Morgunblaðið - 06.11.1984, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 6. NÖVEMBER 1984
21
Alþýðuleikhúsið:
Eru tár Petru
beizkari af því hún
fellir hug til konu?
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
Alþýduleikhúsið sýnir á Kjarvals-
stöðum Beizk tár Petru von Kant
eftir Rainer Werner Fassbinder.
Þýðing: Böðvar Guðmundsson.
Leikhljóð: Lárus Halldór Grímsson.
Lýsing: Árni Baldvinsson.
Leikmynd og búningar: Guðrún Erla
Geirsdóttir.
Leikstjóri: Sigrún Valbergsdóttir.
Einhvers staðar las ég það, haft
eftir aðstandendum þessarar sýn-
ingar, að leikverkið væri á nokk-
urn hátt innlegg í jafnréttisbar-
áttu kvenna. Stundum liggur við
borð að manni finnist nú einum of
mikið lagt upp úr því að þetta eða
hitt hafi skírskotun til baráttu
kvenna að losna úr viðjum for-
dóma og öfga, að ekki sé nú talað
um kynferðislega kúgun.
Mér kemur sýningin fyrir sjónir
sem átakasaga, harmsaga kvenna
sem á einhvern hátt hafa orðið og
verða að ganga í gegnum lífsþján-
ingar. Og þá mætti spyrja, hvort
þessi þjáning sé ekki öllu heldur
partur af lífinu, af því að vera
manneskja, hvort sem í hlut á karl
eða kona. Eg sé ekki að það veiti
konum neitt meira frelsi, að elska
konu en karlmann; reyndin verður
líka sú að Petra von Kant frelsast
ekki þótt hún leggi ást á Karin
Thimm. Hún líður þær hinar sömu
vítiskvalir og hún hefði gert sem
einstaklingur ef hún hefði fest ást
á karlmanni. Frá mínum bæjar-
dyrum séð megum við sem sagt
gæta okkur að túlka ekki hvaðeina
sem „innlegg" i aðskiljanlegar
baráttur; harmsaga Petru von
Kant stendur fyrir sínu sem list-
rænt verk og þarf ekki neinar
sérstaklega meðvitaðar útlistanir.
Sýningunni er þröngur stakkur
skorinn á sýningarstað, eins og
gefur að skilja. Leikmyndin er
verulega hugvitssamlega gerð,
þótt ekki hefði að mér hvarflað að
þarna byggi svona vellauðug kona.
En Guðrún Erla Geirsdóttir hefur
þó með leikmyndinni sýnt útsjón-
arsemi og finnur lausn á mörgum
vanda sem vafist hefði fyrir öðr-
Ensemble 13
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Tónlistarhópur frá Baden-Baden
í Þýskalandi er tekið hefur sér það
sérkennilega kenniheiti Ensemble
13 bélt tónleika í Austurbæjarbíói
sl. sunnudag á vegum Tónlistarfé-
lagsins.
Verkefnaskráin var tvískipt,
nútímalist fyrir hlé og Schubert
eftir hlé. Fyrsta verkið var Oct-
andre eftir Varése og er verkið
samið fyrir flautu, klarinett,
óbó, fagott, horn, trompett, bás-
únu og kontrabassa. Octandre og
Hyperprism vöktu með áheyr-
endum feikna læti er þessi verk
voru flutt í fyrsta sinn í New
York árið 1923. Það mun sér-
staklega hafa verið Hyperprism
sem olli mestu um viðbrögð
áheyrenda. Octandre er aftur á
móti mun hefðbundnara í formi
og gerð og minnir jafnvel á
Stravinsky. Verkið var vel leikið
af Ensemble 13, undir stjórn
Manfred Reichert. Tvö næstu
verk eru eftir ung þýsk tónskáld.
Stef og tilbrigði yfir Lándler eft-
ir Schubert er samið 1978 af
Muller-Siemens. Verkið hefst á
Lándler leiknum í hljómgerð
Schuberts en síðan er fléttað um
verkið sjö tilbrigðum, sem eigin-
lega má frekar kalla úrvinnslu.
Þetta verk tengist bæði löngu
liðnum tíma og nýjum og er eins
konar hugleiðing um tvær and-
stæður sprottnar af sama meiði.
Áheyrilegt verk og vel leikið.
Síðasta nútímaverkið á tónleik-
unum var Chiffre 1 og er það
eftir Wolfgang Rihm. „Leynilet-
ur eitt“ er vel samið verk og má
þar heyra ýmsar þær „klisjur"
sem hafa verið í tísku hjá skóla-
gengnum nútímatónskáldum,
eins og t.d. síslegnir „klístur"-
hljómar á efsta tónsviði píanós-
ins.
1 verki Rihm voru þessir
„klístur“-hljómar í samræmi við
vaxandi spennu verksins, sem
hrynrænn undirleikur tónferlis
annarra hljóðfæra og í heild var
þetta mjög áheyrilegt verk, enda
vel flutt af Ensemble 13. Síðasta
verkið á þessum skemmtilegu
tónleikum var oktettinn í F-dúr
eftir Schubert, fallegt verk og
vel leikið. Ensemble 13 er góð
kammersveit og vel mönnuð. Það
var sannarlega engin linka yfir
leik þeirra og efnisskráin auk
þess mjög skemmtileg.
Miklaholtshreppur:
Fallegir
dilkar
og þungir
Edda Guðmundsdóttir og Erla Skúladóttir ( hlutverkum sínum. Myndin er
tekin á æfingu.
um. Sigrún Valbergsdóttir vinnur
að mínum dómi sigur með leik-
stjórn sinni á þessu verki. Hún
hefur bersýnilega ákaflega næma
tilfinningu fyrir kvöl þeirra
kvenna sem þarna eiga hlut að
máli og ýkir hvergi en nær fram
þvi magnaðri áhrifum.
Guðbjörg Thoroddsen er í mik-
ilvægu hlutverki og segir þó aldrei
orð. Afar vel unnið hlutverk, hvert
augnatillit og handahreyfing virð-
ist þaulhugsuð og út kemur þessi
áreynslulausi glæsileiki sem er
ekki nema á færi fárra.
María Sigurðardóttir í hlutverki
Petru sýnir áhrifamikinn leik og
dró upp sterka mynd af geðbrigð-
um hennar, hamingju og kvöl; og
undir lokin þegar gleðin hefur á
ný guðað á gluggann, hefur hún
loksins af einhverju örlæti að
miðla. Vilborg Halldórsdóttir náði
ágæta vel að fara með hlutverk
dótturinnar og Kristín Anna Þór-
arinsdóttir dró fram umkomuleysi
móðurinnar og eigingirni og þó
elsku til dóttur sinnar, þegar kvöl-
in nístir hvað mest. Edda Guð-
mundsdóttir virtist eitthvað í
vandræðum í fyrri heimsókninni.
Yfirlék þá nokkuð, en náði sér
ágætlega á strik í seinni hlutan-
um.
í heild sýning sem kallar á
hlustun og athygli sem leikverk
fyrst og fremst. Og vel til skila
komið. Erla B. Skúladóttir fer með
hlutverk Karin, frjálsleg, sjálfs-
elskur tækifærissinni, grípur það
sem henni hentar, kastar því frá
sér aftur þegar svo stendur á. Og
skiptir þá litlu þótt þeir þjáist sem
hún yfirgefur.
Borf í Miklaboltahreppi, 1. nóvember.
MIKILL er nú munur á að fá út-
varps-, sjónvarps- og blaðafréttir éft-
ir langan tíma sem háð var hörð
verkfallsbarátta. Óneitanlega snert-
ir þetta líka okkur úti á landsbyggð-
inni.
Börnin okkar, sem voru komin í
skóla, voru kölluð skyndilega heim
frá námi. En hvenær fá þau þann
tíma bættan sem nú féll niður?
Ekki má taka marga vordaga til
námsuppbótar því þá er hugur
barnanna við sauðburð og vorann-
ir, og námið nýtist þeim þá ekki
sem skyldi. Laugagerðisskóli tók
til starfa í dag.
Vætusamt en hlýtt sumar er lið-
ið. Haustdagar einnig. Hér hefur
verið óvenju góð hausttíð, and-
stætt því sem var í fyrra. Dilkar
komu fallegir og rúmlega kílói
þyngri til frálags heldur en í
fyrra. Fóðurásetningur ætti að
vera miklu betri nú heldur en á
síðustu haustnóttum, þótt sumt af
heyjum sé úr sér sprottið. Sept-
embermánuður bjargaði miklu
með fóðuröflun hvað veðurfar
snertir.
Hér á sunnanverðu Snæfellsnesi
er algjörlega snjólaust í byggð, en
töluverð hálka á fjallvegum. Fyfir
sunnan Hítará er mikil hálka á
vegum og nokkur umferðaróhöpp
hafa orðið þar vegna hálku. Eg
sendi öllum landsmönnum góðar
kveðjur með ósk um góðan og
mildan vetur. Páll