Morgunblaðið - 11.04.1984, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 1984
61
Frá árshátíð Egilsstaöaskóla.
MorininblmAiA/ÓUrur.
Egilsstaðir:
í letri leynast
örlög þjóða
Enn má heyra aldaþytinn
œða gegnum söguritin
D.St.
Bókmenntir
í grunnskóla
Jenna Jensdóttir og
Sigríöur Ragna Siguröardóttir
Kristrún Eymundsdóttir menntaskólakennari og Eövarö
Ingólfsson rithöfundur eiga þakkir fyrir ágæt svör í síðasta
þætti. Sem fyrr er undirtónn svaranna hreinn og ákveðinn í
þágu bókmennta. Um leið er bent á það sem ógnar þeim í
tímans róti og keppir um anda ungmenna.
Að þessu sinni verður vikið beint til bókmenntakennslu, og
byrjað á fornsögunum.
Spurningum þáttarins svara nú þau Helga Þórisdóttir nemi
í 9. bekk grunnskóla og Guðmundur Kristmundsson náms-
stjóri í íslensku.
1. Hvert telur þú viðhorf nemenda
og kennara á grunnskólastigi til
náms og kennslu í fornsögum
okkar?
Helga svarar:
Kg tel, að viðhorf nemenda og
kennara á grunnskólastigi til
náms og kennslu í fornsögum
okkar sé mjög jákvætt. Skýringin
er einföid: Fornbókmenntir okkar
eru svo snilldarlega vel gerðar, að
engin þjóð í Evrópu á slíkan fjár-
sjóð. Þær eru gullnáma í bók-
menntalegu tilliti, og segja frá
uppruna og lífi þjóðarinnar.
Með kennslu í þeim hefur forn-
málinu verið haldið til, en því hafa
margar nágrannaþjóðir okkar
glatað.
Einangrun okkar fyrr á öldum
hefur haft mikil áhrif á bók-
menntir okkar sem tungu, en nú á
dögum geimferða og tölvutækni
gefur það augaleið, að einangrun-
in hefur rofnað. Ættum við því að
byggja enn frekar en nokkru sinni
á fornbókmenntunum til þess að
viðhalda tungu og þjóðerni.
Guðmundur svarar:
Ýmislegt bendir til þess að
áhugi á fornbókmenntum hafi far-
ið heldur vaxandi undanfarið.
Byggi ég þá skoðun á viðtölum við
allmarga kennara og nemendur í
efstu bekkjum grunnskóla og þó
einkum í framhaldsskólum. Forn-
bókmenntir eru almennt taldar
erfiðar í kennslu og ef vel á að
fara verða kennarar bæði að vera
vel að sér í bókmenntunum og
gera sér góða grein fyrir þroska
nemenda sinna og hve mikils þeir
geta krafist af þeim. En þar sem
kennara tekst að glæða áhuga
nemenda sinna verður lestur þess-
ara bókmennta ógleymanlegur um
aldur og ævi. Mér kæmi ekki á
óvart þótt Gísli Súrsson væri með
vinsælli söguhetjum nemenda við
lok grunnskólanáms.
Þennan áhuga ber einkum að
þakka áhugasömum kennurum,
vaxandi áhuga og umræðu um
fornbókmenntir í fjölmiðlum og
einnig eiga kvikmyndagerðar-
menn þarna nokkurn hlut að máli.
Það er nauðsynlegt að rækta
þennan áhuga og hlúa að honum
sem best. Skólinn er spegilmynd
samfélagsins og það sem kann að
bærast með þjóðinni á sér leið inn
1 skólann. Menn virðast oft ekki
gera sér grein fyrir þessum nánu
tengslum skóla og þjóðlífs. í um-
ræðum um skólamál örlar oft á
þeirri skoðun að ef skólinn sinnir
ræktarsemi við menningu þjóðar-
innar þá sé málið í höfn og aðrir
þegnar geti því blundað sælir í trú
sinni á styrk íslenskrar menning-
ar. Það frækorn sem skotið hefur
rótum þarf aðhlynningu, annars
deyr það. Áhugi á fornbókmennt-
um er vaxandi í skólum landsins
um þessar mundir. Sá áhugi mun
því aðeins haldast og dafna ef
hann nær til annarra landsmanna
Helga Þórisdóttir
og fornbókmenntir okkar verði að
almennara lesefni en nú tíðkast.
2. Hvenær væri æskilegast að leiða
nemendur í heim fornsagna með
tilliti til þess að þær eni skyldu-
grein í 9. bekk?
Helga svarar:
Ég álit, að vegna mikilvægi
fornbókmenntanna fyrir þjóð
okkar eins og áður segir, væri
æskilegt að vekja áhuga nemenda
á þeim fyrr en nú er. Væri þá rétt
að haga framsetningu námsefnis-
ins með hliðsjón af aldri og þroska
nemenda.
Guðmundur svarar:
Um árabil hefur Gísia saga ver-
ið lesin til samræmds prófs í 9.
bekk og hefur reynst allvel. Þá má
geta þess að á víð og dreif í lestr-
arbókum handa grunnskólanem-
endum er að finna kafla úr forn-
gjöfin sem gefiirarö
Grunnskólanem-
ar bregða á leik
Guðmundur Kristmundsson
fara að kynna ungum nemendum
fornritin ef kennarar taka mið af
aldri og þroska nemenda sinna.
Margt gæti komið þar til greina,
t.a.m. goðasögur úr Eddu Snorra
Sturlusonar, valdir kaflar úr ís-
lendingasögum, biskupasögum
o.fl. Því miður vantar okkur hent-
uga útgáfu á slíku efni. Tólf til
þrettán ára ætti þorri nemenda að
geta lesið íslendingasögur með
góðri aðstoð kennara og foreldra.
Ég vil taka það fram að lokum
að markmiðið með lestri forn-
bókmennta sem og annarra bók-
mennta ætti fyrst og fremst að
vera það að nemendur kynntust
bókmenntunum og lærðu að njóta
þeirra. Próf úr grunnskóla eða
framhaldsskóla á ekki að vera
lokastimpill á fornritalestur nem-
enda.
Kgils.stöðum, 2. apríl.
NEMENDUR Egilsstaðaskóla efndu til sinnar árlegu árshá-
tíðar síðastliðinn laugardag. Að þessu sinni var árshátíðin
haldin í Valaskjálf og var húsfyllir.
Á árshátíðinni sýndu nem-
endur 8. og 9. bekkjar danskt
unglingaleikrit, „Ég elska þig“,
undir stjórn Guðmundar
Steingrímssonar, kennara.
Leikrit þetta vakti verðskuld-
aða athygli fyrir góðan leik og
frábæra uppsetningu og leik-
stjórn. Var gerður það góður
rómur að leiksýningunni að
efna varð til aukasýningar í
gær.
En það var fleira sem vakti
athygli á árshátíðinni á laug-
ardaginn, s.s. látbragðsleikur
forskólanemenda, stuttir leik-
þættir nemenda í 1. til 6. bekk
og skreyting- nemenda á and-
dyri skólans.
Árshátíð Egilsstaðaskóla
hefur ávallt verið mjög vel sótt'
og ekki hvað síst af foreldrum
— en þó líklega aldrei eins og
nú. Nærri mun láta að rúmlega
400 manns hafi sótt árshátíð- Atriði úr danska unglingaleikrit-
ina. inu „Ég vil elska þig“ — sem
— Ólafur. vakti verðskuldaða athygli.
ritum. Auk þessa er fjallað um líf
manna á landnámsöld í námsefni
samfélagsfræði handa 10 ára nem-
endum. Gæti það efni orðið nem-
endum góður stuðningur við lestur
fornsagna.
Þá hafa ýmsir kennarar tekið
það upp hjá sjálfum sér að fjalla
um fornbókmenntir á margvísleg-
an máta í kennslu sinni. Til að
mynda hef ég haft spurnir af
nokkrum kennurum sem endur-
segja ungum nemendum sínum
ýmsar sögur úr fornritum okkar.
Því má segja að snemma megi
i 1