Morgunblaðið - 14.07.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JÚLÍ 1988
Það erfiðasta í söng
er að láta hlutina eiga sig
RÆTT VIÐ AU STUR-ÞÝSKU
SÖNGKONUNUNA
HANNE-LORE KUHSE
Það er stundum sagt, að geta, gáfur og
hæfileikar séu ekki allt, heldur skipti sköpum
að kunna að leita eftir leiðsögn og hjálp á
réttum stöðum. Þegar söngvaraspírur þurfa
á því að halda, þá er ekki amalegt að geta
leitað til söngkonu eins og Hanne-Lore Kuhse.
Og það vill svo heppilega til, að hún á vini
hér, sem hún heimsækir gjarnan, síðast núna
í júní. Hélt þriðja námskeiðið sitt í leiðinni
og tekur ekki þvert fyrir að hún komi bráðum
aftur. . . Bætir við, að hér séu líka ótrúlega
margir með góðar raddir.
*
„Aráttan er einhvern veginn alltaf að reyna að
gera eitthvað þegar það getur einmitt verið best
að gera sem minnst“
Efn hvað er það það, sem
Kuhse hefur upp á að
bjóða? Kuhse er aust-
ur-þýsk söngkona, sem
á að baki fjörutíu ára
feril sem atvinnusöngkona. Hélt
einhver að söngvarar gætu ekki
sungið svo lengi? Hægur vandi að
syngja svo lengi, segir Kuhse, ef
grunnurinn er góður, tæknin runnin
söngvaranum í merg og bein, en
hann sér þó fyllilega meðvitaður
um hvað hann er að gera. En það
gildir að bytja hægt, finna og festa
röddina, áður en hafist er handa
um að efla hana. Sjálf byijaði Kuh-
se með mjóa sópranrödd, en endaði
með kröftuga og dramatíska sópr-
anrödd, sem lék sér að þyngstu
Wagner-hlutverkunum. Hún hefur
sungið inn á margar plötur um
ævina og þar gefur að heyra rödd,
sem er ekki aðeins sterk og kröft-
ug, heldur jafnframt óvenju hljóm-
fögur. Söngunnendur vita, að þetta
tvennt fer sjaldan saman. Röddin
næstum létt í öllum sínum þunga.
En það var ekki söngurinn, sem
Kuhse einblíndi á í upphafi tónlist-
arferils síns, heldur sat hún þá sem
fastast við píanóið. Var hin upp-
teknasta af því, þangað til píanó-
kennari hennar vakti athygli hennar
á, hvað hún hefði ágæta rödd. Þá
fór hún að læra söng, jafnframt
píanóleiknum, en það leið ekki á
löngu, þar til hún varð að velja á
milli. Ogerlegt að stunda hvort
tveggja af sömu atorkunni og söng-
urinn varð fyrir valinu. Hún stund-
aði söngnám í tíu ár, lengst af hjá
sama kennaranum, sem byggði
hana upp smám saman frá því að
vera lýrískur sópran yfir í þunga
fagið. Kuhse er ekki í vafa um, að
það var henni lán. Gat sungið hvað
sem hún vildi, þegar hún byrjaði
að koma fram.
Fyrsta hlutverkið hennar var
Leonóra í Fídelíó, það næsta Tur-
andot, hlutverk, sem reynist söng-
konum oft strembið, en Kuhse
glansaði í gegnum það. Allt að
þakka löngu og góðu námi, segir
hún. Síðan þokaði hún sér í áttina
að Wagner, en söng líka Verdi,
Gluck og fleiri óperuhöfunda, að
ógleymdum ljóðasöngnum og Bach.
Söng allt, sem hentaði hádrama-
tískri rödd hennar og söng út um
allt. Heima fyrir, í París, London,
New York, í Vestur-Þýskalandi, um
gjörvöll Sovétríkin. Núna ferðast
hún lítið, þolir helst ekki að sjá
ferðatösku, segir hún hlæjandi. Við
hér megum því vera þakklát.
En það er þetta með kennsl-
una, hvemig leiddist Kuhse út í
söngkennslu?
„Það gerðist alveg óvart, var eig-
inlega leidd út í kennsluna. Mér
bauðst að koma til Weimar og
kenna 1976. Þá var ég sjálf enn
að sem söngkona og hafði öldungis
ekki ætlað mér kennslu. Langaði
lítið, en lét samt tilleiðast og fór.
Þegar ég fann svo að ég náði til
nemendanna, þá vaknaði áhuginn
og ég fór að hugleiða kennsluna
meira. Ég uppgötvaði fljótlega að
söngkennsla felst ekki í að með-
höndla röddina, heldur alla mann-
eskjuna. Það gildir að ná sálufélagi
við _söngnemann. “
Á hverju byrjar söngkennari,
þegar hann stendur andspænis
nýjum nemanda?
„Ég byija á því að skilgreina
hvað er að röddinni. Það er kannski
ekki erfitt að heyra hvað er að, en
það er annað að ná tökum á göllun-
um. Finna punktinn, þar sem sam-
ræmið, samhljóminn vantar. Þegar
samræmið er fundið, þá er söngur-
inn auðveldur og þannig á hann að
vera.
Líkamlega verður allt að falla
saman. Það er algengt að eitthvað
sé að önduninni og slíkt leiðir af
sér ýmis vandamál. Þegar söngvari
hefur náð fullkomnu valdi á öndun-
inni, þá leysir það oft mörg önnur
vandamál.
Oftast nægja mér tíu mínútur til
þess heyra hvað að er, en oft kemst
ég af með skemmri tíma. Þá er það
hvar kreppir að og hvað ég get
gert. Oft eru þetta tæknilegir gall-
ar, sem þarf að þrífa í kringum,
áður en hægt er að taka á þeim.
Með öðrum orðum, að það er
kannski ekki hægt að ráðast beint
að meininu, heldur verður að sinna
öðru fyrst. Það getur stundum tek-
ið mánuði, áður en hægt er að grípa
á sjálfum gallanum.
I söngkennslu veltur bæði á