Morgunblaðið - 11.03.1984, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. MARZ 1984
41
Jóna Þorbergs-
dóttir - Minning
Fædd 11. júní 1907
Dáin 4. marz 1984
En þó að þagni hver kliður
og þó að draumró og friður
leggist um allt og alla,
ber hjarta manns svip af sænum,
sem sefur framundan bænum
með öldur, sem óralangt falla.
(Tómas Guðmundsson)
Hún Jóna hefur fengið hvíld frá
sinni hetjulegu baráttu við sjúk-
dóma sem endalaust virtust knýja
dyra hjá henni. Hún var vissulega
búin að sigra þá marga en oft var
baráttan tvísýn.
Jóna fæddist 11. júlí 1907 á
Kleifum í Skötufirði í Ögurhreppi.
Hún ólst upp hjá Jóni Hjaltasyni
og Maríu Örnólfsdóttur í Kálfavík
í Skötufirði. Ung stúlka fór hún í
húsmæðraskóla ísafjrðar og tvo
vetur vann hún við heimilisstörf í
Pálsbæ í Hnífsdal, en á sumrin í
Kálfavík.
Hún giftist föðurbróður mínum
Sigurði Bjarnasyni árið 1930 og
eignuðust þau tvo syni, Hauk og
Jón Karl.
þau settust að á ísafirði og
bjuggu þar samfellt til ársins
Fæddur 13. maí 1907
Dáinn 5. marz 1984
„Dauðinn kann að hafa ein-
hverjar þjáningar í för með sér, en
þær eru skammæjar. Einkum á
það við um gamla menn. Eftir
dauðann líður mönnum annað-
hvort ákjósanlega eða kenna sér
einskis. Þetta ber oss að festa í
minni þegar á æskuárum, ef vér
viljum komast hjá því að dauðinn
vaxi oss í augum. Ella verður oss
aldrei rótt. Hvað sem öðru líður
kallar feigðin oss alla, enginn veit
hvenær, kannski í kvöld. Svo segir
Cicero, sá rómverski spekingur, í
bók sinni „Um ellina" og heldur
svo áfram: „Ef nú sú trú mín er
röng, að sál mannsins sé ódauðleg,
þá er mér ljúft að skjátlast og vií
ekki láta svipta mig þeirri hug-
þekku tálsýn unz yfir lýkur.“
Flest trúum við því þó, að líf sé
að loknu þessu. Kristin trú og von
er þar skýlaust, en henni erum við
flest tengd.
Þegar ég nú kveð tengdaföður
minn vil ég gjarna trúa því, að
þegar tekið verður land handan
þessarar sjóferðar, verði þétt
handtak öðlingsmanns eins og
hans, sem heilsar í höfn.
Hans Kristinn Marteinsson,
skipstjóri og útgerðarmaður í
Neskaupstað, varð allur mánudag-
inn 5. marz sl. á heimili sínu.
Hjartaslag varð hans banamein.
Kristinn, en því nafni var hann
kallaður jafnan, var fæddur 13.
maí 1907 í Litlu-Breiðuvík við
Reyðarfjörð, sonur hjónanna
Marteins Magnússonar (1864—
1940), sjómanns og formanns að
Karlaskála við Reyðarfjörð, og
Stefaníu Elizabetar Lilliendahls
(1884—1927) frá Austur-Skálanesi
við Vopnafjörð, en hún ólst upp
hjá móðurbræðrum sínum, Hans
Kjartani og Þorvaldi Kristni Beck,
á Inn-Stekk við Reyðarfjörð. 1910
fluttu þau hjón að Hjáleigueyri,
ögn innar við Reyðarfjörðinn,
norðanverðan. Þeim hjónum varð
fjögurra barna auðið: Karl Lillien-
dahl (1906— 1980), Hans Kristinn,
Steinunn (f. 1910) og Magnús Guð-
jón (f. 1915, en dó nokkurra mán-
aða). Steinunn lifir nú bræður
sína, en með þeim systkinum var
alltaf mikil eindrægni. Móðir
þeirra var lengi heilsuveil og lézt
úr blóðspýtingi, þegar Kristinn
1976, þá fluttust þau til Reykja-
víkur og síðar sama ár til Kópa-
vogs, þar sem þau hafa búið síðan.
Baráttan við veikindin hófst
snemma. Á meðan drengirnir
þeirra voru litlir, varð Jóna oftar
en einu sinni að leggjast inn í
sjúkrahús í stóraðgerðir, ýmist á
ísafirði eða í Reykjavík. Nærri má
geta að oft hafa þau spor verið
þung.
í hvert sinn er hún hafði náð
sér, virtist hún einsetja sér að
njóta þeirra tímabila sem hún
væri frísk og mátti vera með fjöl-
skyldu sinni. Henni var umhugað
um að líta snyrtilega og hressilega
út og bera ekki utan á sér neitt
sem gæfi vísbendingu um vanlíðan
eða heilsubrest.
Hún var glaðlynd og naut þess
að hafa fólk í kringum sig.
Hún hafði mikið yndi af að
prýða heimili sitt og kom þar vel í
ljós smekkvísi hennar. Það var því
ekki lítið áfall fyrir hana að þurfa
síðustu árin að ganga um svo sjón-
döpur að hún gat enga handa-
vinnu unnið og ekki notið þess að
líta í kringum sig á fallega heimil-
inu sínu.
Ekkert heimili þekkti ég sem
barn, sem ég vildi frekar heim-
var rétt tvítugur. Faðir þeirra var
lengi ævi astmasjúklingur. Dreng-
irnir, Karl og Kristinn, vöndust
því að taka til hendi áður en nokk-
ur mundi ætla 10—11 ára drengj-
um að róa til fiskjar og draga
björg í bú, en þetta gerðu þeir vor
og sumar. Á haustin var gengið til
rjúpna, legið fyrir sjófuglum og
lögð síldarnet. Fjölskyldan tvístr-
aðist því ekki. Þegar móðir þeirra
dó 1927, leystist heimilið upp.
Bræðurnir fóru að Litlu-Breiðuvík
en faðir þeirra og systir að Karla-
skála. Innan fárra ára voru þau öll
komin til Neskaupstaðar. Breyt-
ingar voru í samfélaginu, þéttbýli
að myndast.
í Neskaupstað kynntist Krist-
inn konuefni sínu, Rósamund Ei-
ríksdóttur (f. 1906) frá Dagsbrún
þar í bæ. Hafa þau hjón alla tíð
verið kennd við þetta hús: Rósa og
Kristinn í Dagsbrún. Eiríkur Þor-
leifsson, faðir Rósu, var atorku-
karl og útvegsbóndi. Börn hans
dugnaðarfólk. Rósa lifir nú mann
sinn, en hún var yngst þeirra
Dagsbrúnarsystkina. Bjó hún
manni sínum hið bezta heimili.
Þau eignuðust tvær dætur: Elísa-
betu, f. 1935, gift undirrituðum, og
Þórdísi, f. 1950, svæfingarhjúkr-
unarfræðingur, gift Kristjáni
Karlssyni, raftæknifræðingi.
Barnabörnin sex sakna nú afa síns
og vinar í stað. Þau hafa minnzt
samverunnar hverju sinni við afa
sinn með sérstökum hætti og
óblandinni ánægju, hvort sem það
voru ferðir á láði eða á sjettunni
hans afa, skondin orðatiltæki og
viðbrögð við gleði barnsins, dorgið
á sjettunni var draumur. Minning-
in um vammlausan, drenglundað-
an gæfumann mun ylja þeim um
ófarna ævi.
Það fór með ágætum vel á með
Kristni og þeim Dagsbrúnarfeðg-
um öllum. Þó ágætir hæfileikar
væru til ýmissa starfa utan sjó-
mennsku, varð sjósókn ævistarf
Kristins. Hann tók hið minna
fiskimannapróf frá Neskaupstað
1931 og „öldunginn" svokallaða
frá Stýrimannaskólanum í
Reykjavík 1947. Frá 1935 var hann
formaður og skipstjóri á ýmsum
bátum frá Neskaupstað t.d.
Magna, Fylki, Þráni, Draupni og
Björgu. 1948 eignaðist hann sinn
eigin bát, Hafrúnu NK 80,60 lesta.
sækja en heimili þeirra Jónu og
Sigga.
Þau urðu mér mjög kær og alla
tíð verð ég þakklát þeim fyrir að
taka mig inn á heimili sitt þegar
ég bjó svo fjarri gagnfræðaskóla
Isafjarðar, að ég gat ekki sótt
skólann heiman frá mér. Hún
Jóna mátti horfa upp á stofuborð-
ið sitt þakið bókum og blöðum í 3
vetur, þar sem einungis helgar og
önnur skólafrí gáfu tilefni til að
hún gæti haft stofuna sína án þess
að skólastúlka svæfi þar og þyrfti
næði við skólavinnu.
Þau voru mörg hollráðin sem ég
fékk hjá henni Jónu á þessum ár-
um og ég minnist þess hve nota-
legt var í litla eldhúsinu hennar í
Það var víðsfjarri hugsunarhætti
Kristins að „gera út á styrki".
Hann hófst af sjálfum sér, atorku
sinni, hagsýni, nýtni og fengsælni.
Þeir eru fáir, ef nokkrir, sem eiga
hönk í bak Kristins að honum
gengnum. Margur maðurinn, þá
ungur að árum, en nú í broddi lífs-
ins til sjós og lands, telur það
happ sitt að hafa notið kennslu og
tilsagnar Kristins til sjós. „Gull af
manni" er vitnisburður eins
þeirra. Fáum er gefið að kikna
ekki undir slíku lofi. Rólegur og
öruggur í hafróti íslenzkra vertíð-
arveðra, þéttur á velli og traust-
vekjandi, hlýr og glettinn. Hann
hætti sjómennsku 1966, en var
alltaf nátengdur þeim störfum.
Hann vann fram á síðustu daga
við Netagerð Friðriks Vilhjálms-
sonar í Neskaupstað. Þar undi
hann hag sfnum vel og vann enda
oftast miklu lengur dag hvern en
aldur og heilsa leyfðu.
Að leiðarlokum kveð ég öðlings-
dreng og þakka honum samfylgd-
ina. Minningar taka að tala. Við
förum ekki oftar saman inn í
Norðfjarðarsveit, að Hjáleigueyr-
inni við Reyðarfjörð, gönguferðir
útí Hundsvík eða uppí Dranga-
skarð ofan við kaupstaðinn, þaðan
sem sér yfir Mjóafjörð, Nes og
Norðfjörð.
Við skulum sól
sömu báðir
hinzta sinni
við haf líta.
Létt mun þá leið
þeim, er ljósi móti
vini studdur
af veröld flýr.
(Jónas Hallgrímsson)
(Kristinn verður jarðsettur frá
Norðfjarðarkirkju mánudaginn
12. marz.)
Geir H. Þorsteinsson
Hafnarstræti 1, þegar eldurinn
snarkaði í kolavélinni sem hún
hafði pússað og fægt svo vel.
Hún þurfti líka oftar að kveikja
upp í stofuofninum vegna þess að
ég var þar. Jóna gaf sér alltaf
tíma til að spjalla við mig og
margt var það sem unglingsstúlka
hafði þörf fyrir að ræða. Þá var
gott að eiga hana Jónu að, ekki
síst þegar foreldrarnir voru það
fjarri að lítið meira en helgarnar
voru í návist þeirra.
Alla tíð naut ég sömu hlýjunnar
og gestrisninnar hjá Jónu og
Sigga. Það var notalegt að geta
rennt upp að snyrtilega húsinu
þeirra á Seljalandsvegi 2 á ísa-
firði, vitandi það að þó ég væri
með mann og börn og hefði ekki
Fæddur 1. júní 1919
Dáinn 1. mars 1984
Síminn hringir, dóttir mín segir
mér, að Halli frændi sé látinn.
Dánarfregn kemur nær alltaf á
óvart, en þessari hafði ég búist við
undanfarna daga. Haraldur mág-
ur hefur lokið sinni jarðvist, hann,
þessi glaðværi maður, sem flesta
daga í nær tíu ár hafði verið sjúkl-
ingur í hjólastól, getur nú tekið
lagið með góðum vinum hinum
megin við landamærin, þar sem
ríkir eilífur friður og gleði. Fyrir
um fjörutíu árum kynntist ég hon-
um fyrst og mun ávallt minnast
hans eins og hann kom mér fyrir
sjónir, tæplega meðalmaður á
hæð, grannvaxinn, fríður í andliti,
dökkhærður með há kollvik. Fjör
og glaðværð fylgdi honum hvar
sem hann var, en alltaf græsku-
laus. Hann var músíkalskur og
hafði blæfagra tenórrödd.
Fram að tvítugsaldri vann hann
að mestu á búi foreldra sinna.
Föður sinn missti hann um ferm-
ingaraldur mjög óvænt, en móðir
hans bjó með börnum sínum
næstu sex ár, en þá dundi annað
reiðarslag yfir er eldri bróðir hans
drukknaði af bát, sem þeir voru
báðir hásetar á. Báturinn fékk á
sig brotsjó í innsiglingunni að
Stokkseyri, en aðrir skipverjar
björguðust.
Við þetta áfall hætti móðir hans
búskap, fjölskyldan tvístraðist.
Síðar héldu fjögur systkinanna
saman heimili með móður sinni í
Reykjavík og þar hófust kynni
okkar.
Haraldur vann í mörg ár að
bílaviðgerðum, en síðast í
Straumsvík þar til hann lamaðist.
Haraldur kvæntist 3. sept. 1949
eftirlifandi konu sinni, Margréti
Guðmundsdóttur, úr Reykjavík og
eignuðust þau tvær dætur, Ást-
rósu Kristínu, maki: Pétur Þór-
hallur Sigurðsson og Helgu Ólínu,
maki: Ársæll Hauksson. Margrét
átti einn son áður en hún giftist,
Agnar Guðmund, maki: Hulda
GRÁSLEPPUVERTÍÐN hefst 20.
marz næstkomandi á Norðaustur-
landi og Austfjörðum, en annars
staðar hefst hún seinna. Hefur upp-
hafi vertíðar því verið frestað um 10
daga frá því sem verið hefur, í sam-
ráði við hagsmunaaðila. Rauðmag-
inn eða „vorboðinn" eins og sjó-
menn kalla hann stundum er nú far-
inn að ganga á hrygningarstöðvarnar
til að undirbúa komu kellu sinnar og
verður hann fyrir vikið sjómönnum
oft að bráð.
Landinu er skipt í 6 veiðisvæði
og er veiðitími á hverju þeirra 90
dagar, en er tekinn á mismunandi
tíma. Á norðaustursvæðinu frá
Skagatá að Langanesi er veiðitím-
inn 20. marz til 18. júní. Sami
veiðitími er á austursvæðinu frá
Langanesi að Eystra-Horni. Á
suðursvæðinu frá Eystra-Horni að
Öndverðarnesi er veiðitíminn frá
18. apríl til 17. júlí. Á Breiðafjarð-
arsvæðinu frá Öndverðarnesi að
gert boð á undan mér, átti ég þar
vísar góðar móttökur og húsa-
skjól. Það var eins og að koma
heim að koma til þeirra.
Margs er að minnast og margt
er að þakka, en allt í einu er góð
vinkona horfin á braut og það eina
sem hægt er að gera er að stinga
niður penna og reyna að láta
þakklæti sitt í ljós fyrir alla þá
elsku og hlýju sem ég naut frá
henni Jónu.
Þökk sé henni fyrir allt og Guð
veri með henni.
Ég og fjölskylda mín vottum
Sigga frænda okkar dýpstu sam-
úð, sömuleiðis frændum mínum
Hauki, Jóni Karli og fjölskyldum
þeirra.
Matthildur Guömundsdóttir.
%
f
*

* ái ~
Hafsteinsdóttir. Leit Haraldur
jafnan á hann sem eigin son, enda
reyndist Agnar honum sem góður
sonur, einkum eftir að heilsan bil-
aði, svo var eins um dætur og
tengdabörn Haralds.
Haraldur Gunnar var fæddur 1.
júní 1919 að Kirkjubóli í Korpudal
í Önundarfirði, sonur Kristjáns
Björns Guðleifssonar bónda og
konu hans, Ólínu Guðrúnar
Ólafsdóttur, er bæði voru ættuð úr
Dýrafirði. 1926 fluttu þau suður á
Álftanes og bjuggu þar í tvö ár, en
keyptu þá Efra-Sel í Hruna-
mannahreppi og hófust þar handa
um byggingar og ræktun enda
bæði stórhuga og framkvæmda-
söm, en sem fyrr var getið lést
Kristján árið 1932 úr hjartaslagi á
heimleið af bændafundi. Haraldur
var, sem fyrr er sagt glaðvær og
vinsæll af vinnufélögum sínum,
vann öll sín störf af samvisku-
semi, kastaði aldrei höndum til
neins, sem hann tók sér fyrir
hendur. Slíkir menn eru ekki síður
máttarstoðir þjóðfélagsins, en
ýmsir, sem meira ber á. Ég kveð
mág minn og megi honum vegna
vel á framhaldssviðinu. Hafi hann
þökk fyrir allar samverustundirn-
ar á þessu tilverustigi.
Sveinn A. Sæmundsson
Bjargtöngum er veiðitíminn frá
25. apríl til 25. júlí. Á Vestfjarða-
svæðinu frá Bjargtöngum að
Horni er veiðitíminn frá 18. apríl
til 17. júlí og á norðvestursvæðinu
frá Horni að Skagatá er veiðitím-
inn frá 1. apríl til 30. júní.
Sækja þarf um veiðileyfi til
sjávarútvegsráðuneytisins og eru
þau undantekningarlítið veitt öll-
um bátum undir 12 lestum svo og
stærri bátum, hafi þeir stundað
veiðarnar í þrjú ár eða lengur. Að
sögn Þórðar Eyþórssonar í ráðu-
neytinu liggur fjöldi umsókna ekki
fyrir enn, enda sækja menn um á
misjöfnum tíma. Sagði hann þó að
sér virtist fjöldinn svipaður og á
sama tíma í fyrra. í fyrra stund-
uðu 387 bátar veiðarnar og náðu
samtals um 8.000 tunnum af grá-
sleppuhrognum. 1982 var veiðin
aðeins um 6.000 tunnur en árið
1981 var metveiði eða 22.000 tunn-
ur.
Minning:
Kristinn Marteins-
son skipstjóri
Haraldur Kristjáns-
son - Minningarorð
Grásleppuvertíðin
hefst 20. marz nk.