Morgunblaðið - 15.09.1985, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 1985
B 41
hana. En hún hjálpaði mér að
fara, vissi að ég var ekki að yfir-
gefa hana fyrir fullt og allt.
Eftir tveggja ára dvöl á Norður-
löndum fór ég til Afríku, til Sah-
ara, og kynntist hirðingjum [>ar.
Ég flakkaði næstu þrjú árin um
Afríku og Evrópu. Ég skil ekki
núna hvernig ég lifði þetta af, ég
átti oft lítinn pening en einhvern
veginn bjargaðist þetta allt sam-
an. Ég fór reyndar strax að taka
myndir og seldi. Var í raun „free-
lance" Ijósmyndari frá 16 ára
aldri. Ég tók mikið af fuglamynd-
um.
Ég hef alltaf verið mikill fjalla-
maður og það voru fjöllin sem
drógu mig til íslands. Þá var ég
tvítugur, hafði verið 5 ár á flakk-
inu. Eg ætlaði reyndar að fara til
Suður-Ameríku og taka kvikmynd
um flamingóa ásamt nokkrum
vinum mínum, koma aðeins við á
íslandi og fara þaðan til Græn-
lands og svo suður eftir allri Am-
eríku. Af því varð þó ekki.“
Tjaldaði í snjó
við Mývatn
„Ég kom til íslands í byrjun
apríl 1972. Ég vildi vera hér á und-
an farfuglunum og fylgjast með
kornu þeirra. Ég dýrkaði fugla á
því tímabili, þeir eru svo lifandi og
fallegir, þokkafullir. Það er auð-
velt að drepa þá en samt eru þeir
svo harðgerðir að þeir geta ferðast
alla leið frá Ástralíu og hingað
eða frá Suður-Ameríku og þá oft
hreppt hin verstu veður á Ieiðinni.
Þeir eru sem sagt viðkvæmir en
samt sterkir.
Ég fór beint til Mývatns og
tjaldaði þar í snjó. Þegar þangað
kom hafði ég ekki náð sambandi
við nokkurn íslending. Ég hafði
eitthvað yrt á rútubílstjórann á
leiðinni norður og hann hallaði sér
aftur í sætinu, hvorfði á mig og
sagði: „Haaa“ eins og íslendingum
einum er lagið. Seinna hef ég
kynnst mörgum góðum rútubíl-
stjórum.
Ég tjaldaði fyrst við Kálfa-
strönd i Mývatnssveit og verslaði i
kaupfélaginu. Vissi ekkert hvað 6g
átti að kaupa af mat, tók eitthvaö
sem leit vel út en var óætt. Ég fór
því heim að bænum og fékk mjóll:
og það fólk bauð mér síðan í kaffi
og kleinur á hverjum degi. Þetta
voru fyrstu en ekki síðustu góðu
bændurnir sem ég átti eftir að
hitta. Mér finnst íslendingar vera
bændur fyrst og fremst. Hjá þein)
helst allt hið mannlega og nátt-
úrulega í fslendingum. íslend-
ingar eru iíka nátengdir bænda-
menningunni, miklu nær henni en
aðrar Vestur-Evrópuþjóðir vegna
)>ess að borgarmenningin nær svo
skammt aftur hjá ykkur."
— Þú ferðaðist mikið um landið
og kynntist því á annan hátt en
flestir íslendingar gera?
„Ég var í fjóra mánuði þarna
fyrir norðan og skoðaði fugla og
tók myndir. í ágúst og september
fór ég síðan yfir landið fótgang-
andi. Mér fannst það stórkostlegt.
Ég fékk dellu fyrir íslandi þarna.
Ég ákvað að sjá öll svæði landsins
og kynntist landinu á þennan hátt
og ferðaðist þannig í tvo mánuöi
en þá fór veðrið að vera leiðinlegt
og ég einnig orðinn blankur."
— Hvað tók þá við?
„Þá fór ég til Grindavíkur og
beint út á sjó, á netabát sem hét
Gísli lóðs. Það var geysilega erfitt,
ég var ofboðslega sjóveikur en
gafst ekki upp. Það var gaman að
sjá hvað þessir menn eru duglegir,
hvernig þeir vinna eins og skepn-
ur. Þarna kynntist ég öðruvísi ís-
lendingum en bændum. Sjómenn
eru mismunandi, margir eru mjög
skemmtilegir menn og ég bar
mikla virðingu fyrir mörgum
þeirra en aðrir þótti mér heldur
ruddalegir, þeir hugsuðu bara um
að vinna, græða peninga og fara á
fyllerí þess á milli. Ég fór einnig á
togarann Júpíter og það var hel-
víti. Þennan vetur fór ég líka að
kynnast fólki í Reykjavík og fara
út að „skemmta mér“ eins og það
heitir hér. Um sumarið fór ég svo
að ferðast aftur. Einu sinni vant-
aði leiðsögumann hjá Andrési Pét-
urs og þá fór ég í fyrsta sinn að
leiðsegja fólki og mér fannst ég
vera gerður fyrir það. Ég var hjá
Útivist líka. Ég komst að þarna
vegna þess að ég var búinn að
ferðast talsvert um landið og tal-
aði frönsku. I framhaldi af þessu
fór ég að velta því fyrir mér að
hægt væri að skipuleggja allt
öðruvísi ferðir um iandið sem ég
geröi svo síðar. Ég tók alltaf
myndir líka jöfnum höndum."
— Fórstu aldrei til Frakklands í
millitíðinni?
„Jú, ég fór í heimsókn og eftir
tveggja ára dvöl hér fór ég til
Frakklands í eitt ár og tók stúd-
cntspróf. Þar getur maður tekið
slíkt próf án þess að sitja á skóla-
bekk í mörg ár. Ég lærði þarna
einn vetur og svo kom reynsla og
sjálfsnám til.“
Myndabók um ísland
— Þú gafst út myndabók um fs-
land með myndum sem þú hefur
tekið á ferðalögum þínum um
landið. Margir hafa látið vel af
þessari myndabók við mig.
„Já, bókin var gefin út í Frakk-
landi 1980. Myndatakan hefur
alltaf verið mitt tómstundagaman
en ég hef dregið mikið úr henni
vegna þess hversu Htinn tíma ég
hef. Ég átti orðið geysilegt 3afn af
myndskyggnum, sem ég vissi ekki
hvað ég átti að gera við, ég ætlaði
að fara að flokka þetta og jafnvel
henda en ákvað þá að velja úr og
gefa )>essa bók út. Þetta er mynda-
bók sem ég ætlaði ferðamönnum."
— Þú fórst þó í Ijósmyndara-
nám í Frakklandi. Hvenær var
það?
„Það var 1976. Ég kynntist kon-
unni minni 1975 og inig dreymdi
um að fara aftur til Frakklands og
vera þar einhvern tíma til þess að
hún gæti kynnst Frakklandi og
uppruna mínum. Ég ætlaði mér að
verða trésmiður og er smiður í
mér. Ég vildi læra að smíða hús-
gögn. Ég fór í nám í Normandí en
var þar aðeins einn dag. Ég kunni
ekki við þessa nýju tækni, þarna
var allt fjöldaframleitt. Ég dreif
mig þá til Suður-Frakklands, þar
sem ég hafði heimilisfang frægs
ijósmyndara, Denis Brihat. Hann
bjó á stórum sveitabæ og kenndi
4—5 nemendum í einu. Þetta var
mjög dýrt nám. Hann var eins og
tnunkur sem fékk til sín lærlinga.
Ég fór þarna og hitti hann. Námið
hafði reyndar byrjað mánuði áður
en það voru strax einhverjir
straumar á milli okkar og okkur
Hkaði vel hvorum við annan. Hann
tók því við mér og fann bæ fyrir
okkur að búa á. Siggu líkaði vel í
Suður-Frakklandi, þarna eru kon-
ur svartklæddar og hrukkóttar
með eina tönn. Þarna eignuðumst
við okkar fyrsta barn og Sigga fór
að tala frönsku eftir þrjá mánuði,
hafði aldrei viljað tala frönsku við
mig hér heima þó að hún hafi lært
frönsku í menntaskóia. Hún vildi
ekki tala frönskuna fyrr en hún
gat talað hana vel.
Námið er þarna var mjög gott.
Besta tækni, ég lærði að búa til
pappír og filmur eins og gert var
um 1900. Það má líkja þessu námi
við japanska listgrein. Svo mikil
nákvæmni og alúð var lögð í það.
Að loknum þessum vetri fór ég að
vinna í Aix en Provence, þar sem
margir íslendingar eru við nám.
Ég hugsaði mér þá að gerast
Ijósmyndari í Frakklandi en Sigga
vildi fara heim til íslands og það
varð úr.“
Ævintýraferðir
til íslands
— Fórstu þá út í ferðaþjónustu
hér?
„Ég ákvað þá að vera minn eigin
herra og koma af stað ferðaþjón-
ustustarfsemi. Ég fékk lánaða
peninga fyrir fjallabílum, fór á
litla ferðaskrifstofu i Frakklandi,
sem skipuleggur ævintýraferðir,
og bauð þeim upp á slíkar ferðir
um hálendið, einungis fyrir litla
hópa. Þetta gekk nú ekki mjög vel
fyrst, fáir sem komu. En ég gafst
ekki upp og vann ýmsa vinnu á
milli til að bjarga húsnæði og mat.
Ég kenndi frönsku og vann við
trésmíði. Ferðirnar fóru smám
saman að ganga betur. Ég var þó
dálítið einn á báti til að byrja með.
Það var oft kvartað undan útlend-
ingum í svona ferðum. Þeir væru á
eigin bílum og fylgdu ekki íslensk-
um reglum en ég var betur settur
því ég var með íslenskt númer á
bílnum og átti íslenska konu. Ég
fór að gefa mig að Islendingum í
jæssari starfsemi og þeir tóku mér
vel og hvöttu mig og studdu marg-
ir hverjir. Seinna vann ég svo í
samvinnu við Ferðaskrifstofu rík-
isins á veturna. Ég fór í skíða-
ferðir á vetrum og ýmsar fjalla-
ferðir á sumrum. Ég fór einnig á
námskeið í Alpafjöllum og skipu-
iagði erfiðari ferðir í kjölfar þess.“
— Þú ákveður að setjast að á
íslandi og fá íslenskan ríkisborg-
ararétt?
„Ég dró það í mörg ár að sækja
um íslenskan ríkisborgararétt. Ég
átti alltaf útfyllt umsóknareyðu-
blað í skúffunni hjá mér en dró
það að skila því. Én ég fann oft
fyrir því að ég gat ekki gert alla þá
hluti sem mig langaði til hér á
landi, ég var alltaf útlendingur en
vildi verða inn-lendingur. Það sem
hafði úrslitaáhrif var ferð sem ég
fór í eitt sinn að vetri til í Land-
mannaiaugar með franska ferða-
menn. Ég rakst á íslendinga á
snjósleðum, þeir voru á fylleríi og
tveir þeirra lögðu af stað, ný-
komnir úr baði og blautir. Þeir
villtust og snjósleði þeirra hrapaði
20 metra niður í Tungná. Daginn
eftir fór ég til sð sækja hjálp upp í
Veiðivötn, ég lét Hjálparsveit
skáta vita og fundu þeir mennina
sem voru þá búnir að liggja í
meira cn sólarhring margbrotnir
og hálffrosnir og að dauða komnir.
Ég var beðinn að flytja mennina
upp í Landmannalaugar til móts
við þyrluna, þar sem ég hafði góð-
an snjósleða og stóra kerru aftan
í. Síðan sá ég í blaði frétt um tvo
duglega íslendinga sem hefðu lent
í þessu hroðalega slysi þegar þeir
voru að leita að Frakka sem var
týndur. Þessu var algjörlega snúið
við. Enginn þakkaði mér, ekki
björgunarsveitin og ekki mennirn-
ir. Þetta ýtti undir það að ég skrif-
aði undir umsóknareyðublaðið. Ég
vildi ekki vera útlendingur í aug-
um tslendinga. Það versta var
nafnið. Mér var sagt að Filippus
væri samsvarandi Philippe,
reyndar heita nokkrir menn Filip
hér en ég vissi ekki um það þá.
Mér er nú reyndar sama en amma
mín í Frakklandi fengi hjartaslag
ef hún vissi að ég héti ekki lengur
Philippe Patay.“
Með íslenska fánann
í Himalaya
— Þú fórst í ferð til Himalaya
1981 og hefur síðan verið leiðsögu-
maður þar og í Sahara á haustin.
Hvernig kom það til?
„Mig hafði lengi dreymt um
Himalaya. Vildi sjá staði þar og
samfélög manna. Ég fór einn en
hafði það í huga að skipuleggja
ferð fyrir kunningja mína sem
höfðu farið í ferð með mér hér
heima. Ferðin 1981 tók þrjá mán-
uði og fór ég m.a. með íslenska
fánann upp á Eyjartind að vetri
til, í 6.200 metra hæð, áður hafði
ég reyndar farið í 6.800 metra. Ég
hugsaði heim til íslands, vissi að
ég átti heima á íslandi þegar ég
var kominn svona langt í burtu.
Hugsaði ekki til Frakklands. Síð-
an hef ég oft farið til Himalaya að
skipuleggja gönguferðir og leið-
angra. Reyndar kom frétt í þessu
blaði nýlega, þar sem sagt var að
góður kunningi minn væri að fara
til Himalaya að klifra, fyrstur fs-
lendinga. Þetta sýnir að jafnvel
góðir félagar gleyma mér og við-
urkenna ekki að ég sé fslendingur,
ég er það ekki í þeirra huga og
verð það líklega aldrei. Ég er nú
ekkert sár yfir því, sonur minn
verður vonandi íslendingur.
Ég dýrka Himalaya en það er
annað svæði sem ég er nátengdari,
Sahara, þar eru Tuareg-hirðingjar
sem mér finnst frábærir menn.
Við ferðumst í úlfaldalestum í
Sahara og klífum gömul eldfjöll.
Tuareg-hirðingjarnir skiptast í
stríðandi hópa en þeir vilja ekki
hætta þessu lífi sínu. Ég skil ekki
hvernig hægt er að kalla þessa
menn villimenn. Þetta er yfirleitt
fólk á háu menningarstigi. Stór-
veidin troða eitri sínu i þessar
þjóðir.“
— Nú ert þú kominn með eigin
ferðaskrifstofu og væntanlega
veitingastað í sama húsnæði í
haust?
„Ég var einn í mörg ár en vann
síðar fyrir Ferðaskrifstofu ríkis-
ins á veturna þar sem ég lærði
ýmislegt. En ég vil ekki vinna
fyrir aðra svo ég stofnaði eigin
ferðaskrifstofu núna, að vísu í
samvinnu við aðra. Þetta er hluta-
félag. Áður var ég með þessi um-
svif mest heima hjá mér. Ég vil
eiga litla ferðaskrifstofu sem
gengur vel en það er ekki nóg til
að lifa af. Ég get ekki farið fleiri
ferðir til Sahara eða Himalaya til
að drýgja tekjurnar, nú á ég þrjú
börn sem binda mig hérna. Þá
verð ég að hafa eitthvað annað að
gera og annar gamall draumur er
að rætast. Við erum nokkur sam-
an sem ætlum að opna franskan
veitingastað hér í sama húsnæði
og ferðaskrifstofan er í. Við erum
ekki að hugsa um neitt stórfyrir-
tæki, þetta á að vera lítill og
huggulegur staður, aðeins fyrir 32
í sæti. Þetta verður ekki bjórkrá
heldur staður þar sem fólk kemur
saman og borðar. Ég tel slík veit-
ingahús vera þann stað í nútíma-
samfélagi þar sem fólk getur náð
sambandi við aðra. Það getur
maður ekki i hávaðanum á diskó-
tekunum. Þetta er lítill draumur
en ekki stór. íslendingar vilja allt-
af eitthvað stórt og mikið.
Íslendíngar aö kafna
í félagslífí
— Það er kannski að bera í
bakkafullan lækinn að spyrja þig
um við horf til lands og þjóðar.
Ýmislegt hefur komið fram varð-
andi það hér á undan.
„Ég gæti nú skrifað bók um
þetta, fsland og viðhorf til þess.
Eitt get ég þó sagt. Maður er aldr-
ei óafskiptur hér. Mér finnst ís-
land vera ríkt land, þá á ég ekki
við að það sé ríkt af peningum eins
og Sviss heldur er það auðugt af
svo mörgu öðru sem mér finnst
íslendingar ekki alltaf kunna að
meta. íslendingar eiga að’ rækta
það frumlega í sér og það sem er
öðru vísi, ekki reyna að apa allt
upp eftir öðrum Vesturlandaþjóð-
um. Hér eru frábærir karakterar,
það er hægt að finna fullt af fólki
í hverri götu sem hægt væri að
skrifa bækur um. Svo eru aðrir
sem vilja afneita þessu öllu og
taka upp borgaralega lífshætti að
öllu leyti.
En mér finnst samt að íslend-
ingar kunni að hugsa eins og ég
geri. Ég var að velta þessu fyrir
mér !>egar ég gekk um landið hér
fyrst. Þá fannst mér ég stundum
vera eins og útilegumaður. Ég fór
frá Ákureyri í Þjórsárver, Kerl-
ingarfjöll, Hveravelli og kom
í niður á Þingvelli. Þá fór ég að lesa
útilegumannasögur og uppgötvaði
að íslendingar bera virðingu fyrir
útilegumönnum sem þeir þó
reyndu nlltaf að ná og refsa. Þetta
eru hetjur í þeirra huga.
Mér finnst ungt fólk í dag taka
nýjungarnar og tæknina allt of al-
varlega, gleyma undirstöðuatrið-
um. Ákaflega fáir sem vilja berj-
ast og finna sjálfa sig. Vilja held-
ur fara eftir ákveðnum munstrum,
líta vel út og hafa allt slétt og fellt
á yfirborðinu, allt of mikill egó-
ismi ríkjandi. Þetta á nú ekki bara
við um Island, heldur mörg lönd í
hinum vestræna heimi.
Eitt er það sem mér finnst stór-
hættulegt hér og það eru öll þessi
félög. íslendingar eru að kafna í
félagslífi. Ef menn vilja láta
eitthvað gott af sér leiða sem í
upphafi byggir á mannlegri og fal-
legri hugsun, þá kafnar það allt í
félögum. Þar þarf að skipa nefndir
og stjórn, setja lög og reglur. Allt
verður svo stíft og ósveigjanlegt."
— Þú deilir á stífni og yfir-
borðsmennsku nútímaþjóðfélags
og ert langt frá því að lifa hinu
reglubundna 9—5 lífi fyrir örygg-
ið. Ertu ævintýramaður?
„Þú verður að dæma um það
sjálf en ég vil ekki festa mig fyrir
lífstíð í einhverju einu. Ég vil ekki
hafa einhverja eina ákveðna
ímynd sem ég er fastur í það sem
eftir er.“
Höfundurinn er íslenskukennari við
MH.
Nýkomin
sendng
fráVestur-
Pantanir
óskast
staðfestar
STRAX
l^^naust h.f
SÍDUMULA 7—9 SÍMI 82722.
V^terkurog
k J hagkvæmur
auglýsingamióill!