Morgunblaðið - 27.11.1988, Page 6

T
6 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1988
Rímur og íslensk nú-
tímatónlist í París
FRANSKA útvarpið í París
stendur í vetur fyrir mikilli kynn-
ingu á norrænni tónlist. Tónlcik-
arnir eru margir og dreifðir yfir
allan veturinn, fram á sumar.
Hápunktur íslensku kynningar-
innar var þriðjudaginn 15. nóv-
ember. Þá var íslensk tónlist flutt
á þrennum tónleikum er allir
voru í beinni útsendingu sem
náði til tíu milljón áheyrenda í
Frakklandi og Þýskalandi.
A fyrstu tónleikunum léku þau
Edda Erlendsdóttir, píanóleikari og
finnski sellóleikarinn Anssi Kartt-
unen sex verk eftir finnsk tónskáld
og verk eftir fimm íslensk tónskáld.
íslensku verkin voru: Idylle eftir
Sveinbjöm Sveinbjörnsson, Int-
ermezzo Op. 1 eftir Jón Leifs, Fimm
prelúdíur eftir Hjálmar H. Ragnars-
son, Fimma eftir Hafliða Hallgríms-
son og Hrím eftir Áskel Másson.
Á öðrum tónleikunum flutti En-
semble Denosjours verkið Octette
eftir Hauk Tómasson, en það var
frumflutt hér heima í fyrra og
hljómaði þama í fyrsta sinn utan
landsteinanna.
Á þriðju tónleikunum voru allir
flytjendur íslenskir, þau Bára
Grímsdóttir, Njáll Sigurðsson og
Sigurður Rúnar Jónsson. Þau hafa
að undanfömu æft rímur tvísöng
og íslensk þjóðlög, sérstaklega fyrir
þetta tækifæri og auk þess lék Sig-
urður Rúnar á íslenska fiðlu og
langspil.
Guðjón P. Pedersen, leikstnóri:
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Skemmtileg og
kjarkmikil manneskja
Steinbítur
hrygnirí
náttúru-
gripasafhi
Steinbítur hrygndi í Náttúrugripasafni Vestmannaeyja síðastliðið
miðvikudagskvöld og á myndunum sést hann hringa sig um hrogna-
kúluna sem er á stærð við handbolta, að sögn Kristjáns Egilssonar
forstöðumanns safiisins. „Við erum búnir að vera með 6 til 8 steinbita
í 17 til 18 ár og það eru tvö ár síðan steinbítur hrygndi hjá okkur
síðast," sagði Kristján.
hef haft mikla ánægju af sýningum
hans og mér finnst að við eigum
að hlúa að svona leikhúsfólki - það
er okkur svo mikils virði.“
Pétur Einarsson var skólastjóri
Leiklistarskólans þegar Guðjón
stundaði hann. „Hann er bara ynd-
islegur," segir Petur um Guðjón:
„hann er skemmtilegur og hefur
fijótt ímyndunarafl. Það kom strax
í ljós við inntökupróf, en þar var
hann með mjög skemmtilegan
spuna.“ Seinna, þegar Pétur var
leikhússtjóri á Akureyri, bauð
hann Guðjóni hlutverk Skemmt-
anastjórans í Kabarett. Það þótti
fólki sérkennilegt val, en þegar
stykkið var komið á íjalimar, þótti
enginn betur hæfur til að skila
því. Um kosti Guðjóns sem leik-
húsmanns, segir Pétur:
„Ef hann tekur eitthvað að sér,
er það af því hann hefur áhuga.
Hann mundi aldrei taka neitt að
sér bara til að gera eitthvað. Það
geturðu bókað. Síðan vinnur hann
mjög samviskusamlega og árang-
urinn skilar sér alltaf. Það var
mjög eftirminnilegt að vinna með
honum í Kabarett, því hann er svo
jákvæður og áhugasamur og smit-
ar því út frá sér; þá var gaman
að vinna í leikhúsi."
Nánasti samstarfsmaður Guð-
jóns, Hafliði Amgrímsson, hefur
þýtt flest þau verk sem Guðjón
hefur sett upp; Mercedes, Kontra-
bgssann og þá erlendu texta sem
notaðir voru í En andinn er veik-
ur, eftir Heiner, Becket, Pinter,
M“uller og Br“uchner. Auk þess
þýddi hann langa verkið í Þjóðleik-
húsinu, Stór og smár. „Samstarf
okkar hófst með því að þegar við
fómm að tala saman um leikhús,
sáum við að sjónarmið okkar fóm
saman. Guðjón lítur ekki á leikhús
sem vinnu eins manns, heldur
margra aðila sem þurfa að stilla
saman strengi sína og það er mjög
gaman að vinna með honum. Hann
er heiðarlegur og ákafur listamað-
ur, en það sem er kannski mest
um vert, er að hann er hlýr og
hugmyndaríkur og er ekkert ragur
við að prófa þær hugmyndir sem
hann fær. Þar að auki hefur hann
gott myndskyn og mikinn húmor.“
GUÐJÓN P. Pedersen, leikstjóri, hefúr nýlokið við að selja upp
sitt fyrsta verkefiii hjá Þjóðleikhúsinu, en það er „Stór og smár,“
eftir Botho Strauss, í þýðingu Hafliða Arngrimssonar. Þeir Hafliði
hafa um tveggja ára skeið rekið leikhúsið Frú Emilíu, og sett þar
upp sýningamar Mercedes, eftir Thomas Brasch, Kontrabassann,
eftir S“uskind og Pars pro toto - En andiinn er veikur, ballett,
eftir Guðjón, Katrínu Hall og Lám Stefánsdóttur. Guðjón hefúr
verið leikstjóri allra þessara sýniiiga og hafa þær vakið almenna
athygli og lof gagnrýnenda. Svo kom þolraunin - á stóra sviði Þjóð-
leikhússins. „Stór og smár“ hefúr hlotið gífúrlega athygli víða um
heim á seinustu ámm, jafiivel þótt verkið sé ekki hefðbundið leik-
húsverk. Þegar komið var að frumsýningu hér i Þjóðleikhúsinu,
ákvað þjóðleikhússtjóri að fresta henni, til að stytta verkið.
Yerkið var ekki stytt, e.i frum-
sýningu engu að síður frestað
á síðustu stundu. Gagnrýnendur
lofa sýninguna og um tilfæringar
þjóðleikhússtjóra segir Auður Eyd-
al hjá DV: „En eins og þetta mál
bar að, verður þessi ákvörðun og
allt í kringum hana að teljast meiri
háttar tilræði við sýninguna." Um
vinnu Guðjóns, segir Jóhanna Kris-
tjónsdóttir, leiklistargagnrýnandi
Morgunblaðsins, meðal annars:
„Guðjón P. Pedersen sýnir hug-
myndaflug og listfengi við upp-
færslu leikritsins, vinnubrögð vön-
duð og fijó i senn. Staðsetningar
eru oftast nær unnar af stakri
nosturssemi."
Guðjón er enginn nýgræðingur
í leikhúsi. Hann útskrifaðist úr
SVIPMYND
eftir Súsönnu Svavarsdóttur
Leiklistarskólanum vorið 1981.
Hann hefur unnið með mörgum
fijálsum atvinnu Ieikhópum og um
hann segir annar leikstjóri, Inga
Bjamason:„Hann er afskaplega
skemmtileg manneskja. Hann er
fullur af hugmyndum og kjarki -
dálítið öðruvísi en annað leikhús-
fólk og hefur aldrei fallið inn í
fjöldann. Ég held það sé af því
hann er svo vel gerður. Hann er
ekki á þeim klafa að láta það hafa
áhrif á sig hvað aðrir segja. Ég
Guðjón P. Pedersen á vinnustofúnni. Morgunbiaaið/Júiius
Krýsa
ogkrísa
KRÝSUVÍK er bæði stafsett með einfoldu og tvöfoldu. Þetta hef
ég eftir mínum áreiðanlegustu heimildum (Orðabók Háskólans og
Jóni Aðalsteini), en krísa er bara stafsett með einföldu. Krýsuvík
er talin eldri stafsetning, en Krísuvík og bendir það til þess að
y—stafsetningin eigi rætur að rekja til þess að krýsa sé afleidd
mynd af orðinu krús (þ.e. að víkin taki nafn af lögun sinni), en ekki
frá tröllkonunni Krísu. Krísufúndur ríkisstjórnarinnar í fyrradag
er sannlega stafsettur með einfóldu, þótt hann reki ekki heldur
nafngift sína til tröUskessunnar, heldur einfaldlega til enska orðsins
„crisis", en líklega var ekkert annað einfalt við þennan langa, flókna,
en sorglega niðurstöðulausa fúnd.
Vaxtamálin urðu ráðherrum
okkar að sjálfsögðu sérstakt
umfjöllunarefni. Rætt var um það
hversu hrapalega hefði tekist að
ná því markmiði að koma frysting-
unni og fiskvinnslunni á núllið
margfræga, en það markmið átti
að nást með verðstöðvuninni, verð-
bótum, skuldbreytingum og vaxta-
lækkun. Fiskveiðar og vinnsla eru
nú rekin með 4,5% halla. Rætt var
um það að verðbólguhraði sl. tvo
mánuði hefur mælst á bilinu 1% til
4%, en á sama tíma hafí raunvextir
aldrei verið hærri. Enn sé langt
undan að markmiðið með 5% til 6%
■i DAGBÓK h
stiórnmAl
eftir Agneti Bragadóttur
raunvexti náist. Lýstu ákveðnir ráð-
herrar (við nefnum engin nöfn, en
fyrsti stafurinn er Steingrímur og
Jón Baldvin) þeirri skoðun sinni að
18% nafnvextir í 3% verðbólgu
væru slík „gósentíð“ fyrir banka-
kerfið, að ekki væri að undra að
það væri tregt til vaxtalækkunar.
Eitt af innri vandamálum ríkis-
stjómarinnar er Jón Sigurðsson,
viðskiptaráðherra, sem öðrum ráð-
herrum fínnst fullhallur undir
bankakerfið. Kýrin sem hnífurinn
stendur í núna heitir því Jón Sig-
urðsson sem opinberlega vill vaxta-
lækkun, en óopinberlega tregðast
við að beita hinu margfærga hand-
afli, sem aðrir ráðherrar telja að sé
í rauninni eina úrræðið, úr því sem
komið er. Nú reyni á það þann 1.
desember næstkomandi, eða á
fimmtudaginn kemur. Verði vaxta-
lækkunin ekki það sem ráðherrarn-
ir kalla „almennileg" þá er uppi um
það hörð krafa innan ríkisstjómar-
innar að handaflinu verði beitt, að
nafnvextir verði keyrðir niður úr
18% í 12%, þannig að raunvextir
verði um 6%, eins og hafi verið
1986.
Annað áhyggjuefni landsfeðra
okkar eru vanheimtur á söluskatti.
Ræddu þeir um hvaða þýðingu það
Morgunblaðið/Rax
Krísufundur-
inn margum-
ræddi var hald-
inn í Ráðerrabú-
staðnum við
Tjarnargötu og
tormeltu fundar-
efninu var skolað
niður með kaffi-
sopa.
hafi að greiðslukortafyrirtækin
gera ekki upp söluskattinn fyrr en
4. hvers mánaðar, en söluskattur
gjaldfellur á hinn bóginn 25. hvers
f mánaðr. Þama sé því 10 daga
munur, sem hafí þær afleiðingar í
för með sér að verzlunin ijúki upp
til handa og fóta og selji kredit-
kortanótur sínar á „gráa markaðn-
um“. Ein af þeim hugmyndum sem
nú eru á borði ríkisstjómarinnar,
vegna þessa máls, er að kanna hvort
ekki sé fært að fá Seðlabankann
til þess að vaxtafæra ekki ríkið,
fyrr en eftir 4. hvers mánaðar, sem
myndi spara gífurlegar fjárhæðir
vegna dráttarvaxta. Það kann að
hljóma ótrúlega, en þetta 10 daga
tímabil kostar líklega nálægt þrem-
ur milljörðum króna!