Morgunblaðið - 08.01.1989, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1989
Varð undir
járnbita í
brunarústum
MAÐUR slasaðist í gær þegar
hann varð undir járnbita, sem
verið var að fjarlægja úr bruna-
rústum byggingarinnar að Rétt-
arhálsi 2. Ekki var ljóst hversu
mikið slasaður maðurinn væri
þegar Morgunblaðið hafði siðast
spumir af.
Slysið varð skömmu eftir hádegi.
Menn voru að störfum við bruna-
rústimar og unnu við að hífa járn-
bita upp á vörubílspalla þegar
óhappið varð. Maðurinn, sem slas-
aðist, var fluttur á slysadeild.
Rannsóknarlögregla ríkisins og
Vinnueftirlit ríkisins komu á vett-
vang fljótlega eftir slysið og vinna
nú að rannsókn þess.
Skíðasvæðið á
ísafirði opnað
SKÍÐASVÆÐIÐ í Seljalandsdal
á ísafirði var opnað i gær, laug-
ardag, en það er yfirleitt opnað
skömmu eftir áramót.
Nú eru þijár
lyftur á svæðinu,
en sú ijórða verður
væntanlega tekin
í notkun um næstu
mánaðamót. Þá er
unnið að því að
endurbæta skíða-
skálann. Rigning
og hláka var á
ísafirði í gær, en hlýtt og góður
snjór á skíðasvæðinu.
ÁlÉirhringdu
dyrabjöllum
Þinffeyri.
ÍÞROTTA- og æskulýðsnefiid
Þingeyrarhrepps gekkst fyrir
blysfor um Þingeyri að kvöldi
þrettándans, og er það í fyrsta
skipti sem það er gert á þrettánd-
anum. Lagt var á stað frá gmnn-
skólanum og gengið um þorpið,
en blysforinni lauk með því að
kveikt var í bálkesti á íþróttavell-
inum.
Björgunarsveitin Dýri stóð fyrir
flugeldasýningu á íþróttavellinum
að lokinni blysförinni og var fjöl-
menni viðstatt þótt kalt væri í
veðri. Um kvöldið var síðan stöðug-
ur straumur lítilla álfa um þorpið
og hringdu þeir á dyrabjöllum í
hvers manns húsi. „ ,,
Hulda.
Hvassviðri
hamlar flugi
INNANLANDSFLUG gekk illa í
gær, laugardag, vegna hvass-
viðris víða um land og varð að
fella nokkrar ferðir niður. Skíða-
svæðið á Bláfjöllum var lokað í
gær vegna hvassviðris.
Flugleiðir
þurftu að fella nið-
ur ferðir á Akur-
eyri, Patreksfjörð
og Vestmannaeyj-
ar, en flugu til
Egilsstaða. Far-
þegar biðu enn eft-
ir flugi til ísafjarð-
ar síðast þegar
Morgunblaðið
hafði spurnir af.
Amarflug flaug til Neskaupstaðar,
en þurfti að fljúga til Sauðárkróks
í stað Siglufjarðar vegna veðurs.
Samkvæmt upplýsingum Veður-
stofu' átti hvöss suðvestanátt að
ganga yfir í norðanátt með all-
hvössum éljum norðanlands að-
faranótt sunnudags.
Morgunblaðið/Sverrir
Hugmyndir em um að tvístefnuakstur verði á Hverfisgötu. Á myndinni sést niður Laugaveg, að gatna-
mótunum við Snorrabraut og niður Hverfísgötuna.
Umferðardeild:
Tillaga um tvístefnu-
akstur á Hverfisgötu
UMFERÐARDEILD borgarverkfræðings hefiir lagt til að tekinn verði
upp tvístefiiuakstur á Hverfisgötu, í stað einstefiiu sem verið hefiir.
Ekki er þó talið æskilegt að breyting þessi verði gerð fyrr en Sætún-
ið verður komið í endanlega mynd og breytingin miðast enn fremur
við gerð Geirsgötu. Geirsgata mun taka við af Sætúni, liggja eftir
Miðbakka Reykjavíkurhafnar og sameinast Mýrargötu. Tillagan hefiir
ekki hlotið afgreiðslu, en til þess þarf hún að fara fyrir umferðar-
nefiid og borgarráð og til afgreiðslu hjá embætti lögreglusljóra. Ljóst
er að ekki verður af breytingunum á þessu ári.
Þórarinn Hjaltason, verkfræðing-
ur umferðardeildar, sagði að
tvístefnuakstur á Hverfisgötu hefði
verið ræddur í tengslum við deili-
skipulag á Skúlagötusvæðinu. Hug-
myndin væri sú að Hverfísgata yrði
gata sem þjónaði umferð um svæð-
ið, en yrði ekki áfram fyrst og fremst
umferðaræð í gegnum það. Geirs-
gata og Sætún í fullri breidd yrðu
hins vegar umferðaræðar svæðisins.
„Það er ljóst að ekki verður hægt
að hafa tvístefnuakstur á Hverfís-
götu frá Kalkofnsvegi að Snorra-
braut fyrr en Geirsgata meðfram
hafnarbakþanum hefur verið opnuð
og Hafnarstræti lokað í austurenda.
FVrr dregur ekki úr umferð eftir
Hverfísgötu," sagði Þórarinn. „Hins
vegar væri hægt að hafa tvístefnu-
akstur frá Snorrabraut að Ingólfs-
stræti til að byija með. Samþykkt
hefur verið að setja upp umferðarljós
við mót Hverfísgötu og Klapparstígs
og Hverfísgötu og Vitastígs og þau
verða líklega sett upp á þessu ári
og þá miðað við einstefnu. Ef af því
verður að skipta yfir í tvístefnuakst-
ur verða líklega settar beygjureinar
við helstu gatnamót, til dæmis þau
sem áður voru nefnd.“
Þórarinn sagði að óvíst væri hve-
nær framkvæmdir hæfust við Geirs-
götu. „Samkvæmt mati á fram-
kvæmdaþörf síðia árs 1987, var
gert ráð fyrir Geirsgötu á næsta
ári, 1990. Hins vegar hafa áætlanir
um framkvæmdir ekki staðist, svo
ljóst er að það dregst, alla vega fram
yfír árið 1990.“
Skattahækkanir
og gengisfelling:
Verðlags-
eftirlitið
er erfiðara
- segir Guðmundur
Sigurðsson hjá
V er ðlagsstofnun
„ÞETTA hefiur gert verðlags-
eftirlitið mun erfiðara en áð-
ur. Viðmót almennings hefiur
breyst til hins verra og að-
stæður allar til aðhalds að
vöruverði eru verri,“ sagði
Guðmundur Sigurðsson yfir-
viðskiptafræðingur Verðlags-
stofiiunar þegar leitað var
álits hans á framkvæmd verð-
stöðvunar á sama tíma og
vöruverð hækkar almennt
vegna gengisfellingar og
skattahækkana stjórnvalda.
Guðmundur sagði að skatt-
breytingar heyrðu ekki undir
Verðlagsstofnun. Áhrif þeirra á
verðlag gerðu stofnuninni hins
vegar erfitt fyrir við framkvæmd
verðstöðvunar sem ríkisstjórnin
ákvað og stendur út febrúarmán-
uð. Hækkanimar sköpuðu óróa
meðal almennings enda væri erfitt
fyrir fólk að átta sig á af hveiju
hver einstök hækkun stafaði og
verðskyn neytenda minnkaði.
„Á verðstöðvunartímanum hef-
ur stofnunin beitt miklu aðhaldi
og stuðlað að því að- kaupmenn
og framleiðendur fari að reglum
við verðlagningu. Þessar skatta-
hækkanir og gengisbreytingar
hafa gert það að verkum að nán-
ast allar neysluvörur hafa hækkað
í verði og gerir okkur erfitt um
vik að halda aftur af verðhækkun-
um sem eru af öðrum toga,“ sagði
Guðmundur.
Sviptingar á Japansmarkaði:
Karfaverð fellur um allt að
50% og útflutningur dregst saman
Yeikindi keisarans hafa valdið nokkurri deyfð á markaðnum
VERULEGAR sviptingar eru um þessar mundir á sjávarafiirðasölu
okkar til Japans. Utflutningur þangað hefur um það bil áttfaldazt
á 6 árum og hefiir þar aðallega komið til rækja, karfi, síld og loðnu-
afurðir, sem oft hafa vegið þyngst. Útflutningur á heilfrystum
karfa hefiir til dæmis vaxið úr 1.300 tonnum í um 8.500 frá árinu
1984 til síðasta árs. Veldur þar mestu mikil fiölgun frystitogara.
Verð á karfanum hefiir lengst af farið hækkandi og náði hámarki
síðastliðið vor, en síðan hefur verðið hrapað, lækkað um 25 til 50%
eftir stærðum og gæðum. Offramboð hefiir verið mikið og fyrirsjá-
anlegur er verulegur samdráttur á útflutningi okkar á þessu ári.
Veldur þar margt en segja má að íslendingar hafi þar í litlu sem
engu um vélt. Gjaldeyrisþörf Sovétmanna, hitafar í Japanshafi og
iangt dauðastríð Hirohito, Japanskeisara, sem lézt í fyrrakvöld,
veldur þar mestu um.
Hlutfallið milli framboðs og
eftirspurnar ræður alltaf
mestu um verð á viðkomandi vöru.
Árleg neyzla á heilfrystum karfa
í Japan er um 40.000 tonn. Með
hækkandi verði þar eystra, en
lækkandi á Vesturlöndum, hafa
ýmsir útflytjendur aukið fram-
leiðslu fyrir Japansmarkað. Inn-
flutningur hefur vaxið úr tæpum
20.000 tonnum árið 1986 í 61.200
1988. Veiði Japana í fyrra nam
9.000 tonnum og birgðir frá árinu
áður 10.000 tonnum. Því hafa á
síðasta ári verið til reiðu á mark-
aðnum 80.000 tonn, tvöfalt meira
en árleg neyzla. Þetta er fyrst og
fremst skýringin á því, að verð fór
að falla síðastliðið vor. Aukning-
una á innflutningi má rekja til
Sovétmanna, sem á einu ári hafa
aukið sinn hlut
úr 2.881 tonni í
13.500, Banda-
ríkin úr 5.334 í
11.000, íslend-
ingar úr 2.432 í
8.500 og Norð-
menn úr 766 tonnum í 3.800.
Helgi Þórhallsson, sölustjóri hjá
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna, er
sérfræðingur í viðskiptum við Jap-
an. Hann segir, að þegar birgðir
verði svona miklar umfram neyzlu,
seljist aðeins það bezta, rauðasti
karfinn. „Meirihluti karfans, sem
veiðist hér flokkast sem fölrauður,
sem litið er á sem annars flokks
karfa í Japan, enda er japanska
heitið á karfa akauo, sem þýðir
rauðfiskur. Fölrauði karfinn líður
fyrir það að falla í sama flokk og
karfinn frá Bandaríkjunum, sem
hefur slæm litgæði og er seldur
mjög ódýrt,“segir Helgi. Hann seg-
ir að óvenjulegt ástand hafi einnig
ríkt í sjónum umhverfis Japanseyj-
ar. Hlýr hafstraumur hafi verið
þar á ferðinni og fært með sér
mikinn afla nokkurra tegunda og
jafnframt aukið vöxt físksins.
Framboð af ferskum fiski hafí því
verið mikið og dregið úr eftirspurn
eftir frystum fiski, meðal annars
karfanum. Framboð á fiski í Japan
hafi vaxið verulega milli ára, eða
úr 2 milljónum tonna í 2,3 milljón-
ir. Þrátt fyrir 14% aukningu
geymslurýmis
séu allar geymsl-
ur fullar og því
erfitt um vik.
Vegna þessa
haldi kaupendur
að sér höndun-
um. Þeir viti að verð fari lækkandi
og því kaupi þeir fremur lítið í einu.
Hins vegar ljúki fjárhagsári Jap-
ana í marz og telji margir að þá
verði botninum náð.
„Sjúkleiki Japanskeisara hefur
valdið nokkurri deyfð á markaðn-
um,“ segir Helgi. „Meðan hann lá
fyrir dauðanum hefur fólkið haft
fremur hægt um sig og neyzla á
dýrum fisktegundum og fiski á
veitingahúsum dregizt saman.
Áramótin eru mikill fiskneyzlutími
og því hefur þetta haft nokkur
áhrif. “
Mikil aukning hefur orðið á út-
flutningi á heilfrystum karfa, sem
helgast af verulegri fjölgun frysti-
togara. Á síðasta ári var hlutur
frystitogara rúmlega helmingur
framleiðslunnar, en var árið 1980
aðeins fimmtungur. Fyrirsjánlegur
samdráttur á kaupum Japana og
lágt verð frá síðastliðnu vori hefur
því verið frystitogurunum þungt í
skauti. „Á milli áranna 1987 og
1988 rúmlega tvöfaldaðist útflutn-
ingur SH af heilfrystum karfa til
Japans. í ár er um fyrirsjáanlegan
verulegan samdrátt frá fyrra ári
að ræða. Við hvetjum því engan
til framleiðslu frameftir ári og
leggjum áherzlu á mikla vöruvönd-
un, þegar framleiðslan hefst á
ný,“ segir Helgi.
Útlitið er því dökkt framundan
og líklega munu næstu misseri
verða frystitogurunum erfíð, eink-
um þeim, sem lagt hafa áherzlu á
sölu á heilfrystum karfa. Ljós
punktur í viðskiptunum við Japan
er meðal annars beint flug héðan
þangað, sem opnar okkur nýja leið
fyrir afurðir okkar inn á þann
markað, sem hæst verð borgar
fyrir fískafurðir. Líklega reyna ein-
hveijir að koma karfanum þangað
ferskum, en hvaða árangur það
kann að gefa og áhrif að hafa á
sölu á frystum karfa leiðir tíminn
í ljós.
eftirHjört Gíslason