Morgunblaðið - 10.01.1984, Síða 29

Morgunblaðið - 10.01.1984, Síða 29
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. JANÚAR 1984 37 Nói Matthías- son — Minning Fæddur 22. júlí 1919 Dáinn 31. desember 1983 Árið 1983 var að kveðja, mér er þannig innanbrjósts á gamlárs- kvöld, að tregi og söknuður sækir á hugann. Mér finnst ég standa við dánarbeð vinar, sem hefur kvatt hinztu kveðju. Að vísu er minning- in fersk og ljúf, að mörgu leyti. Hinu er ekki að leyna að 1983 kvöddu margir úr samfylgdinni, kunningjar og kærir vinir. Þegar aldurinn hækkar verður maður þess áþreifanlega var, að fleiri samtíðarmenn ganga útaf sviðinu. Á gamlársdagsmorgun kvaddi einn sá bezti vinur sem ég hefi átt um dagana, Nói Matthíasson, fæddur í Reykjavík 22. júlí 1919. Foreldrar hans voru hjónin Matthías Eyjólfsson og Guðfríður Ólafsdóttir. Hann var elztur af 6 börnum þeirra. Þær lifa 5 systurn- ar, allar búsettar á Stór-Reykja- víkursvæðinu, allar giftar konur og eiga margt afkomenda. Guðfríður, föðursystir mín, var fædd á Geitabergi í Svínadal, Hvalfjarðarstrandarhreppi, þann 28. okt. 1897, dóttir Ólafs Jónsson- ar bónda þar og konu hans, Guð- rúnar Rögnvaldsdóttur, er þar bjuggu rausnarbúi í 18 ár, síðar í 12 ár í Katanesi í sama hreppi. Matthías var fæddur 9. júní 1887, sonur Eyjólfs Eyjólfssonar og Matthildar Matthíasdóttur, hann var fæddur og uppalinn Breiðfirð- ingur. Matthías var sjómaður samfleytt í 50 ár, á skútum og tog- urum, oftast matsveinn, þekktur maður á flotanum á þeirri tíð, tog- arakarlarnir könnuðust við Matta kokk. Hann var snar í snúningum, eldsnöggur, ákafur og dugnaðar- forkur, gat verið bráður og lét engan eiga hjá sér. Annars hinn bezti félagi og drengskaparmaður. Hann var reglumaður, ann sínu heimili, dáði sína eiginkonu og var börnum sínum góður faðir. Hann missti Guðfríði konu sína í marz 1941. Matthías giftist aftur Guð- rúnu Magnúsdóttur. Þau dóu bæði á Hrafnistu í Reykjavík. Guðfríður var fríðleikskona, nokkuð skaprík en mikill höfðingi í lund, tryggur vinur vina sinna, góð móðir og eiginkona, sem bar þungar byrðar á krepputímum. Hún mátti sjá, börn og bú, eins og sjómannskonan ævinlega. Oft var erfitt á þessum árum og ekki hjá áföllum komizt. 1 janúar 1930 misstu þau aleiguna í húsbruna. Þá voru þau nýbyrjuð búskap í Hrauntúni í Leirársveit. Áður en þau fluttu þangað bjuggu þau í litlu húsi, sem þau áttu á Gríms- staðaholtinu í Reykjavík. Þau langaði til að prófa sveita- búskap, þá yrði fjölskyldan meira saman og hjá sjálfum sér unnið, svo var Matthías farinn að þreyt- ast á sjónum. Það var fátæk barnafjölskylda, sem flutti þá erf- iðu daga til Reykjavíkur frá Hrauntúni. Matthías var aldrei á því að gefast upp, eða þiggja af sveit, það mátti hann ekki heyra nefnt. Hann hélt áfram á togurun- um, lengi á Skúla fógeta, en var þó rétt kominn í land þegar hann fórst og stórslys varð. Eftir að í land kom vann hann langa tíð í Sjóklæðagerðinni, við góðan orð- stír. Úr þessum jarðvegi var Nói frændi vor upprunninn, eini drengurinn í fjölskyldunni. Það kom fljótt í ljós hans umhyggja og áhugi fyrir því sem var að gerast á hverjum tíma. Eftir að fjárhagur rétti aftur við réðust þau hjón í að byggja sér einbýlishús á lóð, sem þeim var úthlutað að Hörpugötu 11 í Skerjafirði. Þar bjó þessi fjöl- skylda úr því, þar til börnin mynd- uðu sín heimili. Nói útbjó sér smá- íbúð á baklóð síns foreldrahúss. Hann stofnaði þar snoturt heimili og aðlaðandi með sinni myndar- konu, Kristínu Þorvaldsdóttur frá Útibleiksstöðum i Húnavatns- sýslu. Þau eignuðust 3 börn, Elínu Guðfríði, f. 30.4. 1945, hún er tví- gift og á eina dóttur. Matthías, f. 5.11. 1947, býr með sinni konu í Vestmannaeyjum, þau eiga 2 drengi, og Margrét Kristrún, f. 23.10. 1949, gift sænskum manni og býr í Svíþjóð, þau eiga 2 börn. Nói og Kristín skildu. Við Nói vorum lengi nánir vinir. Þegar faðir minn hóf búskap í Katanesi vorið 1922, tók hann Guðfríði systur sína til sín ásamt tveim 2 börnum hennar, Nóa og Matthildi. Þá var fært frá nokkr- um ám og man ég þegar ég var látinn standa yfir ánum norður á flóa. í tvö sumur mun hafa verið fært frá, ef ég man rétt, og var Fríða þau sumur bæði í Katanesi, ég man hana í kvíunum við að mjólka ærnar. Það var mikill kær- leikur á milli þeirra systkina, Jóns og Guðfríðar. Það var rúmt á milli þeirra, .hann var fæddur 1896. Alltaf var gist hjá Guðfríði og Matthíasi, oft var hún ein með börnin, en hann á sjónum. Alltaf voru sömu hlýju viðtökurnar. Eft- ir þetta var Nói nokkur sumur í Katanesi, þá nokkuð stálpaður. Við vorum samrýndir og sannir vinir og vorum oft saman í verki. Eitt verk okkar er mér minnis- stætt, þegar við vorum að brasa við bát, sem var það stór og þung- ur að við höfðum ekki krafta til að setja hann. Reyndum að sæta sjávarföllum og fengum oft hjálp. Okkur var ætlað að róa á bátnum með mjólkina i veg fyrir mb. Dagnýju, sem hafði á þessum ár- um áætlunarferðir frá Reykjavík inn Hvalfjörð. Það voru samgöng- ur þess tíma. Oft var skroppið suð- ur og þá stoppað nokkra daga og alltaf verið með Nóa og gist hjá þeim. Ég minnist þess að vera sendur suður með egg og kjöt, þessu vöru átti ég að reyna að selja í hús í Reykjavík. Þá var gott að eiga Nóa að, reyndar gekk okkur þetta starf vonum betur. Ekki minnist ég þess að okkur Nóa yrði nokkurn tíma sundurorða. Þetta var svo einstakt ljúfmenni, glaður og góður, við allt og alla, prúður drengur og stilltur, hann átti alla sem honum kynntust að vinum. Þannig reyndist hann mér. Haustið 1939 leigðum við saman herbergi í Reykjavík og vorum á mótornámskeiði hjá Fiskifélagi íslands. Og árið 1943 vorum við að vetrinum tíma á sama bát, eftir það mátti segja að leiðir skildi, hann átti alltaf heima í Reykjavík en ég hér ofan fjarðar. Að vísu var alltaf samgangur, oft komið og gist hjá Nóa og Stínu, reyndar ættartengsl, við systkinasynir og konur okkar alsystur. Það má segja að seinni árin hafi fjarlægðin skilið okkur Nóa að, ég fylgdist þó með honum af og til. Vissi að hann stundaði sjóinn, var um árabil togaramaður við góðan orðstír. Síðan lengi starfsmaður Reykjavíkurborgar, allstaðar stóð Nói vel í stöðu sinni og kom sér vel. Það var einn ljóður á ráði þessa góða drengs, sem svipti hann of miklu af lífshamingjunni. Það var vinátta hans við Bakkus í of mörg ár, sú vinátta svíkur alla, er fólsk og óprúttin, þau kynni þjaka menn og lama fyrir aldur fram. Þrátt fyrir allt var Nói vel lið- inn og fékk alltaf verk að vinna. Hann var lagtækur maður, reynd- ar furðu góður verkmaður við ýms iðnverk, þó ólærður væri. Hann var að eðlisfari laghentur maður við öll verk. Nói var hlédrægur og þrengdi sér ekki uppá aðra, bar því oft þunga dagsins í hljóðri þögn. Hitt ber að muna og þakka við þessi leiðarlok. Það er sú mikla, trygga vinátta sem Matthildur systir hans og maður hennar, Guðmundur Eyjólfsson, hafa sýnt honum alla tíð, til hinzta dags. Það er frábær mannkærleikur, eins og hún er farin að heilsu. Það er næstum ótrúlegt að hún skyldi geta heimsótt hann dag hvern á Landspítalann í allt haust og vet- ur, með aðstoð eiginmannsins, sem alltaf hefur verið hennar styrkasta stoð. Guðmundur var samskipa Nóa á togurum og máske víðar, hann hagræddi því svo ævinlega að hann gæti litið til með honum. Veitti ráð og aðstoð þegar með þurfti. Fór með honum í heimsókn til Svíþjóðar, svo hann mætti sjá börn sín og njóta sam- vista við þau. Ég hefi heyrt að Elín dóttir hans og Ásgeir, maður hennar, hafi litið til með honum og sýnt sinn kærleikshug. Allt á þetta fólk góðar þakkir skildar og máske fleiri, þó mig skorti kunnugleika þar um. Sá er vinur sem í raun reynist. Kærum frænda flyt ég hlýjar þakkir frá okkur hjónum fyrir hans góðu kynni, um leið og við biðjum honum Guðs blessunar, minningin er góð um drengskap- armann. Valgarður L. Jónsson Minning: Hrefna Karls- dóttir Bachmann Fædd 8. júlí 1909 Dáin 29. desember 1983 Sofðu, ljúfa, sól til viðar hnígur, svefn og draumar friða hjartans þrá. Meðan húmið hljótt á jörðu sígur hvítur engill loki þinni brá. Þ.H. f dag kveðjum við góða vinkonu okkar. Það er ávallt svo, að þegar stundin rennur upp og leiðir skilj- ast þá reikar hugurinn til baka og minningarnar flögra fyrir. Það er margs að minnast þó að séu ekki nema tæpir tveir tugir ára liðnir frá fyrstu kynnum okkar við Hrefnu Karlsdóttur Bachmann. Mörg eru þau minn- ingabrot sem við geymum og aldr- ei gleymast. Hrefna hafði sterkan og jákvæðan persónuleika svo að þeir sem henni kynntust báru ávallt mikla virðingu fyrir henni. Ekki skorti heldur hjartahlýju og hjálpsemi, sem bæði við og aðrir urðu aðnjótandi. Það fylgdil henni alltaf frísk- leiki og reisn til síðustu stundar þótt hún í langan tíma ætti við veikindi að stríða. Aldrei heyrðum við annað, en að hlutirnir væri í besta lagi, það var þá helst að hún hafði áhyggjur af öðrum. Þó var það svo að hún fékk að kynnast hinum ýmsu hliðum lífsins, sem við efumst ekki um að hafi reynst henni þungbærar, en aldrei lét hún aðra verða þess vara. Það er mannbætandi að hafa kynnst slíkri konu sem Hrefna var. Við erum þess fullviss að það verði tekið vel á móti henni hand- an móðunnar miklu. Blessuð sé minning hennar. Erla og Þorsteinn Enn á ný hefur dauðinn höggvið stórt skarð í systkinahóp okkar hjóna, því í dag verður mágkona mín, Hrefna Karlsdóttir, til mold- ar borin. Hrefna fæddist í Reykjavík þann 8. júlí 1909, ein níu barna hjónanna Karls Lárussonar kaup- manns og Maríu Thjell. Nú eru að- eins þrjú þeirra á lífi. Móðir þeirra lézt 1923 aðeins 36 ára að aldri, frá sínum stóra barnahópi. Sigríður var þeirra elzt, 17 ára gömul, Hrefna 14 ára, en það yngsta, Garðar, tæpra þriggja ára. Nærri má geta hvílíkt áfall þetta hefur verið fyrir föður og börn, þar sem ekki var unnt að halda fjölskyldunni saman, systkinin tvístruðust hvert í sína áttina, en sem betur fer til ættingja, sem reyndust þeim vel. Hrefna dvaldi um eins árs skeið hjá ættingjum sínum í Kaup- mannahöfn og reyndist sú dvöl henni góður skóli. Ekki veit ég hvort hún lærði þar matargerð eða hlaut þá hæfni í arf frá móður sinni, en betri matmóður hefi ég ekki þekkt. Hrefna var sannkölluð Reykja- víkurmær, enda unni hún borginni sinni. Hún hafði eitt ár um tvítugt þegar hún hitti sinn draumaprins og var þá ekki eftir neinu að bíða með að ganga í það heilaga. Þetta var árið 1930 og eiginmaðurinn var Gunnar Bachmann símritari, stórbrotin persóna og glæsimenni, sem enginn gleymir sem kynntist. Mér er í fersku minni þegar Garð- ar fór með mig heim til þeirra hjóna á Miklubraut til að sýna þeim konuefni sitt. Ég hafði heyrt svo mikið talað um þetta mynd- arheimili, þar sem frúin færi á fætur fyrir allar aldir og væri bú- in að baka og taka til í húsinu, áður en aðrir risu úr rekkju. Ég var hálfóstyrk, en móttökur þeirra hjóna voru á þá lund, að mér hvarf öll feimni, það var eins og þau hefðu lengi þekkt mig. Rausnar- skapur og gestrisni þessara góðu hjóna voru með eindæmum, enda var gestagangur mikill á heimili þeirra. Kom dugnaður Hrefnu og höfðingsskapur að góðu haldi og hvort tveggja entist henni til dauðadags. Gunnar og Hrefna eignuðust 4 börn, 3 syni og eina dóttur, en þau eru: Guðjón verðbréfasali, búsett- ur í Florida í Bandaríkjunum; Guðrún, sem lézt 1971, Hrafn kaupmaður, kvæntur Steinunni Þórðardóttur, og Benedikt kaup- maður, kvæntur Margréti Þor- steinsdóttur. Barnabörnin eru 11 og langömmubörnin fjögur. Gunn- ar Bachmann lézt 1957. Tvö elztu börnin voru þá gift en yngri drengirnir á viðkvæmum aldri. Hrefna unni börnum sínum mjög, heimilið og börnin og síðan barna- börnin var það sem skipti mestu máli í lífi hennar, dásamlegustu stundir hennar voru, þegar hún hafði þau öll hjá sér, því utan heimilis hafði hún aldrei unnið. Árið 1960 giftist Hrefna aftur, miklum ágætismanni, Dagbjarti Gíslasyni loftskeytamanni. Bjuggu þau fyrst á Grenimel en síðan í eigin íbúð á Grandavegi 4, það sem bæði áttu eftir ólifað. Dagbjartur lést 1971 og var mág- kona mín þá orðin ein. Hrefna var að eðlisfari ákaflega glaölynd og sú gleði smitaði út frá sér. Én samt var hún dul á eigin hagi og bar ekki sorgir sínar og áhyggjur á torg. Á átta ára tíma- bili sá hún á bak manni sinum, einkadóttur og fjórum bræðrum, einnig tveimur mágkonum. Fyrir um hálfu öðru ári fannst mér á Hrefnu sem henni væri brugðið, það var þegar Karítas mágkona hennar lezt, en þá var Hrefna orð- in mjög veik af sama sjúkdómi og orðið hafði henni að aldurtila. Þótt hún minntist aldrei á veik- indi sín var henni örugglega ljóst, lengur en síðustu vikuna, að enda- lokin væru ekki langt undan. Þeg- ar stund varð milli stríða, það er læknisaðgerða, og henni leið eitthvað betur, var það fyrsta verk hennar að heimsækja Sigríði syst- ur sína, sem hefur verið bundin við sjúkrarúm um árabil, og lét þá á engu bera þó helsjúk væri. Þær systur voru mjög samrýndar og er því sorg Sigríðar mikil. Börnin hennar Hrefnu reyndu svo sem unnt var að létta henni þrautirnar. En Hrefna reyndi í lengstu lög að dylja fyrir þeim sem öðrum hversu sjúk hún var og að komast af án hjálpar meðan þess var nokkur kostur. Hún bar veikindi sín með því æðruleysi og jafnaðargeði, að mig brestur skilning á þeim krafti sem hún bjó yfir. Líf Hrefnu einkenndist af dugnaði, þrautseigju og lífslöng- un. Viðmót hennar til okkar Garð- ars kom fram í elskusemi, gjaf- mildi og trygglyndi. Ég er þess fullviss að hún mundi vilja koma á framfæri þökkum sínum til lækn- anna Sigurðar Björnssonar og Ólafs Gunnlaugssonar fyrir hjálp- semi þeirra, sem og annars starfs- fólks á Landakoti. Ég fór með henni í sjúkrabíln- um á Landakotsspitala á Þor- láksmessukvöld og þóttist þá vita að ferðin lengsta mundi ekki vera langt undan. En á leiðinni þangað hafði hún orð á því, að sér þætti verst að vera ekki búin að skreyta grenið. Þannig var Hrefna. Þessar fátæklegu línur eru hinsta kveðja til Hrefnu. Þótt hún sé nú horfin okkur, lifir minningin um góða konu. Sonum hennar og venzlafólki votta ég innilega samúð mína. Hrafnhildur Eigum fyrirliggjandi Hydrovane — loftpressur C. ÞORSTEINSSQN 8 JOHNSON H.F. Ármúla 1 Sími 85533

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.