Morgunblaðið - 23.12.1984, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1984
Greinarhöfundur með konsúl íslendinga ( ísrael, Frizt Naschitz, elskulegur
maður sem var okkur innan handar.
Það fór fyrir okkur eins og
í sögunni forðum — Það var
ekki rúm fyrir okkur í gisti-
húsinu.
Við höfðum ákveðið að
halda jólin heilög undir jóla-
stjörnunni sjálfri í Betlehem.
Aðfangadag bar upp á laug-
ardag þetta árið (1983) svo
það var ekki um annaö að
ræða en að koma sér til Jerú-
salem áður en hvfldar-
dagurinn (Shabbat) byrjaði.
Þá lamast allt frá og með
sólsetri á föstudögum til sól-
seturs á laugardögum í ísra-
el.
Enginn snjór —
engin jólalög
Það var undarlegt að vakna upp
á Þorláksmessumorgun í Kibbutz
(samyrkjubúi) í ísrael í sól og hita
og arka út á grape-akurinn með
strigapoka á öxlinni. Þetta var
ótrúlegt og jólin að nálgast. Eng-
inn snjór, engin jólalög í útvarp-
inu, ekkert sem minnti á jólin.
Mér var hugsað heim til Islands
þar sem öll fjölskyldan sæti lík-
lega í skötuveislu hjá afa og ömmu
á Njálsgötunni, verslunarleið-
angrar niður í bæ, jólasveinninn í
Rammagerðinni...
f ísrael er aðeins einn frídagur í
viku en það er hvíldardagurinn
(Shabbat) eins og áður sagði.
Strax upp úr hádegi eftir að
vinnudegi Iauk tókum við rútu til
Jerúsalem. fsrael er lítið land og
því vegalengdir milli staða ekki
langar. Frá okkar Kibbutz, Sde
Nahum, voru aðeins 2 klst. í rútu
til Jerúsalem. Þangað náðum við i
tíma, en það var þó ekki meira en
svo. Þegar við vorum búin að
koma okkur í viðbragðsstöðu í
strætisvagnaskýlinu kom að okkur
ungur strákur á okkar aldri og
sagði: „Sorry, it is Shabbat now so
you have to walk or take the Arab
busses.“ (Afsakið en Shabbat er
byrjaður svo að þið verðið að
ganga eða taka strætó hjá Aröb-
um.) Það var því ekki um annað að
ræða en að ganga af stað og finna
gistiheimili. En það var hægara
sagt en gert, borgin (Jerúsalem)
var yfirfull af ferðamönnum og
þurftu þeir allir þak yfir höfuðið.
En líklega hefur jólastjarnan þeg-
ar verið farin að skína á okkur því
við fundum gistihús ekki langt frá
„Grátmúrnum" í gamla bænum.
Það var farið að kvölda og allt lok-
að en við gátum keypt okkur mat
af kaupmanninum á horninu, sem
var arabi.
Kórinn samanstóð
af munkum
Frá Jerúsalem til Betlehem er
ekki löng leið, svona eins og frá
Lækjartorgi og upp í Breiðholt.
Árla morguns á aðfangadag vor-
um við vakin upp og sagt að því
miður þyrftum við að yfirgefa
gistihúsið því að von væri á stór-
um hóp af frönskum pílagrímum.
Við stóðum því stuttu seinna með
farangurinn úti á götu og höfðum
í ekkert hús að venda. Við rifjuð-
um upp söguna sem við höfðum
heyrt um hver jól síðastliðin tutt-
ugu ár, um þau hjón Maríu og Jós-
ep, þar sem þau ætluðu til borgar-
innar helgu til að láta skrásetja
sig. Það var hvergi pláss fyrir þau
í gistihúsinu. f fljótu bragði gát-
um við ekki komið auga á neinn
stað sem við gætum gist í yfir
jólanóttina. Það var komið fram
að hádegi og eftir því sem við
höfðum heyrt urðum við að vera
komin snemma til Betlehem því að
von var á margmenni. Einhver
slembilukka réði að við tryggðum
okkur húsaskjól rétt áður en við
tókum rútuna til Betlehem. Þegar
þangað kom var að sjá mikinn
mannfjölda.
Það hafði verið tekið fram í
dagblaðinu „Jerusalem Post“ að
allir yrðu að taka með sér vega-
bréf, ef ætlunin væri að komast
inn á hátíðarsvæðið, en hér lá að
baki ótti við hryðjuverk. Bláa,
mjúka, stóra og krumpaða vega-
bréfið fór því með til Betlehem
ásamt kertum, smákökum sem
fjölskyldan í Kibbutz hafði gefið
okkur, að ógleymdum harðfiskin-
um, en hann höfðum við tekið með
okkur frá fslandi og ferðast með
vacuumpakkaðan um alla Evrópu,
suður allt Egyptaland og Ioksins
var hann kominn til fyrirheitna
landsins.
Hátíðahöldin fóru fram á torg-
inu sem fæðingarkirkja Krists
stendur við. Til að komast inn á
torgið þurftu allir að ganga inn í
lítinn kofa sem líktist einna helst
útikamri. Þar voru vegabréfin
skoðuð og leitað á okkur með
vopnaleitartæki og við spurð
spjörunum úr. Stelpur á aldur við
mig sáu um kvenfólkið og stóðu
alvarlegar á svip með riffil á öxl-
inni. Og jólin voru að koma ...
Torgið var skreytt með jólatré,
borðum og böndum af öllum litum
og gerðum og svo hljómuðu jólalög
úr hátölurum yfir svæðið.
Þegar við komum inn á torgið
þrömmuðu skátaflokkar framhjá.
Þetta var hópur af arabakrökkum
sem gengu um í mismunandi bún-
ingum. Fæstir búninganna
minntu á íslenska skátabúninginn
nema hjá einum hópnum sem þá
að auki bar „arabaklút" á höfði.
(Eins og kunnugt er þá eru arab-
arar ekki í fsraelska hernum, svo
að e.t.v. mætti líta á þessa göngu
sem þeirra hergöngu ... )
Klukkan var ekki nema rúmlega
fjögur. Og nú var gott tækifæri að
skoða sig um áður en að allt fyllt-
ist.
Ég ætla aðeins að reyna að lýsa
torginu. Á móti fæðingarkirkju
Krists er Moska þeirra múham-
eðstrúarmanna og þrisvar sinnum
á meðan við dvöldum þarna
hljómaði lofsöngurinn til Allah út
yfir torgið. Það er erfitt að lýsa
því hvernig þetta hljómar, en með
fullri virðingu fyrir Allah þá
fannst mér þetta orðið afar þreyt-
andi söngl þegar til lengdar lét. í
suður var lögreglustöðin og utan á
húsið hafði verið komið fyrir stóru
bíótjaldi. Jólamessunni sem hófst
um miðnætti var sjónvarpað á
þetta tjald. Gegnt lögreglustöð-
inni voru verslanir og pósthús.
Við gengum inn í Fæðingar-
kirkju Krists. Inngöngudyrnar
voru mjög sérstæðar eða rúmlega
metra hátt op á einni hliðinni. Við
innganginn var að sjálfsögðu
vopnaleit og meira að segja gekk
það svo langt að þeir sem voru
með myndavélar þurftu að taka
ein mynd út í loftið til að sanna að
þeir væru örugglega með mynda-
vél en ekki sprengju eða e-ð álíka.
Þessi kirkja er með þeim látlaus-
ari sem ég hef séð. Veggirnir gráir
steinveggir, gjörsamlega án nokk-
urra mynda, engir stólar voru í
salnum, en uppi við altarið voru
nokkrir einfaldir kertastjakar og
mjög látlaust skraut. Til hliðar við
altarið var gengið niður í kjallara,
sjálfan helgidóminn, en þar á
staðurinn að vera þar sem Jósep
og María fengu gistingu á endan-
um, í fjárhúsinu. Fjöldi fólks var
þarna saman kominn er okkur bar
að. Hvítklæddar, franskar nunnur
sem sungu hástöfum jólalög,
dökkklætt fólk, sem kraup við
„fæðingarstað" Jesú og bað og fólk
sem lá við yfirliði vegna loftleysis.
Að þessu loknu fórum við í hlið-
arkapellu, þar sem undurfagrar
tenór- og drynjandi bassaraddir
bárust um sali. Þarna stóð yfir
messa og kórinn samanstóð af
munkum. Þetta var óvenjuleg
messa að því leyti að munkarnir
gengu fram og til baka og söngl-
uðu.
Jólamaturinn var harð-
fiskur með...
Þegar við komum út var farið að
rökkva og kólna örlítið. Ástkærir
ættingjar í norðri voru vafalaust
að leggja síðustu hönd á jólaund-
irbúninginn og gómsætur matur-
inn tilbúinn ...
Við biðum þolinmóð þar til að
klukkan yrði átta því að þá væri
klukkan sex heima. Jólamáltíðin
hófst þá hjá okkur fjórmenning-
unum undir jólastjörnunni í Betle-
hem. Við tjölduðum því sem til var
en matseðill kvöldsins var þannig:
Appelsínur, mandarínur, bananar,
franskbrauð (ísraelar borða ekki
annað) og harðfiskur með smjöri,
en í eftirrétt voru smákökur.
Þetta er ein stórkostlegasta mál-
tíð sem ég hefi upplifað á þeim
árum, tuttugu og einu, sem ég hef
Jólamáltíðin. Frá vinstri: K.S.H., Freyr Þormóðsson, Ingólfur Bjönsson,
Þórður Bogason og Markús þýskur kibbutzfélagi.
Til að komast inn á hátíðarsvæðið urðu allir að fara f Kórar frá ýmsum löndum.
gegnum vopnaleit.