Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1983
27
• Franz Beckenbauar ar 36 éra gamall og ar þekktur sam ainn
basti knattspyrnumaður allra tíma. Hann byggði upp nýja sðkn-
ar/ varnaraðferö sam miövðrður þagar hann var fyrirliöi Bayern
MUnchan og v-þýska landsliösins. Hann leiddi liö sitt Bayern
þrisvar sinnum til sigurs í Evrópukeppni maistaraliöa 1974,1975
og 1976. Hann var fyrirliöi v-þýska landsliösins ar þair sigruöu í
Evrópukeppni landsliöa 1972 og ar þair uröu haimsmaistarar
1974.
Spáni var skipaö leíkmönnum sem
hafa lært aö spila sóknarknatt-
spyrnu jafn vel og varnarknatt-
spyrnu.
Jafnvel Scirea, sem lék aftasta
mann varnarinnar átti þaö til aö
fara úr stööu sinni og taka stööu
fremsta manns sóknarinnar.
Knattspyrnan í dag er leikin af
meiri hraöa og krafti en nokkru
sinni fyrr. Leikmenn þurfa aö vera
í betri líkamsæfingu en áöur, og
bitnar þaö á knatttækninni.
Meiðsli leikmanna veröa algeng-
ari; leikmenn brotna, togna, slíta
liöbönd og veröa fyrir slæmum
meiöslum sí ofan í æ.
Ég vil meina aö þetta stafi ekki
eingöngu af hörku í leiknum heldur
hinu, aö leikmenn skortir meiri
knatttækni miöaö viö hraöa leiks-
ins. Ljótustu meiösli í þýsku deild-
arkeppninni í knattspyrnunni áttu
sér staö á síðasta keppnistímabili
þegar Ewald Lienen, framherji
Armenia Bielefeld, varö fyrir því aö
takkarnir á skóm Norbert Sieg-
mann fóru í læri hans svo djúpt aö
þar opnaöist 30 sm langur skuröur
langt ofan í kjöt. Lienen veltlst um
af kvölum á vellinum.
Mín skoöun er sú aö ef Lienen
heföi haft betri knatttækni heföi
hann náö fyrr valdi á boltanum og
ekki misst hann 4 metra frá sér og
heföi þá ekki lent í návígi viö Sieg-
mann og því ekki fengið skóinn í
sig. Miölungs knattspyrnumenn
veröa aö leggja sig alla fram til aö
ná árangri. Þaö verður til þess aö
þeir tapa einbeitni og valdi á leikn-
um og veröa grófari, sem leiöir til
meiri Itkamlegra snertinga leik-
manna og þeim mun meiri hætta
veröur á meiöslum.
önnur ástæöa fyrir minnkandi
aösókn á leiki er efnahagskreppan
í heiminum. Margar eiginkonur
meina eiginmönnum sínum aö
eyða peningum í aö horfa á
knattspyrnu, en láta peninginn
heldur í sunnudagssteikina. Fjár-
hagur meöalfjölskyldu þolir ekki
aö miklu fé sé eytt í knattspyrnu-
leiki. Hitt bætist svo viö aö fleiri
leikjum er sjónvarpaö.
Góöur vinur minn og fyrrum
þjálfari Bayern, Dettmar Cramer,
geröi nýlega könnun í Leverkusen
þar sem hann er nú þjálfari. Könn-
unin sýndi aö almenningur getur
ekki samlagast stórstjörnum.
Mörgum finnst knattspyrnumenn
vera drambsamir og hrokafullir og
miklar tekjur þeirra fjarlægja þá
frá áhangendum þeirra og almenn-
ingi.
Þetta endurspeglaöist mjög vel í
atviki í heimsmeistarakeppninni á
Spáni þegar þýsku landsliösmenn-
irnir skvettu úr vatnsfötu yfir
áhangendur sína, sem héldu fyrir
þeim vöku eina nóttina og jafn-
framt þegar áhorfendur mættu eitt
sinn á knattspyrnuleik með mót-
mælaspjöld þar sem háum tekjum
leikmanna var mótmælt. Þetta er
þó ekki allt knattspyrnumönnunum
einum aö kenna.
Viö höfum færst inn í nýtt tíma-
bil. Atvinnuknattspyrnan hefur tek-
iö á sig nýja mynd meö árunum.
Atvinnuknattspyrnumaöurinn
kemur inn í búningsklefa sinn eftir
æfingu eöa leik og hengir upp
keppnisgallann sinn eins og
skrifstofumaöur lokar skrifboröi
sínu í lok vinnudags. Síöan fer
hann heim í fína húsiö sitt eöa
boröar úti á huggulegum veit-
ingastaö. Allir reyna jú aö hafa
sem mestar tekjur fyrir sína vlnnu.
Mín reynsla hjá öllum knatt-
spyrnufélögum sem ég hef leikiö
meö er sú aö leikmenn eru mikið
saman; þeir æfa saman tvisvar á
dag, búa saman þegar liöiö er í
æfinga- og keppnisferöum. Þetta
er fullmikiö, meira aö segja fyrir
bestu vini. Því er ekki aö undra þó
aö knattspyrnumenn vilji fá aö
vera út af fyrir sig endrum og eins.
Atvinnuknattspyrnan er ekkert
annaö en hörö viöskipti þar sem
lítið er um sanna vináttu. Vinskap-
ur myndast fyrst og fremst meöal
þeirra sem standa utan viö knatt-
spyrnuna. Þetta þýöir þó alls ekki
þaö, aö leikmenn sem kemur vel
saman, hittist aldrei utan vinnu-
tíma, einkum ef eiginkonunum fell-
ur vel hvor viö aöra.
Þróun knattspyrnunnar hefur
samt sem áður verið jákvæö ekki
síst eins og hún er leikin í dag.
Kvikmyndir frá tveimur þýskum
sigrum í heimsmeistarakeppninni
1954 í Bern og 1974 í Munchen
sýna aö hinn stórsnjalli Fritz Walt-
er haföi þaö mun róiegra á móti
Ungverjum heldur en W. Overath
20 árum síöar á móti Hollending-
um. Var þaö vegna þess aö völdun
leikmanna var ekki í eins föstum
skoröum og hún var 20 árum síö-
ar. En jafnvel í dag myndi Fritz
Walter vera sérstakur því hann bjó
yfir svo mikilli knatttækni og slíkur
knattspyrnumaöur mun alltaf
standa uppi sem sigurvegari.
Oft viröist sem leikmenn séu
einugis valdir eftir hæö og krafti.
Viröist hugsunin á bak viö þaö sú,
aö hafi leikmenn ekki hæfileika til
aö vinna leikinn, þá eru þeir alla-
vega stærri og sterkari. Raunin er
hins vegar sú aö hinir stóru veröa
oft fyrir barðinu á lágvöxnu leik-
mönnunum, sem eru snöggir og
fimir með boltann.
Ég bind miklar vonir viö yngsta
son minn, Stefan, sem er 14 ára
gamall. Hann hefur allt til að bera
til aö veröa góöur knattspyrnu-
maöur; góöa knatttækni, næmt
auga fyrir boltanum og getur
sparkaö jafnt meö báöum fótum.
En hann er enn lítill vexti og þarf
aö leggja áherslu á aö auka hraö-
ann.
Margt hefur breyst í gegnum tíö-
ina. Nú eru liönir þeir dagar þegar
félög voru eingöngu byggö upp af
heimamönnum. Þegar ég var meö
Bayern komu nærri allir leikmenn
frá Munchen eöa annars staöar frá
Bavaria. Núna eru Bernd Dúrn-
berger og Hans Pflúger einu
heimamennirnir. Aörir leikmann
koma frá N-Þýskalandi eöa útlönd-
um. Margir knattspyrnumenn í dag
eiga stuttan leikferil því íþróttin
tekur stóran skerf af líkamlegu at-
gervi mannanna. Um þrítugt eru
margir leikmenn illa farnir í hnjám
og ökklum og mynd af 30 ára
gömlum atvinnuknattspyrnumanni
líkist oft 70 ára gömlum manni
sem aldrei hefur leikiö knatt-
spyrnu. Of oft enda þeir á skurö-
arboröinu. Hér áöur fyrr var 30 ára
aidurinn engin tímamót á leikferlin-
um og er ekki enn hjá leikmönnum
sem búa yfir leiktækni. Þaö hvarfl-
aöi ekki aö Engiendingnum Stan-
ley Matthews, aö hætta knatt-
spyrnu þegar hann varö 50 ára.
Sepp Herberger, fyrrum lands-
liösþjálfari í Þýskalandi, var gagn-
rýndur harkalega áriö 1962 þegar
hann náöi í hetjuna Fritz Walter til
aö spila i heimsmeistarakeppninni
í Chile. Þá var Fritz 42 ára gamall,
en hann bjó enn yfir miklum hæfi-
leikum sem knattspyrnumaöur.
Svo mikil velgengni í knatt-
spyrnu byggist á peningum og aft-
ur peningum, einkum í Evrópu.
Real Madrid var fyrsta félagið
sem haföi nóga peninga til aö
kaupa til sín fræga leikmenn og
1950 keyptu þeir stjörnur eins og
Alfredo di Stefano og ungverska
flóttamanninn Ferenc Puskas.
Önnur félög fylgdu fljótt í kjöl-
fariö, þ.e. AC Milan, Inter, Ajax og
Amsterdam og Bayern Múnchen
og nutu landsliö þjóöanna góös af.
Hin gullna regla var aö fjárfesta í
góöum stjörnum líöandi stundar
en hugsa minna um stjörnur fram-
tíöarinnar.
Þaö er athyglisvert aö A-Þjóö-
verjar og þjóöir austan járntjalds
eiga mjög góöa íþróttamenn í ein-
staklingsíþróttum eins og frjálsum
íþróttum og sundi, en fremur fáa
snjalla knattspyrnumenn.
Góö frammistaöa í knattspyrnu
veröur ekki sköpuö á rannsókn-
arstofu. Gott knattspyrnulið veröur
aö byggja upp i kringum hæfileika-
ríka, unga leikmenn og samvinnan
veröur aö vera alls ráöandi. Lítil
lönd eins og Holland og Portúgal
vita hvaö þaö er mikilvægt aö eiga
góöa knattspyrnumenn sem búa
yfir miklu einstaklingsframtaki. Má
þar nefna Johan Cruyff og Euse-
bio.
Þrjú lönd í Evrópu eiga marga
efnilega knattspyrnumenn og si-
fellt koma nýir efnilegir leikmenn
fram á sjónarsviðið. Þessi lönd eru
England, V-Þýskaland og Ítalía, en
þar er unglingaþjálfun svo vel
skipulögö aö ungir og efnilegir
leikmenn fara ekki framhjá for-
svarsmönnum félaganna.
Hæfileikar ungu knattspyrnu-
mannanna eru mjög mikilvægir til
aö halda jafnvægi i leiknum þvi
stundum er annaö hvort sóknar-
eða varnarleikur alls ráöandi.
Þannig var þaö í heimsmeistara-
keppninni í Chile 1962 aö varnar-
leikurinn var alls ráöandi, en 4 ár-
um siöar í Svíþjóö var það sóknar-
leikurinn og mikiö skorað af mörk-
um.
í Mexico áriö 1970 var jafnvægi
í leiknum milli varnar og sóknar og
áhorfendur nutu leiksins út í ystu
æsar, enda var knattspyrnan þar
eins og hún gerist best.
Áriö 1978 í Argentínu lék liö
Brasilíumanna varnarleik og þá
unnu heimamenn titilinn fyrst og
fremst vegna þess aö þeir voru
reiöubúnir aö berjast í hverju
skrefi til sigurs.
En á Spáni á síöasta ári glöddu
Brasiliumenn okkur aftur meö
góöu liði sem lék bæöi góöa sókn-
ar- og varnarknattspyrnu. Þaö
nægöi þeim þó ekki þvi þaö rifjaö-
ist allt í einu upp fyrir itölum hvern-
ig átti aö skora mörk og þeir sigr-
uöu í keppninni.
Leikaöferöin er mjög mikilvæg í
knattspyrnu og þýöingarmikiö aö
ná sem mestu út úr viökomandi
liöi.
Tökum heimsmeistarakeppnina
1966 sem dæmi og liö Englands
sem sigraöi undir stjórn Alf Ram-
sey. Hann fékk ekki þá kantmenn
sem honum fannst henta í liöiö og
ákvaö því aö leika meö 2 fram-
herja í staö þriggja. Leikaöferö
Ramseys byggöist á því aö láta
miövallarspilara sækja fram upp
kantana til aö styöja viö bakiö á
kantmönnum. Þarna varö leikkerf-
iö 4-4-2 fyrst til og síöan hafa allir
tekiö þetta kerfi upp og er þaö nú
leikiö um allan heim.
Allir geta veriö sammála um
einn hlut; knattspyrnan þarf aö
vera aölaöandi til aö fólk komi aö
horfa á hana. Sigrarnir einir saman
eru ekki nóg. Knattspyrnan heldur
velli í Evrópu og er vinsælasta
íþróttagreinin þar. Einn helsti kost-
urinn viö íþróttina er sá aö þaö er
hægt aö stunda hana allt áriö.
Bestu þjálfarar eins og Rinus
Michels og Hennes Weisweiler
sneru fljótt aftur til Evrópu eftir aö
hafa þjálfað í Ameríku, því þeir
komust aö raun um aö Evrópa er
og verður höfuðvígi knattspyrn-
unnar.
Sjálfur get ég ekki hugsað mér
lífiö án knattspyrnu og óg sakna
þess sáran aö vera ekki lengur í
eldlínunni.
Vonandi fæ ég einhvern tíma
tækifæri til aö þjálfa lið eöa sjá um
framkvæmdastjórn félags.
Knattspyrnan veitir mér enn
mikla lífsfyllingu.
Grein þessa, sem er þýdd,
skrífaöi hinn þekkti
knattspyrnumaóur Frans
Beckenbauer.
• Beckenbauer lók lengi með Cosmos í New York. Hór kemur hann inná leikvang Cosmos við mikil fagnaðarlæti viðstaddra