Morgunblaðið - 11.02.1984, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. FEBRÚAR 1984
Norðmenn eru
felmtri slegnir
eftirJohn C. Ausland
í Osló
Um þessar mundir eru þrjár
vikur liðnar síðan Arne Tre-
holt, starfsmaður í norsku
utanríkisþjónustunni, var
handtekinn fyrir njósnir í
þágu Sovétríkjanna. í þessari
grein lýsir John C. Ausland
helstu þáttum málsins eins
og þeir líta út þegar gangur
þess í heild er skoðaður.
Norðmenn eru enn felmtri
slegnir eftir að Arne Treholt var
handtekinn. Það er ofar skilningi
þeirra, hvernig nokkur Norðmað-
ur, sem var svo efnilegur og virt-
ur, gat svikið fjölskyldu sína, vini
og þjóð.
Kaldan laugardag þyrmdi yfir
þjóðina, er fréttin barst um að
lögreglan hefði handtekið Arne
Treholt. Um kvöldið safnaðist
norska þjóðin kringum útvarps-
og sjónvarpstæki sín og hlustaði
agndofa á fráttina um, að Arne
Treholt, virkur stjórnmálamaður
norskur, hefði verið handtekinn á
flugvellinum í Ósló. Hann var á
leið til Vínarborgar til stefnumóts
við foringja KGB, stjómendur
sína. í skjalatösku hans fundust
leyniskjöl.
Næstu daga á eftir var í fjöl-
miðlum ekki talað um annað
meira en mesta stjórnmála-
hneyksli Noregs. Þótt lögreglan
hafi fram til þessa veitt litlar upp-
lýsingar, sem byggjandi er á, hafa
fjölmiðlar spunnið upp sögur um
fortíð Treholts, leyndarmál, er
hann kann að hafa skýrt frá og
þau áhrif, sem handtaka hans
kann að hafa á norsk stjórnmál og
utanríkisstefnu.
Island hefur spunnist inn í mál-
ið. Blöðin flytja frásagnir frá
Reykjavík þess efnis, að árið 1971
hafi Treholt lagt til við íslenska
sendinefndarmenn hjá Sameinuðu
þjóðunum, að efnt skyldi til her-
ferðar á Norðurlöndum gegn
herstöð Bandarikjamanna í Kefla-
vík.
Hvað hefur Treholt
sagt KGB?
Þær upplýsingar um samvinnu
Treholts við KGB, sem lögreglan
hefur látið i té, hafa til þessa verið
fremur óljósar. Enn er ekki víst,
hvenær Treholt gerðist njósnari,
en það kann að hafa verið í byrjun
áttunda áratugarins. Lögregluna
fór að gruna hann áður en hann
fór til New York sem einn af full-
trúum Noregs hjá Sameinuðu
þjóðunum árið 1979. En vissu sína
fékk hún ekki fyrr en 1983, er
hann hitti KGB-mann í Helsinki
og var síðan myndaður með tveim-
ur KGB-mönnum í Vínarborg.
Lögreglan hefur enn sem komið
er engar upplýsingar veitt um,
hvað Treholt hafi gengið til eða
hvaða upplýsingar hann kann að
hafa látið KGB í té. Willoch for-
sætisráðherra gaf til kynna á
blaðamannafundi, að upplýs-
ingarnar gætu orðið mjög skaðleg-
ar öryggi Noregs.
Vangaveltur fjölmiðla hafa
byggst á hinum mörgu störfum
sem Treholt hefur gegnt, t.d. rit-
arastarfi hans hjá Jens Evensen,
verslunarmálaráðherra í olíu-
kreppunni 1973—74, en þá hefur
hann haft aðgang að áformum
Norðmanna, ef til olíukreppu
kæmi og ef til vill einnig vitneskju
um staðsetningu olíubirgðastöðva
hersins. Hann gat einnig hafa afl-
að upplýsinga um áform Atlants-
hafsbandalagsins um nýtingu
norskra skipa, ef til ófriðar kæmi.
Treholt varð síðar ráðherrarit-
ari Evensens er hann var hafrétt-
arráðherra. Því hefur sú spurning
vaknað, hvort Treholt hafi gefið
KGB upplýsingar meðan samn-
ingsumleitanir um „gráa svæðið"
stóðu jrfir, en einmitt þá gerði Ev-
ensen umdeildan samning við
Rússa um fiskveiðar á umdeildu
svæði f Barentshafi.
KGB-útsendari í Varnar-
málaháskólanum
Mörgum hefur orðið bilt við þá
frétt, að Treholt hafi verið sýndur
algjör trúnaður til að sækja
norska varnarmálaháskólann,
jafnvel þótt ljóst væri þá, að hann
væri njósnari. Andres C. Sjaastad
varnarmálaráðherra hefur stað-
fest, að stjórnin vildi ekki vekja
neinar grunsemdir um að fylgst
væri með Treholt.
Samkvæmt blaðafréttum hefur
borið á vanþóknun í sumum þeirra
landa, sem nemendur skólans
heimsóttu. { því sambandi hafa
blöðin skýrt frá því, að bandarísk
yfirvöld í Keflavík hafi ekki fagn-
að þeirri frétt, að þau hefðu tekið
á móti útsendara KGB. Var
mönnum það mikið áhyggjuefni,
að Treholt átti stefnumót við KGB
í Helsinki skömmu eftir að hann
lauk námskeiði Varnamálaháskól-
ans.
KGB-rödd meðal norskra
stjórnmálamanna
Þegar leið frá handtökunni
beindu fjölmiðlar athygli sinni að
hlutverki því, sem Treholt kann að
hafa gegnt sem „útsendari í
áhrifastöðu". Er þetta viðkvæmt
mál, þar eð þá vaknar sú spurning,
hvaða þátt Treholt hafi átt í að
marka stefnu Verkamannaflokks-
ins. Og enn viðkvæmara verður
málið, þar sem síðustu ár hefur
hart verið deilt innan Verka-
mannaflokksins um öryggisstefnu
hans.
Þótt aldrei sé auðvelt að dæma
um þau áhrif, sem einstaklingur
hefur á framvindu pólitískra
mála, þá er ljóst, að Treholt lét
Höfum opnað nýja húsgagnaverslun að Garðastræti 17, Reykjavík.
Einnig skiptum við um nafn á Happyhúsinu Hafnarfirði sem heitir Sess
húsgagnaverslun héðan ífrá. Með opnun þessarar nýju verslunar fást nú
í fyrsta sinn í Reykjavík Happy unglingahúsgögn og Kropp hvíldarstólar.
Ítilefniafþessumtímamótumverðaopnunartilboöáeinstaka ^„„1 im vprrS
vörumverslanannaogtöluverðurafslátturáöðrum. L,ærni UITI vero
HUSGAGNAVERSLUN
REYKJAVÍKURVEGI64 S. 54499
GARÐASIRCTI17 S.15044