Morgunblaðið - 26.01.1986, Blaðsíða 22

22 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JANÚAR1986
frá þessu. Ég ákvað að gusa þessu
framan í hana fimm mínútum áður
en strætó átti að fara. Hún keyrði
mig uþp á fæðingardeild. Fóstur-
eyðingin var ógeðsleg og ég lá
þama í fjóra sólarhringa á eftir.
Síðan var ég send á neyðarathvarf
unglinga eina helgi á eftir til að ég
dytti ekki í það.“
Stór skellur á ný
í lok nóvember er skellurinn aftur
stór. Helga byijar fyrri iðju af full-
um krafti. „Ég hitti fullt af fólki
inn á Hlemmi. Við förum í herbergi
í Breiðholtinu aftur. Þetta var
ruddalið, nóg eiturlyf og líklega
samankomnir allir helstu glæponar
borgarinnar. Þama var ég búin að
vera í nokkra sólarhringa, þegar ég
varð að leita lækningar vegna
kynsjúkdóms. Fór á Landspítalann
til að fá pillur og lenti þar hjá fé-
lagsfræðingi sem lét mig líta í
spegil. Ég hafði bara ekki gert það
í marga daga og hún fór yfir sukk-
lífið mitt síðustu átta daga. Ég féllst
á að fara aftur inn á Vog, nægði
eiginlega að horfa framan í sjálfa
mig, baugana og hrikalegt útlitið.
Félagsfræðingurinn bauðst til að
keyra mig beint af Lansanum. Ég
var með fulla vasa af pillum, gleypti
þær allar um leið og hún sá ekki
til, og man síðan ekkert. Það
slokknaði á mér og ég man ekkert
af fyrstu sólarhringunum þama.
Helga fór af Vogi í framhalds-
meðferð og kom þaðan fyrir nokkr-
um dögum. ífyrstu dagamir „úti“
eru erfíðir og freistingamar marg-
ar. Strákar utan af landi, sem út-
skrifuðust af sama stað viku á
undan Helgu, eru þegar fallnir og
höfðu samband sama daginn og
Helga og vinkona hennar útskrifuð-
ust. Hún segist ekki vita hvað fram-
tíðin beri í skauti sér, hún ætli
aðeins að átta sig á hlutunum.
Varðandi nám segist hún hafa í
hyggju að ljúka grunnskólaprófi í
kvöldskóla og ætla að vinna með
náminu. Hún á boð um að fara til
Bretlands með Drake-hópnum í júlí-
mánuði og telur það hjálpa sér
mikið, að hafa það markmið að
keppa að, en strangar kröfur eru
„Þú ferð bara niður á
Hiemm eða niður á
Torg, bíður smástund
og lætur skiljast á
hreyf ingunum að þú
sért að leita. Ef ein-
hver kemur ekki til þín,
þá ferð þú til þeirra,
það er enginn vandi að
þekkja þá, og segir:
Áttu stuð, eða geturðu
reddað í pípu eða í
nös. Þá er labbað með
þér útfyrir og gengið
frá kaupunum.
gerðar til þeirra sem eru í hópnum
um að þeir haldi sér utan við „rugl-
ið“. Framtíðarsýnin er að komast í
skóla til að læra ljósmyndun á
Flórída.
Hún býr nú með vinkonunni sem
útskrifaðist sama daginn og hún,
en vinkonan er 18 ára. Eitt af
markmiðum Helgu er að ná meira
sambandi við jafnaldra sína, en í
„ruglinu" hefur hún alltaf verið með
langtum eldra fólki. Aðspurð um
hvort henni finnist hún betur í stakk
búin nú til að takast á við vandamál-
in en eftir fyrri meðferðir segist
hún nú eiga betur með að kljást
við tilfinningamálin og að viðhorfin
séu öðru vísi. „Ég hef til dæmis
aldrei getað sagt mömmu að mér
þyki vænt um hana, að ég elski
hana. Ég get það núna, hugsa ég.
Þá leit ég alltaf niður á AA-fólk,
nú lít ég fremur upp til þess fólks,
sem eitthvað er að gera í sínum
málum. Eitt skil ég ekki en það er
af hveiju pabbi og mamma vilja enn
fá mig heim. Ég er búin að koma
skítalega fram við þau, sérstaklega
pabba. Alltaf látið hann heyra að
hann eigi ekkert í mér, ég ráði mér

'<$5
WAa íjcAvw CoóU
sur \dcX
<WVvM" Nmí\o. 'C'ívij\U^Mv\ VoAA
v^móvA 'V'U ekiv- 'ycxA
bVáW NpoÁ a VjíxVav- v.vm\\)\xvwx&.
ÍKvém ■ '0»
öovvv v \vc\o.
\oVm oicfcu. -.'v a*- \jcmA
^Sjtíou OíJ CMvAo. , V«J-\V\Oc VÓl^y-V t\o.V\v\o,
\lXA viW v\4"C\ O' áo-vo
■&OOT-.U ^i\ c^odí-o \o\ov &xv\ ?
4)Wj.wv\ Wv\A M \oV'VJ^K \j\J-\v\v\
y fe* «3rvM\ajWwv> OÁxaw.0^ |\MW
\xJjT \JÚ%W\ tjVoA íaWVocA
Vý\ CaÖ Sujíw.U'aW
v^jú
& yA
sjálf og ég hefi verið afbrýðisöm út
í systkini mín, — hef líklega viljað
eiga mömmu sjálf og ein út af fyrir
mig. Ég er að átta mig á þessu. Ég
geri þeim áreiðanlega bezt með
því að vera sjálf „straight", það
segir hún að þýði að halda sér þurri
og frá eiturlyfjum.
Vísur þessar eru undirritaðar
af Helgu en þœr orti hún í
fyrstu meðferð sinni á Vogi í
janúar 1985, þá 15 ára. Hún
gaf móður sinni þær eftir að
hún kom heim. Henni er þessi
gjöf dóttur sinnar kær og lán-
aði þærfúslega til birtingar
ef þær gætu orðið öðrum til
varnaðar.
„Ósköp venjulegt fólk
sem selur okkur“
— Helga hefur hér að framan
upplýst hversu auðvelt er að verða
sér út um pillur en hvað með önnur
eiturlyf, hass og þaðan af sterkara.
Ég spyr hana nánar út í þetta.
„Þú ferð bara niður á Hlemm eða
niður á Torg, bíður smástund og
lætur skiljast á hreyfingunum að
þú sért að leita. Ef einhver kemur
ekki til þín, þá ferð þú til þeirra,
það er enginn vandi að þekkja þá,
og segin Áttu stuð, eða geturðu
reddað í pípu eða í nös. Þá er labbað
með þér útfyrir og gengið frá
kaupunum. Annars er þetta komið
um allt núna, meira að segja hægt
að versla á öllum skemmtistöðum.
Ég hefði ekki trúað því fyrir nokkr-
um árum að hægt væri að kaupa
í Þórskaffi, en það er hægt núna.
En þetta er orðið dreifðara. Það eru
margir hópar, hver og einn svona
20-30 manns. Ég er búin að frétta,
að það er sérstaklega gott efni á
markaðinum núna. Það er svona
ósköp venjulegt fólk, sem kaupir
úti og selur okkur, ef þú ert að
spekúlera í því. Það selur okkur þó
ekki beint sjálft, lætur aðra gera
það sem fá svo efni eða peninga í
staðinn."
Það er langt frá því, að sá sem
þetta ritar hafi verið að hugleiða,
þegar Helga var kvödd með ósk um
að henni mætti takst að halda sér
sem lengst frá „ruglinu", hvort
þetta sé „venjulegt fólk“, sem selur
bömum og unglingum eiturlyf.
Hugsunin gekk út á það úr hveiju
það fólk sé eiginlega gert, sem
getur hugsað sér að hagnast á því-
líkum bágindum. Megi þeir sölu-
menn dauðans, eins og þeir hafa
réttilega verið kallaðir, eiga langar
og margar andvökunætur við að
finnasvarvið því.
Helga kvaddi með ósk um að
saga hennar yrði öðrum víti til
vamaðar. Hún hafði á orði að lík-
lega myndu margir „fatta hver hún
væri á lýsingunni, en það gerði þá
bara ekkert til,“ sagði hún — „ef
einhveijir krakkar fatta hvað þetta
er ógeðslegt“.
Þessir
menn
eru
hreinlega að drepa fólk
— segir móÖirHelgu um „sölumenn dauÖans“, en hún telur tímann
einn geta skoriö úr um hvort Helga veröur aÖ manneskju
ili, eins og fram kemur í viðtalinu við
hana. Varðandi stöðu Helgu í dag segir
móðir hennar, að auðvitað fínnist sér
æskilegast að Helga komi heim, þau
vilji fá hana, en mikil spenna og tog-
streita sé ríkjandi á heimilinu - að stór-
um hluta vegna þessa máls - og eflaust
rétt hjá Helgu að vera fremur hjá vin-
konu sinni. Þó það sé tvíbent, þá hljóti
þær að geta styrkt hvor aðra.
Aðspurð um hvað henni fínnist á
skorta félagslega segir hún, að af feng-
óðir Helgu er
skiljanlega
orðin illa farin
eftir allt það
sem dóttir
hennar hefur
upplifað. Hún
segir álagið vegna þessa
gífurlegt á heimilinu, en hún hafi af
fremsta megni reynt að láta það ekki
bitna á systkinum Helgu, sem eru yngri
en hún. Hún hefur mjög miklar áhyggjur
af Helgu þessa dagana, spumingin um
hvort hún muni standa sig nagar hana
nótt og dag. Hún sagði m.a., er rætt
var við hana um Helgu: „Tíminn einn
getur skorið úr um það, hvort dóttir mín
verður að manneskju eða hvort hún fer
eins og hin. Það er sárt að vita ekkert
og geta ekkert gert. Mér finnst tími til
kominn að fólk opni augun fordómalaust
og geri sér grein fyrir hvað um er að
vera.“
Helga var að sögn móður hennar mjög
athafnasamt bam, 8-9 ára var hún
mikið í íþróttum. Hún segir Helgu hafa
blekkt sig og alla umhverfis í mörg ár.
Hún hafi til dæmis alls ekki gert sér
grein fyrir hversu illa var komið fyrr en
Helga var orðin 14 ára. Móðirin er ekki
alveg sátt við ríkisreknu unglingaheimil-
in, sem Helga hefur verið langdvölum á.
Segir m.a., að hún viti nú, að þeir vasa-
peningar, sem henni og eiginmanni
hennar hafi á sínum tíma fundist nokkuð
háir, og þau vom látin senda henni,
hafi allan tímann farið beint í vínkaup.
En þá var Helga 12 ára á unglingaheim-
inni reynslu hljóti eitthvað að þurfa að
taka við hjá unglingum sem koma úr
góðri meðferð. Unglingamir séu at-
vinnulausir og leiti strax í sama hópinn.
Hún gæti hugsað sér einhvers konar
sambýli, en með áframhaldandi meðferð
þar sem gerðar væm kröfur til þeirra
um að standa sig.
Hnútarnir voru heil flækja
Um ástæður þess að svo fór fyrir
Helgu segir móðir hennar: „Félags-
fræðingar tala sífellt um hnúta í fjöl-
skyldulífínu, en þessir hnútar vom í
Helgu tilfelli í reynd heil flækja, óleysan-
leg að því er virðist. Annars finnst mér
að fjölskyldunum sé alltaf kennt um. Á
þessu heimili er til dæmis engin óregla,
ekki einu sinni reykt, og allt virðist
ganga vel með yngri bömin. Ég þekki
hvemig það er að búa með áfengissjúkl-
ingi. Ég skildi við einn slíkan, föður
Helgu. Það er hægt að skilja við eigin-
mann, en það skilur enginn við bömin
sín. Áfengissýkin er slæm en ástandið
þar sem eiturlyf em annars vegar er
ólýsanlegt. Sveiflumar em gífurlegar og
það veit aldrei neinn á hveiju má eiga
von næst. Ég held, þegar ég hugsa um
þessi eiturlyf, að maðurinn sé að tortíma
sjálfum sér, það þarf ekkert annað til
að koma. Ég fyllist kenndum sem ég
get ekki lýst, þegar ég hugsa um þá sem
hagnast af sölu eiturlyQa. Ég veit ekki
hvað ég vil að gert sé við þá, en það
þarf að herða viðurlög mjög mikið.
Þessir menn em hreinlega að drepa fólk.
„Elskulegustu krakkar
sem eru farnir yfir
móðuna miklu“
Móðir Helgu hafði á orði að lögreglan
hefði reynst sér mjög vel, iðulega hringt
og látið sig vita af henni. Hún ræddi
einnig um bömin og unglingana sem
eins hefur verið ástatt með. „Þau em
til dæmis öll farin yfir móðuna miklu
nema Helga, sem vom með henni fyrst
á unglingaheimilinu, og þau týna stöðugt
tölunni. Þetta vom allt elskulegustu
krakkar og ég er uggandi um, að það
séu miklu fleiri en við gemm okkur grein
fyrir, sem eiga við svipaða erfíðleika að
etja. Ég vona bara að augu fólks opnist
án þess að því fylgi fordómar," sagði
móðir Helgu að lokum, en þetta stutta
viðtal reyndi auðsjáaniega mjög á hana.