Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 46

26 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1983
KNATTSPYRNAN VEITIR MIKLA LÍFSFYLLINGU:
Átján milljónir eru í
knattspyrnufjölskyldu
Evrópu í dag
Hvarvetna í Evrópu, í görðum, á grasbölum, í hliðargötum; alls staðar
er fólk að leik með bolta, alls staðar er fólk í fótbolta. Knattspyrnan
hefur breiðst út eins og eldur í sinu um meginland Evrópu.
Þannig hljóma inngangsorð í grein hins fræga knattspyrnumanns
Franz Beckenbauer, sem birtist í bandarísku blaði fyrir skömmu. Hann
heldur áfram:
Ótal félög og sambönd hafa veriö sett á fót vegna þessarar vinsælu
íþróttagreinar og á kappleikina koma menn úr öllum stéttum þjóðfé-
lagsins svo sem stjórnmálamenn, viðskiptajöfrar og kvikmyndastjörn-
ur. Knattspyrnan hefur slegiö í gegn. Hún hefur notið mikilla vinsælda
um árabil og þær vinsældir eiga eftir að haldast næstu árin hvað sem á
dynur.
„Knattspyrnufjölskyldan“ í Evrópu er stór eða nærri 18 milljón skráð-
ir knattspyrnumenn eða helmingur allra knattspyrnumanna í heimin-
um, en heildaríbúatala Evrópu er einn fimmti af heildaríbúatölu heims-
ins.
Ekki einu sinni Suður-Ameríku-
búar, sem eru orðlagðir fyrir
knattspyrnudýrkun sína, slá þetta
Evrópumet. Knattspyrnuiökendur
þar eru 2.250.000. Sömu sögu er
aö segja um knattspyrnufélögin
sem eru 233.542 í Evrópu, 39.014 í
S-Ameríku en í öllum heiminum
eru þau 331.935 talsins. En töiurn-
ar sega ekki alla söguna.
Bæöi í Evrópu og Bandaríkjun-
um leikur óskráöur fjöldi manna
knattspyrnu. Nærri allir íþrótta-
menn, hvort sem þeir eru í frjálsum
íþróttum, stunda skíöi eöa ein-
hverja aöra íþróttagrein, stunda
jafnframt knattspyrnu og ekki ein-
ungis í 3 mánuöi á ári, heldur allan
ársins hring, snemma á morgnana
og seint á kvöldin. Allt eru þetta
knattspyrnumenn einnig.
Skrautfjööur greinarinnar er svo
hinir 23.340 atvinnuknattspyrnu-
menn Evrópu. Og þeir geta svo
sannarlega auögast á þeirri atvinn-
unni. Jafnvel lakari leikmennirnir fá
mánaöarlega launaávísun sem
nemur hærri upphæö en venju-
legur borgari lætur sig dreyma um.
Verksmiöjufólk væri eitt ár aö
vinna fyrir einni slíkri ávísun. En
bestu leikmennirnir eiga skilið
hverja einustu krónu. Þeir fylla
leikvanginn og fá þannig inn þaö fé
sem knattspyrnan þarfnast. Hins
vegar ættu félög aö lækka launin
þegar aösóknin aö kappleikjunum
minnkar, því há launagjöld ríöa fé-
lögum oft til falls. Smátt og smátt
er mönnum aö skiljast aö laun eiga
aö vera í samræmi viö frammi-
stööu leikmanna og áhorfenda-
fjölda.
Ævinlega eru þaö ríkustu og
bestu félögin sem eflast og dafna
mest. Liggur þaö í því aö þau geta
keypt bestu leikmennina. Má þar
nefna félag eins og Juventus Turin
sem keypti Michel Platini og
Zbigniew Bonick eöa AS Roma
sem keypti Brasilíumanninn Falcao
og FC Barcelona sem keypti stór-
stjörnuna Diego Maradona og
Bernd Schuster frá V-Þýskalandi.
Enginn þessara manna hlýtur
lægri árslaun en sem nemur
380.000 dollurum. Þeir geta lifaö
Ijúfu lífi, eru mikils metnir og fá
allar óskir sínar uppfylltar. En ekki
er allt gull sem glóir frekar f
knattspyrnunni en annars staöar.
Leik eftir leik er reynt aö knésetja
besta liöiö og bestu leikmennina.
Þeir leika undir gífurlegu álagi,
stundum frá 80—100 sinnum á ári.
Miölungs leikmennirnir þurfa oft
aö leggja hart aö sér fyrir stjörn-
urnar en þegar vel gengur gefur
þaö mikiö í aöra hönd. Stöðugt
eykst samkeppnin og reynist þeim
æ öröugra aö halda stööu sinni í
liðinu.
Nú eru liönir þeir dagar þegar
liðin þurftu aöeins aö keppa í
deildar- og bikarkeppnum og
bestu liðin svo í Evrópukeppni. Nú
er keppnistímabilið mun strangara
og fleiri keppnir og ýmis stærri
mót sem liöin þurfa aö taka þátt í.
Viö getum tekiö UEFA-keppni
sem dæmi. Þaö er árleg keppni
fyrir liö sem eru í 2., 3. og 4. sæti í
deildarkeppninni. Þessi keppni
þótti ekki merkileg áður fyrr en nú
þykir mikilvægt aö sigra í henni
eins og reyndar öörum Evrópu-
keppnum. Þá hafa bestu leikmenn
ýmsar skuldbindingar gagnvart
landsliöum sínum sem eykur enn
álagiö á þeim. Flestir bestu
knattspyrnumenn sýna því jafnan
mikinn áhuga aö taka þátt í leikj-
um landsliöa sinna, ekki síst í Ijósi
þess aö söluverö þeirra hækkar
standi þeir sig vel og skapar þeim
þar meö meiri tekjur.
Stórstjörnur eins og V-Þjóöverj-
inn Karl-Heinz Rummenigge þén-
aöi tvisvar sinnum meira áriö 1982
þegar heimsmeistarakeppnin fór
fram heldur en hann fær í meðalári
hjá heimafélagi sínu Bayern, en
tekjur hans þar eru 800.000 kr. á
ári. Um leið og tekjur manna veröa
svona háar eykst álagiö á þeim í
leikjum félagsins og stöðugt stytt-
ist tíminn milli leikja til aö draga
ekki úr áhuga áhorfendanna. Eng-
inn tími gefst því til aö láta sárin
gróa svo minni háttar áverkar
veröa oft aö langvarandi meiösl-
um.
Áriö 1974 er mér minnisstætt.
Þá vann óg Evrópukeppnina og
þýsku deildarkeppnina meö Bay-
ern og jafnframt heimsmeistara-
keppnina meö v-þýska landsliöinu.
Sex leikmenn Bayern voru i
landsliöinu og viö lékum allir 100
leiki þaö kepþnistímabil. Aö því
loknu fengum viö tveggja vikna frí,
sem reyndist ekki nægilega langt
til aö ná því aö hvílast vel, né til aö
græða gömul sár. Eftirköstin uröu
þau aö liösmenn þjáöust. Viö töp-
uðum fyrstu deildarleikjunum, Udo
Lattek var rekinn og Uli Hoeness
varö aö hætta knattspyrnuiðkun
aö undangengnum nokkrum
skuröaögeröum. Gerd Miiller, sem
seinna lék meö Fort Lauderdale
þurfti einnig aö gangast undir
skuröaögerö. Hann var varla búinn
aö jafna sig eftir þá aðgerð þegar
hann sleit liö í læri og var rúmfast-
ur í margar vikur. Svo dýru veröi
var velgengnin keypt.
Svipaða sögu geta önnur stór-
• Beckenbauer fyrrum fyrirliöi v-þýska landsliösins heilsar
Rummenigge sem stjórnar landsliöinu núna sem fyrirliöi.
• Tveir þeirra stærstu á síöari árum í knattspyrnunni, Péle og
„Keisarinn" Beckenbauer.
félög sagt, svo sem Real Madrid,
Inter Milan, AC Milan og Ajax
Amsterdam.
Eftir góöæri kemur oft harðæri.
Hiö mikla álag getur haft slæm-
ar afleiöingar. Leikmenn, þjálfarar,
framkvæmdastjórar félaganna; öll-
um fylgir óttinn viö ósigurinn.
Hugsun þeirra er sú, aö geti þeir
ekki sigrað í leiknum, þá sé hinn
kosturinn aö gera jafntefli. Allt
annað en ósigur.
Liöin reyna því aö spara krafta
sína, leika hlutlausa knattspyrnu
og sækja ekki mikiö, heldur leika
knettinum á milli sín á eigin vall-
arhelmingi. Frægö, frami og gróöi
hlýst ekki af ósigrinum. Þaö er hin
gullna regla.
Forveri minn í v-þýska landslið-
inu, Willi Schulz, sem lék aftasta
mann varnarinnar, var vanur aö
katla til okkar í heimsmeistara-
keppninni 1966 og 1970: „Leggiö
áherslu á vörnina." Öryggiö númer
eitt var 1. boöorö Willis. Ef viö fór-
um ekki eftir þessu stóö ekki á
gagnrýninni af hans hálfu.
Bayern fór í gegnum mjög erfitt
tímabil 1974 eftir heimsmeistara-
keppnina, en viö stóöum af okkur
veöriö. Meö nýja þjálfaranum
okkar, Dettmat Cramer, unnum viö
Evrópukeppni meistaraliöa árin
1975 og ’76. Cramer kom varnar-
leik okkar í mjög gott lag og jafn-
framt kenndi hann okkur aö leika
af öryggi og halda knettinum án
þess aö mótherjar heföu tök á aö
ná honum. Hann lagöi á þaö mikla
áherslu aö leikmenn í liöinu héldu
boltanum. i frægum úrslitaleik
1975 í Evrópukeppni meistaraliöa í
París mættum viö mjög sterku
ensku sóknarliöi; ensku meistur-
unum Leeds United. í þessum leik
létum viö þá sækja allan leikinn en
vöröumst vel og skynsamlega
þangaö til þeir hreinlega gáfust
upp og á síðustu 10 mínútum
leiksins gáfu skyndisóknir okkar
okkur tveggja marka sigur.
Sumir þjálfarar reyna aö auð-
velda sér störf sín og vita aö þaö
er auðveldara aö þjálfa leikmenn-
ina í úthaldi og kraftæfingum held-
ur en aö kenna þeim að leika góöa
knattspyrnu. Á síöustu árum hafa
knattspyrnuþjálfarar í Þýskalandi
og Englandi lagt of mikla áherslu á
úthaldsæfingar og kraftþjálfun og
jafnvel í grunnþjálfun barna og
unglinga er minni áhersla lögö á
æfingar meö bolta!
Ég á sjálfur 3 syni sem leika
meö unglingaliöi Bayern Munchen
og þeir eyöa meiri tíma í hring-
hlaup á vellinum og aö hlaupa upp
og niöur brekkur heldur en í æf-
ingar meö boltann.
Þar sem mótherjarnir veröa sí-
fellt sneggri og sterkari fá leik-
menn minni tíma til aö meöhöndia
boltann. Þeir eiga fullt í fangi meö
aö taka á móti boltanum, hafa
stjórn á honum og senda hann frá
sér aftur.
Minnkandi áhorfendafjöldi á
knattleikjum í Evrópu er ekki
undraveröur þegar höfö er í huga
þróun mála síöustu ára. Þaö hefur
sem betur fer leitt til þess aö
margir hafa endurskoöaö afstööu
sína gagnvart þessum málum.
Sérfræöingar eru fyrir löngu
sammála um, aö á sama tíma og
góö líkamleg þjálfun er ekki allt, þá
getur maöur ekki veriö án hennar.
Alfredo di Stefano, Argentínu-
maöurinn snjalli, sem var stjarna
Real Madrid kringum 1950, gat
gert allt sem hægt er aö krefjast af
góöum knattspyrnumanni. Hann
var góöur sóknar- og varnarmaö-
ur, hreiim snillingur í knatttækni og
mikill markaskorari.
Þaö má vera aö hann hafi haft
meiri tíma og rými á vellinum held-
ur en gerist í dag, en knattspyrnu-
maöur eins og di Stefano er
sjaldséöur nú á dögum.
Á gömlum myndum frá knatt-
spyrnuferli mínum má sjá mig i
kjólfötum meö pipuhatt og bolta
viö fætur mér. Ég átti aö vera hínn
táknræni herramaöur knattspyrn-
unnar vegna þess aö ég gat leikiö
heilan leik án þess aö óhreinka
buxurnar.
En þegar harkan jókst í leiknum
var ekkert til sparað, hvorki kraftar
né annaö.
Ég hef þá trú aö knattspyrnan í
Evrópu geti lagast og oröiö eins og
hún var þegar best lét og aö fleiri
mörk veröi skoruö því áhorfendur
vilja sjá sóknarknattspyrnu.
Jafnvel ítalir eru farnir aö gera
sér grein fyrir því hversu mikilvægt
er aö skora mörk.
Varnarknattspyrna er þekkt á ít-
alíu og markalaust jafntefli er í
mörgum leikjum. En liö Italíu sem
sigraöi í heimsmeistarakeppninni á