Morgunblaðið - 31.08.1988, Blaðsíða 23

vegum landbúnaðarráðuneytis-
ins var gert ráð fyrir mörgum
samræmdum aðgerðum til
lausnar honum, sem allar þyrftu
að koma til framkvæmda. Má
skipta þeim tillögum í ij'óra
þætti:
1. Felld verði niður aðflutnings-
gjöld og söluskattur af nýjum
fjárfestingum í fóðurstöðvun-
um. Athugað verði með end-
urgreiðslu á uppsöfnuðum
söluskatti loðdýrabænda og
fóðurstöðva er gæti leitt til
lækkaðs fóðurverðs. Lagt var
til að ríkið greiddi niður fóður
um 5 kr. á kg. árið 1988 að
fullnægðum ákveðnum skil-
yrðum. Þessari leið var hafn-
að af stjómvöldum.
2. Byggðastofnun gerði fjár-
hagslega og rekstrarlega út-
tekt á fóðurstöðvunum og
breytti áhvílandi lánum í
hlutafé og kæmi auk þess
með viðbótarfjármagn í
stöðvamar í formi hlutafjár
eða lánsfjár. Til þess þyrfti
stofnunin að fá lánsfé.
3. Framleiðnisjóður legði fram
fjármagn til styrktar refa-
ræktinni fram á haustið og
veitti að auki framlög við að
aðstoða refabændur til að
skipta yfir í minkarækt.
4. Stofnlánadeild landbúnaðar-
ins verði falið að gera úttekt
á sérhverju refabúi og að
deildin skuldbreyti lausa-
skuldum refabænda eftir
reglum deildarinnar og yrði
henni útvegað lánsfé til þess.
Að lokum skal hér gerð grein
fyrir því hvað farið hefur verið fram
á að Stofnlánadeild landbúnaðarins
gerði fyrir refaræktina, nýbúgrein
sem vonir hafa staðið til að gæti
komið í stað hefðbundins búskapar
og með því stuðlað að því að við-
halda byggð í sveitum landsins.
Verður það rakið hér á eftir:
1. Á árinu 1985 var fyrst í sögu
deildarinnar tekinn upp sá hátt-
ur að hafa lán til loðdýraræktar
afborgunarlaus fyrsta árið og
var það eina búgreinin, sem
hafði þau kjör. Síðar eða á árinu
1986 var ákveðið að öll fram-
kvæmdalán til bænda yrðu af-
borgunarlaus fyrstu tvö árin.
Samhliða því var lánstími lengd-
ur verulega.

2. Á sl. 2 ámm hefur afborgunum
á lánum refabænda verið frestað
og þær færðar aftur fyrir vegna
erfiðleika í búgreininni.
3. Að beiðni landbúnaðarráðuneyt-
isins og ríkisstjórnarinnar var
Framleiðnisjóði landbúnaðarins
veitt á þessu ári 17 milljóna kr.
lán til 6 ára, vaxtalaust og
óverðtryggt, til styrktar refa-
ræktinni til haustsins. Síðar á
þessu ári eru veittar til viðbótar
7 millj. kr. með sömu kjörum.
4. Að beiðni sömu aðila var ákveð-
ið að afskrifa 30 millj. kr. af
áhvflandi lánum á refabúrum til
þess að auðvelda bændum að
skipta yfir í mink, sem reynslan
hefur sýnt að er öruggari bú-
grein og hefur ekki orðið fyrir
eins alvarlegum verðsveiflum og
refaræktin. Þessar 30 millj. kr.
hafa gengið upp í árgjöld refa-
bænda og tvímælalaust orðið til
þess að létta þeim róðurinn og
skapa aukið rými til breytinga
á öðrum lausaskuldum.
5. Ríkisstjórnin fól Stofnlánadeild-
inni að gera fjárhagslega úttekt
á hveiju refabúi. Það var gert
strax og þess var óskað og
bændur beðnir um skattframtöl
síðustu 2ja ára. Því miður var
mikill dráttur hjá mörgum að
skila inn þeim gögnum svo hægt
væri að vinna verkið, en í það
var farið strax þegar nokkur
hluti framtala hafði verið sendur
inn. Þess er rétt að geta að 42
refabændur hafa ekki sent inn
framtöl sín og munu því ekki
óska eftir athugun á sínum
rekstri né fyrirgreiðslu. Það sýn-
ir þó að ekki standa allir illa,
sem betur fer.
6. Þá var að beiðni stjómvalda, að
fengnum upplýsingum um stöðu
refabænda, óskað eftir því að
Stofnlánadeildin breytti lausa-
skuldum í föst lán eins og vikið
hefur verið að. Stjóm Stofnlána-
deildarinnar hefur samþykkt að
gera það, eftir reglum deildar-
innar og er nú unnið að því. Til
þess hefur fengist vilyrði fyrir
100. millj. kr. láni frá Fram-
kvæmdasjóði.
7. Samband ísl. loðdýraræktenda
fór fram á að áhvflandi vélalán
fóðurstöðva yrðu lengd úr 8
árum í 12 ár. Ennfremur að af-
borgunum á lánum fóðurstöðv-
anna næstu 2 árin yrði frestað
og þær greiddu aðeins vexti. Við
þessu hvorutveggja var orðið.
Hér að framan hefur verið gerð
grein fyrir því, sem farið hefur ver-
ið fram á að Stofnlánadeildin gerði
fyrir refaræktina í landinu og við
því hefur verið orðið. Það er því
með engu móti hægt að halda því
fram, að stjómendur deildarinnar
hafi ekki sýnt fullan skilning á
vanda þessarar nýbúgreinar og þær
raddir heyrast að sumum þyki nóg
um. Eitt er víst, að aðra eins fyrir-
greiðslu hefur engin búgrein hlotið
af hálfu þeirrar stofnunar. En
hvemig hafa aðrir brugðist við. Því
verður ekki svarað hér. Það er ann-
arra að gera það.
Það er á sumum að heyra, að
skuldbreyting fyrir refabændur
sé einhver allsherjar lausn. Gott
er ef satt er. Því miður er hún
aðeins eins og deyfilyf nema að
hægt sé að tryggja rekstar-
grundvöll fyrir greinina. Það er
grundvallaratriði að hægt verði
að halda fóðurverði niðri og það
fari ekki yfir 10 kr. á kg. komið
heim á hvert bú. Takist það ekki
með hagræðingu og fyrirgreiðslu
við fóðurstöðvamar er framtíð
greinarinnar ekki björt. Þetta ættu
stjómmálamenn að hugleiða.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Stofnlánadeildar landbúnaðarins.
jIYJUNG FIÍ MiTSlJBEIJJ!
HJÁ OKKUR MERKIR NÝR BÍLL
A1989
ÁRGERÐ
JVUTSUBISHI ^
LANC
N'YTT UTLMT — NY TÆKNI
VERÐ FRÁ KR. 639.000
Innifalinn í verðinu er m.a. eftirtalinn búnaður: Vökvastýri/veltistýri — Rafdrifnar
rúðuvindur — Rafstýrðir útispeglar — Dagljósabúnaður — Samlæsing á hurðum
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1988
Hún kemur þægilega á
óvart.
Einar Farestveit&Co.hf. |
■ ORQARTUN 3«, *IUAR: |9<| 16993 OO «22*00 - N«Q ||U|T«N
Leiö 4 stoppar við dyrnar.
Kynntu þér mjúku
heimilistækjalínuna frá
Blomberg