Morgunblaðið - 04.12.1984, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 1984
Minning:
Markús B. Þor-
geirsson sjómaður
Fæddur 14. ágúst 1924.
Dáinn 24. nóvember 1984.
Þann 24. nóvember síðastliðinn
kvaddi þennan heim tengdafaðir
minn og einlægur vinur, Markús
Benjamín Þorgeirsson björgun-
arnetahönnuður.
Markús var sextíu ára er hann
lést. Hann var um margt sérstak-
ur maður. Af þeim sem best
þekktu hann, var hann talinn ein-
lægur, hjartahlýr og sáttfús og þvi
þess verður að öðlast mikinn sess í
lífi þeirra. Þetta er mér efst í huga
er ég lít til baka og virði fyrir mér
kynni min af þessum einstaka
persónuleika.
Ég kynntist Markúsi fyrst 1969
er ég trúlofaðist dóttur hans og
flutti inn á heimili tengdaforeldra
minna. Síðar átti ég eftir að
stunda sjó með Markúsi á Katrinu
GK 90 og vinna mikið með honum
að þeirri útgerð. Eftir það skildu
leiðir að nokkru, þegar ég lauk
námi og hóf kennslustörf 1973 og
Markús hóf aftur störf á stærri
skipum.
Síðustu sjö mánuði i lífi Mark-
úsar naut ég þeirrar gæfu að fá að
kynnast hugðarefnum og hugsjón
Markúsar og einlægum vinum
hans. Ég lærði á þann hátt að
meta og virða manninn og mann-
vininn Markús, sem mörgum
vandalausum þótti stundum koma
skringilega fyrir og sumum þótti
harðskeyttur i viðskiptum. En
undir þessu yfirbragði var maður,
sem gerði sér grein fyrír eigin
takmörkunum. Maður með
sterkan vilja og einbeitni og mjög
hæfur á sínu sviði. Þetta sanna
hugmyndir Markúsar varðandi
björgunarmál, sem um margt voru
einstakar, og barátta hans fyrir
öryggismálum sjómanna. Markús
átti þannig hugmyndina að þvi að
lögskipa ljóskastara um borð i öll
þilskip 1947, sem öryggistæki.
Hermann Guðmundsson fram-
kvæmdastjóri ÍSÍ sem þá var al-
þingismaður, flutti þessa tillögu
Markúsar inn á Alþingi. í ársbyrj-
un 1947 safnaði Markús undir-
skriftum allra togaraáhafna undir
áskorun til Alþingis um að Al-
þingi setti í lög sex og sex vaktirn-
ar, þ.e. vökulögin svonefndu, sem
íslenskir togarasjómenn búa enn
að. Áður þurftu togarasjómenn að
vinna meðan þeir stóðu uppi og án
hvíldar, þegar mikið fiskaðist. Má
ætla að margir lifi nú í dag fyrir
þessa framsýni og framtak Mark-
úsar. Laun Markúsar fyrir þetta
framtak voru mótlæti, sem um
margt mótaði Markús, svo hann
þurfti oft að hafa meira fyrir sinni
baráttu en aðrir.
Ætla má að Markús hafi byrjað
að hugsa svo mjög um öryggismál
sjómanna í ársbyrjun 1947, er
hann sá á eftir tveimur vinum sín-
um í sjóinn, er hann var skipverji
á togaranum Maí frá Hafnarfirði.
Er ég þess fullviss að sú minning
og sú margháttaða reynsla sem
hann fékk á sjómannsferli sínum,
gaf honum kraft og hugvit til að
fara að þróa upp björgunarnet
þau, sem nú eru viðurkennd af öll-
um reyndum og hugsandi sjó-
mönnum og bera nafn hans,
„Markús".
Hug Markúsar til stéttar sinnar
má víða merkja. Ein af óskum
hans var að framleiðsla á björgun-
arnetinu Markús skapaði vinnu
fyrir eldri sjómenn og sjómenn
með skerta starfsorku. Er það
okkar hlutverk, sem lifum Markús
að sjá til þess að honum verði að
ósk sinni. Lýsir þessi hugsun hans
vel mannvininum Markúsi B.
Þorgeirssyni.
Markús bar sérstakar tilfinn-
ingar til uppeldisstöðva sinna í
Kolbeinsstaðahreppi. Þar átti
hann góða vini, sem hann vitjaði
oft.
Ég færi öllum velunnurum
Markúsar bestu þakkir fyrir
þeirra þátt í lífi og lífsstarfi hans.
Ég er þess fullviss að Markús
kvaddi þennan heim sáttur við allt
og alla. Hann fór á þann hátt, sem
hann hafði óskað sér.
Ég minnist hans með þakklæti
fyrir allt það sem hann veitti
okkur á æviskeiði sínu. Vil ég
ljúka þessum kveðjuorðum með
þeirri bæn, sem Markúsi var svo
kær og hann fór oft með: „Hjálpið
öllum aumum, smáum, ungum,
gömlum, veikum, lágum, hreinu
kærleikshjarta frá. Málleysingja
munið alla, mannúð, samúð fram
skal kalla. Ríki drottins reist er
þá.“
Pétur Th. Pétursson
Markús B. Þorgeirsson sjómað-
ur og uppfinningamaður er látinn.
Markús var einstakur áhuga-
maður um allt sitt sem sneri að
öryggismálum sjómanna. Undan-
farin ár vann hann að þróun á
björgunartæki því sem við hann er
kennt, Björgunarnetinu Markús.
Björgunarnet þetta hefur sannað
notagildi sitt við björgun manns-
lifa úr sjávarháska, þar sem önn-
ur björgunartæki komu ekki að
notum. Björgunarnetið Markús er
nú almennt talið sem ein af
merkari nýjungum á sviði björg-
unartækja fyrir skip. Skömmu
fyrir andlát Markúsar þá hafði
þingnefnd, skipuð af samgöngu-
málaráðherra til að fjalla um ör-
yggismál sjómanna, skilað inn
áliti sínu til alþingis. Þingnefndin
leggur til að Björgunarnetið
Markús verði þegar fyrirskipað
um borð i öll íslensk skip og komi
til viðbótar öðrum öryggisbúnaði.
öryggismálanefnd sjómanna hef-
ur þannig veitt Markúsi þá viður-
kenningu fyrir ævistarf sitt, að
minningin um þennan duglega og
áhugasama skipstjóra og uppfinn-
ingamann mun lifa áfram í björg-
unarnetinu „Markús", ekki aðeins
á íslandi heldur víða um heim. Því
nú þegar er mikill áhugi á þessu
nýja björgunartæki erlendis og á
sjávarútvegssýningu þeirri, sem
haldin var nýlega í Reykjavík. Þá
var björgunarnetið Markús talið
með merkari nýjungum á þessari
alþjóðlegu sýningu. Markús B.
Þorgeirsson var einn af hinum
mörgu islensku uppfinninga-
mönnum, þessum listamönnum
atvinnulifsins, sem skapa nýjar
framleiðsluhugmyndir sem skapa
ný atvinnutækifæri og efla is-
lenskan iðnað og útflutning.
Það var ávallt ánægjulegt og
áhugavert að kynnast Markúsi og
ræða við hann um hans helsta
áhugamál, bætt öryggi islenskra
sjómanna. Ég votta eftirlifandi
eiginkonu Markúsar, Helenu Rak-
el Magnúsdóttur, tengdamóður
hans, dætrum, tengdasonum, ætt-
ingjum og vinum samúð.
Jón Hjaltalín Magnússon
Grete Sveinsson
— Minningarorð
Fædd 16. júní 1935
Dáin 26. névember 1984
í dag verður jarðsungin frá
Bessastaðakirkju Grete Sveinsson
góð vinkona mín og nágranni. Hún
fæddist 16. júni 1935 i bænum
Bogense á Fjóni Danmörku, dóttir
Else og Karls Nielsen. Foreldrar
hennra slitu samvistum og ólst
hún upp að mestu leyti hjá móður-
ömmu sinni i nábýli við móður
sína og systkini. Fyrir tæpum
þrjátíu árum flutti hún til íslands
er hún giftist Jóni Sveinssyni vél-
virkja og höfðu þau kynnst í Dan-
mörku. Bjuggu þau um skeið á
Siglufirði og Reykjavik en síðustu
árín á Álftanesi. Kynni okkar
Grete hófust er við fluttum báðar
úr stóru þéttbýli i þetta litla sam-
félag okkar hérna á Álftanesinu.
Við unnum saman sumarið 1978
við námskeið fyrir börn á vegum
sóknarprestsins og hefur okkar
vinátta ætið verið einlæg, hrein-
skiptin og gott var að eiga hana að
vini þegar gustaði um mannlifið i
litla samfélaginu. Við áttum mikla
samleið þó ég hefði kosið að árin
hefðu mátt verða miklu fleiri.
Synir okkar urðu bekkjarbræður
og vinir, heimagangar voru þeir
hvor hjá öðrum og oft gaman að
heyra þá ræða um lífið og framtíð-
ina. Yngri börn okkar urðu ferm-
ingar- og bekkjarsystkin. Grete
var vel gefin kona, trygg vinum
sínum, hreinskilin og umfram allt
manneskjuleg. Talaði góða ís-
lensku og hafði gott eyra fyrir
Ijóðum og bókmenntum. Það var
okkur vinum hennar mikil harma-
fregn þegar hún veiktist fyrir ári
af banvænum sjúkdómi. Hefur
hún síðan dvalist lengst heima og
andaðist 26. nóvember. Þetta ár
sem brátt er á enda hefur verið
Grete erfitt, miklar þrautir og
erfiðleika hefur hún mátt þola, en
hún sýndi hve mikið andlegt þrek
henni hafði verið gefið. Hún hefur
ekki staðið ein. Hennar góði eigin-
maður, yndisleg móðir sem kom
frá Danmörku fyrir niu mánuðum
til að hjálpa þeim á erfiðum tim-
um, börnin þeirra fimm og
tengdabörn, gerðu það sem þau
gátu. Ég hef sjaldan séð jafn góða
vináttu milli tengdasonar og
tengdamóður eins og Jóns og Else,
það er aðdáunarvert og mikill
lærdómur. Grete var virk félags-
kona i Kvenfélagi Bessastaða-
hrepps og góður starfskraftur hjá
barnastarfinu í söfnuðinum með-
an kraftar hennar entust. Þegar
komið er að leiðarlokum vil ég
þakka Grete fyrir samfylgdina
sem var mér dýrmæt. Heiðarleiki,
hreinskilni og hispursleysi voru
hennar aðalsmerki. Hún verður
ætíð minnisstæð okkur hjónunum
sem voru svo gæfusðm að kynnast
henni jafn náið og við gerðum.
Hún er kvödd með trega og þakk-
læti. Eiginmanni, móður, börnum
og allri fjölskyldu hennar vottum
við dýpstu samúð.
Guðrún Hjálmarsdóttir
og fjölskylda.
Birting afmælis- og
minningargreina
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. í minn-
ingargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður. Þess
skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frumort
ljóð um hinn látna eru ekki birt á minningarorðasíð-
um Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera vélrituð
og með góðu línubili.