Morgunblaðið - 08.01.1989, Blaðsíða 22

i4m&»
22
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. JANÚAR 1989
<PIÐ
FLOKKAÐI REYKJAVDí
Sorp og skolplosun
aÖ nútímahœtti
UMHVERRSBYLTVK Á ÍSLJUOI
Ekki þykir sú dýrategund á háu þróunar-
stigi sem ekki þrífur undan sér. Maðurinn
sem telur sjálfan sig kórónu sköpunarverksins
á þó víða í mestu vandræðum með þetta frum-
skilyrði siðmenningarinnar. Lengi vel létu
menn sér nægja að róta bara yfir allan úr-
gang, eins og þrifnari dýrategundirnar. En
ekki dugir það lengur. Sorpið sem frá menn-
ingarsamfélaginu kemur er orðið svo mikið
og í því svo mikið af annarlegum efnum, sem
ekki er óhætt að sleppa út í náttúruna ef ekki
á að menga svo veröldina að jörðin verði
óbyggileg. Á okkar fámennu eyju norður í
höfum er þetta líka orðið eitt af stóru vanda-
málunum. Ekki síst þar sem nær 70% af úr-
ganginum leggst til á litlum kjálka suðvestur
úr landinu. Og þar kemur að meðaltali meira
sorp frá hvetjum íbúa en vitað er um í öðrum
löndum, eða um 900 kg. á mann. Er þá skolp-
ið og það sem það ber með sér ótalið. Hingað
til hefur allur úrgangur á höfuðborgarsvæðinu
verið fiuttur á haugana í Gufunesi og kiórað
yfir ailt saman eða verið hellt í klóakið og
veitt út í fjöruna.
Nú er að verða á þessu breyting, sem án
efa er stærsta umhverfisbylting sem hér hef-
ur verið gerð. Reykjavíkurborg nýtir velmeg-
unina að undanfömu til að ráðast í dýrar
framkvæmdir við framtíðarútrásir fyrir skolp-
ið með grófhreinsun. Norðurströndin tekin
fyrir á árinu 1988 og og hafíst handa um
hreinsun á suðurströndinni á árinu sem er
að byrja. Samtímis eru 8 sveitarfélög á höfuð-
borgarsvæðinu sameiginlega að vinna að
framtíðarlausn í sorpmálum með allt öðrum
hætti en hingað til og í stíl við það sem ger-
ist meðal annarra menningarþjóða. Og með
þeim tilkostnaði sem siíkt krefst. Það ætlar
þó ekki að verða einfalt mál. Hingað til hafa
Reykvíkingar lagt til hauga í Gufunesi, sem
verða fullnýttir í árslok 1990. í því sveitarfé-
lagi er engan nothæfan urðunarstað lengur
að finna. Og erfítt ætlar að reynast að fá
stað undir sorpið í öðrum sveitarfélögnum,
þrátt fyrir bætt vinnubrögð, endurvinnslu og
fjarlægingu á varhugaverðum efnum. Er hér
á síðunni fjailað um þetta stóra umhvefísmál
og þær úrlausnir sem verið er að ráðast í.
Enginn
vill urða
baggana
eftir Elínu Pólmadóttur
Um 137 þúsund manns búa á
svæðinu frá Hafnarfirði og upp
á Kjalames. Fyrir árslok 1990,
þegar haugamir á Gufunesi sem
nú taka við úrgangi af öllu höf-
uðborgarsvæðinu verða fullnýtt-
ir, verður önnur úrlausn og ann-
ar staður að taka við þeim
kynstmm af sorpi sem leggst til
i nútímasamfélagi í þéttbýlinu,
þar sem býr meirihluti þjóðarinn-
ar. Langt er siðan farið var að
huga að úrlausn og nú komið á
eUeftu stundu með að fá lausn
og taka ákvarðanir. Átta sveitar-
félög gengu sumarið 1984 til
samstarfs um að ljúka tæknileg-
um, umhverfislegum og Qár-
hagslegum athugunum á fram-
búðarlausn á sorpeyðingu á höf-
uðborgarsvæðinu í heild og sér-
stök verkefiiissljórn hófst handa.
Síðar var skipuð óháð sérfiæð-
inganefiid, sem skilað hefur til-
lögum og í vor var Ögmundur
Einarsson tæknifræðingur lijá
Reykjavíkurborg ráðinn fram-
kvæmdasfjóri þessa verks. Enda
erþað umfangsmikið. Afkostn-
aðarástæðum var fallið frá sorp-
brennslu, enda stofiikostnaður
gífurlegur og erlendis byggist
sorpbrennsla á orkusölu sem hér
er ekki fyrir hendi vegna ódýr-
ari hitaorku. Er nú áformað að
byggja miðsvæðis gríðarmikla
lokaða móttökustöð i tveimur
skálum fyrir aflt sorpið, þar sem
flokkun fer fram. Tekið verður
úr það sem nýta má og fjarlægð
öll varhugaverð efhi, en afgang-
urinn fer siðan i pressaða
vírbundna bagga sem fluttir
verða á tengivögnum á urðunar-
stað. Þar verður þeim raðað upp
og mokað yfir jafnóðum svo að
aðeins lóðréttur veggur bagga-
stæðunnar er sýnilegur á hveij-
um tíma. Þannig mótað landslag
jafiióðum. En sá galli er á gjöf
Njarðar, að þrátt fyrir breyttar
vinnslu- og urðunaraðferðir sam-
kvæmt nútimakröfum, vilja
sveitarfélögin sem hafa yfir
heppilegustum stöðum að ráða
fyrir flokkunarstöð og urðunar-
stað, ekkert rusl í sitt sveitarfé-
lag. Og Reykjavíkurborg hefur
engan urðunarstað Iengur, en
hefur nú lagt land undir flokkun-
arstöðina í Hádegismóum sunnan
við Golfvöllinn og sótt um stað-
setningarleyfi fyrir hana til Holl-
ustuvemdar, eftir að Kópavogur
hafhaði beiðni um lóð undir hana
miðsvæðis í Fífuhvaminslandi.
En það krefst þá líka minni
flokkunarskála nær Hafnarfirði.
Heppilegustu urðunarstaðir
reynast vera á Kjalarnesi, sem
neitar að leyfa að sorp verði þar
nokkurs staðar urðað og urðun-
armálið því enn óleyst.