Morgunblaðið - 21.06.1985, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JÚNl 1985
In Memoriam:
Birna Björnsdóttir
Fædd 2. febrúar 1936
Dáin 15. júní 1985
Ei þó upp hún fæddist
í öðlinga höllum,
látasnilld lipur var henni
sem lofðunga frúvum.
Kurteisin kom að innan,
sú kurteisin sanna,
siðdekri öllu æðri,
af öðrum sem lærist. (B.Th.)
Þetta finnst mér lýsing á Birnu
frænku minni sem nú er horfin
héðan. Sjúkdómsstríði hennar er
lokið. Eftir að ég sá hana síðast á
Landspítalanum rænulausa, hvarf
von mín, um að henni batnaði, og
ég vissi alveg hvaða orð mundu
hljóma í eyrum mér þegar hringt
var 15. þ.m. og ég þekkti rödd
Heimis. Margar á ég minningar
um Birnu og allar góðar. Hún
fæddist á Akureyri 2. febrúar
1936, yngst af þremur dætrum
hjónanna Sigríðar Guðmundsdótt-
ur og Björns Þórðarsonar á
Oddagötu 5. Móðir hennar og ég
vorum systradætur, og ávallt vin-
átta með frændsemi milli okkar,
eins og best getur verið. Foreldrar
Siggu frænku voru Guðríður
Hannibalsdóttir frá Tungu, Dal-
amynni, Nauteyrarhreppi, og Guð-
mundur Steinsson frá Osi, Bolung-
arvík. Foreldrar Björns voru Guð-
rún Björnsdóttir frá Syðra-Garðs-
horni og Þórður Jónsson, bóndi að
Skáldalæk, Svarfaðardal.
Fyrsta minning mín um Birnu
er frá sumrinum 1937. Þá kom ég
að Syðri-Varðgjá til Siggu
frænku, sem var þar með dæturn-
ar yfir sumarið, Björn kom þang-
að um helgar. Birna var þá hálfs
annars árs, yndislegt og skemmti-
legt barn. Ég man hvað við hlóg-
um að henni með stóran gítar i
fanginu, sjálf var hún þá ekki stór.
Síðar eru bæði minningar frá
Svalbarði og heiman frá Akureyri.
Sigga beið með fallega hópinn
sinn á endastöð rútubílsins, eða
flugvélarinnar til að taka á móti
mér þegar mín var von og gaman
var að hitta þau öll hress og kát.
Tíu ára gömul varð Birna skáti,
hún var hrifin af skátahreyfing-
unni, og ég held að hún hafi verið
sannur skáti. Að lokinni skóla-
göngu á Akureyri, kom hún
hingað suður og var við nám í
Húsmæðraskóla Reykjavíkur vet-
urinn 1955—1956. Á mynd sem
Birna gaf mér og tekin var af
henni á „peysufatadegi skólans",
sé ég hversu falleg hún var. Náms-
árangur hennar var líka með
ágætum. Næstu tvo vetur,
1957—1959, er hún svo við nám í
Handavinnudeild Kennaraskól-
ans. Þaðan útskrifast hún 1959
með ágætum. Það voru fallegar
handavinnusýningarnar hjá báð-
um þessum skólum.
Þetta sama sumar (1959) þann
29. ágúst, tekur Birna frænka
stóra heillaskrefið og giftist unn-
usta sínum, Heimi Hannessyni,
lögfræðingi. Foreldrar hans voru
skólastjórahjónin Sólveig Ein-
arsdóttir og Hannes Magnússon,
sm var líka rithöfundur, jafn-
framt skólastjórn barnaskóla Ak-
ureyrar. Þó Birna léti heimili og
barnauppeldi hafa forgang vann
hún við kennslu af og til og þá við
sinn skólann hvern vetur, alls við
fjóra skóla (Vogaskólann, Fóstru-
skólann, Kvennaskólann og Foss-
vogsskólann). Heimili Heimis og
Birnu er dásamlegt. Þau eignuðust
þrjú börn: Hannes, sem lauk námi
í stjórnmálafræði sl. vetur vestur í
Kaliforníu, kom heim um áramót
og er nú blaðamaður hjá DV; Sig-
ríði, sem stundar nám í hjúkrun-
arfræði við Háskóla íslands, og
Magnús, sem varð stúdent í vor
frá MS. Öll bera börnin foreldrun-
um fagurt vitni.
Fyrir átta og hálfu ári dró ský
fyrir sólu hjá blessaðri Birnu
minni, er hún veiktist hastarlega
og varð að gangast undir heila-
uppskurð að rannsókn lokinni,
sem tókst vel. Hún náði svo góðri
heilsu að ekki var hægt að sjá eða
finna mun á henni. Hún sá um
heimili sitt, tók þátt f félagsmál-
um (Kvennad. Eyfirðingafélags-
ins) og ferðaðist með manni sínum
um mikinn hluta jarðarinnar. Það
var gaman að sjá hvað Birna var
hamingjusöm og hvað marga hún
gat glatt og gert hamingjusama í
kringum sig, bæði heima á heimil-
inu og á hátíðisdögum Eyfirðinga-
félagsins. Ég á margar bjartar
minningar frá öllum þeim árum
sem liðin eru frá því Birna og
Heimir stofnuðu heimili og hef
mikið að þakka. Einnig fyrir boð á
hátíðir Eyfirðingafélagsins.
Síðastliðið haust veiktist hún
svo aftur, og varð aftur að gangast
undir uppskurð. Síðan hefur hún
verið meira og minna veik. öll
fjölskyldan stóð með henni í bar-
áttunni og hún fann það. Það var
ekki auðvelt fyrir þau, blessuð
börnin hennar, að vita hana með-
vitundarlausa þegar þau voru í
prófum í vor, en þau stóðust próf-
in þrátt fyrir allt. Hún fékk að
taka þátt í uppeldi þess yngsta
fram til tvítugs og það fannst
henni mikil náð. Nú hefur hún
verið kölluð til starfa annarstað-
ar.
Svo lífsins braut er breið
til banakífsins
og dauðinn eins er leið
aftur til lífsins. (A.J.)
Guð blessi frænku mína og
launi henni vináttu hennar og
tryggð. Þið, ástvinir hennar, vitið
að ég tek þátt í sorg ykkar.
Sigríður Valdemarsdóttir
Birna Björnsdóttir fæddist á
Akureyri 2. febrúar 1936, yngst
þriggja dætra hjónanna Sigríðar
Guðmundsdóttur og Björns Þórð-
arsonar. Þótt ég þekkti ekki til á
því heimili þegar Birna var I
bernsku, tel ég mér af nánum
kynnum síðar óhætt að fullyrða,
að hún muni alla tíð hafa búið far-
sællega að því skjólgóða öryggi
sem þar ríkti. Vafalaust hefur
ekki síst verið þaðan runnið það
jafnvægi sem var einkennandi
þáttur í fari hennar. Hún var í
föðurhúsum um hríð eftir að eldri
systurnar voru farnar að heiman,
og með henni og foreldrum hennar
var ætíð mikið ástríki eins og fjöl-
skyldunni allri.
Að loknu gagnfræðaprófi á Ak-
ureyri stundaði Birna nám í Hús-
stjórnarskóla Reykjavíkur, en fór
síðan til náms í handavinnudeild
Kennaraskóla íslands og lauk það-
an kennaraprófi vorið 1959. Hún
vann nokkuð að kennslu á sérsviði
sínu, einkum í Vogaskóla, Kvenna-
skólanum í Reykjavík og Fóstru-
skóla Sumargjafar. Henni mun
hafa látið vel að kenna, enda var
eftir henni sóst til slíkra starfa.
Hún gaf sig þó ekki að þeim til
langframa, því að hún eignaðist
snemma eigin fjölskyldu sem hún
kaus að helga krafta sína.
Sama ár og Birna lauk handa-
vinnukennaraprófi, eða 29. ágúst
1959, giftist hún æskuvini sínum
frá Akureyri. Heimi Hannessyni,
sem þá var við lögfræðinám í Há-
skóla fslands. Börn þeirra eru
þrjú, Hannes f. 1960, hefur lokið
háskólanámi í alþjóðasamskiptum
í Bandaríkjunum og starfar nú
sem blaðamaður; Sigríður, f. 1963,
leggur stund á hjúkrunarfræði í
Háskóla íslands; Magnús, f. 1964,
lauk stúdentsprófi nú í vor.
Engum fékk dulist, að um-
hyggja Birnu fyrir ástvinum sín-
um var runnin henni í merg og
blóð, enda átti hún ekki langt að
sækja slíka eiginleika. Fjölskyldu-
lífið varð henni líka uppspretta
mikillar hamingju meðan ævin
entist. Börnin voru heilbrigð og
mannvænleg, og maðurinn sem
hún hafði unnað frá æskudögum
var henni traustur förunautur.
Heimir var þegar á námsárum og
síðan eftir að hann lauk lögfræði-
prófi atorkusamur starfsmaður
sem gekk ótrauður að ýmsum
verkefnum þar sem reyndi á frum-
kvæði og framkvæmdasemi. M.a. í
tengslum við störf sín sem annar
útgefanda landkynningarritsins
„Iceland Review" og formaður
Ferðamálaráðs íslands um árabil
átti hann erindi víða um heim.
Marga för fór Birna með honum,
enda höfðu þau mikið yndi af að
ferðast saman, bæði innan lands
og utan.
Þeirrar notalegu hlýju sem
Birnu var eiginleg í umgengni við
annað fólk fengum við ríkulega að
njóta sem vorum henni nákomin.
Systrum sínum var hún hjartfólg-
inn vinur og systrabörn hennar
áttu alltaf alúð hennar vísa.
Birna var jafnan hófstillt í
framgöngu og ekki fyrirferðar-
söm. Hún var þó fjarri því að vera
ómannblendin enda var hún
manna vinsælust af skólasystkin-
um og æskufélögum og hélt við þá
ævilanga tryggð. Hún starfaði af
miklum áhuga í átthagafélagi
Eyfirðinga í Reykjavík og átti
lengi sæti í stjórn þess.
Festuleg rósemi virtist Birnu
gefin í óvenjulegum mæli. Hún lét
fátt koma sér úr jafnvægi, svo að
séð yrði, og hafði ekki mörg orð
um þótt eitthvað kynni að ganga
öndvert. Þessi hugarró brást
henni ekki heldur í langvinnum
veikindum hina síðustu mánuði.
Þarflaust er að reyna að lýsa
því, hve erfitt er að sætta sig við
að ekki skuli verða rönd við reist
því aðgangsharða afli, sem hrífur
konu á besta aldri burt úr lífi
þeirra sem áttu hana að. En þá er
þess að minnast, að þetta er öfug-
mæli, enginn, sem við höfum átt
að, verður framar hrifinn burt úr
lífi okkar, allra síst sá sem lætur
eftir sig gnægð bjartra og góðra
minninga. Þannig verða minn-
ingarnar um Birnu mágkonu mína
ævinlega.
Bjartur og mildur var líka júní-
morgunninn er hún gafst á vald
þeim friði sem ekkert fær rofið.
Árni Gunnarsson
Því hvað er ástar og hróðrar dís
og hvað er engill úr paradís
hjá góðri og göfugri móður?
(Matthías Jochumsson)
Þessar ljóðlínur séra Matthfas-
ar komu upp í huga mér, er ég
spurði lát frú Birnu Björnsdóttur.
Hún var sannarlega góð og kær-
leiksrík móðir.
Það mun hafa verið árið 1965 að
átta ungir og blankir júristar
komu saman að frumkvæði Knúts
Bruun og ákváðu að ráðast í það
að reisa sér og sínum þak yfir höf-
uðið. Og þegar stórir hlutir eiga að
ske á vitanlega að hefjast handa
með viðhöfn. Það var gert með því
að fara í Naustið. Reyndar fengu
konurnar ekki að vera með, enda
var staða þeirra í þjóðfélaginu þá
enn einhlít, sú að vera heima og
gæta bús og barna. Og það varð
hið göfuga hlutskipti frú Birnu
Björnsdóttur alla æfi að gegna
húsmóðurstörfum. Það merkilega
og vandasama lífstarf rækti hún
af stakri prýði. Um það get ég
glöggt borið, því að ég kynntist
náið hennar húshaldi, þar eð hún
var ein af eiginkonum hinna átta
ungu júrista, er lögðu upp í hús-
byggingarævintýrið árið 1965. Já
mikið voru þær fagrar þessar lilj-
ur vallarins, er gengu glaðar til
bústarfa að Háaleitisbraut 115 á
morgni lífsins 1965. Eftir að inn
var flutt fór ekki hjá því, að fjöl-
skyldurnar kynntust giska náið,
enda nábýlið mikið, allir við sama
stigauppgang. Börnin léku sér
saman og urðu vinir. 1 þessu litla
samfélagi skapaðist samúð, sam-
hjálp og vinátta, er haldizt hefur
æ síðan. Og börnunum fjölgaði. Já
þetta voru sannarlega yndisleg ár
og ógleymanleg. Frú Birna
Björnsdóttir átti ekki lítinn hlut i
mótun þessa góða sambýlis, eins
vel og hún var af Guði gerð. Og
börnin mín sögðu með andagt og
aðdáun: „Birna á alltaf kökur." I
augum barna er kökubakstur
ávallt hámark hinna húsmóður-
legu dyggða. En Birna kunni fleira
en að baka kökur, því að hún var
einstaklega vel verki farin. Fum-
laust og af festu gekk hún að
hverju starfi og skilaði öllu með
ágætum, sama hvað hún tók sér
fyrir hendur. Það þurfti enginn að
ganga í verkin hennar frú Birnu
Björnsdóttur. Að þessu leyti
minnti hún mig um margt á sína
merku frænku, frú Friðrikku Júlí-
usdóttur, frá Syðra-Garðshorni í
Svarfaðardal. Ég hafði oftar en
einu sinni orð á því við hana og
þótti henni að vonum vænt um að
heyra.
I framgöngu allri var Birna ein-
staklega fáguð og prúð. Hún var
fríð kona ásýndum og fönguleg,
rúmlega meðalmanneskja á hæð
og samsvaraði sér vel. Mér fannst
ævinlega bjart yfir henni og
hreint í kringum hana. Það stafaði
af innræti hennar. Vandaðri
manneskju til orðs og æðis en frú
Birnu Björnsdóttur hefi ég ekki
kynnzt. Aldrei heyrði ég hana
mæla styggðaryrði og ekki lagði
hún illt til nokkurs manns. Var
hún þó enginn skapleysingi og víst
gat þykknað í henni, en fágun
hennar, innri ögun og meðfædd
kurteisi leyfðu enga lágkúru. Hún
var í mínum augum fædd „lady“.
Ég dáði hana og virti eins og allir,
+
SIGURPÁLL STEINÞÓRSSON
fré Vík (Héðinsfirði,
Framnesvegi 54,
Reyk|av(k,
andaöist miövikudaginn 19. )úní.
Systur og systrabörn.
Birting afmœlis- og
minningargreina
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. í minn-
ingargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður. Þess
skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frumort
Ijóð um hinn látna eru ekki birt á minningarorðasíð-
um Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera vélrituð
og með góðu línubili.
sem kynntust þessari vönduðu
konu. Þannig var þessi kona að
allri gerð í sinni hljóðlátu, orðvöru
tign.
En frú Birna Björnsdóttir var
ekki einasta góð móðir og mikil
húsfreyja, hún var einnig ástrík
eiginkona, er stoð dyggilega við
hlið manns síns, Heimis Hannes-
sonar, í blíðu og stríðu og veitti
menningarlegu heimili þeirra for-
ystu af reisn og myndarskap. Af
heimili þeirra hjóna eigum við
Sólveig og börnin margar ánægju-
legar minningar, sem nú er vert að
þakka af heilum hug. Á þeim tíma,
sem Heimir Hannesson var I
fyrirsvari fyrir íslenzkum ferða-
málum þurfti hann víða að ferðast
erlendis og var þá frú Birna oftast
við hlið hans, enda voru þau hjón
einstaklega samhent um alla hluti
og það svo mjög, að kæmi manni
annað í hug, varð manni hugsað til
hins. 1 huganum var það alltaf
Birna og Heimir.
Og nú hefur sláttumaðurinn
slyngi enn á ný brugðið sínum
markvissa ljá og fellt fyrstu lilj-
una á velli hinna vonglöðu hús-
byggjenda frá árinu 1965. Er þar
með lokið lífi, sem var göfugt, fag-
urt og hreint.
Vini mínum, Heimi Hannessyni,
og börnum sendum við hjónin og
börn okkar innilegar samúðar-
kveðjur. Megi minningin um
vammlausa manneskju verða
þeim huggun harmi gegn.
Guð blessi minningu frú Birnu
Björnsdóttur.
Magnús Thoroddsen
Ástkær mágkona og vinkona er
látin.
Hún var til kölluð í blóma lífs
síns og kvaddi þennan heim, þegar
hann skartaði sínu fegursta. Vorið
hafði verið óvenju fagurt og það
lék við lífið og gróandann. Það var
því enn þá sárara að fylgjast með
dauöastríði lífsmikillar konu, sem
barðist fyrir lífi sínu af miklu
hugrekki þar til yfir lauk. Líkt og
blómið, sem festir rætur í grýttri
jörð, hafði hún þessa síðustu mán-
uði kjark til að lifa á meðan kraft-
arleýfðu.
Birna Björnsdóttir fæddist á
Akureyri á vetrarmánuðum 1936.
Foreldrar hennar voru Sigríður
Guðmundsdóttir og Björn Þórð-
arson. Lifir hann dóttur sína.
Birna ólst upp í foreldrahúsum
yngst þriggja systra við mikla ást-
úð og hlýju, sem reyndist henni
síðar dýrmætt veganesti. Hún var
lánsöm að fá að lifa við slfkt ör-
yggi á uppvaxtar- og þroskaárum
sínum. Fagurt umhverfi Akureyr-
ar mótaði einnig spor í persónu-
leika hennar.
Þessi ár á Ytri-Brekkunni voru
henni kær, þar sem unað var við
leik eða störf. Gönguferðir í Lysti-
garðinn, berjaferðir upp í Mið-
húsaklappir, skíðaferðir í Hlíðar-
fjall og síðar útilegur með skátun-
um, svo að eitthvað sé nefnt. Birna
tók mikinn þátt í skátastarfinu á
Akureyri og lagði sitt af mörkum
til að skapa fagran reit við skála
þeirra, Valhöll, í Vaðlaheiði. Eftir
að fjölskyldan eignaðist bíl var
farið í óteljandi skoðunarferðir
um nágrennið og fjarlægari héruð.
Björn var óþreytandi að sýna
dætrum sínum fegurð og um leið
tíguieik þessa lands og vaknaði
fljótt áhugi þeirra á ferðalögum. í