Morgunblaðið - 27.01.1985, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. JANtJAR 1985
Aftur til íslands eftir 30 ár
Það má lesa andlit Chet Baker
líkt og árhringi 56 ára barrtrés,
sem staðið hefur af sér saltstorma
á ólgandi sjávarströnd. Andlit
hans er rúnum rist og minnir
einna helst á veðurbarið andlit sæ-
hunds. En Chet Baker er enginn
sægarpur sem barist hefur við ill-
skeytt veður Norður-Atlantshafs-
ins. Hann er trompetleikari og
andlit hans er markað rúnum hins
geggjaða lífsstfls sem þekktir tón-
listarmenn temja sér mjög gjarn-
an. Hann hefur lifað hátt á stund-
um, og oftar en ekki fallið niður á
lægsta stig eiturlyfjaneyslunnar.
Chet Baker hefur löngum dregið
hinn þunga drösul heróínistans en
síðasta áratuginn hefur hann verið
laus við þennan erfiða bagga. Chet
blæs nú betur í trompetinn en
nokkru sinni fyrr. Tilfinningin,
Ijóðrænn tónninn og mýktin snerta
hverja taug þegar hann blæs í
hornið sitt einsog sá sem valdið
hefur.
Kom til íslands 1955
Chet Baker er væntanlegur
hingað til lands í byrjun febrúar
á vegum Jazzvakningar. Mun
hann halda eina tónleika í
Gamla btói laugardaginn 2.
febrúar kl. 15.00. Er þetta í ann-
að sinn sem Chet Baker kemur
til íslands. Síðast kom hann
fyrir nákvæmlega 30 árum, seint
í desember 1955, þá nýkjörinn
trompetleikari ársins af hinum
virtu jazzritum Down Beat og
Metronome. Chet var aðeins 26
ára gamall, einn mesti vírtúós
jazzins, maður sem ungir jazz-
geggjarar litu upp til með að-
dáun og virðingu.
Nokkru áður en Chet Baker
kom hingað til lands hafði pían-
istinn Dick Twardzik látist á
hótelherbergi í París vegna
ofneyslu eiturlyfja. Áfallið var
gífurlegt. Chet fór í felur og
kvartettinn, sem nokkru áður
hafði verið kosinn efnilegast
kombó jazzins, leystist upp.
Þunglyndið greip huga Chets og
hann tók að neyta vímuefna all-
ótæpilega.
Hingað til lands kom Chet,
þrátt fyrir atvikið í París, með
hljómsveit sína, sem skipuð var
hollensk/indónesískum bassa-
leikara, tveimur Fransmönnum
Trompetleikarinn
Chet Baker
með tónleika í
Gamla bíói
á píanó og saxófón og sænska
trommaranum Bert Dahlander.
Ólafur Stephensen stóð að
komu kvintettsins hingað til
lands í samvinnu við Flugbjörg-
unarsveitina. Tvennir tónleikar
voru haldnir í Austurbæjarbíói,
fyrir hálftómu húsi í bæði skipt-
in. Einnig lék hljómsveitin fyrir
bandaríska hermenn suður á
Velli og svo litu meðlimirnir inn
á jam-sessjón í Breiðfirðingabúð
eitt kvöldið, fyrir kurteisissakir.
Ógleymanlegir
tónleikar
Þeir sem sáu Chet Baker og
heyrðu eru sammála um að tón-
leikarnir hafi verið ógleyman-
legir. Þrátt fyrir að nú séu liðin
30 ár frá komu Chets muna þeir
Guðmundur Steingrímsson,
Ólafur Stephensen, Gunnar
Reynir Sveinsson og Kristján
Magnússon ljóst eftir ýmsum at-
vikum sem tengjast veru hans
hér á landi. Allir eru þeir sam-
mála um að hann hafi verið ein-
staklega góður. Blásturinn þýður
og tónninn tær.
Ólafur Stephensen og Gunnar
Reynir Sveinsson sögðu nánast
það sama er þeir voru beðnir að
lýsa tónlist Chet Baker: „Chet
Baker spilar mjög fallegar línur,
hefur fallegan tón og mjög yfir-
vegaða uppbyggingu," sagði
Ólafur. „Hann minnir helst á
John Lewis úr Modern Jazz-
kvartettinum hvað uppbygging-
una varðar. Líklega hefur enginn
trompetleikari á þessari línu
komið fram frá því Bix Beider-
beck var og hét.“
Gunnar Reynir Sveinsson tók í
sama streng: „Mér finnst hann
vera beint framhald af Bix Beid-
erbeck og Louis Armstrong.
Hann er mjög melódiskur og
fylgir tradísjóninni, þó hann sé
nútímalegur. Mér finnst hann
afskaplega ljúfur og yndislegur
trompetleikari. Akaflega spenn-
andi og fullkominn í sínum stíl.“
Þeir voru einnig sammála um að
Chet hefði verið mjög ljúfur í
viðmóti og í sama streng tóku
aðrir sem hittu hann þennan
tíma. Hann var þögull, dálítið
fjarrænn, eflaust sorgmæddur
eftir vinarmissinn. En tónlistin
hreif þá sem þekktu til Gerry
Mulligan/Chet Baker-kvartetts-
ins fræga.
Sérstæöur söngvari
Að vísu voru ekki allir jafn-
hrifnir. Sumir tónleikagesta
vissu ekki alveg hverju þeir
máttu eiga von á. Og þegar Chet
fór að syngja „My Funny Valent-
ine“ og fleiri lög brá sumum f
brún. Fyrir þá sem til þekktu var
þetta hinn ágætasti söngur. En
fyrir þá sem höfðu enga aðra
samlíkingu en Delta Rythm
Bojs, eða íslenska óperusöngv-
ara, gegndi öðru máli. Chet Bak-
er söng einsog svo margir aðrir
jazzleikarar af innlifun. Það var
tilfinningin sem réð ferðinni en
ekki söngstíll og raddbeiting
stórsöngvarans. Hann söng og
syngur enn einsog blásari, enda
er hann fyrst og síðast blásari.
Chet Baker er kunnastur fyrir
samstarf sitt við Gerry Mulligan
uppúr 1950. Nokkru áður hafði
hann meðal annars starfað með
meistara Charlie Parker í 2 ár. Á
sínum langa ferli hefur Chet
leikið með fjölda stórjazzara,
enda er hann í þeirra hópi sjálf-
ur.
Hann hefur starfað jöfnum
höndum i Bandaríkjunum og
Evrópu í gegnum tíðina og upp-
lifað ýmislegt. Hann kýs frekar
að starfa í Evrópu, ef hann á
þess nokkurn kost, því „fólk
hlustar af meiri áhuga í Evrópu
og gefur tónlistarmanninum
meira svigrúm til eigin túlkun-
ar“. Vegna þessa á Chet marga
vini í Evrópu sem hann heim-
sækir gjarnan.
En hann hefur ekki farið var-
hluta af heimalandi sínu, Banda-
ríkjunum. Árið 1968 lenti Chet
heldur betur í því, þegar fimm
ungir menn réðust á hann á götu
í San Franciscc og börðu hann
til óbóta. Var Chet lengi að ná
sér eftir þetta atvik, en það sem
fór verst með hann var að hann
Trompetleikarinn Chet Baker
er væntanlegur til Islands, en
hann kom hingað til lands og
lék á tónleikum í desember
1955.
missti svo til allar tennurnar við
barsmíðarnar. Það er ógerning-
ur fyrir tannlausan mann að
leika á trompet. Varð hann því
að hætta að spila næstu tvö árin.
Á þessu tímabili lét hann smíða
uppí sig tannbrú og byrjaði svo
að læra að spila á trompetinn að
nýju. Það tók hann önnur fjögur
ár að ná aftur fyrri leikni, en það
var þess virði. Nú blæs Chet
Baker af meira öryggi en áður og
tilfinningin er dýpri. Hann er
þroskaður tónlistarmaður sem
veit uppá hár hvað hann getur
fengið útúr hljóðfæri sínu.
Meistari ballöðunnar
Chet Baker er nú á 56. aldurs-
ári og hann veit sem er, að ævi
jazzleikarans getur tekið óvænta
stefnu þegar minnst varir. Það
hefur hann oft fengið að reyna.
Þessvegna segist hann gefa allt
sem hann á þegar hann heldur
tónleika. Chet segist ætíð leika
einsog hann sé að blása sína síð-
ustu nótu. Og það er sannarlega
þess virði að verða vitni að þeim
mikla tilfinningahita sem í tón-
list Chets Baker býr. Hún virðist
ekki vera flókin, en einsog Chet
segir sjálfur, þá er erfiðara að
spila fallega ballöðu átakalaust
og af tilfinningamýkt heldur en
að trylla fram hraða og hávaða-
sama tónlist. í ballöðunum heyr-
ist bókstaflega allt.
Það verður örugglega góður
jazz sem flæða mun um salar-
kynni Gamla bíós laugardaginn
2. febrúar og full ástæða til að
hvetja jazzáhugafólk til að mæta
á tónleika Chets Baker.
Sv.G.
Afgreiðsla Rörsteypunnar við Fffuhvammsveg
f Kópavogi j
o
i ..
er fíutt á athafnasvæði
steypuverksmiðjunnar Óss,
^ Suðurhrauni 2 Garðabæ.
Sfmi 651444.

STEYPA
SEIV! STEMST
Steypuverksmidja
SUÐURHHAUNI 2 GARÐABÆ