Morgunblaðið - 23.12.1984, Blaðsíða 70

70
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1984
NÝ ÍÞRÓTTAGREIN Á ÍSLANDI
Keilun
NÝ ÍÞRÓTTAGREIN mun ryöja sér
til rúms á íslandi eftir óramótin.
Eins og skýrt hefur veriö frá þá
veröur opnaöur í lok janúar fyrsti
hluti af mikilli íþróttamiöstöö
sem verið er aö reisa í Öskjuhlíð.
í þessum fyrsta hluta veröur
hægt aö stunda keilun eöa „bó-
ling“ en undir því nafni kannast
allir viö íþróttina. Til aö byrja meö
veröur hægt aö leika á 12 keilu-
brautum en í framtíöinni er gert
ráö fyrir aö hægt veröi aö bæta
sex brautum viö. Vinsældir keil-
unnar eru geysilega miklar víöa
um heim en þó hvergi eins og í
Bandaríkjunum. Keilun er íþrótt
fyrir alla og er hún mjög vinsæl
sem fjölskylduíþrótt. En hvernig
skyldi nú íþrótt þessi vera stund-
uö?
Keilun er iökuö á tvennan hátt.
Aö litlu leyti sem „opin keilun" þar
sem einstaklingar ákveöa meö
stuttum fyrirvara aö keila nokkra
leiki.
Aö langmestum hluta er keilun
þó leikin i liöum, yfirleitt fimm
menn, sem halda hópinn jafnvel
áratugum saman. Leika flest liö
einu sinni í viku. Mikið er um
keppnir á milli hinna ýmsu liöa og
stærri mót þar sem mörg liö taka
þátt. Öll mót fara fram í skráöum
deildum eöa félögum. Liöin eru
mynduö t.d. af vinnufélögum,
skólasystkinum, fjölskyldum og
leikfélögum.
Það sem fyrst og fremst greinir
keilun frá öörum íþróttum er fé-
lagslegi þátturinn. Fáar íþróttir
bjóöa upp á viölíka fyllingu í sam-
gleöi og félagstengslum. íþrótt,
sem leikin hefur veriö a.m.k. frá
árinu 5200 f.Kr., er enn í fullu gildi
og þörfin fyrir hana jafnvel aldrei
meira en nú, þegar hraöinn og
tæknivæöingin ganga stööugt á
hlut manneskjunnar.
Saga keilunar
Rúmlega 50 milljónir manna
stunda keilun í Bandaríkjunum ein-
um og nærri 10 milljónir keppa
reglulega á viöurkenndum mótum.
Ef áhuginn væri jafnmikill á íslandi
(og aöstaöa fyrir hendi) stunduöu
rúmlega 50 þúsund (slendingar
keilun og nærri 10 þúsund mundu
keppa á viöurkenndum mótum.
Keilun nýtur vaxandi álits sem
íþrótt sem best má marka af þvi aö
keilubrautum fer nú fjölgandi og
allt skipulag varöandi rekstur
þeirra er eins og best má veröa.
Fólk úr öllum stéttum stundar keil-
un nú á dögum en þegar komiö er
inn i keilusal er fátt sem gefur vis-
bendingu um uppruna leiksins.
Elstu hlutirnir, sem tengjast keil-
un, fundust í grafhýsi barns í Eg-
yptalandi frá 5200 f.Kr. Þetta voru
niu steinar og var steinhnullungi
veilt aö þeim gegnum lítiö marm-
arahliö.
í Pólynesíu léku menn „úla
mæka" til forna, þar sem þeir veltu
steinhnullungi aö steinkeilum.
Vegalengdin var 18 metrar. Enn í
dag er þetta ein meginreglan í keil-
un.
• í lok janúar á næsta ári veröur hægt aö stunda „bowling“ í nýrri
íþróttamiöstö i Öskjuhlíöinni. Þar veröur hægt aö leika á 12 brautum til
aö byrja meö, en síðar meir er gert ráö fyrir aö 18 brautir veröi í gangi.
• „Bowling“ er iþrótt fyrir alla aldurshópa. Jafnt ungir sem gamlir geta stundaö íþróttina, sem er gífurlega
vinsæl víöa um heim en þó hvergi eins og í Bandaríkjunum, en rúmlega 50 milljónir manna stunda íþróttina
þar í landi.
nA
Þórdís og
Þráinn áfram
erlendis
20
Þau Þráinn Hafsteinsson og
Þórdís Gísladóttir reikna meö
aö Ijúka námi í íþróttafræðum
viö háskólann í Alabama í maí
nk. Þráinn sagói í samtali aö
þau hygöu bæöi á tveggja ára
framhaldsnám eftir lokapróf
og yröu því áfram vió æfingar
og keppni í Bandaríkjunum.
Þráinn kvaöst hættur
keppni i tugþraut en sagöist
einbeita sór að þjálfun, en
hann er aðstoöarþjálfari viö
háskólann í Alabama.
Þórdis Gísladóttir kvaöst yfir
sig hrifin af þeim móttökum
sem hún heföi fengiö á Selfossi
og sagöi aö þaö væri eins og
Selfyssingar ættu í henni hvert
bein og þaö væri ekki hjá því
komist aö lita á sig sem Sel-
fyssing. Aöspurö um félaga-
skipti sagöi hún aö eftir aö hafa
keppt meö sama félagi í mörg
ár væri slíkt nokkuö sem ekki
væri gert nema aö vel athug-
uöu máli.
Þórdís kvaöst setja markiö
hátt og hún héldi áfram æfing-
um og keppni af sama krafti og
áður. „Ég finn að ég get gert
betur og þá er þaö auðvitað
fjarri manni aö leiöa hugann aö
þvi aö hætta," sagöi Þórdis.
Þaö má þvi búast viö þvi aö
islandsmet Þórdisar í hástökki,
1,87 m. veröi í verulegri hættu
á komandi keppnistímabili.
Sig. Jóns.
Líklegt er taliö aö uppruna nú-
tímakeilunar megi rekja til Þýska-
lands langt aftur i aldir. Þar var
hún ekki stunduö sem íþrótt held-
ur sem trúarleg athöfn. Sagt er aö
Marteinn Lúther hafi ákveöiö aö
best væri aö hafa keilurnar níu.
í mannkynssögubókum má lesa
aö leikurinn barst um Evrópu, m.a.
til Noröurlanda, og loks til Banda-
ríkjanna. Fyrsta ritaöa heimildin
um keilun þar er í skáldsögunni
„Rip Van Winkle" eftir Washington
Irving sem kom út 1818.
En þó aö leikurinn heföi þannig
borist um allan heim voru reglurn-
ar meö ýmsum hætti og áhöldin
ekki hin sömu. Til dæmis er ekkert
vitaö um þaö hvers vegna Banda-
rikjamenn bættu viö tíundu keil-
unni eöa hvenær þaö geröist.
En hvernig svo sem keilun barst
til Bandaríkjanna var leikurinn orö-
inn svo vinsæll um miöja 19. öld aö
keilusalir spruttu upp sem gorkúlur
í mörgum borgum, einkum þar
sem fólk af þýskum ættum bjó.
Áriö 1875 hittust fulltrúar frá niu
keilunarfélögum í New York og
stofnuöu meö sér samband til
þess aö reyna aö koma samræm-
ingu á hlutina. Deilur stóöu helst
milli þeirra og allra annarra keilara
í landinu en 9. september 1895 var
loks stofnaö Landssamband keil-
ara (American Bowling Congress).
Þar meö var grundvöllurinn lagður
aö þeim reglum og búnaöi sem
enn er í gildi, nær 80 árum síöar.
Minni háttar breytingar hafa veriö
geröar á leikreglunum en engar
verulegar breytingar á búnaöi og
tækjum nema hvaö varöar sjálf-
virkni, tilkomu plasts, nælons og
annarra gerviefna.
Áriö 1916 var stofnaö Alþjóöa-
samband kvenkeilara (Women’s
International Bowling Congress).
Eldri borgarar
„Enginn er of gamall fyrir keil-
un," segir forystumenn þessarar
íþróttar. Þaö hefur sannast erlend-
is þar sem hún er mikið stunduö.
Aldur ætti ekkí aö há neinum keil-
ara, einkanlega ef hann gerir sér
grein fyrir ástandi líkama síns.
Eins og á öörum sviöum veröa
sumir hlutir þvi erfiöari viðfangs,
því eldri sem menn verða. Sem
betur fer geta menn þó byrjað á
keilun og haft ánægju af því þótt
þeir séu orðnir 65—70 ára. Þaö er
ekkert skilyröi aö menn hafi stund-
aö keilun á unga aldri eöa hafi ein-
hverja fyrri reynslu en auövitaö
gæti þaö komið aö gagni. Keilun
geta menn lært á hvaöa aldri sem
er og þaö er bæöi til rétt og röng
aöferð til aö læra hana.
Fyrst veröa menn aö gera sér
grein fyrir þvi aö þeir geta ekki náö
jafngóöum árangri og þeir sem
lengst hafa náö.
Keilun sem
Ólympíugrein
Árum saman hafa forsvarsmenn
keilunar leitaö viöurkenningar á
íþróttinni sem ólympiugrein. Þaö
má þvi telja merkisviöburö þegar
bandariska ólympíunefndin veitti
keilun fulla viöurkenningu sem
ólympiuíþrótt, i maí 1984. Búist er
viö aö alþjóða-ólympiunefndin taki
upp þráöinn og keilun veröi sýn-
ingaríþrótt á Ólympíuleikunum áriö
1988 og fullgild keppnisíþrótt áriö
1992.