamönnum í
Gdansk í dag.
Walesa hefur ekki áður tekið
opinberlega afstöðu gagnvart
refsiaðgerðunum. Hann vísaði á
bug þeim staðhæfingum pólskra
stjórnvalda, að þessar aðgerðir
hefðu valdið Pólverjum 13,5 millj-
arða dollara tjóni á síðustu tveim-
ur árum, en sagði hins vegar, að
efnahagsástandið í Póllandi ætti
eftir að versna til mikilia muna, ef
þessum refsiaðgerðum yrði ekki
aflétt bráðlega.
Danuta, kona Walesa, fer á
morgun til Noregs, þar sem hún
hyggst taka við friðarverðlaunun-
um fyrir hönd manns síns. Sagði
hún í dag, að nú virtist, sem áróð-
ursherferð pólskra stjórnvalda á
hendur manni hennar væri hafin
að nýju, eftir það hlé, sem varð
eftir að tilkynnt var um friðar-
verðlaunaveitinguna 5. október sl.
Lusinchi næsti
forseti Venezúela
('aracas, 5. deaember. AP.
FRAMBJÓÐANDI jafnaðarmanna, Jaime Lusinchi, sigraði í forsetakosning-
unum i Venezúela á sunnudag. Var hann með 56% atkvæða og því með
verulegt forskot umfram andstæðinga sína, er 87% atkvæða höfðu verið
talin. Helzti keppinautur hans, Rafael Caldera, fyrrum forseti, hafði þá
aðeins hlotið 36% atkvæða. í ávarpi til fagnandi stuðningsmanna sinna í nótt
sagði Lusinchi: „Ég held ég geti sagt með sanni, að ég verði næsti forseti
Venezúela". Caldera sendi Lusinchi heillaóskaskeyti í nótt og óskaði honum
til hamingju með forsetakjörið.
Lusinchi starfaði sem barna-
læknir áður en hann sneri sér að
stjórnmálum. Hann er 56 ára að
aldri og hafði sigri hans verið spáð
frá upphafi kosningabaráttunnar,
sem staðið hafði í 8 mánuði. Lus-
inchi mun taka við embætti í
febrúar nk.
Núverandi forseti, Luis Herrera
Campins, bauð sig ekki fram nú,
en hann hafði setið það lengi í
embætti, að honum er samkvæmt
lögum Venezúela bannað að bjóða
sig fram að nýju næstu 10 árin.
Stefnu hans er líka að verulegu
leyti kennt um hið slæma atvinnu-
ástand í landinu, þar sem 17%
vinnufærs fólks er atvinnulaust.
Efnahagur landsins er jafnframt
mjög bágur og nema erlendar
skuldir þess 35 milljörðum doll-
ara.
Forsetaembættið í Venezúela er
mjög valdamikið og tekur forset-
inn flestar meiri háttar ákvarðan-
ir varðandi stefnu stjórnarinnar.
t4Ö
300 300
BAPMAHT no H0CM 8APM&HT nO
TOlfHjl M 3APMJUAM 4 HOC-tmnflM
[oKPAUUHMI nOMIM "5
I 46b
Nikolai Ogarkov með töflur og myndir málflutningi sínum til trausts og halds.
Símamynd AP.
Blaðamannafundur Rússa um kjarnorkumál:
Rússar tala um
„falska bjartsýni“
Mo-skvu, 5. deæmber. AP.
NOKKRIR háttsettir sovéskir emb-
ættismenn sögðu í gær, að það væri
„fölsk bjartsýni“ að telja Sov-
étmenn vera að linast í afstöðu sinni
við stöðuna í meðaldrægum kjam-
orkuflaugamálum Evrópu. Þeir hafa
virst gefa það í skyn að undanförnu
að þeir væra tilbúnir að setjast til
viðræðna við Bandaríkjamenn í
Genf á ný, en þeir gengu frá þeim
viðræðum á dögunum.
Hinir umræddu embættismenn,
voru Nikolai Ogarkov, yfirmaður
herafla Sovétmanna, Georgi
Kornienku, aðstoðarutanríkis-
ráðherra, og Leonyd Zamayatin,
helsti talsmaður Kremlar. Sögðu
þeir ennfremur að gangur meðal-
drægu kjarnorkuvopnamálanna
stofnaði START-viðræðunum í
stórhættu, en risaveldin tvö eru
einmitt að ræða fækkun á lang-
drægum flaugum í Sviss um þess-
ar mundir. Tilefni þessara tíðinda
var blaðamannafundur, tveggja
stunda langur, sem Sovétmenn
gengust fyrir í Moskvu í gær og
fjölmenntu vestrænir fréttamenn.
Þeir Ogarkov, Kornienko og
Zamayatin sáu einnig um blaða-
mannafundinn umtalaða er
ástæður Sovétmanna fyrir því að
kóreska farþegaþotan var skotin
niður á dögunum, voru reifaðar.
Fréttamönnunum var mjög um-
hugað að spyrja embættismennina
hvernig Juri Andropov heilsaðist,
en hann hefur ekki sést opinber-
lega í rúma þrjá mánuði. Svarið
var á þá leið að Andropov væri á
góðum batavegi og væri farinn að
takast á við stjórn landsins á nýj-
an leik. Hins vegar sögðu þeir að
heilsa Andropovs væri ekki á
dagskrá fundarins og komu sér
hjá því að svara fleiri spurningum
þar um. Sömu meðferð fengu
spuringar fréttamanna um Líban-
onmálið. Þeim var svarað stuttar-
lega og innihaldslítið.
Áður auðug físki
mið nú líflítil
Frá suður-afrískri fiskvinnslustöð. Heldur lítið að gera.
ÖRDEYÐA ER nú að heita má á
áður fiskisælum miðum í suður-
hluta Atlantshafsins, við strendur
Namibíu, en fá ár eru síðan að þar
virtist mega taka ótakmarkað
magn af mörgum fiskitegundum úr
hafinu á þeim slóðum. Nú er hafs-
botninn ekki lífvænlegri en næsta
eyðimörk, eftir því sem sérfræð-
ingar segja.
Fiskveiðarnar og vinnsla afl-
ans sá mörg hundruð Namibíu-
mönnum fyrir atvinnu og aflaði
landinu milljónar dollara í tekj-
ur af útflutningsvörum. Fisk-
veiðibærinn Walvis Bay er gott
dæmi um ástandið, í dag eru 9 af
13 fiskvinnslustöðvum borgar-
innar lokaðar vegna verkefna-
og hráefnaskorts. Þrír fjórðu
allra sem áður höfðu lífsviður-
væri sitt á einn hátt eða annan
af fiskveiðunum, eru nú atvinnu-
lausir.
Ofveiði er það sem gerst hefur.
Fyrir tveimur áratugum virtist
fiskimagnið í sjónum óþrjótandi,
1968 lönduðu togarar og fiski-
bátar Namibíu og Suður-Afríku
1,5 milljónum tonna af fiski. En
þá voru fiskifræðingar farnir að
spá ógöngum með sama áfram-
haldi. Þeir bentu á hvað slíkar
veiðar kynnu að hafa í för með
sér, en allt tal um friðun var
baulað niður af fiskimönnum og
fiskvinnslumönnum. Stjórnvöld
vildu ekki styggja neinn og
leyfðu jafnan að veitt yrði allt að
40 prósentum meira en fiski-
fræðingarnar stungu upp á. 1980
var aflinn kominn niður í 630.000
tonn og var þá loks farið að tak-
ast á við málið.
Ekki stóðu Namibíu- og Suð-
ur-Afríkumenn einir að ofveið-
inni, hundruð erlendra togara
stunduðu miðin grimmt, sér-
staklega kom jafnan mikill fjöldi
sovéskra verksmiðjuskipa og
vissi enginn hvað sá ryksugufloti
veiddi í raun og sannleika. Er-
lendi flotinn hefur virt að vett-
ugi reglur um friðuð hólf,
möskvastærð og fleira. Nami-
bíu-menn og þeir frá Suður-
Afríku hafa sett strangar frið-
unarreglur, en geta lítið gert til
að framfylgja þeim og ryksugu-
flotinn lætur ekki stjórna sér.
Því er allt á huldu hvort tekst að
reisa fiskistofnana á þessum
slóðum við eða ekki.