Morgunblaðið - 23.04.1988, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. APRÍL 1988
Minning:
Halldóra Halldórs
dóttir Mýrum
Fædd 15. nóvember 1888
Dáin 13. apríl 1988
Þann 13. apríl sl. lést í sjúkrahús-
inu á Selfossi Halldóra Halldórs-
dóttir, Mýrum í Villingaholtshreppi.
Halldóra var fædd í Nesi í Selvogi
15. nóvember 1888 og hefði því orð-
ið 100 ára í haust.
Foreldrar hennar voru þau Sigur-
björg Sigurðardóttir frá Kvíarvöllum
í Garði og Halldór Halldórsson bóndi
í Sauðholti í Holtum.
Halldóra ólst upp í Sauðholti, elst
af stórum systkinahópi, til 23 ára
aldurs en þá flutti hún sig í Villinga-
holtsheppinn og réð sig í vist að
bænum Mjósundi hjá þeirri miklu
sómakonu Þórunni Jónsdóttur.
Svo skemmtilega vildi til að sama
daginn og hún flutti í hreppinn var
einmitt kirkjan í Villingaholti vigð.
Næstu árin stundaði hún margvísleg
störf bæði í Villingaholtshreppnum
og í Reykjavík en árið 1919 giftist
hún Sigurði Guðmundssyni frá
Saurbæ í Villingaholtshreppi sem þá
hafði nýlega hafið búskap að Jaðar-
koti í sömu sveit. Ekki var jörðin
stór og húsakynni heldur bágborin
en ungu hjónin voru full bjartsýni
og lögðu ótrauð á brattann. Þau eign-
uðust 5 böm en eitt þeirra lést ungt
að árum. Böm þeirra eru: Halldór,
sjómaður, f. 1920, d. 1944, Guð-
munda Oddbjörg, húsmóðir í
Reykjavík, f. 1920, Kristinn, bóndi
að Mýrum, f. 1923, Jóhanna Guðrún,
húsmóðir að Mýrum, f. 1926 og
Sigríður Friðsemd, húsmóðir í Kópa-
vogi, f. 1929.
Lífsbaráttan var hörð á þessum
tíma og snemma þurftu bömin að
Símar 35408 og 83033
ÚTHVERFI AUSTURBÆR
Síðumúli o.fl. Stigahlíð 49-97
Sæviðarsund, hærri tölur Barónsstígur
VESTURBÆR GARÐABÆR
Framnesvegur1-35 Lundir

hjálpa til en búið stækkaði og lagt
var á ráðin um byggingu nýs íbúðar-
húss. En þá dundi ógæfan yfir. Sig-
urður lést 1936 aðeins 41 árs að
aldri og eftir stóð Halldóra með 5
böm og þau elstu aðeins 16 ára.
Skuggi kreppuáranna lá eins og
mara yfir þjóðinni og víst er að það
voru ekki margir sem trúðu á það
að Halldóru tækist að halda búinu.
En með sína sterku guðstrú og óbil-
andi bjartsýni að leiðarljósi neitaði
hún að gefast upp, heldur barðist
áfram með dyggri aðstoð bamanna.
Nýtt íbúðarhús var byggt og búskap-
urinn óx og dafnaði og samsvei-
tungar hennar lærðu fljótt _að hér
var engin meðalkona á ferð. Ákveðin
og föst fyrir en hjartagæskan og
glaðværðin alltaf í fyrirrúmi og þess-
ir eiginleikar hennar fleyttu henni
yfir margan erfiðan hjallann.
Sorgin bankaði þó aftur á dymar
á þessum árum er eldri sonur henn-
ar, Halldór, drukknaði árið 1944 en
þá eins og svo oft áður og síðar fann
hún styrk í bæninni til Guðs. Ekki
er svo hægt að tala um bömin henn-
ar Dóru, eins og hún var oftast
nefnd, að ekki sé getið um Margréti
Sigurgeirsdóttur, nú búsett á Sel-
fossi. Dóra frétti af Margréti, þá 5
ára gamalli í Reykjavík, og veikind-
um sem hijáðu flölskyldu hennar.
Hún tók stúlkuna þegar í stað til sín
austur í Jaðarkot og þar ílentist hún
og var alin upp sem eitt af bömum
hennar. Hafði Dóra ávallt mikið dá-
læti á henni Möggu og var það ör-
ugglega gagnkvæmt.
Orð verða svo fátækleg þegar
maður ætlar að reyna að lýsa öllum
þeim tilfinningum sem hrærast með
manni á svona kveðjustund. Minn-
ingar þjóta framhjá eins og myndir
á tjaldi en sumar staldra auðvitað
lengur við en aðrar.
Það var heldur hryssingslegt vor-
kvöld 1954 þegar 10 ára strákhvolp-
ur úr Vesturbænum í Reykjavík var
skilinn eftir í ókunnu húsi meðal fólks
sem hann hafði aldrei séð, á bænum
Mýrum í Villingaholtshreppi. Þangað
hafði hann ráðið sig sem snúninga-
strák um sumarið og þóttist nú held-
ur betur maður með mönnum. En
þegar fylgdarmaður kvaddi og hann
varð allt í einu einn eftir þá brast
nú kjarkurinn og tárin læddust fram.
Þá voru ekki höfð mörg orð, en Döra
tók hann í fangið og umvafði hann
þeirri hlýju og hjartagæsku sem hún
átti svo mikið af og sem hann þarfn-
aðist svo mjög þetta kvöld. Þessa
nótt sofnaði hann í rúminu hjá Dóru
og næsta dag skein sólin skært og
feykti burut öllum trega og söknuði.
Rigningarsumarið 1955 var erfitt
sumar og oft komu menn inn blautir
og kaldir frá verkunum en alltaf var
Dóra nálægt með hlýja ullarsokka,
eða teppi til að koma lífí í kaldar
hendur og fætur.
Já, það er margs að minnast frá
þessum dögum og þeir eru örugglega
margir snúningastrákamir sem nutu
þess sama og undirritaður á þeim
árum sem liðin eru.
Árið 1954 tók Kristinn sonur
hennar við búskapnum, keypti bæinn
Mýrar í Villingaholtshreppi og hóf
þar myndarbúskap ásamt systur
sinni Jóhönnu Guðrúnu. Dóra fluttist
með þeim að Mýrum og hefur búið
þar síðan í öruggum og traustum
faðmi þeirra Kristins og Jóhönnu.
Böm hennar öll héldu miklu sam-
bandi við hana og mörg em þau
bamabömin sem stigið hafa sín
fyrstu spor í atvinnulífinu á Mýmm.
Bamabömin em orðin 14, bama-
bamabömin 17 og fimmti ættliður-
inn fæddist sl. ár.
Dóra var mikil fjölskyldumann-
eskja og lagði mikla áherslu á að
halda sterku sambandi við bömin.
Þetta kunnu þau vel að meta og
rómaður var stuðningur og styrkur
sá sem tengdasonur hennar Ágúst
Steindórsson ávallt sýndi henni og
ekki síst nú þegar hallaði að leiðar-
lokum.
Dóra fylgdist ávallt vel með og
mikið var hún stolt af að sjá hvernig
búið blómstraði hjá Kristni syni
sínum. Þá tók hún virkan þátt í starf-
semi kvenfélagsins og er reyndr heið-
ursfélagi þess, hún var einnig elsti
íbúi hreppsins.
Þegar hinsta ferðin er hafín og
komið er að kveðjustund þá verður
okkur, vinum og ættingjum, tregt
um mál. En þótt söknuðurinn sé
mikill og tregi þungur þá mun minn-
ingin lifa. Minningin um mikla per-
sónu, konu sem aldrei gafst upp
þótt á móti blési um stund, glæsileg-
an fulltrúa bændastéttarinnar, sem
ávallt hafði að leiðarljósi sterka og
innilega guðstrú og óbilandi bjartsýni
Ég sendi fjölskyldu hennar og vin-
um mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Blessuð sé minning hennar.
Einar Gunnar Bollason
í dag, 23. apríl verður jarðsungin
frá Villingaholtskirkju hún amma
mín, Halldóra Halldórsdóttir.
Hún var fædd í Nesi í Selvogi
15. nóv. 1888, dóttir Halldórs Hall-
dórssonar og Sigurbjargar Sigurð-
ardóttur. Eins árs fluttist hún með
föður sínum að Sauðholti i Holtum.
Þegar hún var á sínum yngri árum
var hún í kaupavinnu í Villinga-
holtshreppnum. Þar kynntist hún
manni sínum Sigurði Guðmunds-
syni frá Saurbæ í sömu sveit. Þau
hófu búskap að Jaðarkoti í Villinga-
holtshreppi. Böm þeirra eru:
Tvíburamir Guðmunda og Halldór
fædd 26. sept. 1920, Kristinn fædd-
ur 5. apríl 1923, Jóhanna fædd 3.
mars 1926, Sigríður fædd 28. sept.
1929, sem er móðir mín og Mar-
grét fædd 1. sept. 1936, en hana
tók amma að sér.
Amma missti mann sinn úr
lungnabólgu á miðjum aldri frá
ungum bömunum. Það segir sig
sjálft að þetta hefur verið þungur
róður fyrir ömmu þar sem Hún
þurfti nú að gegna tveimur hlut-
verkum.
Ungur fór elsti sonur hennar,
Halldór á sjóinn að afla heimilinu
tekna. Hann fórst með togaranum
Max Pemberton aðeins 24 ára.
Þetta hafa verið miklir erfiðleikar
sem fjölskyldan þurfti að ganga í
gegnum. En með óbifandi dugnaði
og trú hefur hún sigrast á þeim
erfiðleikum. Þá tók hún að sér fóst-
urdótturina Margréti. Amma bjó sín
búskaparár í Jaðarkoti. Hún fluttist
svo að Mýmm í Villingaholtshreppi
er böm hennar Kristinn og Jóhanna
keyptu þá jörð. Amma átti riokkra
mánuði í það að verða 100 ára er
hún lést. Hún mundi því tímana
tvenna. „Sem bam þurfti hún að
vinna mikið og yfír sláttinn var hún
vön að fara ofan kl. sex á morgn-
ana til að sækja hrossin. Hun sagði
mér frá jarðskjálftanum sem varð
á Suðurlandi fyrir aldamótin. „Það
var eins og alda sem kæmi eftir
jörðinni sem fólk stóð ekki af sér.“
Ég kynntist ömmu er ég fór að
vera í sveit á Mýmm á sumrin.
Amma var sérstakur persónuleiki,
hún var ákveðin, en öllum vildi hún
vel. Gott lag hafði hún á bömum
gaf þeim festu og ástúð, góð var
hún að leggja lífsreglurnar enda
búin að reyna margt um dagana.
Hún var vön að segja „vertu trúr
í litlu sem stóm“. Það hefur verið
mér og fleirum góður skóli að hafa
fengið að alast upp í návist hennar.
Amma hafði gaman af því að
spila, þær vom margar ánægju-
stundimar sem við, bömin, áttum
með henni við spil.
Ef einhver átti um sárt að binda
var hún tilbúin að hjálpa. Hún var
alltaf tilbúin að taka upp hanskann
fyrir þann sem minna mátti sín.
Amma var hrein og bein í öllu og
aldrei baktalaði hún fólk. Hún var
léttlind og kát og hafði gaman af
að gera að gamni sínu. Amma gerði
gott úr öllu. Gestrisin var hún og
skemmtileg heim að sækja.
Amma var með trúustu mann-
eskjum sem ég hef þekkt. Alltaf á
sunnudögum hlustaði hún á mess-
una í útvarpinu og söng með. HÚn
kunni margar bænir og sálma. Oft
fór hún með sálma og hafði guðs
orð á vörum. Hún var alltaf að
þakka guði það sem hann hafði
gert fyrir hana. Amma var dugleg
að kenna bömum sem að Mýrum
komu bænir og sálma. Amma bað
mikið. Hún sagði mér er hún varð
níutíu og níu ára að aldrei hefði
hún náð þessum aldri nema með
guðs hjálp. Síðustu árin á Mýrum
naut hún góðrar aðhlynningar
bama sinna Jóhönnu og Kristins,
eiga þau miklar þakkir skildar.
Amma var búin að vera á Sjúkra-
húsi Suðurlands núna eftir áramót-
in. Á skírdag heimsótti ég hana,
þá var hún furðu hress. Núna hefur
hún yfirgefið okkur hér á jörð. Hún
er farin til fyrirheitna landsins.
Góður guð blessi hana nú sem áður.
Sigþór K. Ágústsson
Hún amma er gengin yfir móð-
una miklu. Um kl. 8 að kvöldi 13.
apríl reif hún sig lausa og lagði af
stað til síns fyrirheitna lands. Henn-
ar kall var komið. Hún var búin
að gera sitt — það vitum við öll —
en munum öll sakna hennar mikið.
„Nú legg ég augun aftur
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.“
(Sveinbjöm Egilsson)
Amma Halldóra var í huga okkar
aldrei gömul þótt árin væm að nálg-
ast eitt hundrað, það gerði gleði
hennar og hlýtt faðmlag. Við mun-
um minnast þess hve hún tók alltaf
vel á móti okkur er við heimsóttum
hana til dvalar í lengri eða skemmri
tíma. Hún óskaði alltaf skjótra end-
urfunda.
Amma var vön að lofa Guð og
sagði: „Við munum hittast fljótt,
ef Guð lofar.“
Alltaf vildi hún vita hvemig við
öll hefðum það. Okkur bamaböm-
um mun aldrei líða úr minni sú
mikla og góða hvatning og sam-
kennd.
Mörg okkar áttum þess kost að
dvelja hjá ömmu sumarlangt, að
hjálpa til í sveitinni hjá henni, Kidda
og Jóu. Heyskapurinn og skepnu-
haldið var okkur öllum sameiginlegt
kappsmál að færi sem best úr
hendi. Ömmu tókst að hvetja okkur
og samstilla með sínu hugarþeli.
Ekki mátti koma illa fram við
skepnumar og fuglamir áttu sér
griðarstað í nálægð hennar.
Þetta veganesti sem amma gaf
okkur viljum við þakka fyrir — því
lífsins gangur og samskipti við aðra
menn eru einmitt farsælust á þenn-
an veg.
Virðing fyrir öðrum og trú-
mennska í starfi sagði amma okkar
að væri það sem við þyrftum að
tileinka okkur. Gæta skildum við
eigna annarra betur en okkar eigin.
— Þessi atriði koma svo oft í hug-
ann þegar við hugsum til ömmu:
„Vertu dyggur, trúr og tryggur
tungu geymdu þína.
Við engan styggur né í orðum hiyggur
athuga ræðu mína.“
(Hallgrímur Pétursson)
Hvað er hægt að gefa ungu fólki
meira í veganesti en slíkan kærleik?
Það er margt sem sækir á hug-
ann á þessari kveðjustund. — En
slíkt verður seint upptalið.
Nú er rödd ömmu þögnuð. En
við munum minnast orða hennar.
Það sem hún gaf okkur munum við
reyna að varðveita af öllu hjarta.
Amma hefur svo sannarlega lok-
ið sínu dagsverki.
„Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.“
(Vald. Briem.)
Megi Guð vísa henni leiðina —
og hið eilífa ljós lýsa henni.
Þess óska barnabörnin.
Guðmundur Aðalsteinsson.