Morgunblaðið - 06.11.1984, Page 43

MORGUNBLAÐID, ÞRIÐJUDAGUR 6. NÓVEMBER 1984
55
Minning:
Bjarni Magnússon
félagsmálafulltrúi
Fieddur 26. október 1917.
Dáinn 2. október 1984.
Hinn 2. október sl. andaðist í
Borgarspítalanum Bjarni Gunnar
Magnússon eftir langa og þunga
baráttu við erfiðan sjúkdóm.
Við fráfall þessa góðvinar míns
rifjast upp minningar um langa og
trausta vináttu, en fyrst og síðast
komu upp í huga mínum þessi
þekktu orð; „í engu vildi hann
vamm sitt vita", þannig var lífs-
stefna hans. Brynjúlfur Jónsson
frá Minna-Núpi lýsir slíkum
mannkostum, eins og Bjarni hafði
til að bera í svo ríkum mæli, í
eftirfarandi erindum:
»Við iðrumst þess oft að vér
mælum of margt
og mikið af tökum.
Og erum fljótir að álykta djarft
að óreyndum sökum.
Að virða sín orð, og að halda sín heit
manns helgust er skylda,
en tala það eitt sem með vissu hann veit
er vert þess að gilda.“
Bjarni Gunnar, eins og hann var
ávallt nefndur af vinum sínum,
var fæddur í Vestmannaeyjum 26.
október 1917. Foreldrar hans voru
Magnús Árnason ættaður frá
Görðum í Mýrdal og kona hans
Ingigerður Bjarnadóttir ættuð frá
Ytri-Njarðvík. Þau hjón fluttust
ung til Vestmannaeyja og bjuggu
þar síðan alla tíð. Þau byggðu sér
lítið hús við Vestmannabraut og
nefndu Láafell og við það hús var
Bjarni Gunnar ávallt kenndur I
æsku af vinum sínum. Þau hjón
eignuðust fimm bðrn, fjóra syni og
eina dóttur, og er nú aðeins einn
sonur eftir á lífi, Högni, starfs-
maður Almennra trygginga hf.
Bjarni ólst upp í foreldrahúsum,
eins og áður er sagt, við kröpp kjör
sem á þeim tíma var algengast á
islandi. Hann gekk í barnaskóla i
Vestmannaeyjum og síðan í gagn-
fræðaskólann þar og var einn af
fyrstu nemendum þess skóla, sem
tók gagnfræðapróf. Hann hóf nám
við Samvinnuskólann 1936 og lauk
þaðan prófi 1938, og talaði hann
oft um, hvað sú skólavist undir
handieiðslu skólastjórans Jónasar
Jónssonar frá Hriflu, þess virta
kennimanns, átti eftir að verða
honum gagnleg í lífinu.
Bjarni stundaði ýmsa vinnu sem
til féll á þeim tíma í Vestmanna-
eyjum, en sjómennska var ekki að
hans skapi og hélt hann þvi til
fastalandsins. Félagsmál voru
honum mjög að skapi og var hann
í ritstjórn Framsóknarblaðsins i
Vestmannaeyjum frá 1938 til 1943
og í stjórn Sambands ungra fram-
sóknarmanna frá 1938 til 1945 og
var þar formaður í 2 ár. Auk þess
vann hann að vmsum öðrum fé-
lagsstörfum. Arið 1938 verða
þáttaskil í lífshlaupi Bjarna, er
hann var gerður að umboðsmanni
Brunabótafélags íslands í Vest-
mannaeyjum, þá aðeins 21 árs að
aldri, og þótti það ekki vansalaust
að veita svo ungum manni slíkt
ábyrgðarstarf, en Bjarni sýndi þá,
þó ungur væri, að hann var starfi
sínu vaxinn. Þessu starfi hélt
hann til 1943, er hann fluttist al-
farinn til Reykjavíkur. Þar gerðist
hann starfsmaður Landsbanka ís-
lands, lengst af í endurskoðunar-
deild, en frá 1960 aðalfulltrúi í
Ásmundur Eiríksson
Ásgarði - Minning
Fsddur 2. aprfl 1921.
Dáinn 27. september 1984.
Aldrei finnur maður eins átak-
anlega til vanmáttar síns gagn-
vart örlögunum eins og þegar
manni berast svipleg tíðindi
óvænt. Þannig fór mér þegar ég
frétti að mágur minn, Ásmundur
Eiríksson, væri allur.
Það var erfitt að sætta sig við
þá tilhugsun, að aldrei framar
mundi þessi önnum kafni bónda-
maður snarast hér inn úr dyrun-
um, glaður og reifur, hressilega
spjallandi um ólíkustu mál, reynd-
ar oftast á hraðri ferð því hann
þurfti mörg erindi að reka. Aldrei
framar mundi hann taka á móti
okkur sem gestum sínum í Ás-
garði, hress í bragði og glaðlega
rabbandi um daginn og veginn.
Aldrei framar mundu þau systkin-
in, kona mín og hann, reyna í sam-
einingu að rekja skyldleikatengsl
við fjarskylda ættingja, en hann
var áhugasamur I þeim efnum og
fróður, vissi deili á ótrúlegum
fjölda fólks. Þar þurfti raunar
engin skyldleikatengsl til, maður
sem tók jafn virkan þátt í fjöl-
breytilegu félags- og fram-
kvæmdastarfi hlaut að kynnast
fjölmörgu fólki. Og ég hyggi að ég
megi fullyrða, að Ásmundur Ei-
ríksson var vel kynntur maður og
átti ákaflega víða vinsældum aö
fagna. Það kom m.a. glöggt I ljós
við útför hans sem gerð var frá
Selfosskirkju að viðstöddu gifur-
legu fjölmenni.
Ásmundur var fæddur I Búr-
fellskoti í Grímsnesi 2. apríl 1921.
Var hann fjórða barn hjónanna
Guðbjargar Jónsdóttur og Eiríks
Ásmundssonar, sem þar bjuggu
þá, en þau eignuðust sex börn.
Þriggja nátta gömlum var Ás-
mundi komið í fóstur að Ásgarði,
til hjónanna Guðrúnar Gísladótt-
ur og Guðmundar ólafssonar og
þar átti hann heima æ síðan.
Ásmundur mun hafa alist upp við
svipuð kjör og allur þorri ung-
menna í sveitum landsins á þeim
árum, unnið algeng sveitastörf,
strax og aldur leyfði. Hann naut
venjulegrar barnafræðslu þeirra
tíma og var síðar einn vetur í
Haukadalsskóla. Minntist hann
námsins þar jafnan með ánægju
og taldi sig hafa haft ómælt gagn
af því. Ásmundur tók við búi í
Ásgarði af fósturforeldrum sínum
árið 1946, og árið 1952 kvæntist
hann eftirlifandi konu sinni, Sig-
ríði Eiríksdóttur frá Langholti I
Flóa, hinni ágætustu konu, sem
reyndist honum samhentur og
traustur lífsförunautur. Þeim Sig-
ríði og Ásmundi varð átta barna
auðið, og eru sjö þeirra á lífi, öll
hið mannvænlegasta fólk. Þau
eru: Eygló Lilja, búsett í Keflavík,
Gunnar, kjötiðnaðarmaður á fsa-
firði, Eiríkur, trésmiður á Sel-
fossi, Guðmundur, bifreiðasmiður
í Reykjavík, Margrét, stúdent, Ás-
laug og Kjartan Már. Tvö yngstu
systkinin eru við nám, Áslaug í
Menntaskólanum á ísafirði og
Kjartan Már í 9. bekk grunnskóla
á Laugarvatni. Auk barna þeirra
hjóna áttu önnur börn og ungl-
ingar athvarf hjá þeim i lengri eða
skemmri tima, og það fólk hefur
viðhaldið tengslunum við heimilið
dyggilega, bæði með heimsóknum
og ýmiss konar aðstoð við búskap-
inn. Sýnir það hlýjan hug þessa
fólks í garð heimilisins. Eins og
fyrr segir var Ásmundur mikill fé-
lagsmálamaður og það hlóðust á
hann ýmis störf félagslegs eðlis.
Slíkt verður oft, þegar I hlut eiga
menn eins og hann, uppörvandi og
drífandi athafnamenn. Honum
var einkar lagið að vekja áhuga
annarra fyrir ýmsum félagslegum
framkvæmdum sem byggðarlagið
varðaði og var sjálfur jafnan
reiðubúinn að leggja hönd á plóg-
inn til framdráttar málefnum,
sem honum þóttu til heilla horfa.
Oddviti Grímsneshrepps var Ás-
mundur frá 1972 til dauðadags.
Þegar foreldrar Ásmundar
hættu búskap fór Eirikur, faðir
hans, að Ásgarði, og var þar heim-
hlaupareikningsdeild, eða þar til
hann gerðist félagsmálafulltrúi og
hjá Landsbanka Islands starfaði
hann alla tíð meðan kraftar ent-
ust. Hann tók mikinn þátt I fé-
lagsstarfi bankamanna, var I
stjórn Starfsmannafélags Lands-
banka Islands frá 1945 til 1948 og
formaður þess félags 1955 til 1959.
í stjórn Sambands fslenskra
bankamanna frá 1949. Formaður
frá 1961. Ritstjóri Bankablaðsins
frá 1947. Starfaði hann að öllum
þessum trúnaðarstörfum í fjölda
ára af dugnaði og ósérhlífni, eða
þar til hann veiktist alvarlega
fyrir um það bil fjórtán árum.
Veikindi Bjarna mörkuðu djúp
spor í líf hans, en hann náði sæmi-
legri heilsu, þó það væri næstum
óskiljanlegt, og hóf störf aftur hjá
Landsbanka íslands og vann þar
óslitið þar til hann var lagður inn
á Borgarspítalann i ágúst sl. og
átti þaðan ekki afturkvæmt.
Bjarni kvæntist árið 1943 Hlif
Jónsdóttur, kaupfélagsstjóra i
Búðardal Þorleifssonar, mikilli
ágætiskonu. Þau eignuðust eina
dóttur, Jónu, sem var mikill auga-
steinn föður síns, og skildu þau
aldrei þar til yfir lauk. Jóna er gift
Gylfa Sigurjónssyni og eiga þau
ilismaður um langt árabil, orðinn
aldraður og farinn að heilsu síð-
ustu árin. I Ásgarði átti og heima
dóttir fósturforeldra Ásmundar,
Guðbjörg Signý. Hún átti við van-
heilsu að stríða siðustu ár sfn þar
og var rúmföst um tíma. Af fram-
ansögðu verður ljóst að Ásgarðs-
heimilið var stórt og mikil ábyrgð
hvíldi á þeim hjónum, Sigríði og
Ásmundi. Kunnugir hafa sagt
mér, að bæði börn og gamalmenni
hafi notið hlýrrar umhyggju á
heimilinu, enda húsmóðirin ein-
stök mannkostakona.
Það var ríkur þáttur f fari Ás-
mundar að leitast við að rétta
uppðrvandi hjálparhönd, þeim
sem honum fannst þurfa þess með,
víkja góðu að þeim og gleðja þá á
einhvern hátt. Sýnir það hvern
mann hann hafði að geyma. öll-
um, sem til þekktu, mátti ljóst
vera að siðustu árin gekk Ás-
mundur ekki heill til skógar, þótt
lítt gerði hann úr því sjálfur og
væri hress í viðmóti sem jafnan
fyrr.
Ásmundur hlaut hinstu hvílu í
Búrfellskirkjugarði við hlið for-
eldra sinna. Mikið fjölmenni
fylgdi honum til grafar.
Við fráfall Ásmundar er þungur
harmur kveðinn að Ásgarðsfjöl-
skyldunni sem sér á bak ástrikum
og umhyggjusömum eiginmanni
og föður. Þótt mér sé fullljóst að
fátækleg orð hrökkva skammt til
að sefa þann harm, lýk ég þessum
kveðjuorðum með því að votta Sig-
ríði, systkinunum og tengdabörn-
um innilegustu samúð mína og
þrjú börn, Bjarna Gunnar, Sigur-
jón og Ingibjörgu. Eftir að Hlff og
Bjarni slitu samvistir með fullri
vináttu stofnaði Bjarni heimili
með dóttur sinni Jónu, manni
hennar og börnum og bjuggu þau
sfðast í Kúrlandi 22. Þar undi
Bjarni vel og það fór vel um hann
í faðmi dóttur sinnar og fjölskyld-
unnar allrar, ekki síst voru dótt-
urbörnin honum kær og talaði
hann oft um þá hamingju, sem
hann naut hjá fjölskyldunni.
Þetta er í stuttu máli lífssaga
Bjarna Gunnars Magnússonar.
Þó að ég hafi þekkt Bjarna
Gunnar vel í Vestmannaeyjum, þá
hófst ekki okkar trausta vinátta
fyrr en hann flutti til Reykjavíkur
1943 og stofnaði sitt fyrsta heimili
með konu sinni Hlíf í íbúð þeirra
við Miðtún. Ég hafði þá nýverið
flutt frá Vestmannaeyjum til
Reykjavíkur og þótti nú gott að
eiga góða vini, sem þau voru bæði,
sem ég gat heimsótt hvenær sem
var og fræðst, skipst á skoðunum
við Bjarna og notið hlýju og gest-
risni húsmóðurinnar. Allar þessar
mörgu samverustundir okkar urðu
til þess að við urðum miklir góð-
vinir og þessar endurminningar
hafa hlýjað mér oft, þegar á móti
blæs. Við Bjarni gengum báðir í
félagið AKÓGES í Reykjavfk árið
1943 og starfaði Bjarni í því félagi
til dauðadags. Þar höfum við átt
margar góðar stundir og notið
samvista við fjölda góðra manna í
því félagi, bæði lífs og liðna.
Bjarni starfaði þar af miklum
krafti meðan heilsa entist og tók á
öllum málum með réttsýni og
festu, eða eins og eðli hans bauð
honum, og sérstaklega voru hon-
um öll hin mannlegu samskipti
hugleikin. Tómstundir átti Bjarni
ekki margar en hann las mikið og
naut góðra bóka. Spilamaður var
hann mjög góður og spilaði i
fjölda ára bridge við nokkra fé-
laga í AKÓGES, og þar naut hann
góðra stunda og aldrei var hann
mins fólks.
í okkar huga verður jafnan
bjart yfir minningunni um Ás-
mund í Ásgarði. B.G.
Það var miður dagur i mars
1979. Undirritaður hafði undan-
gengna daga legið á gjörgæslu-
deild Borgarspítalans í Reykjavík
eftir skurðaðgerð en nú var ver-
unni þar lokið. Rúmi mínu var ek-
ið niður á stofu 104 eða með ein-
hverju öðru númeri og þar átti ég
að vera næstu daga.
Það var eins og að detta niður i
aðra tilveru að koma þarna inn.
Þetta var sex eða sjö manna stofa
og þar voru í þetta sinn í gangi
háværar umræður og umræðuefn-
ið var úr sveitum austan Hellis-
heiðar, ekki langt frá mínum
heimaslóðum, eins og gerist ef
grannar hittast eystra. Eg var í
sannleika sagt mjög undrandi á
þessu hispurslausa tali inni á
sjúkrastofu og fór að reyna að
átta mig á öllum aðstæðum.
I miðri stofu á einum rúm-
stokknum sat alklæddur maður.
Hann stakk i stúf við sjúklingana
hvíta og veiklulega, þéttholda,
veðraða andlitið með tvær dökkar
rákir niður frá nefinu, komu
kunnuglega fyrir sjónir.
Allt hið teprulausa tal manns-
ins um tímana tvenna fyrr og nú
við bústörf og ferðalög, um menn
og málefni, og margt og margt var
mér endurkoma úr náhvítum
heimi læknavisindanna. Þetta var
varla venjuleg sjúkrastofa, fannst
mér. Þessi maður, sem sat þarna á
rúmstokknum og gaf þeim sem í
rúminu lá í nefið, var einn af
íbúum stofunnar. Hann var ekki
kominn úr ferðafötunum enda
nýkominn heiman að. Hér yrði
bara gott að vera með svona
mönnum sem áttu tal saman, is-
lenskir sveitamenn í húð og hár.
Þessi maður sem gerði i því að
létta hér andrúmsloftið var Ás-
mundur Eiríksson. Kynni okkar
hófust við þessar aðstæður og við
hann myndaðist mjög fljótt eins
og leyndur þráður sem smá-
styrktist með meiri kynnum.
Hann hafði meiri fótavist en við
hinir og gekk á milli rúmanna,
fann alltaf eitthvað til að tala um,
vissi hvernig hentaði að tala við
þennan og hvernig hinn og gat á
jafnglaður og er hann sat við
spilaborðið og hafði sagt djarft og
barðist til þrautar til þess að
vinna sögn sína, og það tókst hon-
um oft á ótrúlegan hátt. Hann var
sókndjarfur varnarmaður í spilum
og í iífinu.
Við burtför vinar míns hrannast
minningarnar upp, minningar um
allt hið góða og hreina í samskipt- ;
um okkar. Bjarni flíkaði ekki til- i
finningum sínum, en hann var því
betri drengur og traustur vinur,
sem gott var að eiga skjól hjá, ekki
síst í andbyr. Ef einhver átti erfitt
var hjá Bjarna ávallt að hitta hið
trausta akkeri, sem aldrei brást.
Bjarni var sérstaklega góður vinur
konu minnar Þórunnar, og saknar ]
hún nú vinar síns, sem alltaf hafði í
tíma til þess að spjalla og voru
þær mörgu stundir til góðs og
uppbyggingar og af honum segist
hún mikið hafa lært.
Við Þórunn sendum ástvinum
hans öllum og öllum, sem þótti
vænt um hann og mátu, okkar
innilegustu samúðarkveðjur, en
við vitum að þó hann sé farinn frá j
okkur, þá mun minningin um
hann lengi lifa og hreinleiki hans
og festa verða okkur að leiðarljósi
um ókomna tíð.
Útför Bjarna var gerð frá Bú-
staðakirkju mánudaginn 15. októ-
ber sl., þar sem fjöldi vina hans og
samstarfsmenn vottuðu honum
hinstu virðingu og þökk.
„Sízt vil ég tala um svefn við þig.
Þreyttum anda er þægt að blunda
og þannig bíða sælli funda
það kemur ekki mál við mig.
Flýt þér, vinur, í fegra heim;
krjúptu að fótum friðarboðans
og fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa guðs um geim.“
J.H.
Ég kveð svo kæran vin minn að
sinni og bið honum blessunar hjá
þeim Alvaldi, sem skóp hjarta
hans.
Friðrik Jörgensen.
þann hátt stytt tímann fyrir
hverjum og einum.
Hann var óþreytandi í því að
segja þeim sem hafði misst málið
að hluta að honum væri að fara
fram í að tala. Hann var óþreyt-
andi í því að sópa af koddanum
hjá gamla manninum blinda og
bjóða honum I nefið og þakklæti
gamla mannsins að skilnaði var
tjáð með heitu hjarta.
Þannig voru mín fyrstu kynni af
Ásmundi og því ekki að undra að
ég vildi halda þeim áfram. Sá
þráður sem myndaðist þarna á
spítalanum var eins og taug á
milli jöklafara, sem vita hvað hún
gildir, slitnaði vitanlega ekki þó
við kæmumst í hlýrra umhverfi.
Marga sunnudaga mátti ég upp-
lifa það að heyra hina kunnuglegu
rödd hans í símanum, „nei komdu
blessaður“ og síðan var talað um
svo margt sem við höfðum áhuga
á.
Með þeirri sömu elju og af
ganga á milli sjúkramanna til af
létta undir með þeim var Ásmund-
ur tengiliður á milli okkar sem
vorum á sömu stofu á Borgarspít-
alanum þessa útmánaðardaga
Hann var sífellt að spinna þann
þráð sem þar myndaðist, nú síðast
í sumar er við hittumst þrír og
ókum hér um sveitir.
En nú er eins og orðið hafi
kaflaskil I tilverunni þegar Ás-
mundur er allur. Mér kom hann
fyrir sjónir sem einn af hornstein-
um íslenskra bænda. Þéttur á velli
og í lund. Lét skoðanir sfnar
ófeiminn og hispurslaust f ljós,
hvort heldur voru fleiri eða færri
sem á hlýddu, gerði gaman að þvf
sem mátti og gott úr flestu.
Sá þráður sem var milli Ás-
mundar og samferðamanna hans
virðist nú brostinn. Hann var vit-
anlega sterkastur við eiginkonu og
börn, sem hann talaði svo oft um
og sagði frá af innilegri gleði, eins
og hann tæki þátt í öllu því sem
þau gerðu.
Við vonum að þráðurinn verði
aftur saman hnýttur og við biðj-
um að sá sem það gerir geymi vel
þann sem genginn er og veri með
konu hans og börnum.
Við hjónin vottum þeim okkar
dýpstu samúð.
Grétar Haraldsson