Morgunblaðið - 16.11.1984, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1984
27
er fariö sem trúnaðarmál. Hvorki
vinnuveitandi eöa vinnufélagar fá
upplýsingar um tilkynningarnar,
enda trúum við því aö fólk fari til
læknis til aö fá bót meina sinna en
ekki til aö klaga einn eöa neinn
opinberlega. Hins vegar er Ijóst aö
starfsmenn eru ekki aö bera saman
heilsufar sitt, þannig aö oft kann
þeim ekki aö vera Ijóst aö um sam-
eiginlegan atvinnusjúkdóm er aö
ræöa á meöal þeirra.
Eftirlitsmanni Vinnueftirlitsins eru
ekki veittar upplýsingar um hver viö-
komandi starfsmaður er, heldur aö-
eins um aö möguleiki sé á tengslum
milli vinnuaöstæöna og tiltekins
sjúkdóms. Þannig leiöa tilkynn-
ingarnar til eftirlitsferöa og í fram-
haldi af þeim ábendinga og krafna
um úrbætur á vinnustööum, þar sem
upp hefur komið grunur um meinta
atvinnusjúkdóma. “
— Hver er árangur þessa starfs?
„Viö teljum árangurinn góöan
hvaö varöar forvarnarstarf, en hins
vegar sitjum viö náttúrulega ekki
auöum höndum hér á skrifstofunni
og bíðum þess aö tilkynningar ber-
ist. Á vegum Vinnueftirlits ríkisins er
unniö aö margvislegum könnunum
um möguleg tengsl sjúkdóma og at-
vinnu og úr slíkum könnunum fáum
viö kannski hvaö bestar upplýs-
ingar."
— Er einhver slík athugun í gangi
nú?
„Já,“ sagði Soffía. „Um þessar
mundír er m.a. veriö aö gera könnun
á tíöni húöútbrota og ofnæmis á
meöal múrara í Reykjavík og ná-
grenni, en erlendis er sement al-
mennt taliö ein aigengasta orsök
húösjúkdóma sem tengjast atvinnu
„I dag eru ekki til neinar tækni-
legar lausnir á því aö fjarlægja króm
úr sementi viö sementsframleiöslu,
en taliö er aö hægt sé aö koma í veg
fyrir aö ofnæmi myndist af völdum
króms í sementi meö þvi að blanda
járnsúlfati saman viö sementiö.
Járnsúlfatiö afoxar sexgilt króm í
þrígilt króm, sem er ekki vatnsleys-
anlegt og getur síður borist I gegn-
um húöina og eru litlar líkur taldar á
aö þaö geti valdiö ofnæmi.
En til þess aö hægt sé aö leita
lausna á þessu atvinnuvandamáli á
meðal múrara veröa þeir auövitaö
aö koma til móts viö okkur meö því
aö senda inn svör viö spurningun- '
um,“ sagöi Soffía.
— Er fólk á atvinnumarkaðnum
almennt á veröi gagnvart atvinnu-
sjúkdómum?
„Þaö er breytilegt," sagöi Vil-
hjálmur. „Þó tel ég að augu manna
séu almennt farin aö opnast fyrir
þeim möguleika aö heilsutjón og
óþægindi geti orsakast af vinnu
þeirra og í framhaldi af því geri fólk
nú meiri kröfur um vinnuaöstæöur
en áöur. Þaö teljum við okkur geta
markaö m.a. af auknum tilkynning-
um um meinta atvinnusjúkdóma
fólks í þjónustustéttum, t.d. í bönk-
um og ýmsum skrifstofustörfum.
Þaöan eru flestar tilkynningar um
vöövabólgu. Sjúkdómavaldurinn
getur veriö þaö lítill aö menn takl
ekki eftir honum, óhentugur stóll, sí-
endurtekin hreyfing, vinna viö of hátt
eöa of lágt borö, og svo framvegis.
Vinnuveitendur finnst mér einnig
vera betur á veröi fyrir sjúkdómum
vegna vinnuaðstæöna en áöur fyrr,
en því miöur er sjúkdómsvaldurinn
oft þannig aö hvorki starfsmenn né
Þórunn Sveinsdóttir, sjúkraþjálfari,
Vilhjálmur Rafnsson, yfirlæknir, og
Soffía G. Jóhannesdóttir.
manna. Könnunin er gerö af Vinnu-
eftirlitinu í samvinnu viö Ellen Moon-
ey, sérfræöing í húösjúkdómalækn-
ingum, Múrarafélag Reykjavíkur,
Múrarameistarafélag Reykjavíkur og
Félag byggingariónaöarmanna í
Hafnarfiröi.
Viö sendum spurningalista til 237
múrara og svörin viö þeim koma
meöal annars til meö að varpa Ijósi á
hve lengi viökomandi múrari hefur
verið í snertingu við sement, hvort
hann hefur oröið fyrir óþægindum af
völdum þess og áhrlf fyrirbyggjandi
aögerða á húðútbrot og ofnæmi.
Þegar niðurstöður liggja fyrir verður
tekiö úrtak úr hópi þeirra múrara
sem svara spurningalistanum og
þeir boöaðir til skoðunar. Þar veröa
jafnframt gerö ofnæmispróf á þeim
sem húölæknir telur þörf á, en þaö
eru húópróf til aö prófa ofnæmi fyrir
snefilefnum í sementi og fleiri efn-
um.“
— Hvaö er þaö í sementi sem
veldur útbrotum?
„Sementútbrot geta í fyrsta lagi
orsakast af ertingu frá lútkenndri,
blautri steinsteypu, núningi viö húö-
ina og raka eða kulda," sagöi Soffía.
„í ööru lagi geta sementútbrot
orsakast af snefilefnum í sementinu
og gerist það, er talað um ofnæmi.
Þaö snefilefni sem veldur oftast
sementofnæmi er króm. Sterkar lík-
ur eru taldar á aö sexgilt króm valdi
krómofnæmi, en það er vatnsleysan-
legt og berst því auöveldlega í gegn-
um húöina.“
— Ef athugunin sannar þetta
hvaó er þá til bóta?
vinnuveitendur gera sér grein fyrir
honum."
— Geta forsvarsmenn vinnu-
staóa fariö fram á aö slík athugun sé
gerð þar?
„Já, þaö er hægt og nokkur dæmi
eru um aö þaö hafi veriö gert. Til
dæmis geröum vió athugun í sam-
vinnu viö Rafmagnsveitu Reykjavík-
ur og viö höfum gert athuganir vió
Kísiliójuna. Einnig hafa okkur borist
óskir frá álverinu í Straumsvík um að
þar veröi gerö athugun á vinnuaö-
stæöum og hugsanlegum heilsufars-
áhrifum vinnunnar."
— Þiö nefniö vöövabólgu og
húöútbrot. i alþjóölegri fiokkun sjúk-
dóma eru 17 flokkar og í skýrslunni
kemur fram að tilkynntir meintir at-
vinnusjúkdómar til Vinnueftiriitsins
falli undir fimm flokka þar af: Augna-
angur v/lýsingar og lífræns ryks, auk
heyrnartaps v/hávaðavinnu; Astmi,
nefkvef, heymæöi, lungnakvef, raka-
tækjasótt; Útbrot, ofsakláöi; Vööva-
bólga, þursabit, bein- og liöabólga
v/endurtekinna hreyfinga, einhæfrar
vinnu og rangra handtaka; Eitranir
v/ýmissa leysiefna, t.d. kolmónox-
íös, plastefna og reyks. Nú er líkleg-
ast hægt aö fá þessa sjúkdoma af
öörum orsökum en vegna atvinnu’
þannig aö hvernig er munurinn á at-
vinnusjúkdóm, og sjúkdóm, skil-
greindur?
„Eini munurinn, aö kalla má, sem
er á atvinnusjúkdómum og öörum
sjúkdómum er sá aö menn þykjast
skilja orsakir atvinnusjúkdómsins
betur en annarra sjúkdóma. Þegar
rætt er um atvinnusjúkdóma spyrja
9
ERTH'
ÞU
ÚTI-
VERA
Við bjóðum öllu útivistarfólki:
Stil-Longs ullarnœrföt.
Vinnufatnað — samfestinga,
einnig loðfóðraða.
Hlifðar og kuldafatnað.
Skó og hlýja sokka.
Áttavita, penna-neyðarmerkja-
byssur, álpoka og fjölmargt
fleira.
Ananaustum
Slml 28855
85 40