Morgunblaðið - 22.02.1987, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. FEBRÚAR 1987
Séra Svavar A. Jónsson
Hvað á að kenna
fermingarbörnum?
Hvað á kirkjan að kenna börn-
unum í undirbúningnum undir
ferminguna? Á að leggja áherslu
á að þau viti ákveðin atriði um
kristna trú, læri sálma utanað?
Eða á að leggja megináhersluna
á þægilegt andrúmsloft í ferming-
artímunum, láta þau ráða ferðinni
að meira eða minna leyti, nota
mikið af tímanum til að þau geti
spurt sinna spuminga í staðinn
fýrir að leggja fram spumingar,
sem þau spyija aldrei, og nota
tímann til að svara þeim?
Uppeldi hefur breyst mikið á
undanfömum áratugum, bæði
heima og í skólum. Kennsla í skól-
um hefur breyst og hugmyndir
um aga og fijálsræði hafa breyst
á öllum sviðum þjóðfélagsins.
Þegar við reynum að gera okkur
grein fyrir innihaldi ferming-
artímanna skulum við minnast
þess, sem þegar hefur verið unnið
í kirkju okkar til að móta það.
Við skulum hyggja að því, breyta
því eða fella á brott. En við skul-
um ekki hafna því eins og það
hafí ekki verið unnið og byija upp
á nýtt án þess að huga að því.
Samþykkt Presta-
stefnu Islands 1965
segir meðal annar þetta um ferm-
inguna:
„Prestastefnan vill eins og
áður leggja áherslu á helgi og
þýðingu fermingarinnar og
tengsl hennar við skímina og
nauðsyn og mikilvægi ferming-
arfræðslunnar fyrir framtíð
kristindómsins í landinu og alla
sanna og heilbrigða þjóðmenn-
ingu. Með þetta í huga samþykkir
prestastefnan eftirfarandi: Mark-
mið fermingarundirbúnings er að
vekja og glæða trúartraust hinna
ungu og laða þá til samfélags við
Krist og til fullrar þátttöku í lífí
kirkjunnar svo að þeir fái tileinkað
sér þann frelsandi boðskap, sem
felst í fagnaðarerindi Krists og
að hann megi verða leiðtogi lífs
þeirra."
Á Kirkjuþingi árið 1972 var
þessi samþykkt rædd og sam-
þykkt með ofurlítið breyttu
orðalagi.
Þetta skyldi lært.
í samþykktunum báðum er
gert ráð fyrir nokkrum utan-
bókarlærdómi, að minnsta kosti
skyldi þetta lært samkvæmt sam-
þykkt prestastefnu:
1. Signing.
2. Faðir vor.
3. Blessunarorðin.
4. Boðorðin 10 ásamt kærleiks-
boðorðinu mikla og gullvægu
lífsreglunni.
5. Trúaijátningin.
6. Innsetningarorð skímar- og
altarissakramentis. Þá skulu
lærðar ekki færri en 35 valdar
ritningargreinar og að minnsta
kosti 10 til 15 sálmar úr sálma-
bók kirkjunnar.
Á grundvelli þessa skal fræða
bömin ítarlega um þessi atriði:
1. Biblíuna.
2. Líf, kenningu, dauða og upp-
risu Krists.
3. Bænina.
4. Kirkjuna og kirkjuárið.
5. Guðsþjónustuna, sálmabókina,
Passíusálmana og bænabók.
6. Meginatriði trúar- og siðalær-
dóms hinnar evangelísku
lútersku kirkju.
7. Kristniboð heima og erlendis.
Krístmn arfur í nútíma ringulreið
• Eg hef ekki lengur ferming-
artíma einu sinni í viku allan
veturinn heldur námskeið með
samfelldum tímum á laugar-
dögum í nokkrar vikur.
Samþykktimar tvær, frá
Prestastefnunni 1965 og Kirkju-
þingi 1972, hafa verið ræddar í
kirkjunni og nú vísum við þeim
til ykkar, kæru lesendur, því mik-
il nauðsyn er á að við íhugum öll
þessi mál.
Árið 1980 sendi kirkjufræðslu-
nefnd frá sér greinargerð til
Kirkjuþings og tók upp þráðinn
frá 1965 og ’72:
„Hinn skýrt afmarkaði kirkju-
legi arfur, sem kemur fram í
samþykktum Prestastefnu og
Kirkjuþings, er ótvíræð forsenda
frekari stefnumótunar.
Á hinn bóginn þarf að taka til-
lit til vandkvæða á breyttri öld.
Hið fyrra er lífæð kirkjunnar, hið
síðara fótfesta hennar í veröld-
inni.“
„Þessar samþykktir taka fyrst
og fremst til meðferðar markmið
fermingarfræðslu og innihald
hennar, en láta aðferðir við
fræðsluna að mestu óræddar. —
Þegar hugað er að umræddum
samþykktum kemur í ljós, að sjón-
armið beinnar boðunar er
rikjandi.“
0g alit var þetta svo tekið til
umræðu á ráðstefnum fermingar-
starfanefndar í haust. Þótti fólki
gott að hafa þessar samþykktir
til umfjöllunar en nauðsynlegt að
breyta þeim til aðstæðna breyttra
tíma. Einkum þótti að mjög bæri
að draga úr utanbókarlærdómi.
Rætt var um að koma sér saman
um nokkur atriði, sem kennd yrðu,
en þess utan skyldi frumkvæði
hvers prests og safnaðar njóta
sín. Og nú skilum við til ykkar
nokkrum atriðum úr samtölum
fermingarstarfanefndar við ein-
staka presta og safnaðarfólk og
úr umræðu ráðstefnanna:
Hvað viljum við kenna ferming-
arbörnunum?
• Fermingarundirbúningurinn
ætti ekki að vera fyrst og
fremst fræðsla heldur leiða til
nýrrar lífsreynslu og persónu-
legrar ákvörðunar í trúnni.
• Fermingarundirbúningurinn á
að liðsinna unglingunum á
erfiðu lífsskeiði, aðstoða þá
við að leita öryggis og and-
legrar fótfestu.
• Fermingarundirbúningurinn á
að gera bömunum kleift að
taka sjálfstæða afstöðu til
kristinnar trúar, játast Kristi
— eða hafna honum.
• Ég tel það ekki hlutverk mitt
að snúa fermingarbörnunum
til trúar heldur vinna að því
að þau fái áhuga á kirkjunni
svo að þeim fínnist hún já-
kvæð stofnun, sem þau til-
heyra. Krafa um afturhvarf á
ekki við í Þjóðkirkjunni.
• Ég miða fermingarfræðsluna
fyrst og fremst við það að
kenna bömunum að biðja og
lesa sjálf í Biblíunni svo að
þau kunni það alltaf upp frá
því. Ég hvet þau líka til að
sækja messur og meta kirkju
sína.
• Ég tel að við megum ekki
hætta að kenna bömunum
sálma, þegar seinna reynir á
í lífi þeirra er þeim ómetanlegt
að geta gripið til þeirra.
• Við eigum að hætta þessum
utanbókarlærdómi og nota
tímann til uppbyggilegrar
samveru.
• Fræðsla, samfélag, tilbeiðsla,
þjónusta. Þetta eru megin-
þættir fermingarstarfanna.
Hvenær viljum við kenna ferm-
ingarbörnunum?
• Ég skipti fermingarfræðslunni
á tvo vetur. Bömin byrja þá
tveimur vetrum áður en þau
fermast og læra reyndar það
sama báða vetuma því báðir
hópamir eru saman. En það
er gott fyrir þau að rifja upp.
• Ég vildi í rauninni byija ferm-
ingarfræðsluna þegar bömin
eru svona 10 ára og hafa stutt
námskeið á hveijum vetri
fram að fermingarvetrinum,
og hafa fræðsluna þá eins og
ég hef hana núna.
Fermingarbömin gera stund-
um undur litlar kröfur til
sjálfra sín og finnst til of mik-
ils mælzt að þau lesi fyrir
tímana hjá prestinum.
Við, sem kennum fermingar-
börnunum gerum líka stundum
litlar kröfur til okkar og látum
okkur hafa að „messa eitthvað
óskiljanlegt" yfir fermingar-
börnunum okkar.
Lausnin finnst í samvinnu
prestsins, baraanna, fjölskyldn-
anna og safnaðarins. Það getur
verið fyrirhafnarsöm leið og
veldur stundum vonbrigðum.
En við megum til með að fara
hana og það borgar sig.

,r*