Morgunblaðið - 30.04.1987, Qupperneq 41

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1987
Þorrablót treysta sam-
heldni Islendinga erlendis
eftirívar
Guðmundsson
Waahington D.C.
Það er nú orðin árleg hefð íslend-
ingafélaga víða í Bandaríkjunum
að gangast fyrir þorrablótum, sem
venjulega eru haldin á tímabilinu
febrúar-mars.
Til blótanna er aflað_ hefðbund-
inna matarfanga frá íslandi, og
má nefna slátur, svið, harðfisk og
flatkökur, hákarl og brennivín þeg-
ar vel gengur. Til ábætis baka
íslenskar konur kleinur, vínartertur
og jafnvel laufabrauð.
Til skamms tíma var talið sjálf-
sagt að hafa heila sviðakjamma á
borðum, en nú er farið að draga
úr því, sem gæti stafað af því að
auðveldara er að flytja sviðasult-
una, eða ef til vill sökum þess að
útlendingar reka oft upp stór augu
þegar hausunum er hrúgað upp
innanum annað góðgæti og stýfðir
úr hnefa. Hrútspungamir virðast
hinsvegar ekki hneyksla Banda-
ríkjamenn, enda eru þeir ekki
óþekkt matvara í þessu landi og
ganga þá stundum undir dulnefni
eins og t.d. “íjalla-ostrur". Nýlega
mátti lesa í blaði hér, að náinn vin-
ur Reagans forseta, Laxalt að nafni,
sem er fyrverandi öldungadeildar-
maður.af Baskaætt frá Spáni,
býður forsetanum í hrútspunga-
veislu einu sinni á ári. Ekki fara
sögur af hvemig forsetanum líkar
veislumaturinn.
Þorrablótin em ekki eingöngu
átveislur. Tækifærið er notað til „að
sýna sig og sjá aðra“.Á þorrablót-
unum hittast gamlir kunningjar og
vinir að heiman eða úr nágrenninu
á erlendri grund. Það er ekki óal-
gengt að Islendingar komi langt
að til að taka þátt í þorrablótum.
Á þorrablótinu hér í Washington á
dögunum hitti ég fjölskyldu, sem
hafði ekið 10 klukkustunda leið til
blótsins.
Er ég gekk inní salinn, þar sem
þorrablótið í Washington var haldið,
sá eg tvær konur, sem ég þekkti
mjög vel, því báðar em náfrænkur
mínar; önnur systurdóttir mín en
hin dóttir móðurbróður míns. Ég
komst fljótt að því að þær höfðu
hist þarna af tilviljun og höfðu ekki
hugmynd um hve náskyldar þær
vom fýrr en ég sagði þeim það.
Báðar höfðu frænkumar komið
langt að á þorrablótið, en hvor úr
sinni áttinni.
Þorrablótin em mikilvæg fyrir
samheldni íslendinga sem búsettir
em erlendis. Annað tækifæri fyrir
Islendinga í útlöndum að koma
saman er þjóðhátíðardagurinn,
17.júní, sem í flestum tilfellum er
haldinn hátíðlegur undir bemm
himni. Þar er lögð áhersla á að
safna saman bömum og unglingum,
sem er holl og góð aðferð til að
minna æskuna, sem erlendis býr, á
föðurlandið.
Mikilvæg aðstoð
Flugleiða
Fjölmenn þorrablót erlendis væri
erfitt, ef ekki með öllu ómöguiegt,
að halda með þeirri reisn sem nú
er ætlast til, ef ekki væri fyrir ein-
staka greiðasemi Flugleiða, er
flytur matvæli, hljómlistarfólk og
jafnvel matgreiðslumenn að heiman
og heim án endurgjalds. Aðeins á
einum stað þar sem þorrblót em
haldin er maturinn fluttur með skip-
um, en það er til Norfolk í Virginia,
þar sem skip frá íslandi koma reglu-
lega til hafnar með físk að heiman.
Það segir sig sjálft, að fjölmenn-
ust em þorrablótin í stórborgunum
eins og New York, Washington og
í Chicago em blótin fjölmennust. I
ár sóttu um 230 manns blótið í New
York og rúmlega 300 manns í
Washington D.C. Blótið í Norfolk
sóttu 130 manns og búist var við
að Chicago-blótið yrði íjölmennt,
en það hafði ekki verið haldið er
þessi grein var rituð.
Þorradægrin þykja
ei löng
Það segir sig sjálft, að hvar sem
Islendingar koma saman á manna-
mótum eins og þorrablótum er
óhjákvæmilegt að tekið sé lagið.
Hljómlistarmennimir og söngvarar
aðstoða við sönginn. Oft er byijað
á „Nú er frost á Fróni", en síðan
koma „Dalakofínn“, „Að lfið sé
skjálfandi, lítið gras“ og allur vin-
sældalistinn, „Seltjamamesið" og
„Út við himinbláu sundin".
Tekjulind fyrir íslend-
ingafélögin
Sumstaðar em þorrablótin allgóð
tekjulind fyrir Islendingafélögin.
Ekki veitir af, því félagsgjöld em
venjulega lág í félögunum.
Á þorrablótunum færist það nú
í vöxt að haldin em uppboð og
happdrætti á íslenskri framleiðslu.
t.d á físki, ullarvörum og jaftivel
listmunum.
Verslunarfyrirtækin, sem flytja
íslenska framleiðslu til Banda-
ríkjanna, Coldwater og Iceland
Seafood Corporation (Sambandið)
og ullarfatainnflytjendur.Álafoss
og fleiri, gefa muni til happdrættis
og uppboða. íslenskir listameAP'
gefa verk eftir sig.
Þannig var það á þorrablótinu í
New York á dögunum, að frú
Ástríður Andersen sendiherrafrú
gaf málverk eftir sjálfa sig, sem
var boðið upp og keypt fyrir 500
dollara (20 þús. kr.).
Islenskar konur em duglegar við
bakstur til blótanna og önnur tæki-
færi. Á New York-blótinu var m.a.
vínarterta á borðum. Frú Elín Þor-
bjamardóttir, kona Othars Hans-
sonar, útbýtti 300 velútilátnum
vínartertusneiðum, en faðir hennatí,-
Þorbjöm Jóhannesson, hefír lengi
verið aðalframleiðandi þorrablóts-
matar til íslendinga erlendis, þótt
fleiri hafí komið þar við sögu uppá
síðkastið.
Þar sem sendiráð íslands em
staðsett eða ræðisskrífstofur er
veitt aðstoð við þorrablótin eftir
föngum. Það var til hátíðabrigða á
Washington-blótinu í ár, að Ingvi
S. Ingvarsson, sem nýlega tók við
sendiherraembættinu hér, og kona
hans, Hólmfríður, sátu samkomuna
og sendiherrann hélt ræðu kvölds-
ins.
Að gefnu tilefni
eftir ÓlafÞ.
Hallgrímsson
„Eitt sinn hippi, ávallt hippi."
Þessa fyrirsögn bar fyrir augu
undirritaðs í Morgunblaðinu laugar-
daginn 21. febrúar sl. í dálkinum
Fólk í fréttum. í fréttaklausu þess-
ari er greint frá því, að Yoko Ono,
ekkja bítilsins heimsfræga Johns
Lennon, hafí haldið upp á 54 ára
afmæli sitt með því að heimsækja
búðir mótmælakvenna við Green-
ham-herstöðina í nágrenni Lund-
únaborgar, þar sem komið hefur
verið fyrir bandarískum stýriflaug-
um.
Geðhjálp
með kaffisölu
l.maí
GEÐHJÁLP verður með kaffi-
sölu föstudaginn 1. maí. Kaffisal-
an fer fram í félagsmiðstöð
félagsins að Veltisundi 3b og
hefst kl. 14.00.
Málverka-
sýning á
Lindargötu 49
REYNIR Sigurðsson opnaði mál-
verkasýningu 26. apríl i húsi
Samtakanna ’78 á Lindargötu 49
og stendur hún til 24. maí.
Reynir sýnir þar 25 pastelmyndir
og olíumálverk. Reynir stundaði
nám við MHÍ og hefur sl. sex ár
haldið einkasýningar og tekið þátt
í samsýningum hér á landi og er-
lendis. Sýningin er opin fímmtu-
daga, föstudaga, laugardaga og
sunnudaga kl. 17.00-23.00.
Konur þessar hafa vakið heims-
athygli fyrir hugrekki og mótmæla-
stöðu við hlið herstöðvarinnar, þar
sem þær hafa reist sér bpðir.
í greininni er farið niðrandi orð-
um um Yoko Ono, gert lítið úr
tónlistarhæfíleikum hennar og hún
sögð hafa verið að koma úr „friðar-
ferð“ til Moskvu, þar sem „Kremlar-
bændur héldu mikið friðarþing í
síðustu viku“, eins og komizt er að
orði í greininni.
Eins og til að kóróna þessa
óvenjulegu frétt fylgja greininni
stórar myndir af Yoko í hópi „friðar-
kvenna" (innan gæsalappa) á
Greenham Common.
Er Yoko sýnd við hlið herstöðvar-
innar gefandi friðarmerki, en undir
myndinni klykkir út með þessum
orðum: „Hvað kvað Spilverkið ekki
til foma: „Eitt sinn hippi, ávallt
hippi“.“
Nú er það sosum út af fyrir sig,
þótt einhveijum blaðamanni á
Morgunblaðinu þyki lítið koma til
tónlistarhæfileika Yoko Ono, þá
skoðun er honum að sjálfsögðu
heimilt að hafa, enda verður sá, sem
þessar línur ritar, að viðurkenna,
að hann þekkir ekki mikið til afreka
frúarinnar á því sviði.
Hitt virðist öllu alvarlegra, og
það er raunar ekki einkamál ein-
hvers blaðamanns á Morgunblað-
inu, þegar stærsta og víðlesnasta
blað þjóðarinnar, sem auk þess á
það til við viss tækifæri að kenna
sig við „fijálslyndi", virðist vera að
gera því skóna, að það fólk, hvort
sem eru konur eða karlar, sem legg-
ur á sig að mótmæla vígbúnaðar-
bijálæðinu í heiminum og óttast um
framtíð afkomanda sinna, sé ekkert
annað en ómerkilegur hippalýður.
Eða hvemig ætlast sá ágæti
blaðamaður (eða kona), sem setti
saman fyrmefndan pistil, til að les-
endur Morgunblaðsins skilji hina
gullvægu setningu Spilverks þjóð-
anna undir myndinni af Yoko Ono?
Og hver er ástæðan fyrir því, að
þessi sami ágæti starfsmaður
Morgunblaðsins hefur orðið friðar-
kona og friðarferð í báðum tilfellum
innan gæsalappa, telur hann e.t.v.
að Islendingar skilji ekki þessi orð
eins og þau koma fyrir, eða hljóma
þau kannski eins og hálfgildings
háðsyrði í vitund hans?
Nú er hugsanlegt, að frétt þessi
eigi bara að vera fyndin og sett upp
í svipuðum dúr og slúðursögur og
myndir af frægu fólki, sem oft birt-
ast í þessum vinsæla dálki: Fólk í
fréttum.
Það er þó varla nægjanleg skýr-
ing, sérstaklega þegar hafður er í
huga sá neikvæði tónn, sem iðulega
hefur gætt á sfðum Morgunblaðsins
gagnvart friðarhreyfíngum hér á
Vesturlöndum, sem helzt hefur
mátt skilja, að væm mnnar undan
rifjum þeirra „Kremlarbænda", svo
notað sé orðalag blaðsins.
Á þann veg hefur hið „fijálslynda
blað“ reynt að gera friðarhreyfíngar
tortryggilegar í augum lands-
manna.
Hins vegar hefur enginn þurft
að velkjast í vafa um afstöðu blaðs-
ins til hemaðarstefnu þeirrar, sem
út hefur gengið frá Hvíta húsinu í
Washington á undanfömum misser-
um og sumir hafa viljað kenna við
hauka, svo sem afstöðu til uppsetn-
ingar nýrra meðaldrægra eldflauga
í Evrópu, áframhaldandi tilrauna-
sprenginga í Bandaríkjunum og nú
síðast en ekki sízt geimvamaáætl-
unar Reagans forseta. Reagan
Bandaríkjaforseti og samstarfs-
menn hans í Hvíta húsinu eiga
dyggan stuðning þar sem Morgun-
blaðið er, um það getur enginn
efast, sem les blaðið dags daglega.
Telja verður að ritstjóram Morg-
LANDSMÓT skólahljómsveita
verður að þessu sinni haldið á
Akranesi dagana 1.-3. maí nk.
Að þessu sinni munu 22 hjjóm-
sveitir taka þátt í mótinu, þar
af éin frá Færeyjum. í tilefni af
mótinu hafa Páll P. Pálsson og
Guðmundur Norðdahl samið lög
til flutnings á tónleikunum.
Flestir þátttakendur mótsins
koma til Akraness með Akraborg-
inni föstudagskvöldið 1. maí kl.
20.00. Þar tekur Skólahljómsveit
Akraness á móti gestum með lúðra-
blæstri og fylgir gestum á náttstaði,
sem verða skólar bæjarins. Æfíngar
og sjálfir tónleikamir fara fram i
íþróttahúsinu við Vesturgötu. Tón-
unblaðsins eigi að vera kunnugt um,
hvaða efni birtist í blaði þeirra og
á hvem hátt það er matreitt þar.
Þó vil ég vona, að svo hafí ekki
verið í því tilfelli, sem hér um ræð-
ir, heldur megi títtnefnd frétta-
klausa fremur flokkast undir mistök
eða slysni, sem alltaf getur hent.
A.m.k. leyfi ég mér að vona, að
leikar sveitanna heíjast á laugar-
degjnum kl. 15.00 og leika
sveitimar bæði sjálfstætt og sem
stórsveitir.
Á laugardagskvöldinu verður
síðan haldin skemmtun í íþróttahús-
inu sem ætluð er mótsgestum og
ungmennum á Akranesi allt að 18
ára aldri. Þar kemur fram hljóm-
sveitin „Foringjamir" og Bubbi
Morthens. Skemmtunin hefst kl.
10.00.
Að morgni sunnudags verður
keppt í íþróttum og í tengslum við
mótið verða kvikmyndasýningar.
í tilefni mótsins hefur Bjarni Þór
Bjamason listamaður hannað merki
íslenskar friðarhreyfíngar megi'
ekki eiga von á svipaðri umfjöllun
í Morgunblaðinu í framtíðinni. Und-
ir þá frómu ósk veit ég að fjölmargir
velunnarar Morgunblaðsins um
land allt munu taka.
Höfundur er prestur á Mælifelli.
og fána mótsins sem afhent verður
öllum þátttakendum.
Hótel Akranes sér um veitingar
á mótinu og félagar úr Lúðrasveit
Akraness og úr foreldrafélagi
Skólahljómsveitar Akraness að-
stoða við undirbúning og skipulag
mótsins.
Rotaryfélagar á Akranesi hafa ^
gefíð bikar sem veittur verður sem
viðurkenning þeirri hljómsveit sem
þykir sýna besta umgengni og prúð-
mennsku á mótinu.
Mótinu lýkur síðan með lúðra-
blæstri á Akratorgi síðdegis á
sunnudag.
)—
Akranes:
Landsmót skólaliljóm-
sveita haldið 1.-3. maí