Morgunblaðið - 26.04.1988, Side 35

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. APRÍL 1988
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. APRÍL 1988
35

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
BjörnJóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. í lausasöíu 60 kr. eintakið.
Stj órnarsamstarfið
Miðstjómarfundur Fram-
sóknarflokksins, sem
haldinn var um helgina, sýnir,
að það er meiri órói innan
Framsóknarflokksins vegna
stjómarsamstarfsins og stöðu
efnahagsmála, en menn gerðu
sér grein fyrir. Eftir á að hyggja
er þetta þó bæði skiljanlegt og
eðlilegt. Framsóknarflokkurinn
er viðkvæmari en aðrir stjóm-
málaflokkar fyrir þeirri
óánægju, sem búið hefur um
sig á landsbyggðinni. Hann
hefur jafnframt frá gamalli tíð
haft sérstök tengsl við sam-
vinnuhreyfínguna, sem á nú við
mikil vandamál að stríða.
Það er alveg ljóst, að lands-
byggðin hefur átt undir högg
að sækja hin síðari ár. Þar
fínnst fólki öll völd og allt fjár-
magn vera að sogast til Reykja-
víkursvæðisins. Fasteignir hafa
jafnvel lækkað í verði á lands-
byggðinni og atvinnuástand
erfítt sums staðar. Vandamál
samvinnuhreyfíngarinnar
tengjast þessari stöðu lands-
byggðarinnar. Gífurlegur halla-
rekstur kaupfélaganna á sl. ári
kallar á skjót viðbrögð forystu-
manna hennar. Af öllum þess-
um ástæðum er skiljanlegt, að
töluverður órói sé innan Fram-
sóknarflokksins vegna stöðu
mála.
Niðurstaða miðstjómarfund-
arins bendir hins vegar eindreg-
ið til þess, að forystumenn
Framsóknarflokksins hyggist
halda fast við samstarfið innan
núverandi ríkisstjómar. Sú
ályktun, sem að lokum var sam-
þykkt er svo opin, að hún veitir
Steingrími Hermannssyni og
félögum hans frjálsar hendur í
samningum innan ríkisstjómar-
innar. Sú afstaða forystumanna
Framsóknarflokksins að halda
óbreyttu samstarfí innan ríkis-
stjómarinnar, þrátt fyrir tölu-
verða óánægju innan flokksins
er eðlileg og rökrétt. Þeir sjá
auðvitað, að Framsóknarflokk-
urinn á engan betri kost, eins
og Alþingi er nú skipað. Þeim
er ljóst, að Framsóknarflokkur-
inn er ekki ömggur um að geta
knúið fram nýjar þingkosning-
ar, jafnvel þótt flokkurinn vildi
stefíia að því. Loks er augljóst,
að Framsóknarflokkurinn hefur
enga tryggingu fyrir því, að
nýjar þingkosningar mundu
skapa aðra og betri möguleika
á stjómarsamvinnu.
Alþýðuflokkurinn kaus að
efna einnig til fundar trúnaðar-
manna sinna um efnahagsmál
um þessa sömu helgi. Sá fundur
bendir til þess, að Alþýðu-
flokksmenn kjósi fremur aðrar
leiðir í efnahagsmálum en
gengislækkun. Ályktun fram-
sóknarmanna bendir til þess,
að þeir séu til viðræðu um aðr-
ar leiðir en gengislækkun.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
lítið gefið til kynna til hvaða
ráðstafana iiokkurinn vilji
grípa. Það kann að vera skyn-
samlegt út frá því sjónarmiði,
að það verður hlutverk Sjálf-
stæðisflokksins og formanns
hans að bræða saman ólík sjón-
armið þriggja flokka innan
ríkisstjómarinnar. Þorsteinn
Pálsson verður í sterkari stöðu
til þess, ef hann verður ekki
sjálfur búinn að binda sig opin-
berlega við ákveðnar hugmynd-
ir og aðgerðir.
Mestu skiptir, að ríkisstjóm-
in standist þá freistingu að
stíga skref aftur á bak í vænt-
anlegum efíiahagsaðgerðum.
Hugmyndir á borð við þær að
hefta þá þróun til opins fjár-
magnsmarkaðar, sem hér hefur
staðið yfír í nokkur misseri, em
einfaldlega óskynsamlegar.
Hugmyndir um að hefta fjár-
festingu með sérstökum fjár-
festingarskatti em líka óraun-
hæfar. Þetta em ráðstafanir af
því tagi, sem vinstri stjómir
fyrri ára gripu til. Þær eiga
ekki við í nútímaþjóðfélagi.
Hvort sem fólki líkar betur
eða verr, stöndum við á vissum
vegamótum. Við emm að upp-
lifa breytingaskeið í atvinnulíf-
inu, eins og Jón Baldvin Hanni-
balsson sagði í sjónvarpsviðtali
í fyrrakvöld. Skammtímaráð-
stafanir í efnahagsmálum hafa
litla þýðingu, nema um leið sé
gripið til aðgerða til þess að
laga atvinnulífíð að nýjum og
gjörbreyttum aðstæðum. Þær
munu koma illa við marga fyrst
í stað, en þær em óhjákvæmi-
legar, ef við íslendingar eigum
að verða samkeppnisfærir í
samfélagi þjóðanna á næstu
áratugum.
Sú óvissa í stjómmálum, sem
virtist vera að skapast fyrir
miðstjómarfund Framsóknar-
flokksins, er úr sögunni — í
bili. Nú bíða menn þess að sjá,
hveijar tillögur ríkisstjómar-
innar verða. Þótt aðkallandi sé
að grípa til ráðstafana, er þó
skynsamlegt fyrir ríkisstjómina
að flýta sér hægt. Nokkrar vik-
ur til éða frá skipta ekki öllu
máli, ef niðurstaðan verður
vönduð og skynsamleg.
Miðstjórnarfundur Framsóknarflokksins:
Krafan að unnið
verði að markmiðum
stj órnarsáttmálans
- segir Steingrímur Hermannsson formaður Framsóknarflokksins
SKILABOÐ miðstjórnar Framsóknarflokksins til ráðherra og þing-
manna, á fundi um helgina, voru þau að það væri ófrávíkjanleg krafa
að framleiðsluatvinnuvegnnum yrði skapaður rekstrargrundvöllur
með róttækum aðgerðum og að dregið yrði úr viðskiptahalla og
byggðaröskun. Fundurinn var boðaður til að meta stjórnarsamstarf-
ið og efnahagsástandið í landinu og dró Steingrímur Hermannsson
utanríkisráðherra og formaður flokksins niðurstöðu fundarins þann-
ig saman að krafan væri um að unnið yrði að áðurnefndum markmið-
um sem ríkisstjórnin hefði raunar sett sér i stjórnarsáttmálanum.
I stjómmálaályktun fundarins er
bent á ýmsar leiðir sem taldar eru
færar til að ná settum markmiðum,
þar á meðal gjald á ný mannvirki,
hækkun húsnæðisvaxta, afnám lán-
slgaravísitölu af nýjum fjárskuld-
bindingum, og afnám hvers kyns
vísitöluviðmiðun sem fyrst. Þá verði
raforkuverð lækkað með lengingu
erlendra lána, Byggðastofnun verði
stóreflt og gert kleyft að breyta
skuldum fyritækja á landsbyggð-
inni og úttekt og tillögum Byggða-
stofnunar um aðgerðir til að stöðva
byggðaröskun verði hraðað. Segir
síðan að ef ekki takist með sam-
ræmaum aðgerðum að ná fram
þeim árangri sem að er stefnt verði
óhjákvæmilegt að aðlaga gengi
krónunnar þeim aðstæðum sem
ríkja í íslensku efnahagslífí, með
nauðsynlegum aðgerðum. Fram-
kvæmdastjóm flokksins var falið
að fylgjast með framvindu þessara
mála og boða miðstjóm til fundar
að nýju svo fljótt sem unnt er.
Ófögur mynd af
efnahagsástandi
A fundinum drógu ýmsir upp
ófagra mynd af efnahagsástandi
þjóðarinnar. Halldór Ásgrímsson
sjávarútvegsráðherra sagði að físk-
vinnslufyrirtæki væru að stöðvast
um allt land og hætta væri á stór-
felldu atvinnuleysi ef ekki yrði
brugðist skjótt við. Innlendur kostn-
aður hækkaði stöðugt um leið og
verð fyrir sjávarafurðir á erlendum
mörkuðum hefði lækkað um 5-10%.
Steingrímur Hermannsson tók
dæmi af rekstri fyrirtækis ? sjávar-
útvegi á síðasta ári sem sýndi að
rekstrarskilyrði þess stórversnuðu
í október á síðasta ári vegna hækk-
un kostnaðarliða. Steii.grímur vitn-
aði einnig í úttekt Boston Consult-
ing Group á Álafoss hf. þar sem
sagði að rekstrargrundvöllur þess
fyrirtækis hefði versnað um 20-30%
frá upphafí ársins 1987 þar til nú.
Hann sagði einnig að fyrirtækið
héldi því fram að gengi íslensku
krónunnar væri 24-25% of hátt
skráð.
Fastgengisstefnan
gagnrýnd
í þeim umræðum á fundinum,
sem opnar vom fréttamönnum,
tóku allflestir ræðumenn í sama
streng: að grípa yrði í taumana til
að rétta við rekstrargrundvöll at-
vinnuveganna, að minnka við-
skiptahalla, þenslu og koma í veg
fyrir byggðaröskun. Margir ræðu-
menn kenndu fastgengisstefnunni
um hvemig komið væri. Guðmund-
ur G. Þórarinsson alþingismaður
sagði það alveg ljóst að fastgengis-
stefna í 20-30% verðbólgu gengi
ekki og væri mjög hættuleg og að
fastgengisstefnan væri raunar
hættulegasta efnahagstefnan sem
hann hefði séð. „Við emm að borga
niður verðbólguna í fastgengisst-
efninni með eigin fé útflutningsat-
vinnuveganna. Em menn tilbúnir
að fóma útflutningsiðnaði, Flug-
leiðum og ferðamannaiðnaðnum á
altari fastgengisstefnunnar," spurði
Guðmundur og sagði síðan að
Framsóknarflokkurinn gæti ekki
setið í ríkisstjóm með efnahagslífið
og þróun þess áfram á þann veg
sem nú er. Ólafur Þ. Þórðarson al-
þingismaður sagði að fastgengis-
stefnan væri vitlaus og Þórður Ól-
afsson formaður launþegaráðs
Framsóknarflokksins á Suðurlandi
sagði að fastgengisstefnan hefði
brostið 1987 með samningunum við
ríkisstarfsmenn.
Viðskiptahallinn
mikið áhyggjuefni
Viðskiptahallinn var ræðumönn-
um mikið áhyggjuefni. Steingrímur
Hermannsson sagði að spá væri um
11-12 milljarða viðskiptahalla á
þessu ári, og í því endurspeglaðist
léleg staða útflutningsgreinanna og
allt of mikil eyðsla þjóðarinnar.
Hann sagði í því sambandi að ríkis-
stjómin hefði brugðist í að skapa
tiltrú á framtíð atvinnulífsins. Guð-
mundur G. Þórarinsson sagði að
íslendingar hefðu aukið heildar-
skuldir okkar um 25% á tveimur
ámm, á sama tíma og fískveiðar
aldrei verið meiri eða tekjur þjóðar-
innar og efnahagslegt sjálfstæði
þjóðarinnar væri í veði.
Bönd á fjármagnsmarkað
Þá varð ræðumönnum tíðrætt um
fíármagnsmarkaðinn og töldu
nauðsynlegt að á hann yrði komið
böndum. Steingrímur Hermannsson
sagði að leyft hefði verið að taka
erlend lán á föstu gengi og endur-
lána þau á fjármagnsmarkaði með
lánskjaravísitölu og háum vöxtum.
Þeir sem borguðu þennan mismun
væri í mörgum tilfellum neytendur,
þar sem hægt væri að velta kosn-
aði út í verðlagið. Það gætu út-
flutningsgreinamar ekki þar sem
þær væru bundar við fasta gengið.
Steingrímur sagði að lánskjara-
vísitölutryggða krónan væri einn
sterkassti gjaldmiðill heims og
sýndi það sig í því að erlendir fjár-
málamenn teldu sér hag í að færa
erlent fjármagn hingað og lána út.
„Enda er það orðið svo í þessu þjóð-
félagi að spekúlasjónir með fjár-
magn er nánast eina arðbæra at-
vinnugreinin sem við eigum," sagði
Steingrímur.
Hann lýsti þessum markaði og
ýmsum afleiðingum sem hann hefði
haft. Menn hefðu lent í hálfgerðum
vítahring og þannig gengi það t.d.
fjöllunum hærra að Davíð Scheving.
Thorsteinsson ætti tíðar ferðir dag-
lega með reikninga sem hann fengi
inn til kröfukaupafyrirtækjanna og
seldi þá með afföllum.
Þórður Ingvi Guðmundsson
framkvæmdastjóri Lindar hf. mót-
mælti ýmsum fullyrðingum um fjár-
mögnunarleigur og því að þær
bæru ábyrgð á þeirri þenslu sem
átt hefði sér stað á síðustu misser-
um. Hann benti á að heildaríjárfest-
ingar fiögurra fíármögnunarfyrir-
tækja í vélum og tækjum hefðu á
síðasta ári numið 3,5 milljörðum
sem næmi 9% af heildarfjárfes-
gingu á íslandi. Þar af hefðu 2,5
milljarðar verið teknar að láni er-
lendis en 1 milljarður innanlands
með skuldabréfum.
Hann sagði að fjármögunarleigu-
fyrirtæki gætu ekki tekið fé að láni
í erlendri mynt og endurlánað það
með lánskjaravísitölu þar sem þau
yrðu að senda Seðlabankanum alla
samninga sem þær gerðu við er-
lenda lánardrottna og þau yrðu
einnig að senda Seðlabankanum
alla fíármögnunarleigusamninga
sem gerðir eru í erlendri mynt. Þá
væri einnig alrangt að ekkert eftir-
lit væri með starfemi leiganna þar
sem þau þyrftu að gefa Seðlabank-
anum skýrslu um allar sínar fjár-
festingar.
Endurskoðuð byggða-
stefna nauðsynleg
Margir gerðu byggðaþróunina að
umtalsefni og lýstu yfír áhuggjum
vegna hennar. Gissur Pétursson
formaður Sambands ungra fram-
sóknarmanna sagði nauðsyn á að
endurskoða byggðastefnu flokks-
ins, sem yrði að fela í sér strúktúr-
breytingar, aukið fé í samgöngur,
jarðgöng, síma, tölvuvæðingu
o.s.frv. Sameina þyrfti sveitarfélög
og kaupfélög. Unnur Stefánsdóttir
formaður Landssambands fram-
sóknarkvenna sagði brýnt að tengja
saman stærri þjónustusvæði á Vest-
fjörðum og Austfjörðum og mikil-
vægt væri að fólk á þessum svæðum
fengi sem fyrst svör við því hvenær
ráðist yrði í samgöngubætur. Þá
væri mikilvægt að hver landsfjórð-
ungur kæmi sér saman um höfuð-
stöðvar og með því héldist meira
fíármagn og fleira fólk í byggðar-
laginu. Menn bentu einnig á nauð-
syn á jöfnun og lækkun raforku-
verðs, á að styrkja þyrfti Byggða-
stofnun og Jöfnunarsjóð sveitarfé-
laga og tilflutningi starfa frá þétt-
býli til dreifbýlis.
Pólitískur ágreiningur
Forustumenn flokksins,
Steingrímur Hermannsson og
Halldór Ásgrímsson, tóku það báðir
fram að þeir teldu enga ástæðu til
að ætla annað en að samstaða
gæti tekist umn nauðsynlegar að-
gerðir innan ríkisstjómarinnar og
sagði Steingrímur að Framsóknar-
flokkurinn myndi vinna að því af
heilindum að svo mætti verða.
Margir aðrir ræðumenn virtust ekki
fyllilega sannfærðir um þetta og
Morgunblaðið/BAR
SteingTÍmur Hermannsson formaður Framsóknarflokksins i ræðustól
á miðstjórnarfundi flokksins
vitnuðu sumir I árið 1982 þegar
Framsóknarflokkurinn sat í ríkis-
stjóm Gunnars Thoroddsen. Þá
hefðu aðrir flokkar ekki getað kom-
ið sér saman um neinar aðgerðir.
Nú þyrfti hinsvegar að bregðast
skjótt við. Páll Pétursson formaður
þingflokks Framsóknarflokksins
sagði að samstarfsmenn flokksins
virtust vera sallarólegir nú eins og
þá og það væri veikleiki þessarar
ríkisstjómar að ráðherrar fram-
sóknarflokksins skipuðu ekki þau
ráðuneyti sem ættu að hafa frum-
kvæði um stjóm efnahagsmála.
Hinsvegar hefðu kjósendur ekki
kosið Framsóknarflokkinn til að
hafa 12-15 milljarða viðskiptahalla
á þessu ári, eða til þess að taka
þá efnahagskollsteypu sem fram-
undan væri ef ekkert væri að gert.
Hann sagði þó að engir möguleikar
hefðu verið á annari meirihluta-
stjóm en raun varð á. Alþýðubanda-
lagið hefði verið flakandi í sárum,
Sjálfstæðisflokkur og Borgara-
flokkur hefðu ekki getað unnið sam-
an og Kvennalistinn hefði verið
stikkfrí og væri raunar meiriháttar
vandamál í íslenskum stjómmálum.
Framsóknarflokkurinn hefði síðan
starfað af heilindum í stjróninni
meðan Jón Baldvin Hannibalsson
færi um landið í bullandi kosninga-
baráttu og Þorsteinn Pálsson væri
í fýlu út í Steingrím Hermannsson.
Jón Kristjánsson alþingismaður
sagði að í ríkisstjóminni væri
pólítískur ágreiningur milli Fram-
sóknarflokks og Sjálfstæðisflokks
um áherslur á hvar ætti að draga
úr og erfítt væri að fá samstarfs-
flokka til að viðurkenna það að ein-
staklingar og fyrirtæki í þjóðfélag-
inu þyrftu að draga saman seglin,
einkum á Höfuðborgarsvæðinu þar
sem fjárfestingin hefði farið úr
böndunum. Hann sagðist þó vilja
leggja áherslu á það að leysa ætti
málin á grundvelli ríkisstjómarinn-
ar og hann sagðist trúa því að þar
væri hægt að taka á þessum málum
en ef svo væri ekki yrði að láta
sverfa til stáls.
Ólafur Þ. Þórðarson sagði að í
tæpt ár hefði staðið yfír dýrasta
starfsþjálfunamámskeið hjá for-
sætisráðherra en nú væri seinasta
tækifærið til að ná fram þeirri
breytingu sem nauðsynleg er svo
Framsókn geti haldið áfram að
styðja stjómina.
Þórður Ingvi Guðmundsson sagði
að ef ekki næðist samkomulag á
næstu 60 dögum um efnahagsað-
gerðir sem tryggðu áframhaldandi
rekstrargmndvöll atvinnuveganna
og útiýmingu viðskipahalla, ætti
Framsóknarflokkurinn að ganga úr
ríkisstjóminni og ganga til kosn-
inga um þær tillögur sem lagðar
yrðu fram á miðstjómarfundinum.
Þórður Ólafsson sagðist óttast mjög
að flokkurinn ætlaði að beygja sig
fyrir samstarfsflokkunum í ríkis-
sjóminni og sagðist ætla að veija
landsbyggðina. Því legði hann fram
tillögu um að miðstjómarfundurinn
samþykkti, vegna þeirrar óvissu um
hvort samstaða náist í ríkisstjóm
til róttækra aðgerða í byggða-, at-
vinnu-, efnahags- og fíármálum, að
miðstjóm komi aftur til fundar eigi
síðar en 10. júní 1988.
Þessi tillaga var lögð til hliðar á
fundinum en því bætt í stjóm-
málaályktunina að fundurinn feldi
framkvæmdastjóm Framsóknar-
flokksins að fylgjast með framvindu
þessara mála og boða miðstjómina
til fundar að nýju svo fljótt sem
ástæða þætti til.
Óbreytt ástand
- segir Málmfríður Signrðardóttir, þingmaður Kvennalistans
„AÐ mínum dómi er ástandið óbreytt frá því sem var fyrir þennan
miðstjórnarfund Framsóknarflokksins og þær hugmyndir sem fram
koma í ályktun fundarins hafa allar komið fram áður,“ sagði Málm-
fríður Sigurðardóttir, þingmaður Kvennalistans, er hún var innt álits
á niðurstöðum miðstjórnarfundar Framsóknarflokksins um helgina.
„Það var búið að hafa mörg stór orð um tilefni þessa fundar og
vægi þessara málefna sem átti að ræða þar og gefið í skyn að mik-
ið stæði til. En þetta virðist hafa koðnað niður í meðferðinni hjá
þeim,“ sagði Málmfríður ennfremur.
Málmfríður sagði að Framsókn-
armenn hefðu ekki staðið við fyrir-
heit um að á fundinum yrðu lagðar
fram ákveðnar kröfur um aðgerðir
í efnahagsmálum og því kvaðst hún
ekki sjá, að þessi fundur hefðj
nokkru breytt á sviði þjóðmála. „í
ályktun fundarins eru settar fram
ákveðnar hugmyndir, sumar já-
kvæðar sem Kvennalistinn gæti í
sjálfu sér tekið undir, en okkur
fínnst að þessar hugmyndir séu
afskaplega illa útfærðar í þessu
plaggi. Það er til dæmis mjög óljóst
hvað þeir eiga við með hugmynd-
inni um tímabundið gjald á mann-
virki önnur en íbúðarbyggingar.
Hvað er átt við þama? Á að leggja
tímaundið gjald á fiskeldisstöðvar,
fjárhúsbyggingar eða skóla?“
Málmfríður benti ennfremur á
að í ályktun miðstjómar Framsókn-
arflokksins væri að fínna klaufaleg-
ar og mótsagnakenndar athuga-
semdir, til dæmis þar sem rætt er
um hlutverk Jöfnunarsjóðs sveitar-
félaga. „Þar segir að hann skuli
nýttur til að jafna aðstöðumun, en
ég veit ekki betur en að það standi
í lögum að þetta sé hlutverk hans,“
sagði Málmfríður. Aðspurð kvaðst
hún ekki sjá að þessi fundur, né
önnur fundarhöld stjómarflokk-
anna um helgina hefðu breytt
nokkru um stöðu ríkisstjómarinnar.
„Þetta stjómarsamstarf hefur verið
viðkvæmt og titrandi frá upphafí
og ég sé ekki að þetta breyti nokkr-
um sköpuðum hlut. Það má hins
vegar segja að þessi ályktun mið-
stjómar Framsóknarflokksins sé
eins konar viðvörun til hinna flokk-
anna og ekki nema gott eitt um
það að segja að flokkar setjist niður
og ræði starf og árangur ráðherra
sinna í ríkisstjóm," sagði Málm-
fríður Sigurðardóttir, þingmaður
Kvennalistans.
Allt loft farið úr
Fratnsóknarflokknum
- segir Albert Guðmundsson, formaður Borgaraflokksins
„ÞESSU fundarboði Framsóknarflokksins fylgdu vissulega væntingar
meðal fólks um að nú yrði tekið á aðsteðjandi vandamálum. En að
honum afstöðnum virðist sem allt loft sé farið úr fundarmönnum
og mér sýnist að tilgangurinn með fundinum hafi ekki verið neinn
annar en sá, að vekja athygli á Framsóknarflokknum, og enginn
veit hvert þetta loft hefur farið. Niðurstaðan af fundinum er eng-
in,“ sagði Albert Guðmundsson, formaður Borgaraflokksins, er hann
var inntur álits á fundarhöldum stjórnarsinna nú um helgina. Albert
sagði að staða ríkissljórnarinnar hefði ekkert breyst við þessi fundar-
höld og að hún væri að sínum dómi áfram mjög veik.
„StSða stjómarinnar hefur bara
versnað ef eitthvað er“, sagði Al-
bert ennfremur. „Það sem mér
fínnst hins vegar furðulegast við
atburði helgarinnar eru ummæli
fíármálaráðherra, sem að mínum
dómi eru algjörlega ábyrgðarlaus.
Jón Baldvin er sá fiármálaráðherra
sem hefur aukið útgjöld ríkisins
mest allra svo lengi sem ég man.
Hann hefur aukið útgjaldahlið fjár-
laga úr 43 milljörðum króna í 65
til 67 milljarða og þar með skapað
þennslu sem er að sprengja þjóð-
félagið. Til að ná jöfnuði milli tekna
°g útgjalda hefur hann aukið skatt-
heimtu á fólkið í landinu sem nem-
ur um 22 til 25 milljörðum á einu
ári. Að hann skuli leyfa sér að tala
eins og allt sé í lagi er svo ábyrgðar-
laust að engu tali tekur og í raun-
inni eru þessi ummæli ráðherrans
það fréttnæmasta eftir þessa helgi. ,
Framsóknarflokkurinn er hins veg-
ar ekkert öðruvísi en hann var fyr-
ir þennan fund, nema að það er
heldur minni vindur í honum,“ sagði
Albert Guðmundsson, formaður
Borgaraflokksins.
*
Framsóknarmenn bera
mikla ábyrgð á ástandinu
- segir Jón Baldvin Hannibalsson
JÓN Baldvin Hannibalsson, fjármálaráðherra og formaður Alþýðu-
flokksins, segdr að núverandi efnahagsvandi sé að miklu leyti síðustu
ríkisstjórn að kenna. Þess vegna beri framsóknarmenn að miklu leyti
ábyrgð á þeim vanda, sem þeir krefjist nú Iausnar á með harðari
aðgerðum. Fjármálaráðherra sagðist einnig telja að gengisfelling
kæmi ekki til greina. Þetta kom fram í ræðu Jóns Baldvins á efna-
hagsmálaráðstefnu fulltrúaráðs Alþýðuflokksfélaganna i Reykjavík
á sunnudag.
„Er það sanngjarnt af samstarfs-
aðilum okkar í ríkisstjóm að brigsla
okkur jafnaðarmönnum Um vilja-
leysi til athafna, kjarkleysi eða úr-
ræðaleysi? Stjómarmyndunarvið-
ræðumar síðastliðið vor sýndu að
milli okkar og framsóknarmanna
var samstaða um að vilja jafnvel
harðari aðgerðir í efnahagsmálum
við upphaf stjómarsamstarfsins,“
sagði Jón Baldvin. „Felur krafan
um harðari aðhaldsaðgerðir ekki í
sér viðurkenningu á því að síðasta
ríkisstjóm, undir forystu framsókn-
armanna, hafí verið verri en af var
látið fyrir kosningar? Staðfestir það
ekki að Framsóknarflokkurinn ber,
ef nokkuð er, meiri ábyrgð á því
ástandi sem nú er við að fást en
aðrir stjómmálaflokkar einfaldlega
vegna þess að hann hefur setið í
öllum ríkisstjómum á íslandi
síðustu 17 ár?“
Jón Baldvin rakti nokkur atriði
úr tíð síðustu stjómar, sem nú
kæmu mönnum í koll, þar á meðal
hrun Útvegsbankans, mikinn kostn-
að við byggingu flugstöðvar í Kefla-
vík, yfírtöku skulda Sjóefnavinnsl-
unnar, offjárfestingu í orkumálum,
halla á ríkisbúskapnum og óstjóm
í landbúnaðarmálum, þar sem ekki
væri spurt um það hvaða fé væri
ætiað landbúnaðinum á fjárlögum,
heldur eytt stjómlaust.
Fjármálaráðherra sagði að efna-
hagsaðgerðir núverandi ríkisstjóm-
ar væm hins vegar nú þegar famar
að bera árangur; dregið hefði úr
verðbólgu, fíárfestingaráformum,
útlánum, neyslukapphlaupi, inn-
flutningi, launaskriði og samkeppni L’
um vinnuafl. Það væri fíarstæða
að krefíast gengisfellingar nú, með
henni væri komið aftan að launa-
fólki í landinu, sem treyst hefði á
verðhjöðnunarstefnu ríkisstjómar-
innar við gerð kjarasamninga.
Gengisfelling um 15% myndi koma
verðbólgu í 50%, rýra kaupmátt um
7-8% og auka enn á erlenda skulda-
byrði. Það væri líka út í hött að
ætla að lækka vexti um leið og
verðbólga ryki upp.
„Það sem ríður á í þessu stjómar-
samstarfi er að ná samstöðu um
úrræðin, og ekki undir þrýstingi
fjölmiðla eða sérhagsmunahópa,
heldur að yfirlögðu ráði,“ sagði fjár-
málaráðherra.
Jón Baldvin sagði að tillögur
miðstjómarfundar Framsóknar-
flokksins væru sér ekkert nýnæmi,
þær hefðu allar verið til umræðu í
efnahagsnefnd ríkisstjómarinnar.
„Það þurfti ekki að halda neinn
fund til þess að fá þetta fram,“
sagði fiármálaráðherra.
Framsóknarflokkiirinn hef-
ur gefist upp á gagnrýninni
- segir Ólafur Ragnar Grímsson, formaður Alþýðubandalagsins

„ÞESSl miðstjórnarfundur Framsóknarflokksins skilar harla léttvæg-
um árangri, ef árangur skyldi kalla. Maður veltir því í raun og veru
fyrir sér hvers vegna fundurinn hafi verið haldinn, því hann hlýtur
að gera hin stóru orð forystumanna Framsóknarflokksins ærið mark-
laus á næstunni. Ég get að því leyti verið sammála Þorsteini Páls-
sym að í þessari samþykkt miðstjórnar Framsóknarflokksins er ekki
að finna neinar tillögur varðandi þann mikla vanda sem við er að etja
í efnahagsmálum," sagði Ólafur Ragnar Grímsson, formaður AI-
þýðubandalagsins, um nýafstaðinn miðstjórnarfund Framsóknar-
flokksins. Hann sagði að fundurinn sýndi að Framsóknarflokkurinn
hefði gefist upp á að gagnrýna ríkisstjórnina og ekki þorað að leggja
neitt undir. Sú ákvörðun Alþýðubandalagsins, að beita sér fyrir því
að flutt verði vantrauststillaga á rikisstjómina, væri því enn rökrétt-
ari nú, að loknum fundum tveggja stjórnarflokka um helgina og að
fengnum yfirlýsingum forsætisráðherra.
Ólafur Ragnar sagði að engar
raunhæfar tillögur um lausn á að-
steðjandi efnahagsvanda kæmu
fram í ályktun miðstjómarfundar-
ins. „Hins vegar er í slq'alinu rétt-
mæt lýsing á hrikalegu ástandi í
íslenskum efnahagsmálum, sem
formaður Framsóknarflokksins líkti
í janúar við bruna Rómaborgar.
Hafí vandamál þá líkst brana era
þau nú orðin að eldhafí sem era á
góðri leið með brenna upp stóram
þáttum f grandvallaratvinnuvegum
okkar og eru að kippa stoðunum
undan heilu byggðarlögunum,"
sagði Ólafur Ragnar ennfremur.
Hann sagði að þess vegna hefðu
menn átt von á markvissari tillög-
um, enda hefði það verið boðað af
forystu Framsóknarflokksins. „En
það gerðist ekki. í staðinn era sett
fram ýmis almenn markmið, sem
margir geta tekið undir, en fela
ekki í sér neinar lausnir. Einnig er
þama að finna safn af ýmsum hug-
myndum um hinar og þessar aðger-
ir í efnahagsmálum, sem margar
hveijar má alveg skoða, en era utan
við kjarna þessara stóra vanda-
rnála."
Aðspurður um stöðu ríkisstjórn-
arinnar eftir atburði helgarinnar
sagði Ólafur Ragnar meðal annars:
„Stjómin er að því leyti til sterkari
að Framsóknarflokkurinn hefur
gefíst upp í gagniýni á ríkisstjóm-
ina og ekki þorað að leggja neitt
undir og þess vegna geta Þorsteinn
Pálsson og Jón Baldvin hlakkað
yfír niðurstöðum fundarins. En á
hinn bóginn veikir fundurinn ríkis-
stjómina á því sviði sem öllu máli
skiptir, það er að segja getu hennar
til að glíma við þau stóralvarlegu
vandamál sem við íslendingar
stöndum frammi fyrir. Því það er
er auðvitað ekkert gamanmál að
svo áhrifaríkur stjómmálaflokkur
sem Framsóknarflokkurinn skuli -tí
skila auðu blaði og þjóðin vera engu
nær eftir þessa fundi Framsóknar-
flokksins og Alþýðuflokksins eða
viðtölin við Þorstein Pálsson, hvort
ríkisstjórnin ætlar yfír höfuð að
gera nokkuð ogþá hvað. Sú ákvörð-
un Alþýðubandalagsins, sem tekin
var fyrir helgi, að beita sér fyrir
því að vantrauststillaga verði flutt
á ríkisstjómina er þvi enn rökrétt-
ari nú að loknum fundum stjómar-
flokkana um helgina og að fengnum
yfírlýsingum forsætisráðherra.
Umræðan um vantrauststillöguna m
mun varpa skýra ljósi á þá stöðu
sem þjóðmálin era komin í, annars
vegar sundurþykka og aðgerðar-
lausa ríkisstjóm og hins vegar
hrikalegustu erfiðleika sem íslend-
ingar hafa staðið frammi fyrir í
langan tíma,“ sagði Ólafur Ragnar
Grímsson, formaður Alþýðubanda-
lagsins.