Morgunblaðið - 10.12.1983, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 1983
35
Minning:
Sveinn Guðnason
Ijósmyndari
Fæddur 7. maí 1902.
Dáinn 1. desember 1983.
Sveinn Guðnason, sem hér er
minnst rak um langt árabil ljós-
myndastofu á Eskifirði, en hann
flutti ásamt fjölskyldu sinni til
Reykjavíkur árið 1944 og starfaði
hér síðan, lengst hjá Trygginga-
stofnun ríkisins. Heimili Sveins og
konu hans, Gerðu Kristjánsdóttur
frá Litlu Tjörnum, var í Reykjavík
að Mávahlíð 39.
Sveinn fæddist að Dísarstöðum
í Breiðdal í Suður-Múlasýslu, son-
ur hjónanna Ólafar Guðmunds-
dóttur frá Fossárdal og Guðna
Ólafssonar frá Randversstöðum.
Guðni og ólöf fluttu að Innri-
Kleif í Breiðdal eftir að skriða féll
á túnið á Dísarstöðum og ólst
Sveinn upp á Innri-Kleif ásamt
systkinum sínum flestum, en sam-
tals voru þau fimmtán að tölu,
þótt aðeins næðu átta fullorðins-
aldri því barnaveikin var mjög
mannskæð á íslandi á þessum
tíma.
Sveinn var tvo vetur í barna-
skóla á Fáskrúðsfirði ogfluttist til
Eskifjarðar tólf ára gamall árið
1914. Þar og á Helgustöðum var
Sveinn við sjóróðra og aðra vinnu
til ársins 1919, þegar hann sigldi
með „fslandinu" til Kaupmanna-
hafnar. Næsta árið vann Sveinn
hjá ólafi bróður sínum í Give á
Jótlandi.
Skömmu eftir komuna til Give
keypti Sveinn litla ljósmyndavél
fyrir 10 til 15 krónur og varð
myndavél þessi síðan kveikjan að
því að Sveinn fór að huga að því að
nema ljósmyndun. Þetta tókst og
komst hann á samning hjá ljós-
myndara að nafni Rasmundsen á
kjörum sem nútíma nemum munu
þykja sérkennileg, en fyrir fyrsta
námsárið þurfti nemandinn að
greiða meistaranum 250 krónur,
en fyrir síðasta árið greiddi meist-
arinn nemandanum 100 krónur.
Að námi loknu sneri Sveinn aft-
ur til Eskifjarðar og settist þar að,
en að undanteknum Ólafi sem bjó
í Danmörku, fluttu öll systkinin
frá Innri-Kleif til Eskifjarðar og í
Helgustaðahrepp. Fyrsta verk
Sveins eftir heimkomuna var að
reisa „stúdíó" þar sem hann síðan
vann við ljosmyndagerðina. Vart
stóð hús þetta lengur en árið, því í
norðanroki í ársbyrjun 1924 tók
þakið af húsinu og eyðilögðust þar
mörg af tækjum Sveins, filmu-
birgðir og ljósmyndaplötur. Næst
keypti Sveinn gamla barnaskóla-
húsið og kom sér vel fyrir þar í
góðri vinnustofu. Sveinn giftist
Gerðu Kristjánsdóttur 24. október
1922. I þessu húsi bjuggu þau síð-
an til ársins 1944 og rak Sveinn
ljósmyndastofuna jafn lengi.
Sveinn var duglegur Ijósmyndari
og vandvirkur. Hann sagði að þau
hafi ekki getað lifað af rekstri
ljósmyndastofunnar einnar og
hefði hann unnið önnur störf jafn-
hliða. Þrátt fyrir þetta var Sveinn
afkastamikill ljósmyndari. Hann
ferðaðist um allar byggðir Suður-
Múlasýslu með tjald, sem hann
gerði sjálfur, og var vinnustofa
hans, og tók myndir af fólki, m.a.
fór hann á hverju ári í Eiða og
gerði skólaspjöld með myndum af
starfsliði og nemendum skólans
öll þau ár sem hann starfaði fyrir
austan, og sama gerði hann á
Hallormsstað eftir að húsmæðra-
skólinn tók þar til starfa árið
1930. Hvar sem komið er á heimili
á miðhluta Aústurlands má sjá á
veggjum myndir, sem Sveinn tók
af Austfirðingum á þessum árum.
Auk þessarra andlits- og fjöl-
skyldumynda er til mikill fjöldi
mynda eftir Svein tekinn við ýmis
tækifæri, t.d. hópmyndir af leik-
flokkum, íþróttaflokkum, lands-
lagsmyndir og fleira af því tagi.
Þeir sem safna gömlum ljós-
myndum eru sammála um að
myndir hans séu mjög góðar og
sækjast eftir þeim í söfn sín.
Skipamyndir tók Sveinn margar
og fagrar, en á þeim sigla skipin á
spegilsléttum Eskifirðinum með
Hólmatindinn eða Hólmaborgina í
baksýn. Þessar myndir prýða víða
stofuveggi gamalla farmanna,
m.a. hér í Reykjavík. Einnig tók
Sveinn nokkrar kvikmyndir í sam-
vinnu við Guðmund Jóhannesson
kaupmann, sem átti kvikmynda-
tökuvél og sýningarvél. Eins og
fyrr segir gátu Sveinn og fjöl-
skylda hans ekki lifað af rekstri
ljósmyndastofunnar einnar og
vann hann því ýmis önnur störf til
að drýgja tekjurnar. Meðal þeirra
starfa sem Sveinn tók að sér á
Eskifirði var oddvitastarfið, sem
hann tók við af Arnfinni Jónssyni,
þegar hann flutti til Reykjavíkur
seinni hluta árs 1939. Sveinn var
oddviti til ársloka 1942 og stóð sig
með prýði í því erfiða starfi, en
kreppan hafði verið Eskfirðingum
erfið og fjárhagurinn var bágbor-
inn hjá sveitarfélaginu og fjölda
fólks. í þessu starfi nutu mann-
kostir Sveins sín ágætlega, dugn-
aður hans og nákvæmni ásamt
kunnáttu í reikningi komu sér vel
í þröngri stöðu hreppsins.
Sveinn og Gerða eignuðust eina
dóttur, Hildigunni, sem gift er
Guðmundi Björgvinssyni, raf-
virkja. Eiga þau þrjú börn og átta
barnabörn. Einnig ólu Sveinn og
Gerða upp bróðurson Sveins, Geir
Jónsson, starfsmann hjá Sláturfé-
lagi Suðurlands. Sveinn var mikill
heimilisfaðir og heimili hans og
Gerðu var tíður áfangastaður
margra ættmenna þeirra og barn-
góð voru þau og ætíð létt og hress,
þegár undirritaðan bar að garði
hjá þeim með bréf eða skeyti í
töskunni á þessum löngu liðnu
dögum austur á Eskifirði.
Gerðu, Hildigunni, tengdasyn-
inum og afkomendunum sendi ég
mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Páll Halldórsson.
Minning:
Anna Halldórs-
dóttir - Isafirði
Fædd 28. desember 1899
Dáin 30. nóvember 1983
Fáein kveðjuorð til móðursystur
minnar. Okkur bregður oft illa við
að fá fréttir af svo snöggum ferða-
lokum, en síðan áttar maður sig og
hugsar um hvað maður hefur að
þakka.
Hún átti stóran barnahóp, en
þrjú þeirra eru farin á undan
henni. Ég minnist þess er ég var
ung á ísafirði og stödd í Bíóhúsinu
þar, þá var Kristján heitinn Ar-
inbjarnar læknir kallaður burt af
sýningu. Það hafði fallið snjóflóð
á Grænagarði og þar missti Anna
sitt elsta barn. Eftir það varð mér
svo oft hugsað til þeirrar einstöku
hugprýði og sálarróar, sem henni
var gefin, enda átti það eftir að
koma henni vel á lífsleiðinni. Þá
minnist ég þess líka, hvað það var
gamari að koma í aðalbláberja-
veislurnar á Grund og eftir að ég
fluttist úr bænum, þá munaði
hana ekkert um að fara til berja
og senda fjölskyldunni minni ber-
in suður. Ekki eru nema örfá ár
síðan hún hætti að fara til berja,
slíkur var krafturinn í henni alla
tíð.
Á síðastliðnu vori fór ég vestur
og þá var hún nýflutt á heimilið
Hlíð á ísafirði og búin að koma sér
fyrir í lítilli fallegri íbúð þar. Hún
var svo ánægð og henni leið svo
vel og öllu svo haganlega fyrir-
komið. Þarna undi hún svo vel hag
sfnum að hún mátti ekki vera að
því að skreppa suður, eins og Ásta
dóttir hennar var að reyna að fá
hana til að gera. Hún hafði mikið
gaman af spilamennsku og einnig
fór hún í leikfimi þarna með öldr-
uðum, enda var hún á sínum ung-
dómsárum í fótboltaliði kvenna á
ísafirði, líklega því fyrsta hér á
landi.
Það er líka gott að vita ekki
hvenær kallið kemur og guð gefi
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháa sem lága!
að hún frænka okkar sem liggur
illa slösuð, þurfi ekki að líða mik-
ið.
Einnig bið ég góðan Guð að gefa
unga manninum styrk.
Börn mín og ég þökkum Önnu
samveruna og vonum að hún verði
fljót að átta sig á nýja tilverusvið-
inu.
Guðs blessun fylgi Önnu Hall-
dórsdóttur.
Fjóla Sigmundsdóttir
Amma er dáin. Einhver yndis-
legasta, blíðlyndasta og hjarta-
besta kona sem til var er horfin
héðan. Mikil er eftirsjáin og erfitt
verður að venja sig við að ekki er
hægt að heimsækja ömmu og fá
lagað almennilegt kaffi með
pönnukökunum hennar. Engin
amma lengur til að leita til þegar
lífið er leitt og sem alltaf hressti
allt og alla i kringum sig með góða
skapinu sínu.
Áfallið er stórt að missa hana
svo sviplega, en gott er þó að vita
að það var hamingjusöm og ánægð
amma sem kvaddi þennan heim. Á
Hlíf undi hún sér vel. Allt þótti
henni gott á þessum stað og
blómstraði hún þar. Alltaf nóg að
gera og mikið um að vera, svo við
sögðum okkar á milli að það þyrfti
að panta tíma til að komast að hjá
henni. En þetta átti vel við ömmu
sem aldrei hafði fallið verk úr
hendi alla sína ævi. Sem ung
stúlka í síldinni, síðan húsmóðir
og móðir með stórt heimili og svo
öll árin í rækjunum. Eins þegar
afi veiktist og sá erfiði tími fór í
hönd, sýndi Anna á Grund þann
sama dugnað og æðruleysi sem
einkenndi hana alla tíð. Hér er góð
og mikil kona öll.
Ég er þakklát fyrir þá auðnu að
hafa átt bestu ömmu ( heimi, og þó
kveðjustund sé upprunnin núna,
þá er það bara tímabundið. Nú eru
myrkir dagar framundan, en þeg-
ar krókusarnir hennar blómstra í
vor verður það til að minnast
brosandi ömmu sem gladdist yfir
öllu, hversu smátt sem það var.
Anna Ragna
Skjótt skipast veður í lofti, segir
máltækið og á það ekki síst við um
örlög manna og æfiskeið. Engum
okkar sem þekktum Önnu hefði
komið til hugar, eftir að Anna
fluttist inn á Dvalarheimilið Hlíf,
ísafirði, í vor, að dvölin yrði ekki
lengri, svo vel kunni hún við sig að
við höfðum það á orði að hún hefði
yngst um tíu ár við flutningana,
og vil ég nota tækifærið og þakka
fólkinu á Hlíf fyrir hlýtt viðmót
til hennar, bæði starfs- og sambýl-
isfólki.
En þá dundi reiðarslagið yfir og
Anna lézt af völdum umferðar-
slyss þann 30. nóvember síðastlið-
inn.
Anna fæddist á ísafirði 28. des-
ember 1899. Foreldrar hennar
voru Halldór ölafsson múrara-
meistari og kona hans Ástríður
Ebenezerdóttir. Anna ólst upp í
foreldrahúsum ásamt systkinum
sínum til 29 ára aldurs er hún
giftist Guðbrandi Kristinssyni
pípulagningameistara, ísafirði.
Hófu þau búskap á Grund og
bjuggu þar allan sinn búskap,
eignuðust átta börn, og eru nú
fjögur á lífi. Barnabörnin eru 11
og barnabarnabörn fimm.
Eftir lát Guðbrandar 1981 bjó
Anna áfram á Grund, þar til hún
fluttist á Dvalarheimilið Hlíf.
Anna var kona sem seint gleym-
ist þeim er kynntust henni, skap-
lyndi hennar var með eindæmum.
Álveg sama hvað gekk á, aldrei
brá hún skapi, þótt oft hafi verið
tilefni til þess. Önnu var gott að
sækja heim og alltaf kaffi til á
könnunni og þá oftast með pönnu-
kökum og rjóma. Ég kveð Önnu
með þakklæti í huga.
Tengdasonur
Matborð og stólar
Partner
Darling
Dallas
I.OtllS
Chrisler
Matborð 5 stærðir — Opið til kl. 6
Vörumarkaöurinnht.
Sími 86112
ARMULA 1a