Morgunblaðið - 22.02.1984, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. FEBRÚAR 1984
41
Bruni á Rútsstöðum f Svínadal:
Búfé og fóðurbirgð
ir voru vátryggð
vegna þess hraða sem ólafi tekst
að hafa á framsetningu efnis síns
í þessu formi án þess sé á kostnað
skýrleikans; hraði í samstillingu
við þann sem einkennir mannlíf
sagnanna. Undantekning er síð-
asta saga bókarinnar, framtíðar-
saga í skýrsluformi sem er hvorki
fugl né fiskur — léleg.
Mér sýnist liðþjálfalundernið,
sem til þessa hefur einkennt skrif
Ólafs Ormssonar vera á góðri leið
með að víkja fyrir alúðlegum, dá-
lítið kankvíslegum geðblæ mann-
lífsskoðara sem nýtur til fulls að
stíla fréttabréf af dægurmálum
svo að gaman verði haft af því sem
litla merkingu hefur í minning-
unni. Fermingarbarn stórefna-
fólks vill frekar Toyota en Lada
sportbíl í fermingargjöf, atvinnu-
lausir öryrkjar leita vinnu í hálf-
kæringi, bankamaður verður upp-
vís að fjárdrætti og hlýtur fyrir
flengingu af konu sinni; sannköll-
uð dægurmál. Vissulega er kostur
að höfundur markar sér svæði á
lítt nýttum vettvangi hversdags-
legrar yfirborðsmennsku án sár-
inda, bölmóðs eða pólitískra
kækja undir því vfirskyni að þeir
séu stórmæli. Ölafur Ormsson
notar fyrir steinnámu uppdöguð
nátttröll vinstri og hægri hug-
myndafræði í stjórnmálum; í þau
drýli mótar hann myndir af
skringilegu mannlífi mér og þér
til afþreyingar.
1 nýútkomnu sagnasafni Stein-
unnar Sigurðardóttur, Skáldsög-
ur, er ein smásaga verð saman-
burðar við hinar betri í safni
hennar frá því í hitteðfyrra, sagan
heitir Hvítar rósir og fjallar um
misheppnaða uppreisn miðaldra
manns gegn hjúskaparvenjum sín-
um og eiginkonu. Ástfanginn af
fjörmikilli stelpu sem sama dag
gengur í hjónaband. Lýst er ágæt-
lega hvernig eiginkona hans hefur
með eftirlæti sínu og stílfágaðri
framkomu stungið hann svefn-
þorni. Læknir sá er grafinn í
áþreifanleg ummerki eigin vel-
megunar, aldurinn er einnig far-
inn að segja til sín, örvænting
hans stafar af fleiru en missi ást-
konunnar. Steinunn hemur í þess-
ari sögu augljósa þörf sína fyrir
að flýja athugunarefni sitt en ekki
í öðrum sögum og sögubrotum
þessarar bókar, hún er sýnu lakari
en Sögur til næsta bæjar. Duflið
við lesandann, ágengnin, grín um
það mannlíf sem verið er að lýsa
fremur og oftar en það opinberi
sjálft skoplegar hliðar sínar; allt
er þetta til lýta og leiðinda. Inni-
leikinn er hinn gamalkunni, alls-
staðarnálægi vitundariðnaðarins:
innileiki af því tagi sem Sigurður
Nordal bar á sínum tíma saman
við einlægni og sýndi fram á gild-
ismun. Af einlægni dafna bók-
menntir, af innileika afþreying.
Ég vona að Steinunn Sigurðar-
dóttir sé með heiti bókar sinnar,
Skáldsögur, að gefa yfirlýsingu
um stærsta hluta hennar, sem ber
yfirskriftina Fjölskyldusögur,
stutta texta sem snúast að mestu
um nokkra tækifærisbrandara og
minna til samans mest á skáld-
sögu sem dottið hefur í sundur
vegna þess að höfundur hefur ver-
ið um of upptekinn af eigin lífsstíl.
Geirþrúður, meginuppistaðan,
minnir í flestu á skotspæni Woody
Allen í fyrstu myndum sínum, há-
skólakvensa sem gengur með dellu
fyrir námsgrein sinni, sálfræði.
Hver partur fyrir sig gæti víst
orðið að skáldsögu, þeir vísa í all-
ar áttir á allt og ekki neitt. Stein-
unn, stílistinn, lætur persónurnar
lýsa sér sjálfar með eintali en af
óljósum ástæðum. Afkáralegast er
þó að kvenpersónur hinna eigin-
legu sagna þessarar bókar flestar
nema Asdís í Hvítum rósum, eru
eins máli farnar, allar eins í tali
og menntabullan Geirþrúður
hversu ólík sem lýsing sögumanns
á þeim annars er. Afkáralegast
vegna þess að höfundur leggur
mesta áherslu á stfl sagna sinna.
Auk nefndrar og „Fjölskyldu-
sagna“ eru tvær um konur, báðar
skrifaðar eftir formúlu afþrey-
ingasagna, og ein sem orðin er til
úr hugrenningatengslum og hefur
í efnismiðju samfarir, og svo er
sagan Hálft andlit, titillinn gæti
sem best verið bókarinnar.
Bágt er til þess að vita að Stein-
unn, sem vafalítið gæti skrifað
góðar afþreyingarsögur skuli ekki
geta notið sín á því sviði vegna
þjóðlegrar og útbreiddrar skoðun-
ar að höfundur setji ofan við að
skrifa slíkar sögur. Allt leggst á
eitt um að megnri þörf fyrir slík
staðbundin íslensk ritverk sé svar-
að undir því yfirskyni að um
metnaðarfull bókmenntaverk sé
að ræða. Hvort tveggja nýtur sín
verr við þau kjör, gamanið og al-
varan. Hálft andlit er fyrirferð-
arlítil saga í bók Steinunnar Sig-
urðardóttur en vitnar frekar en
nokkur hinna um innsæisgáfu og
alúð við erfitt viðfangsefni. Þokki
yfir þessari sögu, alls ólík fáfengi-
legum afþreyingarsögunum. Með-
al Fjölskyldusagnanna eru fáeinir
þokkalegir leiktextar.
Skáldsögur er til marks um um-
brot, forvitnilega togstreitu höf-
undar sem ekki hefur gert upp við
sig hvað hann vill og til marks um
áhugaverða togstreitu „smásög-
unnar" í þjóðlífinu sem um of er
bundin hefðum og fylgir krafan
um að verði stundum ekki tekið
nema af hóglegri alvöru. Skáld-
sögur er klúr bók þrátt fyrir stíl-
fágun, hún er það um efnismeð-
ferð, en einmitt með þeim klúr-
leika vinnur hún markað til sam-
starfs við aðra brautryðjendur en
Steinunni í smásagnagerð nú og í
framtíðinni. Virkjar sölutækni og
vísar á bókmenntir.
Sú svartsýni sem einkennt hef-
ur umfjöllun um skáldsögur á líð-
andi stund í fjölmiðlum takmark-
ast við þær, samtímis eru skrifað-
ar af djörfung formprúðar, efnis-
ríkar smásögur og ekki sjáanlegt
annað en sú þróun geti færst í
aukana. Hins vegar er það eðlis-
einkenni fjölmiðla að veita því
einkum athygli sem hæst bylur í
hvað sem innihaldi líður, þessi
umfjöllun mín kann því að þykja
út á skjön við aðrar frá nýafstað-
inni vertíð. Ég vísa því til frekari
stuðnings máli mínu á verkin
sjálf; þau fela í sér miklu fleira en
ég hef bryddað á.
Þorsteinn Antonsson er rithöfund-
Blönduóxi, 20. febrúar.
„ÞAÐ VAR á ellefta tíman-
um um morguninn, sem son-
ur minn varö eldsins var, en
sjálfur var ég ekki heima,“
sagði Guðmundur Sigur-
jónsson, bóndi að Rútsstöð-
um í Svínadal, í samtali við
fréttaritara í dag, en hann
varð fyrir þungum búsifjum
í bruna sl. laugardag.
„Eldurinn kom upp í húsi
milli tveggja hlaða með þeim
hætti, að ljósastæði féll niður í
hey og köfnuðu 88 kindur og 3
geldneyti. Auk þessa urðu
miklar heyskemmdir vegna
reyks og vatns, en lítið tjón
varð á húsunum," sagði Guð-
mundur.
Um 30 km eru frá Blönduósi
að Rútsstöðum og leið því
nokkur tími þar til slökkvilið
kom á vettvang, en tekizt
hafði að komast fyrir eldinn
að mestu á sjötta tímanum um
kvöldið. Búfé og fóðurbirgðir
voru vátryggð, en enn er eftir
að meta tjón það sem varð í
brunanum.
— BV
NU SAUMUM VID
SAMAN LOFT OG VEGGI
MEÐTRE
ÞILJUM
Þeir sem hafa kynnt sér klæðningar innanhúss,
þekkja vel þiljur með nót og lausri fjöður.
Þessi hugmynd hefur nú verið einfölduð, þannig að
þiljurnar eru með áfastri fjöður, auk nótar að sjálfsögðu.
Uppsetning verður því bæði fljótleg og þægileg.Þú límir
og neglir með smáum saum og sníður af endum þar
sem við á, - einfaldara getur það varla verið.
Auk þess er verðið stærsti vinningur húsbyggjenda.
Þessar þiljur eru framleiddar tilbúnar undir málningu,
Stærðir: Veggplötur 38x253 cm 58x253 cm
— ii — Loftplötur 58x120 cm 28x120 cm 28x250 cm
HEILDSALA - SMASALA
TRÉSMIÐJA ÞORVALDAR ÓLAFSSONAR löavöllum 6 Keflavík SÍMI: 92-3320