Morgunblaðið - 14.01.1988, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1988
13
Guðmundur Thoroddsen
menn tímanna.
Farsælast er þannig að dæma
ekki myndverk eftir aðferðunum
heldur árangrinum, myndrænu
gildi og innihaldi. Það merkilega
kemur einnig í ljós við skoðun
sýningar Guðmundar í Gallerí
Svart á hvítu, að enda þótt hann
segist vinna með vatnsliti líkt og
þekjuliti og að í formála sýningar-
skrár standi, að hann láti kenni-
setningar um meðferð vatnslita
lönd og leið, þá nær hann einmitt
heillegustum árangri í þeim
myndum, sem ljósrænir eiginleik-
ar vatnslita koma einna skýrast
fram svo sem í myndunum „Dýrl-
ingar“ (5), „Dýrlingar" (10) og
„Fuglafit" (24). Og slík ljósbrigði
hefði Guðmundur trauðlega náð
að töfra fram í þekjulitum.
Þessar myndir eru í senn ró-
Draumar og dýrlingar
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Myndlistarmaðurinn Guð-
mundur Thoroddsen, sem
búsettur er í París um þessar
mundir, lætur sér ekki allt fyrir
bijósti brenna. Hann er einn
þeirra, sem álíta sig hafa tak-
markað gagn af kennisetningum
og sýningum annarra listamanna,
en þeim meira af lífinu og hvunn-
deginum allt um kring.
Þetta er á engan hátt ný né
frumleg afstaða og orkar jafnvel
tvímælis, því að ef kennisetningar
eru ekki í tengslum við mannlífið,
þá er lítið gefandi fyrir þær, og
hið sama má segja um sýningar-
salina. Og þannig séð virkar þetta
frekar sem kokhreysti og afsökun
fyrir að takast ekki á við hrein
lögmál myndflatarins en sem
metnaðarfull stefnuyfirlýsing
(manifestation).
Að sjálfsögðu hefur hver efni-
viður sinn eiginleika, en þó getur
það haft tilgang í sjálfu sér að
láta t.d. tré líkjast gijóti og öfugt
og gefa þannig frumgerð_efnisins
langt nef.
Sannleikurinn er einnig sá, að
menn hafa teygt og togað mögu-
leika vatnslitanna í tímans rás,
sem hver og einn getur séð, sem
rannsakar þennan þátt myndlistar
á listasöfnun og í sýningarsölum.
En menn munu aldrei geta kallað
það gamaldags og akademískt að
draga fram séreðli hvers efnis og
haga vinnu sinni samkvæmt því.
Þetta gerðu gömlu meistaramir
og þetta gerðu frumkvöðlar nú-
lista á öldinni, og þetta gera
einnig margir róttækustu nýlista-
mantískar og draumkenndar og
ná þeim tilgangi, sem ætlast er
til að undirstrika um leið, að Guð-
mundur er nokkur einfari í
myndsköpun sinni, þótt varla geti
þær talist frumlegar og aðferðin
því síður. Vinnubrögðin em full-
gild fyrir því.
Sýningin orkaði annars ágæt-
lega á mig, enda í góðu samræmi
við skammdegið, eins og það hef-
ur verið undanfarið, draumkennt,
en með upphöfnu ljósflæði í bland.
Guðmundur málar út frá áhrif-
um frá rússneskum íkonamyndum
annars vegar, en innhverfri
draumaveröld hins vegar og
kemst vel frá því að lifa sig inn
í hvortveggja við útfærslu mynda
sinna. Og það tel ég aðalatriðið
og þakka fyrir áhugaverða sýn-
ingu . ..
Lokaverkefni
í Ásmundarsal við Freyjugötu
stendur yfir sýning á lokaverk-
efnum nýútskrifaðra arkitekta,
sem stundað hafa nám í ólíkum
skólum í hinum.ýmsu löndum.
Sýningar sem þessar eru orðn-
ar að árlegum viðburði í þessu
húsi Arkitektafélags íslands og
hefur sá er hér ritar rekist inn á
flestar þeirra. Það má vissulega
staðfesta þetta með ólíku skólana
og að fram koma ýmis sérkenni,
eftir því í hvaða landi viðkom-
andi hefur stundað nám.
Hér er og einnig vísast komin
orsök fyrir hinum miklu inn-
byrðis átökum milli stílbragða,
sem sjá má á höfuðborgarsvæð-
inu, svo að jafnvel megi líkja
þeim við slagsmál á köflum. Þó
er það vitaskuld af hinu góða,
að ungt fólk skuli ekki allt hóp-
ast á sama staðinn til náms í
líkingu við ásókn myndlistar-
manna til Hollands á undanförn-
um árum. En máski kemur unga
fólkið of fljótt heim til starfa, því
að sjálft skólanámið gerir engan
að góðum arkitekti, þótt diplóm-
vinnan bætist einnig við. Hér
þarf eiginlega einnig að koma til
þjálfun á teiknistofum úti í heimi
ásamt sjálfstæðum rannsóknum
í bland.
Brýn nauðsyn er á stofnun
skóla húsagerðarlistar á íslandi
til rannsókna og samhæfíngar
og þá í tengslum við myndlistar-
háskóla, því að arkitektúr er
skapandi fag öllu öðru fremur.
Fram kemur á þessari sýningu
eins og hinum fyrri, að við eigum
margt hæfileikafólk á sviði húsa-
gerðarlistar, sem sækir stíft
fram. En því skal hins vegar
ekki neitað, að þrátt fyrir að því
er virðist ágætar hugmyndir
verður útfærslan iðulega torskilin
venjulegu fólki vegna mikillar
áherslu á sjálfa tæknifræðilegu
hliðina. Auðvitað þarf sú hlið að
vera í lagi í prófteikningum, en
það sakaði ekki að mínu mati,
að hugmyndimar væru settar
fram á skýran, einfaldan og ljós-
an hátt, svo að hvert mannsbarn
mætti skilja.
Þetta hef ég einmitt séð gert
á glæsilegan hátt á sýningum og
arkitektasöfnum erlendis og
þannig var það á hinni miklu
sýningu á æviverki Le Corbusier,
sem ég sá á Pompidou-menning-
armiðstöðinni á sl. hausti.
Það horfír nefnilega ekki til
framfara að mínu viti, ef tæknin
og tölvurnar eiga að verða hér
allsráðandi, en mannshugurinn
og hin skapandi og skynræna
hönd aukaatriði.
Þessu vildi ég öðru fremur
koma á framfæri, því að mér
þóttu skýringateikningamar með
hinum ýmsu hugmyndum full
vélrænar og kæmi hin teiknandi
hendi þar nærri kom í ljós, að
þar var þjálfuninni ábótavant —
slíkt skrifast að sjálfsögðu á
kostnað skólanna, en ekki ger-
endanna.
Að þessu slepptu er jafnan
ákaflega fróðlegt að skoða þessar
sýningar og að ósekju mætti
hanna sérstaka sýningarskrá,
sem með tíð og tíma yrði merk
heimild um þróunina — og mætti
binda inn á 5—10 ára fresti.
Hinum nýbökuðu arkitektum
óska ég velfamaðar og góðs
gengis í átökunum við verkefni
framtíðarinnar.
Gerhard Amman
í Nýlistasafpinu við Vatnsstíg sýnir
um þessar mundir og fram til 24. þ.m.
myndverkasmiðurinn Gerhard Am-
man frá Maierhöfen í Sambandslýð-
veldinu.
Ekki eru nemá tvö ár síðan listamað-
urinn brautskráðist frá listaháskólan-
um í Múnchen, þar sem hann var
meistaranemandi hjá prófessor Leo
Kornburst.
Amman hefur notið hinnar ágætu
aðstöðu, sem myndhöggvarar hafa á
Korpúlfsstöðum, þar sem hann hefur
unnið sem gestur frá því í sumar og
munu myndimar á sýningunni vera
afrakstur vinnu hans hér, amk. velflest-
ar. '
Amman vinnur bæði í gijót og járn
ásamt því, að hann bætir við fíngerð-
ari efnum, en myndir hans em öðru
fremur umhverfislistaverk, þaulhugsuð
og hugmyndafræðileg. Listamaðurinn
hefði þannig séð ekki getað hugsað sér
heppilegri húsakynni hér í borg, en
sali og veggi Nýlistasafnsins, því að
myndverk hans njóta sín mjög vel þar.
Sýningu sína nefnir Amman „Ulan
Bator“ og veit ég ekki til hvers hann
er að höfða með þeirri nafngift, nema
ef vera skyldi að hann sé að vísa til
hins fjarræna ög óyenjulega í nálægu
rými, telji sig landkönnuð inn í heima,
sem eru allt um kring, en fáir eru sér
meðvitandi um.
Þannig sagar hann niður steina og
kannar innra rými þeirra með því að
hola þá, en lætur misgrófan sallann
mynd mjúka andstæðu við hart efnið
og má það teljast áhugave.rður leikur.
Á heilum vegg hlykkjast einfalt slöngu-
lagað form sniðhallt frá gólfi upp í loft
og hreyfír við hinum margvíslegustu
kenndum skoðandans eftir því hver á
í hlut. Þetta er sértækt og einfalt mynd-
verk.
Uppi á lofti er svo blár bátur með
hvítar árarnar úti og kyrfilega skorðað-
ur í hið sérstaka tilfallandi rými.
Þannig er báturinn í senn gamalt
rými og nýtt rými, gamall tími sem nýr
tími að viðbættu því sérstaka andrúmi,
sem listamaðurinn framkallar og hver
og einn má spá í að vild. Þetta er ein-
föld sýning og um leið margræð, allt
eftir því hvemig á malið er litið, því
að hún hreyfir sennilega lítið viðkennd-
um margra, en verður öðrum tilefni til
margvíslegra hugleiðinga.
En hún er öðru fremur ágætt innlegg
í þær myndrænu rökræður, sem átt
hafa sér stað í þessum húsakynnum
um dagana og hér nokkuð sér á báti.
Þá er hún mjög nútímaleg og mjög í
anda þeirrar endurreisnar, sem átt hef-
ur sér stað i skúlptúrnum meðal
þýðverskra á undanförnum áratugum.
Og þannig séð í alla staði hin áhuga-
verðasta.
Gerhard Amman
Nú þurfa allir að laga línurnar eftir jólamatinn.
Við hjá Röskvu bjóðum aðstoð. Ný námskeið
hefjast 18. janúar nk. Tímar: Mánudaga, mið-
vikudaga, föstudaga. Skráning í íþróttahúsinu
Digranesi, sími 42230.
íþróttaráð.
Kópavogsbúar - nágrannar