Morgunblaðið - 21.02.1986, Blaðsíða 26

MORQUNBLAPIÐ^FÖSTUDAGUR 21. FEJBRÚAR1986
ri|/J

J*
Fjögurra mánaða tilraun með neyðarhnappa aldraðra er orðin að tveimur árum;
„Málið þvælist um í kerfinu o g ég
get ekki unað ástandinu lengfur“
— segir Jóhann Óli Guðmundsson
í Securitas — 700 manns geta fengið
þjónustu fyrir sömu upphæð og
kostar að reka þrjú sjúkrarúm
„UPPHAFLEGA átti tilraunin að standa í fjóra mánuði en nú
eru liðin tvö ár og allan þann tíma hef ég rekið þessa þjónustu
á minn kostnað. Borgaryfirvöld virðast engan áhuga hafa á
þessu. Þarna væri hægt að spara gifurlegt fé; það kostar um
fjórar milljónir að reka eitt sjúkrarúm á ári og fyrir þá upphæð
sem rekstur þriggja sjúkrarúma kostar mætti veita 700 manns
neyðarþjónustu. En málið þvælist bara í kerfinu, engin ákvörðun
hefur verið tekin um framhald og nú er svo komið að ég get
ekki unað ástandinu lengur."
Jóhann ÓIi Guðmundsson í stjórnstöð Securitas. Morgunbiaaið/Júiius.
Svo mælti Jóhann Óli Guð-
mundsson forstjóri Securitas sf.
En hvað er til umræðu?
Síðastliðin tvö ár hefur Securit-
as sf. rekið neyðarþjónustu fyrir
aldraða og öryrkja, sem vilja búa
í heimahúsum. Þetta fólk hefur
haft neyðarhnappa sem tengdir
eru boð- og stjómkerfi öryggis-
nets fyrirtækisins. Ef eitthvað
bjátar á þrýstir fólkið á hnappinn,
boð berast til stjómstöðvarinnar
og eftir nokkrar mínútur er maður
frá Securitas kominn til hjálpar.
Þessi starfsemi hófst sem til-
raun borgaryfirvalda í samvinnu
við Securitas fyrir tveimur árum.
Securitas veitti borginni ókeypis*
afnot af öryggisneti sínu og lagði
til menn og bíla. Tilraunin átti
að standa í fjóra mánuði. En nú
hafa borgaryfirvöld ekkert gert í
málinu í tvö ár, að sögn Jóhanns
Óla, og engin ákvörðun verið tekin
um framhald þjónustunnar.
„Ég get ekki gengið að gömlu
og farlama fólki, sem hefur úr
litlu að spila, og mkkað það fyrir
þjónustuna," segir Jóhann Óli.
„En það getur heldur ekki gengið
til lengdar að ég kosti þetta úr
eigin vasa. Það sér hver maður."
En hvað varð til þess, að Jó-
hann Óli fékk áhuga á öryggis-
málum aldraðra og öryrkja?
„Það hefur verið stefnan á
Vesturlöndum undanfarin ár að
gera því fólki, sem býr við skert
öryggi, kleift að búa í heimahús-
um ef það óskaði þess. Það sparar
heilbrigðiskerfinu stórfé að þurfa
ekki að vista allt þetta fólk á
stofnunum, auk þess sem það er
óverjandi af mannúðarástæðum
að flytja fólk þangað nauðugt ef
annars er kostur.
Það, sem vakti áhuga minn,
var, að afi minn og amma, aldur-
hnigin, vildu spjara sig sjálf og
bjuggu ein frekar en að fara á
stofnun. Gamli maðurinn var
blindur og að mestu ósjálfbjarga
og gamla konan annaðist hann.
En dag einn fékk hún heilablóðfall
og gat sig hvergi hrært. Það er
hægt að ímynda sér hvemig hefði
farið ef fólk hefði ekki komið
aðvífandi.
Ég fór að kynna mér hvemig
þessum málum væri háttað í öðr-
um löndum og í Svíþjóð rakst ég
á lausn sem mér leist vel á —
þráðlausa hnappa sem eru í sam-
bandi við öruggt boðkerfi og
stjómstöð. Hnappamir eru hand-
hægir, bomir t.d. eins og arm-
bandsúr, hafðir í vasanum eða í
bandi um hálsinn. Boðkerfið og
stjómstöðin voru til héma. Það
virtist því hagkvæm og ódýr lausn
að nota neyðarhnappa. Svíar nota
þá þegar þeir spara í heilbrigði-
skerfinu hjá sér.
Fyrir nokkrum ámm var í bí-
gerð, að ísland tæki þátt í sam-
norrænni tilraun með svona neyð-
arboðkerfi," heldur Jóhann Óli
áfram. „Það varð svo úr fyrir
tveimur ámm, að ráðist var í
framkvæmdina og Securitas tók
þjónustuna að sér, borginni að
kostnaðarlausu, til reynslu í fjóra
mánuði. Tryggingastofnun borg-
aði 70% af stofnkostnaði við
hnappana samkvæmt úrskurði
heimilislæknis hvers þess sem
vildi fá tækið. Inn í tölvu í stjóm-
stöð Securitas vom skráð fyrir-
mæli heimilislækna um hvemig
bregðast skyldi við í hveiju tilviki
þannig að starfsmenn fyrirtækis-
ins taka aldrei ákvörðun um við-
brögðin, hún er tekin af lækni.
Öryggisnet okkar er mjög þéttrið-
ið og því hægt að bregðast skjótar
við hér en víðast hvar annars
staðar. T.d. höfum við allt að sjö
bíla á götunum í einu, fleiri en
oft em í gangi hjá lögreglunni.
Þá hefur boðkerfi okkar mjög
háan öryggisstuðul.
Til þess að gera langa sögu
stutta, þá hefur þjónustan reynst
mjög vel; fljótvirk, ömgg og
ódýr,“ segir Jóhann Óli. „Eg gæti
nefnt ótal dæmi um það. Þá hafa
embættismenn borgarinnar ós-
part bent fólki á að hagnýta sér
hana.
Upphaflega virtist mikill áhugi
hjá borgarstjóra og heilbrigðisráð-
herra á þessu, en hvað hefur
gerst? Málið hefur þvælst fram
og aftur um „kerfíð“ fyrir mistök
í áætlanagerð og mannaskipti í
embættum og enginn virðist geta
tekið ákvörðun. Fjórir mánuðir
em orðnir að tveimur ámm og
allan þann tíma hef ég kostað
þjónustuna. Það getur ekki gengið
lengur. Nú hlýtur að koma til
kasta borgaryfirvalda,“ sagði Jó-
hann Óli að lokum.
Peningamarkaðurinn
GENGIS- SKRÁNING
Nr. 35. — 20. febrúar 1986
Ein.KI.09.15 Kr. Kaup Kr. Sala TolF gengi
Dollari 41,400 41,520 42,420
SLpund 60,272 60,447 59,494
Kan.dollari 29,785 29,872 29,845
Donskkr. 4,8727 4,8869 4,8191
Norsk kr. 5,7632 5,7799 5,6837
Scnskkr. 5,6615 5,6779 5,6368
FLmark 8,0054 8,0286 7,9149
Fr.franki 5,8586 53756 5,7718
Belg. franki 03790 03815 03662
Sv.franki 21,7351 21,7981 20,9244
HoII. gyllini 15,9353 15,9815 15,7053
V-þ. mark 17,9922 18,0443 17,7415
iLlíra 0,02643 0,02651 0,02604
Austurr.sch. 2,5620 2,5694 2,5233
PorL escudo 0,2769 03777 03728
Sp.peseti 03857 03865 03818
Jap.yen lrsktpund SDR(SérsL 033077 033144 031704
54,406 54,564 52,697
47,1838 47,3206 46,9476
INNLÁNSVEXTIR:
Sparisjóðsbækur.................. 22,00%
Sparisjóðsreikningar
með 3ja mánaða uppsögn
Alþýðubankinn............... 25,00%
Búnaðarbankinn.............. 25,00%
Iðnaðarbankinn.............. 23,00%
Landsbankinn................ 23,00%
Samvinnubankinn............. 25,00%
Sparisjóðir................. 25,00%
Útvegsbankinn.............. 23,00%
Verzlunarbankinn............ 25,00%
með 6 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn............... 30,00%
Búnaðarbankinn.............. 28,00%
Iðnaðarbankinn.............. 26,50%
' Samvinnubankinn................ 30,00%
Sparisjóðir................. 28,00%
Útvegsbankinn............... 29,00%
Verzlunarbankinn........... 31,00%
með 12 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn............... 32,00%
Landsbankinn................ 31,00%
Útvegsbankinn............... 33,00%
Innlánsskfrteini
Alþýðubankinn............... 28,00%
Sparisjóðir................. 28,00%
Verðtryggðir reikningar
miðað við lánskjaravísitölu
með 3ja mánaða uppsögn
Alþýðubankinn................. 1,50%
Búnaðarbankinn................ 1,00%
lönaðarbankinn................ 1,00%
Landsbankinn......... ..... 1,00%
Samvinnubankinn............... 1,00%
Sparisjóöir................... 1,00%
Útvegsbankinn................. 1,00%
Verzlunarbankinn........ .. 2,00%
með 6 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn................. 3,50%
Búnaðarbankinn................ 3,50%
Iðnaðarbankinn................ 3,00%
Landsbankinn.................. 3,50%
Samvinnubankinn...... ........ 3,50%
Sparisjóðir.................. 3,00%
Útvegsbankinn................. 3,00%
Verzlunarbankinn.............. 3,50%
með 18 mánaða uppsögn:
Útvegsbankinn................. 7,00%
Samvinnubankinn...... ........ 7,50%
með 24 mánaða uppsögn:
Samvinnubankinn............... 8,00%
Ávísana- og hlaupareikningan
Alþýðubankinn
- ávísanareikningar....... 17,00%
- hlaupareikningar........ 10,00%
Búnaðarbankinn....... ..... 8,00%
Iðnaðarbankinn....... ........ 8,00%
Landsbankinn................. 10,00%
Samvinnubankinn.............. 10,00%
Sparisjóðir.................. 10,00%
Útvegsbankinn................. 8,00%
Verzlunarbankinn............. 10,00%
Stjömureikningan I, II, III
Alþýðubankinn................. 9,00%
Safnlán - heimilislán - IBJán - pfeislán
með 3ja til 5 mánaða bindingu
Iðnaðarbankinn............... 23,00%
Landsbankinn................. 23,00%
Sparisjóðir.................. 25,00%
Samvinnubankinn.............. 23,00%
Útvegsbankinn................ 23,00%
Verzlunarbankinn............. 25,00%
6 mánaða bindingu eða lengur
Iðnaðarbankinn............... 26,00%
Landsbankinn................. 23,00%
Sparisjóðir.................. 28,00%
Útvegsbankinn.............. 29,00%
Innlendir gjaldeyrisreikningar
Bandaríkjadollar
Alþýðubankinn................ 8,00%
Búnaöarbankinn................ 7,50%
Iðnaðarbankinn................ 7,00%
Landsbankinn.................. 7,50%
Samvinnubankinn...........
Sparisjóðir...............
Útvegsbankinn.............
Verzlunarbankinn..........
Steriingspund
Alþýðubankinn..........,...
Búnaðarbankinn............
Iðnaðarbankinn............
Landsbankinn..............
Samvinnubankinn...........
Sparisjóðir...............
Útvegsbankinn.............
Verzlunarbankinn..........
Vestur-þýsk mörk
Alþýðubankinn.............
Búnaðarbankinn............
Iðnaöarbankinn............
Landsbankinn..............
Samvinnubankinn...........
Sparisjóðir...............
Útvegsbankinn.............
Verzlunarbankinn..........
Danskarkrónur
Alþýðubankinn.............
Búnaðarbankinn............
Iðnaðarbankinn............
Landsbankinn..............
Samvinnubankinn...........
Sparisjóðir...............
Útvegsbankinn.............
Verzlunarbankinn..........
ÚTLÁN S VEXTIR:
Almennir vúdar, forvextir:
Landsbankinn..............
Útvegsbankinn.............
Búnaðarbankinn............
Iðnaöarbankinn............
Verzlunarbankinn..........
Samvinnubankinn...........
Alþýðubankinn..............
Sparisjóðir...............
Viðskiptavíxiar
Landsbankinn..............
Búnaðarbankinn............
Sparisjóðir...............
Yfirdráttarián af hlaupareikningum:
Undsbankinn...............
Útvegsbankinn.............
Búnaöarbankinn............
Iðnaðarbankinn............
Verzlunarbankinn..........
Samvinnubankinn...........
Alþýðubankinn.............
Sparisjóðir...............
Endurseljanleg lán
fyrir innlendan markað...........
7,50%
8,00%
7,50%
7,50%
11,50%
11,00%
11,00%
11,50%
11,50%
11,50%
11,00%
11,50%
4,50%
4,25%
4,00%
4,50%
4,50%
4,50%
4,50%
5,00%
9,50%
8,00%
8,00%
9,00%
9,00%
9,00%
9,00%
10,00%
30,00%
30,00%
30,00%
30,00%
30,00%
30,00%
28,50%
lán í SDR vegna útfl.framl....... 10,00%
Bandaríkjadollar............. 9,75%
Sterlingspund............... 14,25%
Vestur-þýsk mörk............. 6,25%
Skuldabréf, almenn:
Landsbankinn................ 32,00%
Útvegsbankinn............... 32,00%
Búnaðarbankinn.............. 32,00%
Iðnaðarbankinn.............. 32,00%
Verzlunarbankinn............. 32,0%
Samvinnubankinn............. 32,00%
Alþýðubankinn...'........... 32,00%
Sparisjóðir................. 32,00%
Viðskiptaskuldabréf:
Landsbankinn................ 33,50%
Búnaöarbankinn.............. 35,00%
Sparisjóðirnir.............. 35,00%
Verðtryggð lán miðað við
lánskjaravisftölu
í alit að 2 ár........................ 4%
Ienguren2ár........................... 5%
Vanskilavextir....................... 45%
Óverðtryggð skuldabréf
útgefin fyrir 11.08. '84 ......... 32,00%
Líf eyrissj óðslán:
Lífeyrissjóður starfsmanna ríkis-
ins:
Lánsupphæð er nú 500 þúsund krón-
ur og er lánið vísitölubundið með
lánskjaravísitölu, en ársvextir eru
5%. Lánstími er allt að 25 ár, en
getur verið skemmri, óski lántakandi
þess, og eins ef eign sú, sem veð
er í er lítilfjörleg, þá getur sjóðurinn
stytt lánstímann.
Greiðandi sjóðsfélagar geta sótt
um lán úr lífeyrissjóðnum ef þeir
hafa greitt iðgjöld til sjóðsins í tvö ár
Sérboð
og tvö mánuði, miðað við fulft starf.
Biðtími eftir láni er fjórir mánuðir
frá því umsókn berst sjóðnum.
Lífeyrissjóður verzlunarmanna:
Lánsupphæð er nú, eftir 3ja ára aðild
að lífeyrissjóðnum, 216.000 krónur,
en fyrir hvern ársfjórðung umfram 3
ár bætast við lánið 18.000 krónur,
unz sjóðsfélagi hefur náð 5 ára aðild
að sjóðnum. A tímabilinu frá 5 til 10
ára sjóðsaðild bætast við höfuðstól
leyfilegar lánsupphæðar 9.000 krón-
ur á hverjum ársfjórðungi, en eftir
10 ára sjóðsaðild er lánsupphæðin
orðin 540.000 krónur. Eftir 10 ára
aðild bætast við 4.500 krónur fyrir
hvern ársfjóröung sem líður. Því er
í raun ekkert hámarkslán í sjóðnum.
Höfuðstóll lánsins er tryggður
með lánskjaravisitölu, en lánsupp-
hæðin ber nú 5% ársvexti. Láns-
tíminn er 10 til 32 ár að vali lántak-
anda.
Þá lánar sjóðurinn meö skilyrðum
sérstök lán til þeirra, sem eru eignast
sína fyrstu fasteign og hafa greitt til
sjóðsins samfellt i 5 ár, kr. 590.000
til 37 ára.
Lánskjaravísitala fyrir febrúar
1986 er 1396 stig en var fyrir janúar
1986 1364 stig. Hækkun milli mánað-
anna er 2,35%. Miðaö er við vísi-
töluna 100íjúní 1979.
Byggingavisitala fyrir janúar til
mars 1986 er 250 stig og er þá miöaö
við 100 íjanúar 1983.
Handhafaskuidabróf í fasteigna-
viðskiptum. Algengustu ársvextir eru
nú18-20%.
30,00% Nafnvextirm.v. Höfuðstóls-
32,50% Óbundiðfé Landsbanki, Kiörbók: 1) óverðtr. kjör verðtr. kjör Verðtrygg. fœrslurvaxta tímabil vaxtaáári
34,00% 34,00% ?-36,0 1,0 3mán. 2
Útvegsbanki, Abót: 22-36,1 1,0 1 mán. 1
31,50% Búnaðarb., Sparib: 1) ?-36,0 1,0 3mán. 2
31,50% Verzlunarb., Kaskóreikn: 22-31,0 3,5 3mán. 4
31,50% Samvinnub., Hávaxtareikn: 22-39,0 1-3,5 3mán. 1
31,50% Alþýðub., Sérvaxtabók: 27-33,0 4
31,50% Sparisjóðir.Trompreikn: 32,0 3,0 1 mán. 2
31,50% Iðnaðarbankinn: 2) 26,5 3,5 1 mán. 2
31,50% 31,50% Bundiðfé: Búnaðarb., 18 mán. reikn: 39,0 3,5 6mán. 2
1) Vaxtaleiðrétting (úttektargjald) er 1,7% hjá Landsbanka og Búnaðarbanka.
2) Tvær úttektir heimilaðar á hverju sex mánaða tímabili án, þes að vextir lækki.