Morgunblaðið - 07.08.1985, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 1985
Frásagnir
frá
Roger og froska-
veitingahúsið hans
Umsjón
Elín
Pálmadóttir
Parísarbúar sem gert
hafa veitingahús aö
sérgrein sinni — og
þeir eru margir — þekkja
flestir La Grenouille. Ekki af
því að þetta sé svo glæsilegt
veitingahús, það er enn i
upphaflegu húsakynnunum
frá því það var stofnað árið
1930 í Rue des Grands-
Augustins í Latínuhverfinu
niður undir Signu, í porti og
þvælið að finna það. Miklu
fremur af þvi að stofnandinn
og eigandinn, Roger le Gren-
ouille, sem 4—5 áratugi stðð
þar á skyrtunni og tók á
móti gestum var lðngu orð-
inn þjóðsagnapersóna er
hann dó fyrir fáum árum.
Hann var m.a. einkavinur
Jóhannesar 23. páfa síðan
þeir Roncalli kynntust í Ist-
ambúl í fyrra strfði og veit-
ingahúsið hans dró að alis
konar listafólk, leikara og
frægt fólk, svo sem sjá má af
nafnspjöldum og alls kyns
dóti sem það skildi þarna
eftir á veggjum og hangandi
í loftinu. Enn stendur Alice
kona hans við kassann. Þau
fluttu aldrei úr litlu bak-
íbúðinni við veitingastaðinn
eða breyttu sinum lifnaðar-
háttum hið minnsta.
En þetta er ekki bara gam-
all sögulegur staður, þótt
andblær eigandans og lifn-
aðarhátta hans hvíli þar yf-
ir. Eins og nafnið La Gren-
ouille eða Froskurinn ber
með sér sérhæfir veitinga-
húsið sig i froskafótum. Og
þeir eru lfka hreinasta hun-
ang þarna, eiga vart sína
líka. Matreiddir með hvft-
lauk og kryddi. Ef maður fær
svo gott hvítvfn með verður
máltíðin fullkomin. Ekki að
furða þótt lagt sé upp úr
matnum. „Ég var að leita að
staö þar sem fólk gæti borð-
að vel... ég hugsaði ekki um
annað en mat,“ var haft eftir
Roger Spinhirni sem seinna
hlaut nafnið Roger la Gre-
nouille. Inntakið f lffi hans
var að borða og láta aðra
borða góðan og mikinn mat,
þvf hann fékk svo lftið af
honum f æsku, var sísvang-
ur. Og viðhorfið breyttist
ekkert þótt hann yrði smám
saman frægur og rfkur.
Hann lifði í mat.
Einstæð móðir Rogers
skildi hann og tvíburabróður
hans eftir á munaðarleys-
ingjahælinu f d’Elancourt.
Þar var fátæktin svo mikil
að ábótinn og systurnar
neyddust til að loka og láta
börnin frá sér fara á árum
, fyrri heimsstyrjaldarinnar.
Þá leitaði drengurinn uppi
móður sina sem var matselja
í Versölum, en þessi móðir
sem hann hafði alltaf
dreymt um, hafði engum
sagt af börnunum og fór
undan f flæmingi. Upp frá
því sá drengurinn um sig
sjálfur, lá úti og byrjaði sem
sendill hjá kjötkaupmanni.
Átti illa ævi í hernum, sem
þjónn á kaffihúsum i París
en einnig á Ritz, þar til hon-
um og Alice, konu hans,
tókst að byrja með lítið veit-
ingahús í Rue des Grands-
Augustines 1930. Baslinu var
að visu ekki þarmeð lokið,
hann fór sjálfur á reiðhjól-
inu á nóttunni að veiða
froska eða á markaðinn f Les
Halles til að velja sjálfur
kjötbitana og reiddi kart-
Alls konar minjagripi hafa frægir og minna frægir gestir
skilið eftir í veitingahúsinu. Kennir þar margra grasa og allt
orðið yfirfullt. Hver gripur á þó sína sögu. Þarna hangir t.d.
hattur ábótans á munaðarleysingjahælinu þar sem Roger ólst
upp.
öflu- og grænmetispokana
heim á hjólinu sfnu, en kona
hans stóð við eldavélina.
Hann tók svo á móti gestun-
um til miðnættis.
Brátt tóku fátæku lista- og
visindamennirnir að borða
hjá Roger. Fastagestir voru
t.d. Balthus, Fargue, Vitrac,
Picasso sem hafði vinnustofu
f húsi númer 7 við sömu
götu, og Derain með sfn 130
Roger fyrir framan málverkið sem einn gesta hans, málarinn
Balthus, málaði af honum og syni hans.
hjónin og Nóbelsverðlauna-
hafarnir Joliot-Curie úr
rannsóknastofunni í Sor-
bonne-háskóla. Irene Curie
sem síðar dó vegna of mikill-
ar geislunar á hendurnar
sagði Roger gjarnan að hún
fyndi ekki lengur fyrir putt-
unum á sér nema þegar hún
borðaði heita froskafætur í
La Grenouille. Joliot-Curie-
hjónunum bjargaði Roger
frá Þjóðverjum á stríðsárun-
um með þvf að fela þau í
munaðarleysingjahælinu.
En til Rogers komu fleiri.
Les clochards eða flækingar
Parísarborgar gátu komið á
vissum tíma dags að dyrun-
um og fengið mat f ílátin sín,
þótt haft sé eftir Roger á
hans sfðustu árum að ekki
séu neinir „clochardar" leng-
ur í París, nú séu þaö bara
drykkjumenn. Og Roger tók
alveg eins — svolítið rosa-
legur á skyrtunni (ólst upp
jakkalaus og þurfti ekki héð-
an af á honum að halda) — á
móti öllum sínum gestum,
hvort sem það var Spaak,
ráðherra frá Belgíu, eða
strákarnir af munaðarleys-
ingjahælinu f d’Elancourt.
Raunar betur á móti þeim,
því einu sinni á ári lokaði
hann veitingahúsinu fyrir
öllum öðrum og bauð öllum
strákunum í mat, veitti þeim
eins mikinn og góðan mat og
þeir gátu f sig troðið og þá
var nú veisla á staðnum. Þaö
var líka alltaf hátið þegar
hann kom í heimsókn, venju-
lega á miðvikudögum, út á
munaðarleysingjahælið og
allir krakkarnir komu hlaup-
andi á móti vini sfnum og
hrópuðu gælunafnið hans.
kg og góða matarlyst. Skáld-
ið og flugmaðurinn Saint-
Exupery kom oft seint á
kvöldin beint úr hættuferð-
um sfnum óg átti húslykilinn
sinn geymdan hjá Roger svo
að hannAýndi honum ekki og
seinna var Malraux þar tiöur
gesturJ Dansmærin fræga
Mistinguett úr Follies Berg-
ere kofn um hádegið. Og það
gerðu gjarnan lika visinda-
La Grenouille. Getur verið
dilítið þvælið að finna veit-
ingahúsið. Gengið er inn I
portið.
Nini. Þeim gleymdi hann
ekki. Roger la Grenouille
kom mikið við sögu f neðan-
jarðarhreyfingunni á stríðs-
árunum, faldi þá margan
manninn og eftir strfð urðu
þeir viðskiptavinir hjá hon-
um hershöfðingjarnir Le-
clerc, Marchall og Eisenhow-
er. Húfa Alicar Doggett, rit-
ara hans, hefur hangið á
veggnum f veitingahúsinu
síðan bandamenn komu inn f
París.
Þannig varð Roger smám
saman þjóðsagnapersóna f
París og Claude Delay, sú
sem skrifaði ævisögu Chann-
el, skrifaði ævisögu fátæka
drengsins sem varla lærði að
lesa. Hana má raunar kaupa
á staðnum, ef beðið er um
hana. Þótt Roger sé sjálfur
horfinn kemur fólk langar
leiðir í veitingastaðinn hans.
Hann hefur ekkert breyst og
það er skemmtilegur blær
þar. Stúlkurnar sem ganga
um beina hafa flestar verið
þar lengi og unnu með Roger
le Grenouille og eru hressar f
bragði. Þótt La Grenouille
væri stækkað eftir heims-
styrjöldina er þar takmark-
að rými og getur verið erfitt
að komast að. En það er þess
virði að reyna það ef maður
er í Parfs.
A rölti
um göturnar
Coupole á
Montparnasse
Coupole er eitt af þess-
um veitingahúsum,
sem hefur dregið að
matargesti f fimm áratugi,
afgreiðir um 2.000 gesti á
dag og er opið til klukkan 2
að nóttu. Þangað fara menn
gjarnan ef þeir vilja fá sér
bita fyrir skaplegt gjald,
enda lifir staðurinn af fornri
frægð. Þetta veitingahús
opnaði á Montparnasse í des-
embermánuði 1927 með mik-
illi listamannahátfð, enda
blómaskeið listamanna á
Montparnasse. Það var upp-
haflega skreytt af lista-
mönnum hverfisins sem
gerðu barinn að sínum og
sækja enn gjarnan þennan
veitingastað. Hann er á
Montparnassebúlevarðinum,
beint á móti Café Select þar
sem íslendingar höfðu lengi
bækistöð sfna.
IParísarborg eru kaffihús
á hverju horni og götur
með litlum veitingastöð-
um í hverju hverfi bera mis-
munandi svip eftir hverfum.
Og bæði heimamenn og
ferðamenn setjast gjarnan
þar niður og njóta þess að
horfa á götulffið. Þetta er
hluti af notalegu andrúmsl-
ofti Parísarborgar.
Og ætli maður að fara út
að borða með einhverjum, þá
er ekki endilega ákveðið
fyrirfram á hvaða veitinga-
húsi það skuli vera. Allt eins
sett stefnumótið á einhverju
torgi eða götu með mörgum
litlum veitingastöðum og val-
inn staður til að fara inn á
þegar þangað er komið. Slik-
ar götur eru víða. Flestar
byggja á gömlum merg og
bera þess merki, en blærinn
breytist þó oft eftir því sem
efst er á baugi. Þannig er um
tvær vinsælar veitingahúsa-
götur í Latínuhverfinu. Rue
Á rölti um borgina verður að hvíla sig — á kaffihúsi við St.
Germain-búlivarðinn.
Þeðsi þarf ekki að leita lengi
að veitingahúsi við hæfi,
hann tyllir sér bara niðnr á
einhverju torginu í sólinni og
hefur brauðið og rauðvfnið
sitt með. „Clochardar” eru
þeir nefndir og setja svip á
borgina.
Mouffetard sem hefur eink-
um orðið vinsæl „matargata“
á sl. áratug, en gamall og
skemmtilegur markaður var
þar löngu fyrr. Hitt er Rue de
la Huchette út frá Michelt-
orgi við Signu. f litlu veit-
ingahúsunum f báðum götum
má nú glöggt greina hvað
efst er á baugi, þvf grfsk veit-
ingahús með grilluðum steik-
um eru yfirgnæfandi um
þessar mundir. Rue de la
Huchette var fyrir stríð
venjuleg smágata þar sem
bjó verkafólk, en eftir að
bandarískur rithöfundur
skrifaði um götuna og íbúa
hennar fræga bók þá tóku
borgarbúar og túristar að
sækja í hana með tilheyrandi
veitingahúsum. Þegar araba-
hverfi nálgaöist staðinn á 7.
áratugnum var þar um tfma
mikið af krám með arabfsk-
um réttum, en nú er þetta
þröng göngugata með litlum
veitingahúsum, flestum
griskum. Báðar göturnar
skemmtilegar að reika um.